بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این تحقیق استفاده از روشهای تجزیه و تحلیل مولفه اصلی - PCA - و کروستا بر روی دادههای سنجنده ETM+ جهت شناسایی مناطق دگرسانی گرمابی موجود در گردنه آهوان، شمال شرق سمنان می باشد. مطالعات حاضر نشان داد که در روش PCA، بیشترین اختلاف بین باندهای 5 - و - 7 و 3 - و - 1 که نشان دهنده کانیهای هیدروکسیلی و اکسیدهای آهن است، به ترتیب در PC4 و PC5 دیده می شود.
همچنین ترکیب رنگی RGB ناشی از - -PC4, - PC5, - -PC4 - + - -PC5 - دارای بیشترین اختلاف برای نمایش مناطق دگرسان و نوع دگرسانی موجود در منطقه میباشد.دگرسانی منطقه اساساً از نوع آرژیلیتی و به مقدار کمتر از نوع پروپلیتی و فیلیک می باشد و بیشتر در شمال، مرکز و غرب گردنه آهوان واقع شده است . در روش کروستا برای بارزسازی دگرسانی های گرمابی منطقه، باندهای 1 ،3 ،4 ، 5 برای اکسیدهای آهن و باندهای 1، 4، 5، 7 برای کانیهای رسی به عنوان باندهای ورودی آنالیز انتخاب گردید؛ که در هر دو مورد - -PC4 - مشخص کننده مناطق دگرسانی می باشد.
برای شناسایی مناطق دگرسانی در روش کروستا از یک ترکیب رنگی مناسب در محیط - Fe, Fe + OH, OH - RGBاستفاده شد. در تصویر خروجی RGB، مناطق به شدت دگرسان شده - دگرسانی آرژیلیتی - به رنگ سفید نشان داده شده که این مناطق بخوبی با نتایج روش PCA همخوانی دارد. در مجموع می توان چنین نتیجه گرفت که دگرسانی منطقه بیشتر از نوع آرژیلیتی و به مقدار کمتر فیلیک و پروپلیتی می باشد و این دگرسانی ها بیشتر در شمال، مرکز و غرب منطقه مورد مطالعه گسترش دارند. این نتایج به خوبی با بازدیدهای صحرایی و حضور معادن مس، آهن، باریت، کائولن و توف موجود در منطقه منطبق است و می تواند جهت اکتشاف ذخایر معدنی جدید مورد استفاده قرار گیرد.
مقدمه
دادههای سنجش از دور توانایی بالایی برای نشان دادن زون های دگرسان در مناطق خشک دارد که با کانسارسازی در ارتباط است . - Poormirzaee and Oskouei 2009 - تصاویر سنجنده ETM+ لندست برای نقشه برداری دگرسانی گرمابی در گردنه آهوان استفاده شده است و روش کروستا برای مناطقی که ساختار سنگی آنها شامل مقادیر بالایی از کانیهای رسی و اکسیدآهن است مفید می باشد . - Ranjbar et al., 2004 -
آنالیز مولفه اصلی استاندارد برای نقشه برداری دگرسانی گرمابی در ایالتهای فلززایی به صورت گسترده استفاده می شود - Abrams et al., 1983; . - Kaufman, 1988 از روشهای مختلف سنجش از دور از جمله روشهای کروستا و آنالیز مولفه اصلی استاندار برای اکتشاف کانسارها، محققین مختلفی استفاده کرده اند. به عنوان مثال هنرمند و رنجبر - 1384 - روشهای مختلف پردازش تصویر داده هایETM+ را جهت اکتشاف کانسارهای مس نوع پورفیری و رگه ای در منطقه کوه ممزار - کوه پنج در استان کرمان بکار گرفته اند.
عبد شرافت و اسکوئی - 1374 - روش کروستا را برای تشخیص آلتراسیونهای رسی و اکسید آهن با استفاده از داههای سنجنده ETM+ درجنوب شرق میانه برای اکتشاف کانیسازی طلای اولیه استفاده کردهاند. گردنه آهوان در حدود 30 کیلومتری شمال شرق سمنان و بین عرضهای 51" - 35 45' 47" 35 34' شمالی و طولهای" 53 27 ' 17" - 53 50 ' 02 شرقی واقع شده است.
مطالعات پترولوژی، ژئوشیمی و پتانسیل کانیزایی سنگهای آذرین شمال- شمالشرق سمنان توسط الهام شاه حسینی - - 1386 انجام شده است. مقصود صمدی - 1377 - از نظر پتروگرافی، پتروژنز و ژئوشیمی سنگهای آذرین منطقه را بررسی نموده است. در اینجا با توجه به نقشههای زمین شناسی 1:100000 جام و سمنان و همچنین دادههای سنجش از دور، تلاش میشود تا زونهای دگرسانی گرمابی و نوع آلتراسیون موجود در منطقه تعیین شود.
روش مطالعه
دادههای سنجنده ETM+ لندست برای چندین سال در مناطق خشک و نیمه خشک برای تشخیص کانیهای هیدروکسیل و اکسیدآهن استفاده می شود که ممکن است با مناطق دگرسان گرمابی مرتبط باشد. همچنین دادهای سنجنده ETM+ لندست، قابلیت بالایی برای نقشه برداری لیتولوژی مناطق دارد - Abrams et al., 1983; - Kaufman, 1988; Tangestani and Moore, 2001 در اینجا ما از روشهای دادهها سنجنده ETM+ ، شامل: آنالیز مولفه اصلی - روش استاندارد - و آنالیز مولفه اصلی انتخابی یا روش کروستا برای تشخیص دگرسانی گرمابی رسی و اکسید آهن استفاده شده است که در بخش بحث به آن پرداخته می شود.
بحث
الف- روش کروستا - Crosta method -
در این مطالعه روش کروستا را برای تجزیه و تحلیل مولفههای اصلی استفاده خواهیم کرد - . - Crosta et al., 1993 از مهمترین چیزهایی که میتواند این روش پیشبینی کند، این است که سطح منطقه هدف با توجه به تصویر مولفه اصلی به رنگ روشن یا تیره نشان داده شود . - Kujjo, 2010 -
الف--1 نقشه برداری اکسیدآهن
این روش با توجه به اینکه سطح منطقه مدنظر با پیکسل تیره یا روشن از مولفه اصلی معین، بر طبق اندازه و علامت بارگذاری بردار ویژه مشخص میشود، روی 4 باند از دادههای ETM+ اعمال میگردد. در اینجا برای نقشهبرداری اکسیدآهن از باندهای1، 3، 4، 5 در منطقه گردنه آهوان استفاده شد - جدول . - Yetkin, 2003;1
الف- -2 نقشه برداری کانیهای رسی
برای نقشه برداری کانیهای رسی از باندهای 1 ، 4 ، 5، 7 براساس ویژگیهای طیفی کانیهای هیدروکسیل در گردنه آهوان استفاده شده است - جدول . - Yetkin, 2003;2 هر یک از تصاویر حاصله، به تنهایی شاخص کانیهای رسی و اکسیدآهن میباشند. اما برای اینکه از ایجاد دگرسانی دروغین جلوگیری شود - که در نتیجه حضور یکی از دو گروه کانی های هیدروکسیلی یا اکسیدآهن در مناطقی است که دگرسانی گرمابی وجود ندارد - ، از مجموعه تصاویر اکسیدآهن و رس استفاده میشود - جدول . - 2
برای شناسایی مناطق دگرسانی در روش کروستا به کمک داده های سنجندهETM+، از یک ترکیب رنگی مناسب در محیط RGB استفاده میشود. برای رسیدن به این هدف اکسید آهن به رنگ قرمز، کانی رسی به رنگ آبی و مجموعه این دو - اکسید آهن و کانی رسی - به رنگ سبز اختصاص داده میشود. در نتیجه مناطق به شدت دگرسان شده به رنگ سفید و با خطوط سیاه رنگ نمایش داده می شود - شکل 1؛ . - Yetkin 2003 نتیجه اعمال این روش نشان داد که مناطق دگرسان بیشتر در بخشهای شمال، مرکز و غرب منطقه دیده شده است.
