بخشی از مقاله
چکیده
محدوده مورد مطالعه که در حدود محدوده مورد مطالعه در استان خراسان رضوی و در حدود 30 کیلومتری جنوب غرب شهرستان جغتای و در نزدیکی روستای زمند، واقع شده است. هدف از کار اکتشافی حاضر مطالعه ژئوفیزیکی بر روی بخشی از کانسار آهن منطقه زمند است. در محدوده مورد مطالعه با انتخاب تعدادی پروفیل در محل مناسب اقدام به مدلسازی گردید. در نهایت با تلفیق کلیه نقشه-های حاصله و مدلسازیهای انجام شده اقدام به پیشنهاد تعدادی نقطه حفاری گردید. این نقطهها در محلی انتخاب شد که بیشترین احتمال برخورد به کانسار را داشته باشد و از طرف دیگر در کمترین عمق ممکن به کانسار برسد.
-1 مقدمه
متن مغناطیس سنجی یکی از روشهای اکتشاف ژئوفیزیکی است که با مطالعه تغییرات میدان مغناطیسی زمین به مطالعه ساختارهای زیر سطحی آن میپردازد. در این روش با اندازهگیری خاصیت مغناطیسی سنگها و کانیهایی که در میدان مغناطیسی زمین ایجاد آنومالی مینمایند میتوان محدوده آنومالیهای مغناطیسی را با دقت قابل قبول در مراحل اولیه اکتشاف تعیین و حتی محل حفاریها را توسط نقشهای مغناطیسی تهیه شده مشخص کرد.
هدف از کار اکتشافی حاضر مطالعه ژئوفیزیکی بر روی بخشی از کانسار آهن منطقه زمند که در نزدیکی روستای جغتای واقع شده است میباشد. پس از انجام تصحیحات اولیه مقادیر اندازهگیری شده میدان مغناطیسی، به منظور تفکیک و نمایان سازی بهتر آنومالیهای باقی مانده که اثرات مربوط به تودههای آهندار مورد نظر در منطقه را نشان میدهند، از روشهای مختلف گسترش به سمت بالا، گسترش به سمت پایین، فیلتر بالاگذر، فیلتر پایین گذر و .... استفاده گردید.
که در نهایت میتوان پس از مقایسه و تفسیر کیفی، با استفاده از نرم افزار مناسب به منظور تفسیر کمی دادهها، محدودههای آنومالیهای احتمالی، تعیین وضعیت هندسی و مدلسازی، با انجام عملیات حفر ترانشه، حفاری و مغزهگیری بر روی این مناطق با دقت بیشتری بدست آورد.
-2 موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه
مقالات محدوده مورد مطالعه در استان خراسان رضوی و در حدود 30 کیلومتری جنوب غرب شهرستان جغتای و در نزدیکی روستای زمند، در مجموعه کوههایی به نام گر، در مختصات جغرافیایی طول 57° 00 00 و عرض 36 ° 31 16 واقع گردیده است.
-3 زمین شناسی عمومی
حاشیه به جز نقشه ها ی بزرگ مقیاسی همچون نقشه زمینشناسی 000،1:250 سبزوار و جاجرم و نقشههای زمین شناسی در مقیاس 000،1:100 جغتای و فرومد که توسط سازمان زمین شناسی و اکتشافات
معدنی کشور تهیه شده است، با توجه به نقشههای زمین شناسی موجود عمدهترین واحدهای سنگی قابل مشاهده شامل سنگهای سرپانتینی شده، هارزبورژیت، دونیت همچنین داسیت، آندزیت و کوارتز تراکی آندزیت می-باشد.
شکل :1 نقشه زمینشناسی منطقه مورد مطالعه - جغتای: سمت راست و فرومد: سمت چپ -
شکل :1 الف- راهنمای نقشه زمینشناسی 000،1:100 جغتای شکل :1 ب- راهنمای نقشه زمینشناسی 000،1:100 فرومد
-4 هدف از مطالعات ژئوفیزیک
هدف از عملیات ژئوفیزیک در منطقه مورد مطالعه در این گزارش، شناسایی مناطق مستعد و دارای پتانسهایلآهن و کُُُرومیت میباشد.
مطالعات ژئوفیزیک یکی از مراحل اصلی اکتشاف است که باید قبل از حفاریهای اکتشافی انجام گیرد. روشهای ژئوفیزیک بر مبنای خواص فیزیکی کانیها و شرایط زمینشناسی آن متفاوت میباشد. در مورد اکتشاف کانیهایی که دارای خواص مغناطیسی میباشند روش مغناطیس سنجی بهترین روشی است که اکتشاف مستقیم کانیهای آهن را شامل میشود، لازم به یادآوری است که روش ثقل سنجی نیز در مواردی به عنوان روش کمکی استفاده میشود.
در محدوده مورد مطالعه با توجه به اینکه رخنمونهایی از ماده معدنی به صورت کرومیت و در کنار آن مگنتیت در سطح زمین دیده میشود و آثاری از کانیسازی به صورت کرومیت به چشم میخورد، روش مغناطیس سنجی از اهمیت خاصی برخوردار است.
از طرف دیگر در نقشه ژئوفیزیک هوایی در مقیاس 000،1:250که از این منطقه وجود دارد آشفتگیهایی از میدان مغناطیسی دیده میشود و لزوم انجام عملیات مغناطیسسنجی زمینی را ایجاد نموده است. البته باید در نظر گرفت که در نقشه مغناطیس هوایی در مقیاس 000،1:250 آنومالیهایی که در نزدیکی منطقه مورد مطالعه دیده میشود تحت عنوان تودههای مگنتیتی کم عمق تفسیر شدهاند.
در شکل زیر موقعیت محدوده مورد مطالعه نسبت به سایر آنومالیهای موجود بر روی نقشه ژئوفیزیکی در مقیاس 000،1:250 آورده شده است.
شکل:2 موقعیت منطقه مورد مطالعه بر روی نقشه ژئوفیزیک در مقیاس 000،1:250
-5 مواد وروشها
-5-1 مراحل به کارگیری روش مغناطیسسنجی در اکتشافات ژئوفیزیکی
به کارگیری روش مغناطیسسنجی برای اکتشافات ژئوفیزیکی را میتوان در 5 مرحله زیرخلاصه نمود:
- 1جمع آوری اطلاعات و دادهها - 2اعمال تصحیحات - 3تفکیک آنومالی-ها - 4 تعیین پارامترهای فیزیکی منبع بوجود آورنده آنومالی ابتدا مشخصات و خصوصیات آنومالی - مثل شکل آن، اندازه، دامنه، شیب - با اطلاعات زمینشناسی مورد مطالعه ترکیب میگردد تا یک مدل مفهومی برای منبع آنومالی پیشنهاد گردد.
سپس یک تخمین اولیه از هندسه - اندازه، عمق - آنومالی و تفاوت پارامتر فیزیکی آنومالی با سنگهای در برگیرنده - اختلاف دانسیته و اختلاف خود پذیری مغناطیسی - صورت میپذیرد. این مدل فیزیکی اولیه از طریق مدلسازی پیشرو و معکوس اصلاح میگردد.
- 5تفسیر مدل فیزیکی به مفهوم زمینشناسی در مرحله نهایی، مدل فیزیکی با استفاده از اطلاعات زمینشناسی منطقه مورد مطالعه به علاوه اطلاعات مربوط به خصوصیات فیزیکی سنگهای مختلف زیر سطحی، به مدل معنیدار زمینشناسی تفسیر میگردد.
-5-2 بررسی داده ها
قبل از انجام یک تفسیر دقیق از دادههای به دست آمده از برداشتهای مغناطیس سنجی لازم است پارامترهای آماری آنها محاسبه گردد تا بدین وسیله بتوان صحت دقت دادهها را بررسی کرد. پارامترهای آماری شدت میدان مغناطیسی کل برای تمامی دادههای اندازهگیری شده در محدوده مورد مطالعه در این گزارش در جدول 1 آورده شده است.
جدول -1 پارامترهای آماری میدان مغناطیسی در داده های اندازه گیری شده در منطقه جغتای
