بخشی از مقاله
چکیده:
هدف این مقاله تبیین و توضیح جایگاه سازنده گرایی و نقش آن در امر تدریس ریاضیات می باشد و موقعیت هایی که یک معلم ریاضی میتواند از آن در جهت تدریس فعال استفاده کند، اشاره شده و بوسیله یک طراحی آموزشی برای کلاس ریاضی سعی شده است تا مفهوم سازنده گرایی و نحوه پیاده سازی آن در کلاس برای معلمان عزیز روشن گردد تا بتوانند دانش آموزانی خلاق و نظریه پرداز آموزش دهند.
مقدمه و اهمیت تحقیق:
هر معلمی به هنگام تدریس باید از یک نوع نظریه یادگیری ا ستفاده کند و نظریه باید به صورت ر سمی بر تحقیقات گ سترده آموزشی وروانشناسی مبتنی باشد و یا به صورت غیر رسمی بر پایه ی تجربیات یا فرضیه احتمالی استوار باشداز این رو یکی از نظریه های مهم در امر تدریس که امروزه توجه بسیاری از متخصصان آموزشی را به خود جلب کرده است نظریه ساخت و ساز گرایی و روش حل مساله است
بر اساس این نظریه ،دانش توسط فرد ساخته می شود و تولید دانش فرآیندی م ستمر ا ست که تجربه انفرادی افراد از جهان را سازمان می بخ شد از این رو با وجود دیدگاه رفتار گرایی که به یادگیرنده به عنوان فردی پاسخ گو به محرک های خاص می نگرد ،دیدگاه سازنده گرایی فرد را دانشمندی بالفعل تلقی می کند که فعالانه دانش را می سازد و مطابق تجربه ها و علاقه ها ،عقاید و هدف های خود ، دنیا را درک می کند
فلسفه سازنده گرایی بر این باور است که دانش ، نتیجه فعالیت سازنده تک تک افراد است و به جای آن که دانش از پیش ساخته شده را به دانش آموزان انتقال دهد در تلاش است که دانش آموز خود به تولید علم بپردازد بر اساس چنین دیدگاهی هیچ تفاوتی بین روش بدست آوردن ابتدایی دانش به وسیله یک دانشمند و یادگیری آن به وسیله یک دانش آموز وجود ندارد در واقع یادگیری هر دو بر اساس توضیح و تفسیر واقعیت ها و یافته هایی هست که بدست می آورند
در سال های اخیر علاوه بر حل م سئله نظریه سازنده گرایی نیز به صورت چ شم گیری در آموزش ریا ضی مورد توجه قرار گرفته ا ست.از دیدگاه سازنده گرایی جلب توجه یادگیرندگان به چگونگی ساخت ساز توسط خود آنها بسیار مهم تر از انتقال دانش به آنهاست از این رو بسیار حائز اهمیت است که معلمان ریاضی با این نظریه آشنایی کامل پیدا کنند و رویکرد تدریس خود را بر این مبنا قرار دهند به عبارت دیگر ؛آموزش حل مساله و رویکرد سازنده گرایی در تدریس به طور اجتناب ناپذیری به یکدیگر مرتبط هستند
تبیین نظریه سازنده گرایی:
سال ها سازنده گرایی اصطلاحی بود که فقط در مجله ها وجود داشت و اساسا فلاسفه ، معرفت شناسان و روانشناسان به آن توجه می کردندامروزه سازنده گرایی به طور منظم در مجموعه کتاب های در سی ، روش های معلمان ،چارچوب برنامه در سی ،ادبیات اصلاح گرانه آموزش و پرورش و مجلات تربیتی نمایان می شود . هم اکنون سازنده گرایی دارای وجهه و نامی در آموزش و پرورش ه ست
سازنده گرایی یک فل سفه یادگیری ا ست که بر ساختن دانش تو سط یادگیرندگان به صورت انفرادی یا اجتماعی اشاره دارد به عبارت دیگر دانش آموزان دانش خود را مبتنی بر طرحواره ها یا عقاید موجود می سازند. سازنده گرایان وجود یک بند از دانش را که مستقل از یادگیرنده باشد رد می کنند و از این اندیشه حمایت می کنند که دانشی مستقل از معنی نسبت داده شده به تجربه ، که یادگیرنده یا جامعه یادگیرندگان می سازد ، وجود ندارد
یادگیری موقعیتی:
یکی از مفاهیم واب سته به نظریه سازنده گرایی ، یادگیری موقعیتی ا ست .برا ساس این مفهوم ، شاید دان ستن را انجام دادن و آموخته شده را از چگونگی آموختن تفکیک کرد .پیرامون این دیدگاه اعتقاد دارند که شناخت موقعیتی است،یعنی دانش به موقعیت ها ،مقاصد،و تکالیفی که در آن بکار می رود وابسته است به عبارت دیگر هر دان شی وابسته به مقاصد و موقعیت های ا ست که در ا صل برای آن ساخته ا ست برای ر سیدن به شناخت موقعیتی پیرامون سازنده گرایی پی شنهاد می کنند که باید دانش آموز را تشویق کرد تا با درگیر شدن در تکالیف اصیل یا واقعی به یادگیری بپردازد . منظور از تکالیف اصیل موقعیت های عینی و عملی زندگی هست.بروفی می گویدʼʼاگر وا داشتن دانش آموزان با یادگیری از کاربرد های موقعیت های واقعی زندگی میسر نیست دست کم می توان آن را با شبیه سازی واقعی از این نوع کاربرد ها درگیر کرد
ریاضیات سازنده گرا:
از نظر استیف، رییس انجمن ملی معلمان ریاضی - - NCTM همانند اسب های شاخ دار "ریاضیات سازنده گرا" نیز وجود ندارد اما تعدادی از نظریه ها در مورد یادگیری ه ست که به عنوان سازنده گرایی طبقه بندی شده اند و آنها می توانند به ا ستاندارد های پایه ریاضی مربوط شوند. حداقل دو تعریف از سازنده گرایی وجود دارد که تدریس ریاضیات مدرسه ای راروشن می کند :سازنده گرایی رادیکال و سازنده گرایی اجتماعی .
یک نوع از سازنده گرایی اجتماعی که مخصوصا برای آموزش ریاضی به کار میرود مدعی است که ریاضیات باید با تاکید داشتن بر حل مسئله تدریس شود و آن کنش متقابل باید:
الف - بین معلم و دانش آموز ب - میان خود دانش آموزان رخ دهد و دانش آموز باید در خلف استراتژی های خود برای موقعیت حل مسئله تشویق شوند.
طراحی آموزشی برای کلاس ریاضی سازنده گرا:
در کلاس درس مبتنی بر سازنده گرایی،معلم ریاضی به دانش آموزان مسائل واقعی و معنادار می دهد و آنها را به تدوین فرضیه،ارایه ی راه حل های متنوع، کمک گرفتن از سایر همکلاسی ها و ارایه بهترین راه حل تشویق می کند. این معلم ریاضی توزیع کننده و منتقل دهنده دانش نی ست بلکه بی شتر راهنما ،تسهیل کننده و یاور دانش آموزان ه ست. معلم سازنده گرا باید این نکته را مد نظر قرار دهد که یادگیرندگان باید با هر مفهموم ، با گستره ای از روش ها و موقعیت ها با هدف ها و مجموعه های گوناگون رو به رو شده تا در تولید و انتقال دانش کارآمدتر عمل کنند .
وی باید دور اندیشی خلاقانه و بینش لازم را در دانش آموز ایجاد کند تا مواجهه ی اثر بخشی را که شبیه آموزش در دنیای واقعی است برانگیزد و شبیه سازی کند .معلمانی که با این نظریه سازگار شده اند معتقد اند دانش آموزان دانش ریاضی خود را می سازند،به جای اینکه آن را به یک شکل نهایی از معلم ها یا کتاب در سی دریافت کنند. پس دانش آموزان به جای موافقت صرف با اطلاعات ، آنچه را می بینند، می شنوند یا انجام می دهند ، در ارتباط با آنچه که از قبل می دانند تفسیر می کنند. این معلم ها از دانش آموزان می خواهند که اثبات با تبیین هایی برای کارشان تهیه کنند ، آنها ارایه ی متفاوت اندیشه های ریا ضی را به کار می برند تا درک بی شتر دانش آموزان را ت شویق کنند ،این معلم ها از دانش آموزان می خواهند تا ریا ضیات را توضیح دهند.
یک معلم با دیدگاه سازنده گرایی خود اعتقاد دارد که فرصت فراوانی وجود خواهد داشت تا دانش آموزان درباره ی یادگیری خود صحبت کنندو با به حداکثر رساندن تعامل اجتماعی بین یادگیرنده ها و ترتیب دادن تجربه های حسی یادگیری دانش آموزان را بهبود بخشد پس تشویق دانش آموزان به بحث و گفتگو در کلاس ؛یکی از ضرورت های تدریس سازنده گرا هست.البته علاوه بر بحث در گروه های کوچک بحث های کلاسی نیز روش دیگری برای تشویق دانش آموزان در جهت درمیان گذاشتن افکارشان درباره ایده های ریاضی است .این کار فرصتی به دانش آموزان می دهد که آنچه را که از قبل میدانستند یا یاد گرفته بودند نشان دهند ؛حتی اگر این گفتگو بدفهمی آنان را نمایان سازد
نتیجه گیری:
می توان نتیجه گرفت اگر برنامه در سی ریا ضی و تدریس آن مبتنی بر ویژگی هایی مانند توانایی پا سخ به سوالات ا سا سی در طی اجرای فرآیند علمی و بهره گیری از خدمات آموزشی همکلاسی های خود و ایجاد ساختار حمایتی معلم ؛مشارکت با گروه کلا سی موجب می شود تا یادگیری دانش آموزان از سطح دانش فراتر رود و آنان را به سمت فهمیدن و نظریه پردازی ؛به کار گیری ابزار هاو استفاده از فرآیند های علمی هدایت کند لذا پیشنهاد می شود معلمان ریاضی موقعیت یادگیری را طوری فراهم کنند که دانش آموزان با دیدگاه های مختلف در باره یک موضوع در سی به یک مساله روبه رو شوند به هر حال رویکردسازنده گرایی برای تدریس و یادگیری ریاضیات بهتر از تکنیک تدریس سنتی می باشدکه در تربیت معلم دهه 1980 توسعه داده شده است . این برنامه ی درسی می تواند قدری امید برای کمک به یادگیرندگان در ایجاد ارتباط میان فعالیت هایشان و میراث فرهنگی غنی ریاضیات ایجاد کند.
