بخشی از مقاله
چکیده:
امروزه موسسات و مراکز آموزشی-فرهنگی، به منظور موفقیت در آموزش نسل موثر و تربیت فراگیران هدف دریافته اند که مهم ترین دارایی آنها بهره گرفتن از استعدادهای لازم در حوزه منابع انسانی است.
لذا مدیریت استعداد در این حوزه بر شناسایی، جذب، استخدام، پرورش، ارتقا و نگهداشت کارکنان مستعد با هدف ارتقا و تعالی عملکرد فردی و سازمانی تأکید می کند. در این راستا بهره مندی از تکنیک های داده کاوی می تواند یکی از ابزارهای موثر درنظر گرفته شود.
اتخاذ درست و دقیق استراتژی در حوزه مدیریت استعداد منابع انسانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و لازم است سیاست گذاری های لازم پاسخگوی این سوال باشد که سازمان در نبرد شکار استعدادها چگونه می تواند پیروز شود.
به همین منظور، در این تحقیق به بررسی مزایا و انواع کاربرد تکنیک ها و الگوریتم های داده کاوی در مدیریت استعداد نیروی انسانی پرداخته می شود تا چرخش درست نیروی مستعد به شکلی صورت پذیرد که افراد در مناسب ترین جایگاه در مدارس و مراکز آموزشی قرار گیرند.
مقدمه
عبارت "عملکرد کارکنان مدرسه" به معنی پرداختن به مقوله هایی همچون آموزش و پرورش و منابع انسانی آن ، تربیت و نظام تربیتی منتخب در مدرسه است . برای تعلیم و تربیت دیدگاه های مختلفی وجود دارد و بسته به نوع نگاه انسان، تربیت متفاوت خواهد بود
به طور کلی اساس تربیت در انسان باید بر شکوفا کردن استعدادها و تعالی روح او باشد، به همین جهت توجه به زمان مناسب تربیت، از اهمیت به سزایی برخوردار است. طبق حدیث معروف پیامبر اکرم - صلی االله علیه وآله - ، باید از هفت سالگی که سن تادیب و آموزش کودک محسوب می شود ، به تربیت رسمی او عنایتی ویژه داشت
از آنجایی که کودکان با ورود به مدرسه، بیشترین وقت خود را با معلمین خود می گذرانند، و در این فرایند تعلیم و تربیت ، علاوه بر معلومات و مهارت های معلمی، صفات ، خلقیات و حالات نفسانی و رفتار ظاهری او به شاگردان منتقل می شود
بنابراین ضرورت توجه به انتخاب و گزینش صحیح معلمین و تاثیر آنها در تربیت نسلی موثر و دستیابی به فراگیران هدف ، بیش از پیش نمایان می شود که در همین راستا ، در این تحقیق تلاش شده است تا به روش هایی در مدیریت استعداد اشاره شود که نیروهای کارآمد موثر شناسایی شوند و در جایگاه درست خود در مدرسه به کارگرفته شوند.
از روش های بکارگیری تکنولوژی در این حوزه، بکارگیری علم داده کاوی است. علم داده کاوی یکی از تکنولوژی های هوش مصنوعی است که برای تجزیه و تحلیل در مقادیر زیادی از داده ها به منظور کشف الگوها و قوانین معنی دار به کار گرفته می شود . حال اگر اینگونه داده ها در فرایند منابع انسانی یک سازمان به کار گرفته شود، بسیار ارزشمند خواهد بود. فرایند منابع انسانی یکی از گسترده ترین و کلیدی ترین فرایندها محسوب می شود که توجه و توسعه آن می تواند در کلیه ی فرایندهای سازمان موثر باشد. در حقیقت، بهره مندی از اطلاعات مشخص در داده های منابع انسانی می تواند یک منبع غنی برای کشف دانش و ابزارهای پشتیبانی در حوزه های مدیریتی و تصمیم گیریفراهم کند.
از آنجایی که مدارس هند پیشرو در امر بکارگیری تکنولوژی های فناوری اطلاعات هستند فلذا تحقیقات در این مدارس نشان داده است که بررسی فاکتوهای موثر در عملکرد دانش آموزان در سالهای گذشته و بکارگیری الگوریتم های مناسب داده کاوی می تواند به بهبود نتایج امتحانات سال آینده دانش آموزان کمک شایانی داشته باشد و پیش بینی عملکرد دانش آموز که از نگرانی های بزرگ خصوصا در مقطع ابتدایی است بصورت ادواری انجام شود
پیشینه تحقیق
در بخش اهداف کلان سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ، که به نوعی قانون اساسی نظام تعلیم وتربیت ایران است، بیش از 30 مولفه در حوزه تربیت انسان معرفی شده است. آنچه که به عنوان شایستگی های پایه تبیین می شود "مجموعه ای است از صفات و توانمندی های فردی و جمعی که با یکدیگر ترکیب شده اند و ناظر به همه جنبه های هویت - عقلانی، عاطفی، ارادی و عملی - و تمام مولفه های جامعه براساس نظام معیار اسلامی می باشند . " همه ی این شایستگی ها به منظور دستیابی متربیان به مراتب حیات طیبه آنهاست
در واقع حیات طیبه وضع مطلوب زندگی بشر است در همه ابعاد و مراتب،بر اساس نظام معیار اسلامی - مبانی و ارزش های مقبول دین الهی - ، که تحقق آن باعث دستیابی به غایت زندگی یعنی قرب الی االله خواهد شد.
دستیابی به این هدف غایی که مهم ترین محور سند محسوب می شود ، مستلزم پیش بینی روندها و دستورالعمل های ویژه است.اما بی تدبیری در استفاده از توان نیروها موجب شده است آموزش و پرورش نتواند از توان و پتانسیل واقعی آنها استفاده کند. این بی تدبیری عبارت است از :
دایره بسته مدیریتی، غلبه نگرش اداری بر نگرش علمی، حاکمیت روابط بر ضوابط، نبود ملاک های واقع بینانه برای شایسته سالاری، فضای بی انگیزگی حاکم بر تمام ارکان آموزش و پروزش و گاهی رفتار های نه چندان محترمانه مسئولین
داده کاوی در صنایع مختلف دارای کاربردهای فراوانی می باشد که از جمله آن می توان به موارد ذیل اشاره نمود:
از کاربردهای داده کاوی در صنعت میتوان به شناخت مشتریان و همچنین شناخت نیازهای آنان عمل مؤثری در کسب برتری در ارائه خدمات به مشتری اشاره کرد. شناسایی گروه های مختلف مشتریان و تعیین خواسته ها و نیازهای آنان می تواند باعث به وجود آمدن رضایت مشتری برای مؤسسات مالی شود
از آنجایی که در صنعت درمان،داده ها بسیار پیچیده و وسیع می باشند،کاربرد داده کاوی در بخش درمان اهمیت بالایی پیدا می کند بطوریکه تحلیل داده های موجود جهت اتخاذ بهترین تصمیم در درمان بیماران از فاکتورهای قابل توجه است . از کاربردهای آن در این صنعت میتوان به گروه بندی اطلاعات بیماران و تجویز و پیش بینی درمان برای گروهی خاص، پیش بینی مدت اقامت بیمار در بیمارستان و غیره اشاره نمود
در مدیریت روابط مشتری داده کاوی برای بخش بندی مشتریان دارای ابزارهای متفاوتی همچون الگوریتم ژنتیک و الگوریتم میانگین N می باشد فلذا توانمندی های موجود در داده کاوی مدیریت روابط مشتری را به نحو بهتری ممکن می سازد
در بسیاری از شرکت ها داده کاوی برای انجام تجزیه و تحلیل سبد بازار، کشف علل ریشه ای مسائل کیفیت و تولید و ساخت، جلوگیری از کاهش مشتری ها، فروش مجدد به مشتریان موجود و تشکیل پرونده مشتریان به کار می رود
از دیدگاه مدیریتی از آنجایی که داشتن اطلاعات عامل اصلی قدرت مدیر است و بعد از نیروی انسانی مهمترین منبع هر سازمان منبع اطلاعات آن است ، بکارگیری داده کاوی می تواند با شناسایی ریشه ها و عوامل برخی از مشکلات منابع انسانی در سازمان، فرایند تصمیم سازی را به انجام رسانده و تصمیم گیری را به مدیران واگذار نماید
داده کاوی در مدیریت منابع انسانی برای تشخیص کارکنان غیر سودمند و خطاکار، کشف کارکنان با استعداد و استفاده از آنها در واحدهای تجاری با اولویت بالا و سوددهی زیاد، مشخص کردن کارکنان درستکار و تشویق آنها، کشف استعدادها در زمینه نیازهای ملی و بررسی رقبا پیشنهاد شده است
مدیریت استعداد از دسته مفاهیم جدید حوزه مدیریت منابع انسانی استکه بر شناسایی، جذب، استخدام، پرورش، ارتقا و نگهداشت کارکنان مستعد در سازمان تأکید می کند. مدیریت استعداد با شناسایی، توسعه و به کارگیری موثر استعدادهای سازمانی می تواند موجب ارتقاء عملکرد فردی و سازمانی گردد
متاسفانه در مدارس کشور به کشف دانش از داده ها و استفاده ی بهینه از استعدادهای منابع انسانی پرداخته نمی شود. علل این امر ناشی از عدم مدیریت صحیح و عدم بهره مندی از اطلاعات در زمان موثر و تحلیل مناسب آنها ست ، بعضا سهل انگاری برنامه ریزان در جمع آوری نوع داده ها و اطلاعات ، یا حتی عدم آگاهی مدیران مدارس نسبت به ضرورت این امر نیز از عمده علل دیگر آن به حساب می آید.
در این پژوهش سعی شده است با بیان مزایا و کاربردهای داده کاوی در بهبود مدیریت استعداد منابع انسانی مدارس، ذهنیت افراد تاثیرگذار در این حوزه به این نکته سوق پیدا کند که با شناخت بیشتر افراد، بهتر می توان از پتانسیل آن ها بهره برد . همچنینمدیران مدارس می توانند از طریق بستر سازی، استعدادهای نیروهای خود را پرورش داده و در جهت دستیابی به اهداف کلان آموزش و پرورش قرار گیرتد ، که البته دستیابی به مفهوم شایسته سالاری می باشد.
جایگاه، اهمیت و ضرورت در تربیت
اختلاف استعدادها، ظرفیت ها، نیازها، روحیه ها، خواسته ها، سلیقه ها که معلول اختلاف طبایع، و تاثیرات گوناگون محیطی و جغرافیایی، و فرهنگی و اعتقادی، و اقتصادی واجتماعی است، مایه بقا و دوام و رشد جوامع انسانی است و اگر این اختلاف ها نمی بود، بشر قادر به زندگی و تکامل نبود، و این واقعیتی است که در مراحل مختلف تربیت باید لحاظ شود و به هیچ روی مورد غفلت قرار نگیرد
