بخشی از مقاله
چکیده
حسابداری در دنیای پیشرفته اقتصادی امروز حرفه ای حیاتی است. برجستگی متمایز کننده ی حرفه حسابداری پذیرش مسئولیت نسبت به عموم است. از این رو اطلاعات ارائه شده توسط حسابداران باید به طور قابل توجهی کارآمد، قابل اتکا و بی غرضانه باشد. پس حسابداران علاوه بر صلاحیت حرفه ای باید از درجه بالایی از صداقت و درستکاری حرفه ای نیز برخوردار باشند.
وظیفه و مسئولیت حسابداران حرفه ای در قبال جامعه، صاحبان سرمایه و دیگر اشخاص ذی نفع ایجاب می کند که آنان اصول اخلاق حسنه را در همه ی جنبه ها به رعایت آئین رفتار حرفه ای مدون پایبند باشند. تحقیق حاضر از نوع هدف توصیفی - تحلیلی می باشد و از نوع روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و تحلیل مدارک می باشد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که رعایت اخلاق در حسابداری با توجه به اهمیت آن در توسعه کشور و شفافیت مشاغل امری ضروری می باشد و به نوعی آینده حرفه حسابداری و مشاغل مرتبط به رهبری اخلاقی توسط حسابداران حرفه ای و رهبران این حرفه بستگی دارد.
مقدمه
هنگامی که شخصیت افراد در جامعه متزلزل می شود، جامعه به طور فاجعه آمیزی آسیب پذیر می گردد. دوام و بقای یک ملت و یا یک فرهنگ منوط به این است که آن ملت مجهز به ارزش های ساده و ابتدایی اخلاقی نظیر دلاوری، نوع دوستی، احترام به دیگران و قانون باشد
یک ملت بقا نخواهد داشت مگر اینکه دارای افرادی باشد که مبنای عملشان انگیزه هایی فراتر از سود شخصی باشد. رعایت قانون، احترام به زندگی و دارایی های بشر، عشق ورزی به خانواده، دفاع از اهداف ملی، کمک به مستمندان و پرداخت مالیات، همه و همه به فضایل شخصی افراد دلیری، وفاداری، صداقت، گذشت، نیکوکاری، احساس همدردی، ادب و نزاکت و احساس وظیفه بقستگی دارد.
از بین گرایش هایی که جامعه را به سمت و سوی رونق و شکوفایی سیاسی هدایت می کند، مذهب و اخلاقیات تکیه گاه های اجتناب ناپذیرند. ارزش های اخلاقی، زیربنایی را فراهم می کند که یک جامعه متمدن و متعالی فرهنگی و رفتاری بر آن بنا می شود زیرا بدون این زیربنا، جامعه متمدن از هم پاشیده و فرو می رود
تمامی حرفه های شناخته شده مانند پزشکی، حقوق و مهندسی برای خود یک آئین رفتار تهیه کرده اند. هدف اساسی از تهیه چنین آئین های رفتاری، ارائه رهنمودهای عملی به اعضا برای داشتن طرز تفکر حرفه ای به گونه ای است که کیفیت ضوابط حرفه آن ها را بهبود بخشد. آئین رفتار حرفه ای مهم ترین خط مشی حرفه ای را مشخص نموده و ضامن بقای آن است و نباید شامل ایده های ذهنی باشد، بلکه باید دارای هدف های دست یافتنی و مقررات علمی و قابل اجرا برای کار باشد. وجود آئین رفتار حرفه ای، صاحبکاران جامعه را مطمئن می سازد که حرفه می خواهد استاندارد عمل خوبی داشته باشد و هر یک از اعضا را به رعایت آن ملزم می کند
حرفه حسابداری یکی از مت شکل ترین و منضبط ترین حرفه های دنیاست و به دلیل نوع و ماهیت خدماتی که ارائه می کند باید اعتبار و اعتماد خاصی داشته باشد. تداوم این اعتماد و اعتبار و تقویت آن به پایبندی فکری و عملی اعضای حرفه به ضوابط رفتاری و اخلاقی آن بستگی دارد
با توجه به توضیحات داده شده کارکردهای اخلاق در حسابرسی و حسابداری حرفه ای چیست؟
-2 مبانی نظری و ادبیات پژوهش
مفهوم اخلاق و کارکرد آن در حسابداری
اخلاق جمعخُلق و به معنای طبیعت، سرشت و نهاد میباشد. معنای اصلی اخلاق، عبارت است از آن چیزهایی که در نهاد یک انسان بطور طبیعی وجود دارد و یا بعبارت دیگر نرم افزار اصلی انسان که بوسیله آن با محیط پیرامون ارتباط برقرار میکند. به طور معمول، دامنه اخلاق در حد رفتارهای فردی تلقی میگردد، اما رفتارهای فردی وقتی که در سطح جامعه یا نهادهای اجتماعی تسری و شیوع پیدا کند، به نوعی اخلاق جمعی تبدیل میشود که ریشه را در فرهنگ جامعه میدواند و خود نوعی وجه غالب مییابد که جامعه را با آن میتوان شناخت.
در تعریف اخلاق، علامه علی اکبر دهخدا اخلاق را جمع »خلقوخوی ها« و علم اخلاق را »دانش بد و نیکخوی ها« تعریف کرده است. انوریدر فرهنگ بزرگ سخن، اخلاق را »مجموعه عادتها و رفتارهای فرهنگی پذیرفته میان مردم یک جامعه« تعریف کرده و در ادامه به رفتار شایسته و پسندیده عطف میدهد. اریک کوهلر در فرهنگ حسابداری، اخلاق را چنین توصیف کرده است: »قواعد و اصول معنوی و کاربرد آن ها برای مسائل رفتاری مشخص، بویژه مقررات حرفهای که توسط نهادی حرفه ای در مورد اعضاء تدوین یافته« است.
دائره المعارف بریتانیا، اخلاق را منقسم به سه شاخه یا رشته میداند، اخلاق نظری، اخلاق هنجاری و اخلاق کاربردی. اخلاق نظری یا فرااخلاق - - 3 به موضوعات مرتبط با ماهیت مفاهیم و قضاوت های اخلاقی میپردازد. اخلاق هنجاری یا دستوری - - 4 ضوابط و معیارهایی برای چگونه زندگی کردن فراهم میآورد و در آن، خوب و بد، درست و نادرست و نظایر آن تعریف و چگونگی انتخاب بین آن ها و راه درست عمل کردن را براساس قواعد معین بیان میکند. اخلاق کاربردی
در واقع ادامه اخلاق هنجاری است که در آن کاربرد تئوری های اخلاق هنجاری در اخلاقیاتی نظیر حقوق بشر، برابری نژادی و جنسیتی، عدالت و مسائل مشابه مورد بحث واقع میشود. اخلاق و رفتار حرفهای قاعدتاًدر شاخه اخلاق کاربردی قرار میگیرد و حاوی یک نظام ارزشی است که براساس آن، بد و خوب و درست و نادرست رفتارِ صاحبان یک حرفه تعریف و بیان میشود. همانطور که پیش تر به آن اشاره شد یکی از عوامل اثرگذار بر اخلاق افراد، محیط اجتماعی و دینی افراد میباشد.
مفروضات، محدودیت ها و قیود زیر بنای اصول و قواعد حسابداری به عنوان ابزاری عملیاتی می باشند که قبول، گزینش یا پذیرش مفروضات و مبانی مذکور مشروط به وجود فضائل اخلاقی و به وظیفه و مسولیت حسابداران و حسابرسان در قبال جامعه ایجاب، کارگیری آن در جهت هدفش ترک و نهایی حسابداری است نقش می کند که آنان اصول اخلاقی را در همه جنبه ها رعایت و به آیین رفتار حرفه ای منسجمی پایبند باشند تا پذیرش، اعتبار و احترام اجتماعی را که لازمه فعالیت در هر حرفه تخصصی است بدست آوردند. از آنجا که حرفه حسابداری و حسابرسی با یکی از حساس ترین موضاعات مرتبط با اشخاص جامعه یعنی مال و دارائی افراد در ارتباط است بنابرین اعتماد نقش اساسی در توسعه حرفه حسابداری و حسابرسی دارد. لذا آیین رفتار حرفه ای و پایبندی به آن، عامل بنیادی بسیار با اهمیتی است که دوام و بقای حرفه سخته آن وابسته است و جامعه بیش تر به این عامل توجه ویژه دارد
مبانی رفتار حرفه ای و مسئولیت های ناشی از آن
هر فعالیت حرفه ای برای تشخص حرفه و اعمال محدودیت در رفتار افراد حرفه ای ضوابط و مقررات خاصی دارد، به این ضوابط و مقررات خاص آیین رفتار حرفه ای گفته می شود. آیین رفتار حرفه ای سنبلی از خود نظمی در حرفه است. آیین رفتار حرفه ای معرف انضباط فردی و تعهدات اجتماعی افراد حرفه ای است. در واقع می توان گفت، پایبندی به اصول اخلاقی لازمه دستیابی جامعه به نظم می باشد
امروزه دانشمندان به اخلاق حرفه ای به عنوان سرمایه بزرگ معنوی نگاه می کنند که می تواند رخنه های بسیار بزرگ را پر کند چرا که بسیاری از مشکلات و موانع توسعه جامعه به تعاملات غیر اخلاقی مربوط می شود. در واقع هر چه در سازمانی اخلاقی تر عمل شود، کیفیت بالاتر می رود، بهره وری افزایش پیدا می کند و افراد سازمان نسبت به یکدیگر پیشی می گیرند که در نتیجه منابع انسانی رشد پیدا می کنند. بنابراین یکی از ویژگی های حرفه ی حسابداری پذیرش وظیفه و مسئولیت در قبال جامعه است و لازمه ی آن رعایت منافع عمومی در انجام کارهاست که موجب جلب اعتماد عمومی به حرفه ی حسابداری می شود. به این دلیل، در تدوین استانداردهای حسابداری، منافع عمومی به شدت لحاظ می گردد. جلب و حفظ اعتماد عمومی به حرفه ی حسابداری در یک جامعه، مستلزم رفع چهار نیاز اجتماعی زیر است:
الف - اعتبار اطلاعات: جامعه نیازمند اطلاعات مالی و سیستم های اطلاعاتی معتبر است.
