بخشی از مقاله
چکیده
رنگ یکی از برجستهترین عناصر در حوزة محسوسات است که همواره مورد توجه شاعران بوده است و آنها با استفاده از کارکردهاي متعدد رنگ به نمادپردازي پرداختهاند. نادر نادرپور از جمله شاعران برجسته معاصر است که زیباترین تابلوهاي نقاشی را در شعرش ترسیم کرده است، به گونهاي که میتوان وي را شاعري ترکیبساز و تصویر آفرین نامید. از آنجا که عنصر رنگ و مفاهیم متعدد آن در یک اثر ادبی با احساس و اندیشه خالق آن اثر مرتبط بوده و بیانگر حالات عاطفی و تمایلات درونی شاعر است،
در این پژوهش شیوة توصیفی- تحلیلی، اندیشه و حالات درونی شاعر و نیز هنر شاعري او از عنصر رنگ مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد که رنگ در شعر نادرپور یکی از عناصر بنیادین در خلق تصویرهاي بدیع و ترکیبهاي زیباي شعر اوست و بسامد بالاي رنگهاي تیره در شعر وي بیانگر فضاي تیره و تاریک جامعه است.
.1 مقدمه
اصولاً هر پدیدة ادبی، ارتباط تنگاتنگی با خیال و تصاویر شاعرانه دارد. در حقیقت اگر از هر شعر مؤثّر و دلانگیزي جنبه خیالی آن را بگیریم، جز سخنی ساده که از زبان همه کس قابل شنیدن هست، چیزي باقی نمیماند. بنابراین یکی از مهمترین معیارها براي شناخت میزان خلاقیت شاعران، تحلیل تصاویر شاعرانه آنهاست. از آنجا که کار شاعران »تقلید و محاکاه است« - ارسطو، - 108 :1343 و اگر انسان طبیعت را به سخن در نیاورد گنگ است - کروچه، - 108 : 1381، شاعران با استفاده از شگردهاي خاص خود در طبیعت و جامعه اطراف خود نفوذ میکنند و آن را به شیوههاي گوناگون به تصویر میکشند که به راحتی نمیتوان به مقصود آنها پی برد.
علم بیان راه ورود به این دنیاي شگفت شاعران است که با توضیح شیوههاي متعدد بیان معناي واحد و بررسی این شیوهها، ادب دوستان را در پی بردن به مقصود شاعران یاري میرساند. علاوه بر این، علم بیان »محک و متدولوژي قسمت اعظمی از ادبیات« است
شعر نقاشی ذهن است که در ذهن هر شاعر به شکل بتی در میآید که ممکن است، آمیخته به انواع صورخیال باشد - نظري، . - 38 :1388 واژههاي شعري با داشتن دلالتهاي گوناگون معنایی که از طریق تشبیه، استعاره، مجاز و کنایه پدید میآیند، داراي توانهاي بالقوهاي هستند که شاعران توانا با استفاده از شگردهاي خاص خویش، انرژي واژهها را آزاد میسازند و کلام خویش را رستاخیزي میکنند
شاعر از تمامی عناصر طبیعت به عنوان نماد در اثر خویش بهره میگیرد که بتواند محیط اطراف خویش را نقاشی نماید. یکی از برجستهترین عناصر بلاغی رنگ است که همواره مورد توجه شاعران بوده است و آنها با استفاده از کارکردهاي متعدد رنگ به نماد پردازي میپرداختند. هر رنگ میتواند بازگوکنندة اندیشه خاص شاعر نسبت به پدیدهها و جهان بیرونی باشد که خواننده میتواند با واکاوي این نمادها به ذهنیت شاعر پی ببرد.
در گذشته مردمان شناخت اندکی از رنگها داشتند و بسیاري از رنگهاي نزدیک به هم را یکسان میپنداشتند و مرز مشخصی براي رنگها قائل نبودند، اما امروزه در زبان فارسی، رنگها توسعه بسیار یافته است و امکانات ترکیب و ایجاد رنگهاي گوناگون چندان گسترده است که شاید در هیچ زبانی نتوان براي تک تک آن رنگها برابرهاي دقیق جستجو کرد
محیط جغرافیایی و شرایط اقلیمی در کاربرد رنگها، سهم عمدهاي دارد و این تفاوت را میتوان با توجه به کاربرد رنگها در زبان مردمی که در صحرا زندگی میکنند با مردمی که در کنار سواحل و دریا و جنگل زندگی میکنند، مشاهده کرد.
نادر نادرپور از برجستهترین شاعران معاصر است که رنگ به صورت چشمگیري در شعر وي بازتاب یافته است. او با قدرت تخیل خویش هر یک از رنگها را در معناي نمادین به کار گرفته است. از آنجا که عنصر رنگ و مفاهیم متعدد آن در یک اثر ادبی با احساس و اندیشه خالق آن اثر مرتبط است و بیانگر حالات عاطفی و تمایلات درونی شاعر میباشد، در این پژوهش سعی شده است، بسامد، تصاویر شاعرانه رنگ ها و ارتباط آن با نگرش شاعر با مسائل اجتماعی و سیاسی در مجموعه آثار شعري شاعر مورد بررسی قرار گیرد.
.2 سابقه و ضرورت انجام تحقیق
تاکنون پژوهش مستقلی که در آن به بررسی رنگ در شعر نادرپور پرداخته شده باشد، مشاهده نشد اما تنها چند مقاله به طور کلی به بررسی عنصر رنگ در شعر بعضی از شاعران پرداخته شده است.
از آنجایی که رنگ در شعر نادرپور بازتاب قابل ملاحظهاي داشته است و از طرفی تا به حال تحقیقی مستقل در بررسی بازتاب رنگ در شعر وي انجام نگردیده است، انجام این پژوهش ضروري به نظر میرسد.
.3 رنگ در شعر نادرپور
رنگ در شعر نادرپور بسامد بالایی دارد به گونهاي که جهان و محیط اطراف خویش را با انواع تشبیهات، استعارات رنگین وصف مینماید. او تصویرهاي تازهاي از پدیدههاي طبیعی چون: روز، غروب خورشید و شب را با زبان ساده بیان میکند
