بخشی از مقاله
چکیده
کارآفرینی یکی از واژههایی است که امروزه در مدیریت سازمانها اهمیت زیادی یافته است. ازطرفی دیگریکی ازمهمترین معیارها جهت سنجش درجه توسعه یافتگی یک کشور، میزان اهمیت و اعتباری است که زنان در آن کشور دارا می باشند.
اکنون نگاه جهان، بیشتر به سوی زنان معطوف شده است زیرا امروزه، برای تحقق توسعه اجتماعی، تسریع فرایند توسعه اقتصادی و محقق شدن عدالت اجتماعی، چنانچه به زن به عنوان نیروی فعال و سازنده نگریسته شود، قطعاً تأثیر بسیاری در روند توسعه و افزایش کمّی و کیفی نیروی انسانی آن جامعه خواهد داشت. این مطالعه باهدف بیان ابعادمختلف مؤثر برپدیده کارآفرینی درجامعه وبررسی چالش ها وفرصت های آن در سیستم بهداشتی درمانی منتخب شهرستان های شهرکرد وفارسان، انجام شد.
روش کار: مطالعه حاضر درنیمه اول سال 1396 بصورت مصاحبه نیمه ساختار یافته با کارکنان سلامت شهرستان های شهرکردوفارسان بابررسی فرصت ها وچالش های موجود درپنج بعداجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، فردی وآموزشی پدیده کارآفرینی ، انجام شد.
یافته ها: یافته ها حاکی ازآن است که فرصت های پدیدآورنده کارآفرینی درزنان بارفع عوامل چالش برانگیزدرابعاد پنج گانه شامل بعد اجتماعی - ایجاد عدالت اجتماعی، حمایت های بین بخشی - ، بعدآموزشی - تدوین گایدلاینهای استاندارد، ظرفیت سازی علمی - ، بعداقتصادی - حمایت های اقتصادی، شناخته شدن سهم بازار درتوسعه اقتصادی - بعد فرهنگی - اطلاع رسانی رسانه های جمعی، اهمیت دین اسلام به نقش زن درجامعه - بعد فردی - اخلاق کارآفرینی، ویژگیهای فردی کارآفرین - درجامعه نمایان می گردد.
بحث ونتیجه گیری: شرکت زنان درکارآفرینی برای توسعه ا قتصادی درازمدت ضروری است وتأثیر بسزایی دراین زمینه دارد. رفع موانع پیش روی کارآفرینی زنان درجامعه، همکاری دولت، هماهنگی کلیه بخش های مرتبط، حمایت همه جانبه، استفاده ازتجارب کشورهای موفق دراین امر، استفاده درست از منابع وبکارگیری مدیران توانا را می طلبد.
.1 مقدمه
رهبر معظم انقلاب فرمودند: ایران بزرگ امروز بیش ازهرزمان دیگر به کار وکار آفرینی نیاز داردتاهمچون عقابی تیز پرواز، درفضای پیشرفت وآبادانی وافتخار اوج گیرد. ایشان بااشاره به اهمیت کاروکارافرینی ازدیدگاه اسلام ، ایجاد اشتغال راعلاوه برجنبه مهم ثروت آفرینی ، نوعی زمینه سازی برای به کار گیری گنجینه های استعداد انسانی دانستند وفرمودند: ایران ، امروز به کارگاه بزرگ تلاش وابتکار ونوآوری تبدیل شده ، اما این واقعیت ، تنها گام اول از روندپیشرفت وسر افرازی کشور است.
مقوله کارآفرینی به سرعت در حال گسترش است و یکی از شاخصهای اقتصادی و اجتماعی ارزنده و مطلوب است و اهمیت بسیاری در تعالی جوامع و دستیابی به اهداف توسعه پایدار داردواستفاده از تمامی ظرفیت ها وفرصت های بلااستفاده مالی وانسانی وبویژه بهره گیری ازاستعدادهای افرادیکی از عوامل مؤثر وکارا درتوسعه کارآفرینی هستند.کارآفرینی زنان موضوع خاص و مورد توجه سراسر جهان است. بسیاری از محققان معتقدند که فعالیت های کارآفرینی توسط زنان، نقش برجسته ای در سلامت اقتصاد ملت ها دارد.
زنان در زمان کوتاهی توانستند با ورود به عرصه کسب و کار تحولات عظیمی در توسعه اقتصادی کشورها ایجاد کنند. چنانچه آمارها نشان می دهد فعالیت های اقتصادی زنان 25 تا 35 درصد کل فعالیت های جهان را تشکیل می دهد
درحدود نیمی ازجمعیت کشورها را زنان تشکیل می دهندودرعین حال امروزه به واسطه ی تحول های گوناگون سیاسی، اجتماعی ، اقتصادی، فرهنگی، زنان آمادگی بیش تری برای مشارکت درفعالیتهای اجتماعی پیدا کرده اند
جوان بودن جمعیت ،گرایش بیشتر زنان به تحصیلات عالی وسنتی بودن جامعه ، از ویژگی های ساخت اجتماعی درایران است
پایین بودن نرخ کارآفرینی زنان درمقایسه بامردان یکی ازمسایل جاری درزمینه کار آفرینی بوده درسال های اخیر زنان آمادگی بیشتری برای به تحصیلات دانشگاهی داشته ونرخ ورودآنها به دانشگاه سال به سال روبه افزایش است. ازطرفی طبق آمارهای رسمی ، نرخ بیکاری درزنان تحصیلکرده به صورت قابل توجهی درحال افزایش است. بنابراین با توجه به وضعیت جمعیتی، تحصیلی و اشتغال زنان در ایران،کارافرینی درجامعه ضرورت پیدامی کند
امروزه کشورها و سازمان های بین المللی به این نتیجه رسیده اند که توسعه کارآفرینی زنان تأثیری مثبت و مستقیم در بسیاری از فعالیت های مختلف کشورها داشته است. از یک طرف سبب توسعه اقتصادی و ایجاد فرصت های شغلی می شود و از طرف دیگر می تواند سبب بهبود وضعیت اجتماعی، فرهنگی و بهداشتی زنان و خانواده های آنان شود.
توجه به استعداد و نقش زنان در توسعه کشورها ضرورت دارد]م..[ 2 بسیاری از دولت ها در بحران های اقتصادی توانسته اند با اتخاذ تدابیر و سیاست هایی و با بهره مندی از نیروی کار زنان بر بحران های جامعه خود فائق آیند و در مسیر توسعه موفق شوند. اما زنان کارآفرین در بسیاری از کشورهای در حال توسعه با موانع متعدد و جدی روبه رو هستند که مانع موفقیت آنان در فعالیت های اقتصادی می شود.
بررسی این عوامل درکنار عوامل ایجاد فرصت جهت کارآفرینی زنان درجامعه درتوسعه فعالیت های کارآفرینانه زنان نقش مهمی ایفا نماید. عواملی چون نرخ رشد جمعیت ، بیکاری ، نظام تعلیم وتربیت، ساختار خانوادگی، نگرش سنتی وکلیشه های جنسیتی که توصیف کننده ساختار های اجتماعی کشوراست بشدت فرآیندتوسعه کارآفرینی راتحت تأثیر قرار می دهند
.2 روش بررسی
پژوهش حاضر یک پژوهش کیفی ، توصیفی ومقطعی است که درنیمه اول سال 1396 انجام گرفته است. دراین مطالعه نمونه پژوهش 10 - نفر - بصورت هدفمند انتخاب شده وشامل زنان دارای تحصیلات ومدیریت وتجربه مرتبط درشبکه های بهداشتی درمانی 5 - نفر - ، درمراکز بهداشتی درمانی 5 - نفر - بودند.
این افراد با استفاده از روش گلوله برفی - snow ball - براساس چندین معیار انتخاب شده اند: داشتن تحصیلات و تجربه مدیریتی واجرایی شبکه بهداشت ودرمان ومراکز بهداشتی درمانی . حجم نمونه تا اشباع اطلاعات ادامه یافت. وزمان تکراری شدن اطلاعات مربوط به هر مصاحبه حجم نمونه بسته شد. براین اساس 10مصاحبه انجام شد. برای انجام مصاحبه با تمامی افراد مذکور به عنوان همکار قرار ملاقات تنظیم گردیدوطبق هماهنگی های انجام شده قبلی وتوضیح هدف طرح ومعرفی پژوهشگر درمحل کار مصاحبه انجام شد. تمامی مصاحبه ها بصورت رودر رو درنیمسال اول سال 1396انجام شد.
متوسط زمان مصاحبه ها 50 دقیقه لحاظ گردید. تمامی مصاحبه ها توسط نویسنده - مینا ریاحی - انجام شدند. فرایند انجام مصاحبه ها به گونه ای طراحی شده بودند که اولین مصاحبه بصورت عمیق انجام شد تافهم بهتری از موضوع پیدا شودوبه دنبال آن به تدوین مجموعه مناسبی ازسؤالات کمک شد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل چارچوبی - Framework Analysis - مشتمل بر 5 مرحله آشنا سازی - Familiarization - ، شناخت چارچوب مفهومی - Identifying Thematic Framework - ،کدگذاری - Indexing - ، ترسیم جدول ها - Charting - ونگاشت وتفسیر - - Mapping and Interpretation استفاده شده است.
این روش تحلیلی بیشتر برای داده های کیفی مطالعات سیاست گذاری مورد استفاده قرار می گیرد - آ لیسی و همکاران، . - 2001 درمرحله آشنایی فرم حاوی اطلاعات افراد وخلاصه ای ازمصاحبه تدوین شدمتعاقباً.فرم راهنمای مفهومی تدوین شد. سپس فرم مرحله آشنایی مورد بررسی قرار گرفت. مصاحبه ها جداگانه کدگذاری شد.به هرکدام ازبخش های مرتبط درمصاحبه ها یک یا دوکد اختصاص داده شد - سی پاپ، . - 200 چارچوب مفهومی درفرایند انجام تحلیل بارها مورد تجدید نظر قرارگرفت
.3 یافته ها
درانتهای این فرایند، 5 مفهوم اساسی و 15 زیرگروه بشرح زیر شناسایی شدند.
مفهوم :1 عوامل آموزشی وتکنولوژیکی ظرفیت سازی علمی. نظام آموزشی ، انعکاس وثمره ی ساختارهای اجتماعی-اقتصادی همان کشور بوده وکارایی نداشتن آن از مشکلات ساختاری جامعه سر چشمه می گیرد
امکان جدب اثر گذار در بازار کار، رعایت تناسب بین رشته ی تحصیلی وفعالیت شغلی، جذب بیش تر فارغ التحصیلان دربخش های تولیدی و فعال دربخشنامه های آموزش عالی لحاظ گردد. آموزش کارافرینان لازمه توسعه کار آفرینی است وبرهمین اساس دولتها بایددرزمینه سیاستگذاری واجرای برنامه های آموزشی کارآفرینی ایفای نقش کنند
برای ارتقا کارافرینی می توان ابزار آموزشی باموضوع کار افرینی رادرمیان دانش آموزان توزیع کردکه شامل کتابها، جزوات، راهنماها وماخذهای چگونگی شروع ومدیریت موسسات می توانند درمدارس وکتابخانه ها توزیع شوندکه هم آگاهی دانش آموزان بیشتر شده هم درزمان شروع به کار خود امادگی بیشتری دارند. اختصاص یک واحد درسی بنام کارآفرینی برای دانشجویان دانشگاه وارایه اموزش های تخصصی وکاربردی ، برگزاری دوره های آموزشی وکارگاه های تقویت مهارت های کار افرینی خاص مختص دانشجویان دختر بسیار اثربخش خواهد بود.
بالابودن نرخ بیکاری زنان فارغ التحصیل دانشگاهی یکی ازمعضل های فعلی جامعه ی ما بوده وبنابراین ایجادهماهنگی بین عملکرد دانشگاه ها ونیازهای بازار کاریکی ازجمله مسایل مهم درآموزش عالی است. از مشکلات دیگر آموزش عالی درزمینه فارغ التحصیلان نبودامکان جذب اثرگذاردربازار کار، رعایت نشدن تناسب بین رشته ی تحصیلی وفعالیت شغلی ،جذب بیشتر فارغ التحصیلان دربخش های غیر تولیدی وغیر فعال وجذب فارغ التحصیلان درکشورهای صنعتی است. نظام آموزشی ، انعکاس وثمره ی ساختارهای اجتماعی -اقتصادی همان کشور بوده وکارایی نداشتن ان ازمشکلات ساختاری جامعه سرچشمه می گیرد
