بخشی از مقاله
چکیده
تعیین رواناب سطحی تقریبا" دربیشتر پروژه ها نظیر سیلخیزی و مهار آن مطالعه فرسایش طرح تغذیه مصنوعی سدسازی مدل منابع آب و تغذیه مخازن زیرسطحی نقش اساسی را ایفا می کند. در بسیاری از حوزه های ابخیز کشوربه دلیل عدم وجود ایستگاه هیدرومتری و یا وجود نواقص آماری زیاد استفاده از رواب تجربی جهت براورد رواناب خروجی توسعه یافته است.
در این تحقیق 6 روش تجربی براورد رواناب از جمله دهلی، انجمن تحقیقات کشاورزی هندوستان، جاستین، فرمول آمریکائی، دپارتمان آبیاری هندوستان و خوزلا در حوزه آبخیز بادامک واقع در استان فارس محاسبه گردید. پس از بررسی رواب تجربی براورد رواناب و مقایسه نتایج حاصله از مدلهای تجربی با مقادیر اندازه گیری شده توس ایستگاه آب سنجی موجود در حوضه با ضرایب اصلی، روش دپارتمان آبیاری هند جهت برآورد رواناب سالانه در حوضه مزبور مناسب تر تشخیص داده شد.
سپس مقادیر ضرایب واسنجی شده جایگزین مقادیر ثابت اصلی شد. نتایج نشان داد هنگامیکه مقادیر ثابت اصلی مورد استفاده قرار میگیرد، اختلاف زیادی برای اکثر معادلهها وجود دارد ولی هنگامیکه مقادیر ثابت واسنجی شده جایگزین مقادیر ثابت اصلی شدند، معادلهها بهبود زیادی یافتند. با استفاده از مقادیر واسنجی شده، روشهای خوزلا و دهلی در منطقه مورد مطالعه توصیه میشود.
-1 مقدمه
برآورد مناسب و دقیق رواناب حوضه های آبخیز یکی از م شکلات اسا سی در طراحی پروژه های آب و خاک می باشد. ارائه رواب تخمین رواناب می تواند راهگشای این مسائل باشد. در این زمینه مطالعات وسیعی در سطح جهانی صورت گرفته است. در بسیاری از حوزه های آبخیز کشور بدلیل عدم وجود ایستگاه هیدرومتری و یا وجود نواقص آ ماری ز یاد، استفاده از رواب تجربی جهت برآورد روا ناب خرو جی تو سعه یافته است.
یکی از موارد مهم هیدرولوژی کاربردی براورد رواناب درحو ضه های فاقد آمار هیدرومتری است برای بهره برداری صحیح از آبهای سطحی یک حوضه و همچنین برای طراحی بسیاری از سازه های ه یدرولیکی بای ستی بتوان حجم رواناب سالانه را با دقت مناسب برآورد نمود.
روشهای متعددی جهت محاسبه ارتفاع رواناب سالانه حوضه های آبریز ارایه شده است. - لروند و همکاران، . - 1392 داوودی راد - - 1385 رواب تجربی براورد ارتفاع روا ناب را وا سنجی و آن ها را با مدلهای ریا ضی براورد ارتفاع رواناب مقایسه کرد. نتایج نشان داد که روشهای ایکار، کوتاین، جاستین و تورک به ترتیب از صحت و د قت بی شتری برخوردار هستند. برای افزایش دقت، روا ب تجربی واسنجی شدند.
مقایسه مقادیر ارتفاع رواناب برآورد شده با توجه به مدلهای ا صلاح شده با مقادیر واقعی نشان داد که واسنجی انجام شده تنها در خصوص روش خوزلا قابل قبول و معنی دار است. برا ساس پارامترهای م ستقل استخراج شده از حوضه های مورد مطالعه مدلهای رگرسیونی یا ریاضی برای برآورد ارتفاع رواناب استخراج شد که با استفاده از شاخصهای فوق الذکر با رواب تجربی اصلاح شده مقایسه شدند. کاربرد این دو مدل به منظور برآورد ارتفاع رواناب نشان داد که با تو جه به برآورد قابل قبول آنها، نسبت به روشهای تجربی مانند ای کار، از دقت و صحت کمتری برخوردار هستند.
اسدی و سمیعی - - 1389 روشهای تجربی برآورد رواناب در حوزه آبخیز بند بهمن در استان فارس را ارزیابی کردند. در این تحقیق 6 روش تجربی براورد روا ناب از ج مل ک تاین ،ICAR جاستین، سازمان جهانی هواشناسی، دپارتمان آبیاری هندوستان و خوزلا محاسبه گردید. در این تحقیق پس از برر سی رواب تجربی براورد رواناب و مقایسه نتایج حاصله از مدلهای تجربی با مقادیر اندازه گ یری شده تو س ایستگاه آب سنجی مو جود در حو ضه، روش پیشنهاد شده توس ICAR جهت برآورد رواناب سالانه در حوضه مزبور مناسب تر تشخیص داده شد.
اسمعلی عوری و سمیعی - - 1390 روشهای تجربی برآورد رواناب را در حوزه آبخیز تنگ خسویه در استان فارس ارزیابی کردند. در این تحقیق شش روش تجربی برآورد رواناب از جمله کوتاین، انجمن تحقیقات کشاورزی هندوستان، جاستین، سازمان جهانی هواشناسی، دپارتمان آبیاری هندوستان و خوزلا در حوزه آبخیز تنگ خسویه در شهرستان داراب واقع در استان فارس محاسبه گرد ید. پس از برر سی رواب تجربی بر آورد روا ناب و مقای سه نتایج حا صله از مدلهای تجربی با مقادیر اندازه گیری شده توس ایستگاه آب سنجی مو جود در خروجی حوزه آبخیز، روش پیشنهاد شده توس انجمن تحقیقات ک شاورزی هندوستان جهت برآورد رواناب سالانه در حوزه آبخیز مزبور منا سبتر تشخیص داده شد.
لروند و همکاران - - 1391 روشهای تجر بی در برآورد رواناب سالانه حوضه کهمان و معر فی منا سب ترین روش را ارز یابی کردند. از طریق چهار روش کوتاین تورک جاستین و I.C.A.R که براساس پارامترهای سهل الوصول اقلیمی و بعضی ویژگی های فیزیوگرافی حو ضه ارایه شده اند ارتفاع رواناب سطحی حوضه کهمان محاسبه شد. بررسی و مقایسه نتایج حاصله از روشهای بکارگرفته شده حاکی ازدقت نسبی روش I.C.A.R می باشد و مقادیر حاصل از این روش با مقادیر مشاهداتی همخوانی بیشتری را نشان مید هد.
ان چین و هم کاران - - 2006 رواب رگرسیونی بین رواناب با بارندگی و درجه حرارت را برای 6حوزه در شمال اتریش برقرار کرد. نتایج نشان داد که بارندگی بعنوان فاکتور مهم در تشکیل رواناب رودخانه، تحت شرای اقلیمی اقیانوسی است. - 2010 - Chang & Jung تغیرات زمانی و مکانی روناب را ناشی از تغییر اقلیم در Oregon انجام دادند. نتایج این تحقیق نشان داد که تغییرات در خصوصیات جریان منتج از تغییر اقلیم بستگی به خصو صیات حوزه دارد. بویزه زمین شناسی و ارتفاع در زمان و م قدار رواناب حوزه موثرند. اگر یک حوزه در ارتفاع پائین قرار گرف ته با شد و عمدتا" شامل باران باشد رواناب بیشتر ت حت تاثیر بارندگی قرار دارد تا درجه حرارت، در حالیکه حوزه های وا قع در ارتفاعات بالا بارشها بصورت برف می باشد و حساسیت بیشتری به تغییرات درجه حرارت دارند.
هدف از این تحقیق ارزیابی روشهای تجربی و کالیبرا سیون روشها برای براورد رواناب سالانه حوضه بادامک می با شد. در ا ین تحقیق 6 روش تجربی براورد رواناب از جمله ده لی، انجمن تحقی قات کشاورزی هندوستان، جاستین، فرمول آمریکائی، دپارتمان آب یاری هندوستان و خوزلا در حوزه آبخیز بادامک واقع درحوزه آبخیز بخت گان در استان فارس مورد مقایسه و ارزیابی قرار می گیرد.
-2 مواد و روشها
-1-2 روشهای تجربی براورد رواناب
تعیین رواناب سطحی تقریبا در بیشتر پروژه ها نظیر سیلخیزی و مهار آن مطالعه فرسایش طرح تغذیه مصنوعی سدسازی مدل منابع آب و تغذ یه مخازن زیرسطحی نقش اساسی را ایفا می کند در بسیاری ازحوزه های آبخیز کشور به دلیل عدم وجود ایستگاه هیدرومتری و یا وجود نواقص آماری زیاد استفاده از رواب تجربی جهت براورد روا ناب خرو جی توسعه یافته است
