بخشی از مقاله
چکیده
گوسان به مناطق غنی از اکسید- هیدورکسید آهن گفته می شود که به سبب هوازدگی و اکسایش کانیهای سولفیدی آهندار مانند پیریت و کالکوپیریت در بخش های فوقانی کانسارهای غنی از این کانیهای سولفیدی تشکیل میشود. کانسار مس پورفیری کرور در جنوبشرق کمربند مس کرمان، در رشته کوههای جبالبارز قرار دارد . در قسمتهایی از کانسار کرور که غنی از پیریت و کالکوپیریت بوده و چندان فرسایش نیافته، هوازدگی سبب توسعهی گوسان شده است.
گوسان در کانسار کرور، در زون دگرسانی فیلیک و زون میلیونیتی این کانسار توسعه یافته و کانیهای غالب آن شامل هماتیت، گوتیت، ژاروسیت، کوارتز، ایلیت، موسکویت، آلونیت، کائولن، مگنتیت و کلینوکلر میباشند. میانگین عیار Ag، As، Bi، Cd، Fe، Mo، Ni، Pb، Sb، Sn، V و Zn در زون گوسان نسبت به کلارک این عناصر افزودگی دارند و عناصر Ba، Co، Cu، K، Mg، Mn و S نسبت به کلارک کاهیدگی نشان میدهند.
در نمونههایی که گوتیت و هماتیت کانی غالب است، مس عیار بالاتری دارد و در نمونههایی که ژاروسیت و آلونیت کانی اصلی است، عناصری همانند مولیبدن، آرسنیک، آنتیموان و سرب غنیشدگی بیشتری دارد؛ از این رو، عناصری همانند مس، مولیبدن، آرسنیک و آنتیموان میتوانند در زونهای گوسان به عنوان عناصر ردیاب برای اکتشاف کانسارهای پورفیری مورد توجه قرار گیرند.
مقدمه
گوسان تودهای بزرگی از اکسید- هیدورکسیدهای آهن در قسمتهای فوقانی کانسارهای سولفیدی میباشد که در طی فرایندهای هوازدگی و اکسیداسیون کانیهای سولفیدی آهندار همانند پیریت و کالکوپیریت تشکیل میشود
در نتیجه هوازدگی و اکسیداسیون، هیدروکسیدهای آهن، اسید سولفوریک به همراه عناصر فرعی مثل Cu++ تولید میشوند . - Bladh, 1982 - هیدرواکسیدهای آمورف آهن فریک همانند Fe - OH - 3 اولین محصولات اکسیداسیون کانیهای سولفیدی هستند که بتدریج کریستاله شده و به گوتیت و یا هماتیت متبلور می-شوند. علاوه بر ژاروسیت، ژیپس، کانیهای رسی و سیلیکا نیز سایر کانیهای مهم همراه با اکسید- هیدورکسیدهای آهن در گوسان میباشند
در طی فرایندهای تشکیل گوسان، عناصر فرعی به شدت توسط هیدروکسیدهای آمورف اولیه و یا اکسید-هیدورکسیدهای ریزدانه آهن جذب میشوند. مقادیر جذب عناصر فرعی همچون مس، روی و نقره در محلولهای شدیداً اسیدی کاهش مییابد و در مقادیر pH بالا و یا خنثی توسط اکسید- هیدروکسیدهای آهن جذب یا تهنشین میشوند با این وجود، عناصری مثل مولیبدن، آرسنیک و سلنیم که تشکیل کمپلکسهای آنیونی را میدهند، بشدت در شرایط اسیدی جذب اکسید- هیدورکسیدهای آهن میشوند.
کانسار کرور در رشته کوههای جبالبارز در جنوبشرق کمان ماگمایی ارومیه- دختر واقع شده است - شکل . - 1 این کانسار براساس شواهد سطحی و مطالعات ژئوفیزیک در سال 1971 کشف گردید . - Dimitrijevic, 1973 - واحدهای زمینشناسی منطقه عبارتند از گرانیت و گرانودیوریت ائوسن- الیگوسن و تودههای نفوذی میوسن - شکل . - 1 هدف اصلی این مطالعه بررسی اهمیت اکتشافی گوسان در کانسار کرور میباشد که با استفاده از دادههای کانیشناسی و ژئوشیمیایی صورت گرفته است.
شکل - a -1 موقعیت کانسار کرور در کمان ماگمایی ارومیه- دختر، - b نقشه زمینشناسی کانسار کرور
بحث
زون گوسان در کانسار کرور درون دگرسانی فیلیک و زون میلیونیتی در نتیجه هوازدگی کانیهای سولفیدی توسعه یافته است. 12 نمونه از قسمتهای مختلف گوسان در کانسار کرور به منظور مطالعات کانیشناسی و ژئوشیمیایی برداشت گردید. وزن تقریبی هر نمونه 2 کیلوگرم بوده و براساس مطالعات XDR کانیهای غالب تشکیل دهندهی زون گوسان شامل هماتیت، گوتیت، ژاروسیت، کوارتز، ایلیت، مسکویت، آلونیت، کائولین، مگنتیت و کلینوکلر میباشند.
در جدول 1 به ترتیب خلاصه آماری مربوط به عناصر در گوسان و نسبت میانگین عناصر در گوسان به کلارک نیز آورده شده است.
جدول -1 خلاصه آماری عناصر مربوط به نمونههای گوسان - مقادیر بر حسب - ppm MG/CC
