بخشی از مقاله
چکیده
شب پره شمشاد، Cydalima perspectalis - Walker - - Lepidoptera: Crambidae - آفت تهدید کننده شمشادهای هیرکانی، بومی آسیا است که اولین بار در سال 2007 در آلمان و هلند شناسایی شد و از آن زمان به سرعت در سراسر اروپا در حال گسترش است و باعث آسیب شدید به شمشادهای زینتی و بومی شده است به طوری که این فسیلهای زنده را در معرض انقراض قرار خواهد داد. کنترل این آفت جدید با استفاده از راه کارهای سازگار با اکوسیستم جنگل هم به حفظ گونه های گیاهی و جانوری جنگل کمک خواهد کرد و هم خسارت ناشی از استفاده از سموم شیمیایی را نخواهد داشت.
در این تحقیق اثر دو محلول کاملا گیاهی برای کنترل شب پره شمشاد به صورت آزمایشگاهی و صحرایی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که محلول گیاهی 2 دارای خاصیت ضدتغذیه و دور کنندگی لاروهای سنین مختلف و خاصیت دور کنندگی و ضد تخمریزی بر روی حشرات کامل است. بنابراین پیشنهاد می شود برای حفظ پایداری اکوسیستم جنگل از روش های کاملا طبیعی و سازگار، محلول های گیاهی، در قالب مدیریت تلفیقی برای کنترل شب پره شمشاد در جنگلهای هیرکانی استفاده گردد.
مقدمه
شب پره شمشاد، Cydalima perspectalis - Walker - - Lepidoptera: Crambidae - یک آفت بومی درختان شمشاد در آسیا است که اولین بار در سال 2007 در آلمان و هلند شناسایی شد و از آن زمان به سرعت در سراسر اروپا در حال گسترش است و باعث آسیب شدید به شمشادهای زینتی و بومی شده است. در ایران اولین بار اردیبهشت ماه 95 در مناطقی از مازندران گزارش شده است
مطالعات متعددی جهت کنترل آفت در چین و کشورهای دیگر انجام شده است که شامل استفاده از تله های نوری و فرمونی، شناسایی و به کارگیری پارازیتوییدها و پرداتورها - که پارازیتوییدها و پرداتورها در چین و بعضی از کشورهای آسیایی شناخته شده اند - و استفاده از سموم بیولوژیکی مانند .B.T به عنوان یک راهکار موقت و حذف مکانیکی لارو با دست یا با تکان دادن شاخه ها و نیز پاشیدن اب روی گیاه برای شمشادهای زینتی در مکان های محدود پاسخگو است
بنابراین باید به طور جدی دنبال راهکارهای مناسب و سازگار با زیست بوم و اکوسیستم جنگل بود که ضمن حفظ شمشادهای هیرکانی، به حفظ تنوع زیستی و تمام موجودات جنگل اعم از میکروارگانیزم های خاک تا حیوانات آسیبی وارد نشود.
مطالعات مختلفی در مورد استفاده از عصاره ها و محلول های گیاهی روی آفات مختلف جنگل انجام شده است که در شرایط آزمایشگاهی با نتیجه مثبت همراه بوده است . Zibaee etal. - 2010 - نشان دادند استفاده از عصاره های گیاهی باعث کاهش فعالیت آنزیمهای گوارشی در لاروهای پروانه برگخوار سفید آمریکایی می شود. همچنین اثر ضد تغذیه ای عصاره گیاهی Ginkgo biloba برروی لاروهای برگخوار سفید امریکایی جهت کنترل این آفت با نتیجه مثبت همراه بوده است
مطالعه ای در زمینه تاثیر چند حشره کش زیستی و عصاره های گیاهی روی برگخوار سفید آمریکایی انجام گرفته که نشان می دهد عصاره های گیاهی اثر دور کنندگی روی لاروهای آفت داشته اند . - Brudea et al., 2012 - تا به حال مطالعه ای در زمینه استفاده از عصاره ها یا محلول های گیاهی برای کنترل شب پره شمشاد به ثبت نرسیده است. هدف از این پژوهش به کارگیری راهکار سازگار با اکوسیستم جنگل برای کنترل شب پره شمشاد بوده که از طریق محلول های کاملا طبیعی در سطح آزمایشگاهی و صحرایی در مناطقی محدود انجام گرفته است. امید است استفاده از این محلول ها در "قالب مدیریت تلفیقی آفت" و با حمایت دستگاه های مربوطه و صاحبنظران به موفقیت های چشمگیرتری برای حفظ شمشادهای هیرکانی در سطحی وسیعتر بینجامد.
مواد و روشها1 بررسی خاصیت ضد تغذیه و دور کنندگی محلول های گیاهی روی لاروها
لاروهای سن 2، 3 و 4 شب پره شمشاد از کلارآباد و سی سرا در مازندران جمع آوری شده و 8 ساعت قبل از آزمایش گرسنه نگه داشته شدند. 20 لارو از هر سن در شرایط آزمایشگاهی در داخل 3 ظرف با 3 گیاه شمشاد -1 - شاهد -2 اسپری شده با محلول گیاهی -3 ,1 اسپری شده با محلول گیاهی 2 با دزهای مختلف 1 - قرار داده شدند و تعداد لاروهایی که بعد از 24 ساعت به طرف گیاهان شمشاد مختلف جلب شدند و میزان تغذیه آنها از برگ ها - میلی متر - یادداشت گردید
آزمایش :2 بررسی خاصیت ضد تغذیه و دور کنندگی محلول های گیاهی روی لاروها
لاروهای سن 2 ، 3 و 4 شب پره شمشاد 8 ساعت قبل از آزمایش گرسنه نگه داشته شدند. 20 لارو در شرایط آزمایشگاهی در داخل یک ظرف با 3 گیاه شمشاد -1 - شاهد -2 اسپری شده با محلول گیاهی -3 ,1 اسپری شده با محلول گیاهی 2 با دزهای مختلف - قرار داده شدند و تعداد لاروهایی که بعد از 24 ساعت به طرف گیاهان شمشاد مختلف جلب شدند و میزان تغذیه آنها از برگ ها - میلی متر - یادداشت گردید.
شرایط صحرایی
در شرایط میدانی یا صحرایی: لاروهای موجود روی 10 شمشاد آلوده با ارتفاعات مختلف در 2 منطقه کلارآباد و سی سرا شمارش و مشاهده گردید و پس از اسپری با محلول 2 در غلظت بالا - بر اساس نتایج آزمایشگاهی - پس از 12 ساعت دوباره لاروها در مناطق محلول پاشی شده شمارش گردیدند. 3 تکرار در نظر گرفته شد - . - Wan et al., 2016
بررسی خاصیت ضد تخم ریزی محلول های گیاهی روی شب پره ها
شرایط آزمایشگاهی:
10 شب پره 5 - ماده و 5 نر - در محیطی بسته قرار گرفتند که شامل گیاه شمشاد شاهد و گیاه شمشاد محلول پاشی شده بود - محلول گیاهی . - 2 به شب پره ها مدت 6 روز اجازه داده شد که تخم ریزی کنند و رفتار انها نیز مشاهده گردید. میزان تخم ریزی حشرات ماده روی گیاه شاهد و محلول پاشی شده برآورد گردید. آزمایش 4 بار تکرار شد.
نتایج
نتایج نشان داد که محلول 2 در دز بالا خاصیت دور کنندگی و ضد تغذیه به میزان %95 برای لاروهای سن 2و 3 و به میزان %90 برای سن 4 لاروی داشته است و %80 لاروهای سن 2و 3 پس از 4 روز و لاروهای سن 4 پس از 6 روز بدون تغذیه مانده و مردند. همچنین محلول 2 در دز بالا خاصیت دور کنندگی و ضد تغذیه به میزان %95 برای لاروهای سن 2و 3 و به میزان % 90 برای سن 4 لاروی داشته و %80 لاروهای سن 2و 3 پس از 4 روز و لاروهای سن 4 پس از 7 روز بدون تغذیه مانده و مردند.
نتایج آزمایشات صحرایی نشان داد که لاروهای موجود روی درختان محلول پاشی شده از سنین مختلف به میزان %90 کاهش یافته است و بین دو منطقه مورد بررسی تفاوت معنی دار وجود نداشت. میزان تخم ریزی حشرات کامل روی گیاه شمشاد محلول پاشی شده به میزان %90 کمتر از شاهد می باشد.
بحث و نتیجه گیری
اثر ضد تغذیه ای و نیز دور کنندگی محلول گیاهی 2 روی لاروهای سنین مختلف و نیز اثر دورکنندگی و ضد تخمریزی این محلول روی حشرات کامل نشان دهنده خاصیت کنترل کنندگی این محلول گیاهی کاملا طبیعی می باشد. از آنجایی که تا به حال استفاده از محلول های گیاهی در کنترل شب پره شمشاد انجام نشده است این تحقیق به عنوان اولین تحقیق در این زمینه می باشد که با نتیجه مثبت همراه بوده است.
اثر عصاره های گیاهی روی افات مختلف جنگل از جمله پروانه برگخوار سفید آمریکایی در شرایط آزمایشگاه توسط محققان مختلفی انجام شده است که با نتایج مثبت کنترل این افت همراه بوده است که نشان دهنده قابل کنترل بودن افات جنگل از طریق استفاده از عصاره ها یا محلول های گیاهی می باشد. در تحقیق حاضر نیز این اثر بر روی شب پره شمشاد به اثبات رسید.
