بخشی از مقاله
چکیده
جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران به عنوان یک موسسه عمومی عام المنفعه غیر دولتی، امتداد یک نهضت بینالمللی انساندوستانه امدادرسان است که با توجه به نقشپذیری به عنوان سازمان معین دولت در امدارسانی در سوانح، موقعیت راهبردی منحصر به فردی یافته است.
پیشبینی ناپذیری زمان وقوع و پیچیدگی طیفی از مخاطرات و تغییرات شتابان جمعیتی، اجتماعی-اقتصادی و اقلیمی و تاثیرات زیانبار آن از یکسو و ضرورت نقشپذیری سازنده و اثربخش این جمعیت در پیوند با چارچوب بینالمللی سندای برای کاهش خطرپذیری بلایا تا سال 2030 از دیگرسو، ضرورت بیشینه گردیدن کارایی و اثربخشی فرایندهای کارکردی جمعیت هلال احمر را اجتنابناپذیر نموده است.
تحقق این تحول از یک منظر راهبردی در گرو گذار این جمعیت از وضعیت فعلی به یک سازمان یادگیرنده پویا میباشد. در یک بررسی محتوایی ساختاری-ماموریتی مبتنی بر اساسنامه و راهبرد سازمانی ده ساله و بازکاوی درس آموختههای نقشآفرینیهای آن در شاخصترین ماموریتهای ملی و بینالمللی، فرصتها و موانع فرا روی این جمعیت برای گذار به یک سازمان یادگیرنده برای بررسی و پژوهش بیشتر احصاء گردید.
در ا ین میان، ساختار شبهدولتی، دیوانسالاری اداری-مالی، ضعفهای کیفی آموزشی، و کم تناسبی ساختار-آموزشها با اهداف-ماموریتها به عنوان مهمترین موانع و ماهیت غیر دولتی و بینالمللی، طبیعت انساندوستانه، اعتمادپذیری عمومی و سرمایه اجتماعی بالا، داوطلب و جامعهمحوری و اخیرا تشکیل معاونت نوبنیاد آموزش، پژوهش و فناوری به عنوان فرصتهای فرا روی این جمعیت برای این گذار مشخص گردید.
در پی تدوین راهبرد سازمانی ده ساله و درست تدوین بودن برنامههای پنجساله جمعیت هلال احمر، با در نظر داشت مفاد ماموریت های آموزشی اخیرالتصویب جمعیت هلال احمر در ماده 92 برنامه ششم و تشکیل معاونت آموزش، پژوهش و فناوری در ساختار این جمعیت، فرصتی تاریخی برای نقش آفرینی این معاونت در گذار ساختار و اکوسیستم سازمانی این جمعیت به یک سازمان یادگیرنده فراهم گردیده است. این مقاله شرحی بر اهمیت و نقشه راه این گذار خواهد بود.
مقدمه
مروری بر تاریخچه و بستر تاریخی و نقطه آغاز تولد نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر و روند نضج و تکام ل آن تا به امروز و نقش آفرینی ملی آنها در قالب یک جمعیت ملی که در بخش های بعدی این مقاله به تفصیل به آنها پرداخته خواهد شد حاکی از تناسب آرمان های این نهضت با سرشت انسان دوستانه، صلح جویانه و به باور کارل رانسوم راجرز میل به خودشکوفایی طبیعت انسان دارد. جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر در اقصی نقاط گیتی هدفی مشترک ارزنده ای را در پهنه ملی و بین المللی دنبال می نمایند .
جمعیت هلال احمر کشور ما نیز علاوه بر ماموریت های مشابه سایر جمعیت های ملی در حیطه های امدادی و انسان دوستانه، به عنوان معین دولت ماموریتی مضاع ف در حیطه امداد و نجات در چارچوب ارزش های بنیادین نهضت بر عهده دارد . غیر دولتی و عام المنفعه بودن، جامعه محوری و اعتماد پذیری عمومی جمعیت هلال احمر با توجه به فلسفه وجودی و ماهیت عملکردی انسان دوستانه و امدادرسان، ضرورت توجه بنیادین به مفهوم سرمایه اجتماعی در پیوند با این جمعیت و اهداف و ماموریت های آن را در کانون توجه قرار می دهد .
تغییرات شتابان دنیای امروز در ابعاد مختلف ضرورت دستیابی این جمعیت به توان هماهنگی و انطباق با کم و کیف و شتاب این تغییرات برای نقش آفرینی اثربخش تر در دنیای در حال تحول را اجتناب ناپذیر نموده است. یکی از الزامات و لوازم بنیادین دستیابی جمعیت هلال احمر به این توان هماهنگی و ایفای تاثیر گذار ماموریت های انسان دوستانه و امدادی خود در دنیای دگرگون شونده امروز، گذار این جمعیت از وضعیت فعلی به یک سازمان یادگیرنده می باشد . این نه یک انتخ اب که یک ضرورت اجتناب ناپذیر می باشد .
این گذار زمینه برونرفت از برخی ناپویایی های سازمانی فعلی در بافتاری همواره پویا و نوشونده و گذار به پویایی پیوسته سازمانی را فراهم می آورد. گذار به یک سازمان یادگیرنده یک روند است که برای آن نقطه آغاز، پیش نیازها و مر احلی متصور است . دستهای از ویژگی های جمعیت هلال احمر به عنوان موانع و دسته ای دیگر اما در پیوند با یکدیگر، آفرینش گر فرصتی برای این گذار می باشند.
طرح این مساله پس از تشکیل و آغاز به کار معاونت راهبردی آموزش، پژوهش و فناوری در ساختار جمعیت هلال احمر و تصو یب ماموریت های نوین آموزشی در ماده 92 قانون برنامه ششم توسعه در آستانه تدوین و تصویب برنامه های پنجساله جمعیت هلال احمر به عنوان گسترده ترین تشکیلات عام المنفعه انسان دوستانه و امدادرسان کشور می تواند زمینهای برای توجه مضاعف به اهمیت گذار جمعیت هلال احمر به یک سازمان یادگیرنده و تمهید مقدمات این گذار تاریخی فراهم آورد . در بخش پایانی مقدمه و قبل از ورود به سایر بخش های مقاله بنا بر اهمیت اصول بنیادین هفتگانه به عنوان خطوط قرمز نهضت صلیب سرخ و جمعیت هلال احمر و جمعیت های ملی همه کشورها از جمله جمعیت هلال احم ر کشور ما در ادامه مروری مختصر بر آنها خواهیم داشت و سپس وارد ادامه بقیه بخش های این مقاله تحلیلی خواهیم شد.
1 - اصول اساسی هفت گانه نهضت جهانی صلیب سرخ و جمعیت هلال احمر -1انسانیت1
نهضت با پشتوانه ملی و بین المللی خود می کوشد تا از بروز و تداوم رنج در هر نق طه از گیتی پیشگیری نموده و آن را التیام بخشد. هدف نهضت، محافظت از جان و سلامتی نوع بشر و تضمین کرامت انسان ها است. نهضت برای نیل به این مقصود درک متقابل، دوستی، همکاری و صلح پایدار را در میان ملل جهان اشاعه و ترویج می نماید. تبیین این اصل به عنوان یکی از ا صول زیربنایی نهضت جهانی صلیب سرخ و هلال احمر دست مایه اصلی نگارنده مقاله حاضر برای به دست دادن عمق ظرفیت های صلحآفرین نهضت و جمعیت های ملی برای تعمیق صلح پایدار در سطح گیتی و نقش آن در پیشگیری از خشونت ها از طریق اشاعه ارزشهای بشردوستانه می باشد که در بخش های بعدی مقاله به شرح دقیق و مفصل آن پرداخته خواهد شد.
-2 بیغرضی
نهضت هیچگونه جهتگیری نسبت به ملیت، نژاد، باور مذهبی، طبقه یا عقاید سیاسی ندارد. نهضت تلاش می کند که تنها با توجه به نیاز افراد، رنج ایشان را التیام بخشد و موارد حیاتی تر را ترجیح میدهد.
-3 بیطرفی
برای حفظ و بهره مندی از اعتماد و اطمینان همگانی، نهضت در درگیری ها از هیچ طرفی جانبداری نمی کند و در هیچ زمانی در مناقشهای سیاسی، نژادی، مذهبی و یا ایدئولوژیک شرکت نخواهد جست.
-4 نداشتن وابستگی
نهضت مستقل است . نمایندگان محلی ضمن آن که در خدم ت انسان دوستانه دولت های خود و منطبق با قوانین کشورهای متبوع خود نقش کمکی به عهده خواهند داشت، همواره باید استقلال خود را حفظ کنند تا بتوانند منطبق با اصول نهضت عمل کنند.
