بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی مسائل درس پژوهی به روش توصیفی از نوع مطالعات زمینه یابی انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه معلمان شهرستان ... تشکیل می دادند که به روش نمونه گیری تصادفی تعداد 196 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته مسائل و مشکلات درس پژوهی بود که روایی صوری و محتوایی آن توسط کارشناسان آموزشی و پرورشی مستقر در بخش پژوهش آموزش و پرورش را تایید نمودند و پایایی آن نیز با اجرای مقدماتی بر روی 30 نفر از معلمان محاسبه شد و عدد /92 به دست آمد که نشان از همبستگی درونی بالای گویه های پرسشنامه بود.
جهت تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از تحلیل اکتشافی استفاده شد. نتایج نشان داد که مسائل پایین بودن سطح دانش اولیه معلمان، فقدان نگرش لازم به اجرای درس پژوهی، پایین بودن سطح فرهنگ بهره جستن از تجربه های یکدیگر، علاقه نداشتن معلمان به حضور سایر معلمان و همکاران، پایین بودن نگرش و تمایل برخی از مدیران و رهبران اموزشی به انجام و وجود بدفهمی و کج فهمی هایی در محیط آموزش درباره درس پژوهی موارد اولویت دار در مسائل و مشکلات درس پژوهی می باشد.
مقدمه
موفقیت هر نظام آموزشی در حد تعیین کننده ای به دانش و مهارت های حرفه ای معلم بستگی دارد . جهان به سرعت در حال تحول و دگرگونی است و معلمان نیز باید مانند سایر گروه های حرفه ای با این واقعیت روبرو شوند که آموزش های اولیه آنان در جهان امروز چندان مفید نخواهد بود و آنان باید در سراسر عمر خود دانش خودرا روز آمد کنند .
معلمی که شناخت صحیح از ماهیت خلاقیت ، موانع و روش های پرورش نداشته باشد ، بدیهی است نمی تواند اقدامی برای بروز استعدادهای خلاق دانش آموزان خود در کلاس انجام دهد و ممکن است نا آگاهانه و به مرور زمان ، کلاسی درس خود را به محیطی تبدیل کند که در آن رشد همه جانبه دانش آموزان سرکوب می شود .
لذا در این میان درس پژوهی یک رویکرد توسعه ی حرفه ای است که در آن معلمان با یکدیگر در تدوین طرح درس ، اجرا و مشاهده نتایج آن مشارکت و همکاری می کنند . آن ها در این مسیر با گردآوری اطلاعات از نحوه ی یادگیری دانش آموزان ، به صورت گروهی برای اصلاح روش های مؤثر تدریس ، زمینه را برای نیل به پیشرفت تحصیلی دانش آموزان فراهم می سازد - فرناندز و یوشیدا1 ،2006نقل از سرکار آرانی ، - 28 : 1394 از این رو ، جهت ارتقای کیفیت تعلیم و تربیت و اثر بخشی آموزشی بایستی مهارت ها و توانمندی های لازم در معلمان تقویت شود و لازمه ی این امر ، مجهز نمودن معلمان به بینش علمی و انجام پژوهش است تا این که تولید اندیشه نمایند و از آن در جهت بهبود وضع کلاس درس و مدرسه استفاده لازم را به عمل آورند .
آموزش و پرورش ، پژوهش ویژه ی خود را می طلبد که محور اساسی آن باید تغییر و تحول در کلاس درس و جریان آموزش - یادگیری باشد . در این میان معلمان نقش اساسی را در این نوع از پژوهش ها ایفا می ککند . یکی از انواع پژوهش های ویژه کلاس و مدرسه ، درس پژوهی2 نام دارد که زمینه ی اصلی آن در کشور ژاپن بنا نهاده شد - استیپانک و همکاران ، ترجمه ساکی و مدنی ، 1389، . - 18 روند تحولات در دنیای امروز اصلاحات آموزشی را اجتناب ناپذیر ساخته و آن را به ضرورتی جهانی تبدیل کرده است .
به نظر می رسد در چند دهه اخیر در اکثر کشورهای جهان بحث بهبود و بهسازی آموزش، یادگیری معلمان و کارگزاران آموزشی در صدر برنامه های راهبردی اصلاحات آموزشی ، توانمند سازی معلمان و بهسازی معلمی قرار گرفته است . به بیان دیگر نظام های آموزشی برای بهبود ، بهسازی و بالندگی کارگزاران اصلی نظام مدرسه بدنبال الگویی اثربخش ، قابل استمرار، امید آفرین و مبتنی برابزارهای بسط و گفتگو ، مشارکتی و مسئولانه به نام درس پژوهی - تدریس پژوهی - رفته اند . معلمی یا تدریس3 درواقع به مطالعه و تحقیق درباره صفر تا صد معلمی ، تدریس ،کلاس داری، آموزش و یادگیری درون کلاس می پردازد.
درس پژوهی یک رویکرد نظام دارد مطالعه ، توسعه و بهبود آموزش و یادگیری است . به بیان دیگر یک چرخه ی پژوهشگری درباره یادگیری دانش آموزان است که به منظور ارتقای یادگیری معلمان و اصلاح و بهبود آموزش اجرا می شود 2010 - ، - Girman et al که تلاش" یادگیری بهتر" دانش آموزان است. یا درس پژوهی یا مطاله درس به عنوان الگویی مؤثر برای ترویج و غنی سازی یادگیری و تولید دانش حرفه ای در مدرسه ، به منظور تحول در آموزش و غنی سازی یادگیری است.
در واقع درس پژوهی ، روش پژوهشی مشارکتی معلمان در کلاس درس است که از ان به عنوان سودمند ترین ، کاربردی ترین و مؤثرترین برنامه پرورش حرفه ای در مدارس ژاپن یاد شده است - سرکارآرانی ، 1378، . - 61 بر همین اساس، پژوهش حاضر با این پیش فرض که درس پژوهی و روحیه پژوهشگری یکی از لوازمات صلاحیت حرفه ای معلم می باشد به مسائل و مشکلات آن از دیدگاه معلمان بپردازد.
هدف پژوهش
برررسی مشکلات درس پژوهشی از دیدگاه معلمان
روش تحقیق
پژوهش حاضر با هدف بررسی مسائل درس پژوهی به روش توصیفی از نوع مطالعات زمینه یابی انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه معلمان شهرستان ... تشکیل می دادند که به روش نمونه گیری تصادفی تعداد 196 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته مسائل و مشکلات درس پژوهی بود که روایی صوری و محتوایی آن توسط کارشناسان آموزشی و پرورشی مستقر در بخش پژوهش آموزش و پرورش را تایید نمودند و پایایی آن نیز با اجرای مقدماتی بر روی 30 نفر از معلمان محاسبه شد و عدد /92 به دست آمد که نشان از همبستگی درونی بالای گویه های پرسشنامه بود. جهت تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از تحلیل اکتشافی و جهت اولویت بندی مسائل از آزمون فریدمن استفاده شد.
یافته ها
جهت پاسخگویی به سوال پژوهشی مسائل و مشکلات درس پژوهشی از منظر معلمان چیست؟ نتایج فوق میزان تبیین هرکدام از گویه ها را که در درس پژوهی مهم و اساسی هستند، را نشان می دهد که براساس آن می توان گفت که گویه های پایین بودن سطح دانش اولیه معلمان، فقدان نگرش لازم به اجرای درس پژوهی، پایین بودن سطح فرهنگ بهره جستن از تجربه های یکدیگر، علاقه نداشتن معلمان به حضور سایر معلمان و همکاران، پایین بودن نگرش و تمایل برخی از مدیران و رهبران اموزشی به انجام و وجود بدفهمی و کج فهمی هایی در محیط آموزش درباره درس پژوهی موارد اولویت دار در مسائل و مشکلات درس پژوهی می باشد .
