بخشی از مقاله
چکیده
امروزه فعالیت گردشگری یکی از مهمترین و پویاترین فعالیتها در جهان است، به طوری که تعداد گردشگران خارجی و داخلی و میزان درآمدزایی آن در سطح جهانی پیوسته رو به افزایش است. بسیاری از کشورها به این حقیقت واقف هستند که برای بهبود وضعیت اقتصادی باید خلاقیت و ابتکار عمل داشته باشند و درصدد یافتن راههای جدیدی برای بهبود مدیریت توسعه اقتصادی باشند.
یکی از این شیوهها که اهمیت فراوانی پیدا کرده است و توجه بیشتر کشورهای جهان را به خود جلب نموده است، گردشگری الکترونیک است. با توجه به اهمیت این موضوع و تأثیر آن در توسعه اقتصادی مقاله حاضر به بررسی نقش گردشگری الکترونیک در راستای بهبود مدیریت توسعه اقتصادی پرداخته است. در این مطالعه شیوههای بهبود و اصلاح مدیریت توسعه اقتصادی بر اساس گردشگری الکترونیکی مورد بررسی قرار گرفته است. این مطالعه از نوع تحقیقات مروری است که به شیوه کتابخانهای انجام شده است.
-1مقدمه
گردشگری امروزه به عنوان یکی از شکوفاترین فعالیتها در سطح جهان محسوب میشود، به طوری که تعداد گردشگران خارجی و داخلی و میزان درآمدزایی آن در سطح جهانی پیوسته افزایش است. توسعه گردشگری امروزه در تمامی زمینهها و حوزهها، در سطح ملی و منطقهای و بین المللی مورد توجه برنامهریزان و سیاستگذاران دولتی قرار گرفته است.
در طی سالهای اخیر گردشگری از رشد متداومی برخوردار بوده است به طوریکه به یکی از بخشهای اقتصادی با رشد بالا در جهان تبدیل شده است . بر اساس پیش بینی های رسمی سازمان جهانی گردشگری تا سال 2020 تعداد گردشگر در سطح جهان به 1.5 میلیارد نفر خواهد رسید - سازمان گردشگری جهانی، . - 2006 لذا بسیاری از کشورهای جهان به حقیقت رسیدهاند که برای بهبود توسعه اقتصادی باید خلاقانه عمل کنند.
اطلاع و آگاهی کشورها از این که گردشگری منبع درآمدی ارزی بسیار مناسبی در اختیار اقتصاد کشور می گذارد، سبب شده است که گردشگری مفهومی گستردهای در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی پیدا کند و به عنوان یک صنعت تلقی شود - طهماسبی پاشا و مجیدی، . - 1384 تعداد زیادی از کشورها این صنعت را به عنوان منبع اصلی درآمد، اشتغال، رشد بخش خصوصی و توسعه ساختار زیربنایی در نظر دارند. اگر چه در مناطق مختلف، شرایط متفاوت است، اما گردشگری همواره عامل مهمی برای توسعه اقتصادی تلقی میشود - ابراهیمی و خسرویان، . - 1384 در رابطه با گردشگری از مفاهیم جدیدی که در این حوزه در طی دو دهه اخیر بسیار به آن پرداخته شده است، گردشگری مجازی یا الکترونیکی است.
گردشگری الکترونیکی نقطه عطفی بین گردشگری و فناوری اطلاعات است که هردو پدیده از عمده ترین فعالیت های در آمدزا و مولد فرصت های شغلی در جهان است گردشگری خود به انواع گوناگونی تقسیم شده است و فناوری اطلاعات نیز با فعالیتهای گوناگونی بر توسعه گردشگری تآثیر گذار است نقش فناوری اطلاعات در توسعه این صنعت از دوبعد قابل بررسی است: یکی بکارگیری فناوری اطلاعات در اطلاع رسانی و ارائه خدمات گردشگری برای استفاده همه جانبه از پتانسیل های صنعت فناوری اطلاعات در جهت توسعه زیر ساخت های صنعت گردشگردی است و دیگری گردشگری مجازی است که به معنای گردش و سفر به صورت الکترونیکی و شامل اکترونیک شدن منابع گردشگری است.
اساساً مفهوم گردشگری الکترونیک شامل کلیه اجزا کسب و کار از قبیل تجارت الکترونبکی تحقیق و توسعه الکترونیکی تولید محتوای الکترونیکی و ارایه خدمات به صورت الکترونیکی است.گردشگری مجازی ابزاری است که با آن یک علاقمند به گردشگری بتواند در کوتاهترین زمان ممکن با حداقل امکانات و پایین ترین هزینه و با دانش اندک ظرفیتهای گردشگری یک کشور را شناسایی و با یک برنامه هدف دار و هدایتگر از سوی دولت و آژانس ها و مراکز به مکانی خاص مسافرت کند.
-2کاربردهای گردشگری الکترونیک
گردشگری الکترونیک شامل ترکیب روشهای کسب و کارهای الکترونیکی و فناوری اطلاعات در شیوهها و ابزارها، ارائه و پشتیبانی خدمات گردشگری برای ارائه خدمات مورد نیاز گردشگران با کیفیتی بالاتر و هزینه پایین میباشد. در واقع این صنعت ارائه الکترونیکی تمامی خدماتی است که در گذشته گردشگران به صورت سنتی از آن بهرهمند میشدند. از طرف دیگر، تمامی اجزای کسب و کار تجارت الکترونیک، تحقیق و توسعه الکترونیک، تولید محتوا و ارائه خدمات به صورت الکترونیک در فضای مجازی یا ارتباطی را شامل میشود.
گردشگری الکترونیک به مجموعهای از پایگاههای اینترنتی و استانداردها و پروتکلهای خاصی گفته می شود که با تولید و نشر اطلاعات در شکلهای گوناگونی چون متن، تصویر، کاتالوگ و بروشور، تیزرهای تبلیغاتی وحتی خدماتی از قبیل رزرو هتل و خرید الکترونیکی، معنا مییابد کاربرد مهم دیگر این گردشگری این است که گردشگران نیازی ندارند که هر یک از سرویس-های مورد نظر را از طریق یک سایت مجزا و با واسطه کاربری جدید مرتفع کند، بلکه تمامی سرویس های مورد نیاز را از طریق یک سایت مشترک و با واسط کاربری یکسان دریافت کرده و اطلاعات مورد نیاز خود را آسانتربدست کسب میکنند. به واسطه این فناوری، گردشگر با مراجعه به یک سایت معتبرسرویسهای مورد نیاز برای سفر دریافت کرده و با کیفیت، سرعت و قیمت مناسب به خواسته های خود دست می یابد.
-3توسعه گردشگری الکترونیک
در سالهای اخیر فناوری اطلاعات و ارتباطات توانسته است در صنعت توریسم تحولات جدیدی را ایجاد کند و مفهوم تازهای را تحت عنوان گردشگری الکترونیکی ابداع کند. به عبارتی گردشگری الکترونیک نقطه عطفی بین گردشگری و فناوری اطلاعات است. بر اساس آمار در آمریکا در سال 2010 بیش از 40 درصد از افراد جامعه برای کسب اطلاعات مفید از مقصد سفر از اینترنت استفاده کردهاند و 70درصد از آنها خدمات مسافرتی را به صورت اینترنتی دریافت کردهاند - کاردوس، . - 2007 از این رو، گردشگری الکترونیک فعالیت مبتنی بر فناوریهای نوین و در امتداد ساختار و روشهای سنتی است.
با توجه به این که توریسم الکترونیکی دارای مزایا و منافع حاص خود میباشد، اما تنها برخی از کشورهای توسعه یافته در دنیا از آن برای توسعه و بهبود ساختاهاری اقتصادی خود استفاده میکنند و کشورهای توسعه نیافته به دلیل مناسب نبودن تکنولوژی ارتباطی و اطلاعاتی از این تکنیک و مزایای آن بهرهای نبردهاند. ایران نیز از این امر مستثنی نیست اگرچه دارای تنوع اقلیمی میباشد و از نظر تاریخی و فرهنگی در بین 10 کشور برتر جهان قرار دارد - کاتریج و همکاران، . - 2009
با این حال آمارهای سازمان جهانی گردشگری نشان میدهد که سهم ایران از درآمد گردشگران خارجی کمتر از5 میلیارد دلار بوده است، حالی که مقدار سرمایه خارج شده از کشور به دلیل فرستادن جهانگردان ایرانی 6میلیارد دلار بوده است - UNWTO ، . - 2006 در گردشگری الکترونیکی امکان خرید الکترونیکی از مراکز صنایع دستی و درنتیجه رونق تجارت الکترونیکی امکان پذیر است و منجر به تولید و راه اندازی کارگاههای کوچک و بزرگ صنایع دستی و محلی میشود.
این فرایند سبب کاهش هزینه سفر گردشگران میشود و از طرف دیگر اشتغالزایی در این زمینه افزایش پیدا میکند و منجر به بهبود توسعه اقتصادی میشود - UNWTO، . - 2006 کشورهای کمتر توسعه یافته، نیز به دلیل عدم نیاز به هزینههایحداث و توسعه مراکز گردشگری و سرویسهای سفر میتوانند به خوبی از گردشگری الکترونیک بهرهمند شوند - پیست و کوپر، . - 2007
-4رشد اقتصادی
عوامل اقتصادی نشان میدهندکه رشد، فرآیندی بطئی نیست، بلکه مقولهای است که فرآیند بهره گیری از ابداع و اختراعات و گسترش فناوریهای پرشتاب آن را در بستر زمان تغییر میدهد.
