بخشی از مقاله
چکیده
جهانی شدن از طریق مرززدایی، تسهیل در مقررات آمد و شد و بهبودی امور حمل و نقل و ارتباطات به همراه افزایش اوقات فراغت و بالا رفتن سطح درآمد و رفاه شهروندان زمینه را برای گسترش گردشگری و افزایش تعداد گردشگران فراهم کرده است به گونه ای که بزرگترین تولید و مصرف قرن بیست و یکم حول محور تولید و مصرف اوقات فراغت است و گردشگری بهترین کالای است که برای اوقات فراغت تولید می شود.
گردشگری به عنوان یک پدیده جغرافیای در عصر پسامدرن گسترش فزاینده ای یافته است. و در هزاره سوم به یکی از پررونقترین، جذاب ترین، اشتغال زاترین و پردرآمدترین منابع جهان تبدیل شده است . مقاله در پی آن است که با بهره گیری از بنیان فلسفی پسامدرن و با روشناسی تحلیلی - تفسیری نقش گردشگری فرهنگی در احیای فرهنگ بومی و زنده نگه داشتن آن در عصر جهانی شدن که فرهنگ های بومی و محلی با خطر نابودی مواجه شده اند را تبین کند.
فرهنگ بومیان جزیره زیبای قشم نمادی از جلوه های گوناگون و بازتابش زندگی دیرنه در انسهای امروزی است.که به عنوان نمونه موردی برای نشان دادن نقش گردشگری فرهنگی در حفظ و زنده نگه داشتن آن مورد مطالعه قرار گرفته است نتایج تحقیق نشان می دهد که گردشگری فرهنگی در حفظ و پویایی فرهنگ بومی جزیره قشم می تواند موثر واقع شود.
-1 مقدمه
خورشید هزاره سوم در حالی شروع به درخشش کرد که جهان در ابتدای این هزاره و شروع قرن بیست و یکم تغییر و تحولات زیادی به خود دیده بود . و همچنان با سرعت بیشتری این تغییرات ادامه دارد. جهانی شدن دنیا را تغییر داده و بر این تغییر ادامه می دهد تغییری که تمامی ابعاد زندگی بشری را تحت الشعاع خود قرار داده و هیچ حوضه ای از فعالیت های بشری از جمله جامعه، فرهنگ، حکومت، دانش، تولید، عدالت، صلح، محیط زیست و ... از این تغییرات در امان نمانده است.
ارتباط فرهنگ با جهانی شدن از پیچیدگی های و تناقضات زیادی برخوردار است - . - perraton:1997,258 از طرفی شاهد تضعیف فرهنگ های سنتی و بومی و رنگ باختن آنها در مقابل فرهنگ مسلط جهانی هستیم . دیدگاهی که به همگونی و یکسانی فرهنگی جهان یا امپریالسیم فرهنگی معطوف است و از طرفی شاهد این هستیم که جهانی شدن امکاناتی را فراهم کرده است که فرهنگ های بومی و خرده فرهنگ ها ابراز وجود کنند و نه تنها نابو نشوند بلکه موجبات سربرآوردن آیین ها سنتی که به مرور زمان به فراموشی سپرده شده بودند بشود.
بطور کلی در این ارتباط دو دیدگاه کلی وجود دارد که به دیدگاه خوشبینان و بدبینان معروف است بدبینان قائل به شکل گیری فرهنگ واحد جهانی و امپریالیسم فرهنگی و خوشبینان به تنوع فرهنگی و پویایی فرهنگ محلی معتقدند هر کدام از این دو دیدگاه در بین اندیشمندان سراسر جهان طرفدارانی دارند و بر حقانیت خود پافشاری می کنند. جهانی شدن نه خیر است نه شر بلکه فرصتی است که هم می تواند خیر باشد و هم شر
گردشگری یک از عوامل تسهیل کننده جهانی شدن محسوب می شود و به عنوان یکی از جریانهای داخل شبکه اقتصاد جهانی در راستای انتقال جریان سرمایه از مرکز به پیرامون عمل می کند . و یکی از چهره های مثبت جهانی شدن است که بر ویژگیها و جذابیت های محلی شدن تاکید می کند
در بین گونه های مختلف گردشگری ، گردشگری فرهنگی در چند سال گذشته مورد توجه فراوان قرار گرفته و روند رو به رشدی دارد گردشگری فرهنگی حول جاذبه ها و جذابیت های فرهنگی جوامع شکل می گیرد و گردشگر به قصد آشنایی با فرهنگ جوامع دیگر مسافرت می کند. بدون فرهنگ که تفاوتها را ایجاد می کند همه جا شبیهه هم خواهد بود و گردشگری دیگر عینیت نخواهد داشت
گردشگری باعث شده است که بسیاری از مناطق جهان به منظور بهرمندی از مزایای گردشگری و بویژه گردشگری فرهنگی به حفظ و احیای فرهنگ بومی خود دست بزنند. می توان از گردشگری به عنوان ابزار برقراری تماس و روابط بین فرهنگها و ملتها استفاده کرد
این پژوهش در پی آن است که نقش گردشگری فرهنگی در حفظ و احیای فرهنگ و آداب و رسوم سنتی جزیره قشم که از فرهنگ و آداب و رسوم و آیین های سنتی اصیلی برخوردارند در عصر جهانی شدن که فرهنگ های بومی با خطر نابودی قرار گرفته اند را نشان دهد و تبیین تئوریکی در این زمینه ارائه نماید.
-2 روش تحقیق
روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی می باشد. در این تحقیق ابتدا به تجزیه و تحلیل و تبیین تئوریک مسئله تحقیق پرداخته شده است و نقش و ارتباط دو طرفه گردشگری و فرهنگ های بومی بر یکدیگر تجزیه و تحلیل شده است سپس از طریق مطالعات کتابخانه ای و پیمایش میدانی به مطالعه جاذبه ها و قابلیت های فرهنگی جزیره قشم برای جذب گردشگر پرداخته شده است و اطلاعات مورد نیاز بدست آورده است پس از آن بر اساس تبیین تئوریکی که در قسمت اول مقاله ارائه شده است داده های مربوط به قشم در آن چهارچوب تئوریک گنجانده و تجزیه و تحلیل شده است و راهکارهای عملی پیشنهاد شده است.
-3 مبانی نظری
-1-3 جهانی شدن
جهانی شدن به یکی از پرکاربردترین واژه ها برای توصیف جهان کنونی تبدیل شده است. و در کانون اغلب بحث های سیاسی، اقتصادی و جامعه شناختی قرار گرفته است. در مورد معنا و تعریف جهانی شدن به دلایل مختلفی از جمله چند وجهی بودن پدیده جهانی شدن و فراگیر بودن و تاثیر گذاری آن بر تمامی ابعاد زندگی انسان از جمله اقتصاد، فرهنگ و سیاست ، نه تنها اتفاق نظری مابین اندیشمندان وجود ندارد بلکه از زمانی که این واژه متولد شده تا به امروز بحث و جدل های علمی فراوانی در مورد آن بوجد آمده است. و از دیدگا ههای متفاوت و گاه متضاد بدان پرداخته شده است و اتفاق نظری در این مورد وجود ندارد . همین اختلاف نظرها است که انبوهی از نوشته ها را در مورد جهانی شدن بوجود آورده است. تعیین دقیق نقطه آغاز جهانی شدن دشوار است
در یک معنا جهانی شدن در ادامه تحولات کلان تاریخ بشر است که جوامع در حال تحول هستند: از انقلاب کشاورزی به انقلاب صنعتی و سپس به انقلاب اطلاعاتی که روندی طبیعی و معمولی بشمار می رود. و صرفا تحولی درجه ای و کیفی، و نه ماهوی در استمرار روند معمول تاریخ گذشته است
اما در معنای دیگر جهانی شدن نیروی جدیدی است که تحول سریع اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را به پیش می برد و فرایند کنونی جهانی شدن بی سابقه است و نمود مشابهی در تاریخ ندارد
گیدنز در تعریفی فراگیر جهانی شدن را پدیده ای تعریف می کند که تشدید روابط اجتماعی جهانی را در پی دارد . روابطی که موقعیت های مکانی دور از هم را چنان بهم پیوند می زند که هر رویداد محلی تحت تاثیر رویدادهای دیگر که کیلومترها از آن فاصله دارند شکل می گیرد
دیود هاروی جهانی شدن را فشردگی شدید فضا و زمان می داند. و مانوئل کاستلز اندیشمند بزرگ اسپانیایی جهانی شدن را سر بر آوردن گونه ای جامعه شبکه ای در ادامه حرکت سرمایه داری می داند
جهانی شدن موجب افزایش شدید تبادلات اقتصادی شده و به کمک شبکه های الکترونیکی و اینترنت هر ثانیه میلیاردها دلار سرمایه جابجا می شود. جهانی شدن دنیا را تغییر داده و بر این تغییر ادامه می دهد
