بخشی از مقاله
چکیده
توریسم به عنوان یکی از ارکان گردشگري مورد توجه برنامه ریزان و سیاستگذاران در سطوح مختلف جغرافیایی است . بصورتیکه غالب دست اندرکاران توسعه در جهت عملیاتی نمودن تأثیرات آن در نواحی گردشگري اقدامات فراوانی را انجام داده اند . سرمایه گذاري در صنعت گردشگري داراي اثرات و تبعات، اقتصادي، اجتماعی و حتی کالبدي است از این رو باتوجه به اینکه در داخل و پیرامون برخی شهرهاي ایران، آثار ارزشمند تاریخی از نیاکانمان به یادگار مانده است.
در کنار این آثار جاذبه هاي طبیعت گردي همراه با جلوه هاي زیباي زندگی و فعالیت انسانی شامل کشتزارها، باغات، صنایع دستی و ... امکان و فرصت مناسبی براي توسعه شهري پایدار بر پایه گردشگري پدید آورده است. بر پایه وجود ارتباط دو طرفه توسعه پایدار و گردشگري پایدار، براي آن که گردشگري بتواند به توسعه پایدار شهر کمک کند، باید اثرات آن در شهر شناسایی شده و مورد توجه خاص قرار گرفته شود.
پژوهش حاضر با هدف شناخت عوامل و زمینه هاي قدرت، ضعف، فرصت و تهدید موثر بر توسعه پایدار گردشگري شهر و تبیین الگوي مناسب جهت توسعه پایدار گردشگري شهري قزوین با استفاده از دو روش توصیفی و تحلیلی استفاده شده است و داده هاي مورد نیاز بصورت اسنادي و پیمایشی تهیه گردیده است و در تشخیص و تعیین راهبرد توسعه پایدار شهري از مدل SWOT - قوت، ضعف، فرصت، تهدید - استفاده شده است.
مقدمه
امروزه شهرها یکی از پر بیننده ترین مقاصد گردشگري جهان به شمار می آیند که هر ساله پذیراي میلیون ها نفر گردشگرند. جهانگردي شهري اکنون به فعالیتی مهم بدل گشته است که جریان کارها، اقدامات اجتماعی و تغییرات فضایی فراوانی را به ویژه در کشورهاي اروپایی شکل می دهد.
با توجه به این موضوع گردشگري براي بسیاري از مدیران و مسئولان شهري به صورت یک امر اقتصادي با اهمیت درآمده است که مستلزم ارزیابی صحنه رقابت، تعریف و تعیین هدف ها، داوري میان گزینه هاي گوناگون در زمینه سرمایه گذاري و آمایش و ایجاد ساختار مناسب و تجارتی فرآورده هاي گردشگري شهري و در نهایت اساسی ترین موضوع که همانا توجه ویژه به این مسئله در طرح هاي کلان مانند: هادي، تفصیلی و جامع می باشد است
شهرها به عنوان مقاصد گردشگري علاوه بر ارضاي بخشی از نیازهاي روحی _ روانی شهروندان گرفتار در روزمرگی هاي کسالت بار حاصل از مدرنیسم، زمینه جذب گردشگر از دیگر مناطق و حوزه هاي شهري _ روستایی در ابعاد ملی و فراملی بازخوردهاي مثبت اقتصادي، اجتماعی _ فرهنگی، کالبدي و زیست محیطی متفاوتی را در بر خواهد داشت
این دو بعد منجر به انتخاب متفاوت مقاصد مختلف گردشگران می گردد. این مقاصد شامل مناطق سکونتگاهی و یا غیر سکونتی می باشد. در مناطق غیر مسکونی یا طبیعی در صورت افزایش فعالیت هاي ناپایدار گردشگري، یکپارچگی این مقاصد دستخوش تغییراتی گشته و ظرفیت پذیرش گردشگري آنها از ابعاد اکولوژیکی کاهش می یابد
امروزه گردشگري بزرگترین و گستردهترین بخش اقتصادي در دنیا میباشد و در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اقتصاد تجاري جهان است. افزون بر این بسیاري از برنامه ریزان و سیاست گذران توسعه نیز از گردشگري به مثابه رکن اصلی توسعه پایدار و افزایش اشتغال به مثابه افزایش خدمات یاد می کنند
در حال حاضر اکثر کشورهاي جهان در رقابتی نزدیک و تنگاتنگ، در پی بهره گیري از توانمندي هاي کشور خود هستند تا بتوانند سهم بیشتري از درآمد ناشی از صنعت توریسم را به خود اختصاص دهند
بررسی اثرات گردشگري شهري در توسعه پایدار شهري
گردشگري اصولا یک فعالیت اقتصادي پایدار می باشد که به عنوان یک صنعت محسوب می شود - Abby & . - Wall, 2006:162 امروزه گردشگري بیشترین رشد را در بین بخش هاي مختلف اقتصادي دارد - Hamilton . - & Etal, 2005: 255 در عین حال نقش مهمی در رشد و توسعه اقتصادي کشورها و به ویژه کشورهاي در حال توسعه دارد، صنعت گردشگري که بزرگترین صنعت در جهان امروز است، فرصت هاي شغلی بسیار ي ایجاد می کند - - Doeldner & brent Richie, 2003: 86 و از کم هزینه تزین راه هاي ایجاد اشتغال محسوب می شود، به گونه اي که بسیاري از کشورها این صنعت پویا را منبع اصلی درآمد، اشتغال زایی، رشد بخش خصوصی و توسعه ساختار زیربنایی می دانند
اکنون بخش صنعت گردشگري، به طور مستقیم و غیر مستقیم بیش از 200 میلیون فرصت شغلی تمام وقت، نیمه وقت و فصلی به وجود آورده است
رشد و توسعه صنعت گردشگري ضمن این که از یک سو به دلیل دستیابی به ارز خارجی وایجاد درآمد و اشتغال زایی، منبع افزایش درآمد و رونق براي بیشترین عرصه هاي فعالیت اقتصادي در یک کشور است؛ بلکه از سوي دیگر به دلیل افزایش درآمد در بخش خدمات به افزایش درآمد هاي مالیاتی و توزیع مجدد ثروت در مناطق را منجر می شود
از سوي دیگر، گردشگري با تاثیراتی که بر توسعه نواحی دارد موجب کاهش ناموزونی هاي منطقه اي و ناحیه اي و در نهایت پیدایش تحول و تنوع اقتصادي می شود - شماعی، - - 91 :1387 صیدایی و دهقانی، . - 1389:57 بنابر آمار سازمان جهانی گردشگري در سال 2000، تعداد گردشگران در سرار جهان بالغ بر 701 میلیون نفر بوده است. از این جریان گردشگري مبلغی حدود 475 میلیون دلار به طور مستقیم وارد چرخه اقتصادي جهان شده است. این ارقام در سال 2008 براي گردشگران به 922 میلیون نفر و درآمد حاصل از آن به 944 میلیارد دلار رسیده است - فنی و محد نژاد، . - 106 :1389پیش بینی می شود که با افزایش 4/3 درصدي توریستها در هر سال تعداد جهانگردان در سال 2020 به 1/6 میلیارد نفر برسد؛ که روزانه 5 میلیارد دلار درآمد جهانی خواهد داشت
علاوه بر آثار اقتصادي، گردشگري به عنوان یک ترویج دهنده حسن نیت بین المللی داراي ابعاد فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نیز می باشد. جهانگردي یکی از بهترین راه هاي دستیابی به تجارب تاریخی و فرهنگی جوامع است.
