بخشی از مقاله
چکیده
امروزه اهمیت مدیریت ایمنی در دست یابی به کار آیی سازمان به طور فزایندهاي مورد توجه قرار گرفته است.
مقررات ایمنی روزبه روز سختگیرانهتر میشنود و از نگاه کارکنان نیزایمنی شرط اولیه محیط کار است. حتی میتوان گفت علت اصلی پیدایش مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی ایجاد راهی براي رعایت مقررات اجباري ایمنی میباشد. البته امروزه همگان براین باورند که ایمنی وبهداشت به سیستم مدیریت فعالی نیاز دارد چرا که ایمنی و بهداشت شغلی را نمی توان از طریق مقررات اجباري یا احساس جمعی و یا توسط یک فرد به تنهایی تأمین کرد.
شرکت توزیع برق شهرستان اصفهان به توجه به تجربه حدوددو ساله خود درامر استقرارسیستم مدیریت ایمنی وبهداشت شغلی - OHSAS 18001 - تنها ترین راه ارتقاي سطح ایمنی و بهداشت شغلی را در استقرار اصولی و کامل این سیستم می داند. مقاله حاضر به بررسی کاربرد سیستمهاي جهانی مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی و بالاخص سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی میپردازد.
مقدمه
هدف سیستمهاي مدیریتی، برنامه ریزي و سازماندهی فعالیتها و برنامه هاي ایمنی و بهداشت شغلی به منظور پیشگیري، حذف و کنترل حوادث میباشد. براي دستیابی به این هدف تا کنون سیستمها یا نظامهاي مختلفی از طرف صاحب نظران و متخصصین ایمنی و بهداشت ارائه شده است این سیستمها راهنمایی مدیریت براي حرکت در جاده ایمنی و سلامتی است. کشور ما ایران یک کشور در حال توسعه است و به سرعت مسیر صنعتی شدن را طی میکند ولی عدم توجه به اصول ایمنی وبالا رفتن نرخ حوادث خود سد بزرگی است که جلوي راه توسعه را میگیرد.
صنت برق و بلا خص توزیع برق بعلت گستردگی روز افزون شبکهها، خطرات زیادي را براي کارکنان، پیمانکاران و مردم می تواند در بر داشته باشد که باایجاد سیستم در این موضوع میتوان تا حدود زیادي احتمال ایجاد حادثههارا پایین آورد.مقاله حاضر به بررسی سیستمهاي جهانی مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی پرداخته و در نهایت به معرفی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلیOHSAS 18001 میپردازد.
اهمیت ایمنی، تعریف ایمنی
ایمنی به معنایی امن و امنیت و رعایت اصول و مقرراتی است جهت رهایی از شرایط مخاطر ه آمیز براي حفظ نیروي انسانی و تأسیسات.
در استاندارد ISO 1992: 8402 واژه ایمنی به صورت زیر تعریف شده است:
»حالتی که درآن احتمال خطر آسیب - به اشخاص - یا خسارات مادي، به میزان قابل قبولی محدودشده باشد« همانگونه که از تعریف فوق می توان در یافت، ایمنی یک امر نسبی است و نمیتوان ایمنی مطلق را در محیط کار تأمیین کرد. بلکه ایمنی، مجموعه شرایطی است که میزان مخاطره مربوط به سلامتی را به حداقل برساند ، تعریف دیگري در استانداردISO/IEC Guide 2 ارائه شده است که استانداردOHSAS 18001 نیز دقیقا" از همان تعریف استفاده کرده است، این تعریف بسیار مشابه به تعریفی است که در استانداردISO 8402 :1992 آمده است:
»عدم وجود مخاطرهي غیرقابل قبول آسیب«
دراین تعریف نیز رفع کامل مخاطره آسیب مطرح نشده است، بلکه اجتناب از مخاطره بالا و غیرمجاز مدنظر است.
ضرورت ایمنی
با آغاز انقلاب صنعتی و انتقال تولید از کارگاهاي کوچک به کارخانه هاي تولید انبوه موضوع حفاظت از سلامت نیروي کار نیز از حالت فردي خارج و حالت عمومی تر به خود گرفته. پس از پیدایش مکتب انسانی در مدیریت که بر اثر تجربیات هاتورن پدید آمد، توجه به ایمنی انسانی اهمیت بیشتري یافت. امروزه کمتر مدیري را میتوان یافت که از پیامدهاي نا امنی محیط کار، آگاه نباشد. با این حال اشاره به برخی آمار تکان دهنده مربوط به مشکلات حاصل از نبود محیط کار امن به در ك اهمیت موضوع کمک خواهد کرد.
هزینههاي محیطهاي غیر امن بسیار شگفت آورند. تنها در کشور انگلستان بیش از 300نفر بین سالهاي 1996-97در اثر حوادث کار جان خود را باختهاند، این رقم در مقایسه با ارقام دهه ي 1960به یک چهارم کاهش یافت اما همچنان نا مطلوب است، وخامت فاجعه هنگامی آشکارتر می شود که بدانیم به ازاي هرکشته تعدادي زیادي زخمی وجود دارد
آمار نشان میدهد که در انگلستان بیش از 1/6میلیون حادثه در سال اتفاق میافتد، 2/2میلیون نفر در اثرکار دچار بیماري میشوند و بیش از 2000 نفرمجبور به ترك کار میشوند.بر اساس برآورد ها سی میلیون روز کاري براثر حوادث یا بیماریهاي ناشی از کار از دست میرود. زیان ناشی از حوادث کاري براي اقتصاد انگلستان 12میلیارد پوند - %2تولید نا خالص داخلی - و براي کار کنان بین 9و4میلیارد پوند 5 - تا%10 سود تجاري انگلستان - براورد میشود. با توجه به این آمار برآورد زیان هاي وارده به شرکتها دشوار نیست.
اگر هزینههاي غرامت و ضررو زیان پرداختی به اسیب دیدگان را در نظر بگیریم که در پارهاي از موارد ارقام نجومی اند، میتوان در یافت که عدم وجود ایمنی میتواند یک سازمان را از پا در اورد.افزون بر مسائل مالی دلایل مهم دیگري نیز براي اهمیت ایمنی وجود دارد. هزینههاي درد و الام، خستگی، فرسودگی ونگرانی نیروي کاررا به راحتی نمیتوان در قالب ارقام مالی بیان کرد، در حالی که چنین مشکلاتی همواره در پی حوادث پیش میایند. همه افراد دستخوش حادثه از قبیل فرد حادثه دیده، خانواده وي، دوستان، همکاران یا حتی مدیران سازمان مربوطه ممکن است تحت تأثیر روانی حادثه قرار گیرند.
در مواردي این تأثیر زندگی فرد را به کلی تغیر می دهد. معلولیت یا آسیبدیدهگیهاي بزرگ به راحتی قابل جبران نیست. مشتریان سازمان مربوطه نیز ممکن است تحت تأثیر حوادث کاري قرار گرفته و از ادامه کار با آن خود داري کنند. در پارهاي از مواقع کارکنان، سرپرستان و مدیران را به دیده مقصر مینگرند و این امر میتواند بر ارتباطات کاري اثر منفی بگذارد.همین طور سرپرستان و مدیران در اثر احساس تقصیر در حادثه توانایی انجام درست وظایفشان را از دست میدهند. [2] زیانهاي ناشی از عدم وجود ایمنی را میتوان به شرح زیر خلاصه کرد:
ایمنی سیستم
ایمنی سیستم عبارت است از بکارگیري مهارتهاي فنی و مدیریتی ویژه در قالبی نظام مند و آینده نگر به منظور شناسایی و کنترل خطرات موجود در طول عمر یک پروژه، برنامه یا فعالیت. به عبارت ساده تر ایمنی سیستم عبارت است از فرآیند تجزیه و تحلیل خطرات وکنترل آنها که از فاز ایده سیستم ادامه مییابد. در گذشته بر نامههاي ایمنی معمولا" براساس یک فلسفه - بعد از واقعه - به بررسی و کنترل حوادث میپرداختند
بدین معنی که مهندسی ایمنی بعد از وقوع یک حادثه وارد عمل شده و سعی میکرد که با انجام تحقیقات لازم علل بروز حادثه را مشخص کرده از نتایج حاصله بهعنوان پایهاي براي پیشگیري از وقوع حوادث مشابه استفاده کند. این نوع فعالیتها ي ایمنی دو عیب عمده داشتند، اول اینکه بایستی حادثهاي رخ میداد تا مهندسی ایمنی بتواند وارد عمل شود که این امر باعث تحلیل هزینهها زیادي می شد و عیب دیگر آن نا توانی در شناسایی حوادث قابل قبول و قابل پیشگیري بود
با توسعه و گسترش سیستمهاي حساس و بسیار پیچیده بویژه ساخت و انبارهاي کلاهکهاي ایمنی این ایده قوت گرفت که بررسی وضعیت ایمنی سیستمها دیگر نمیتوان به حوادث اجازه وقوع دادلذا سعی گردیدکه روشهایی براي تجزیه و تحلیل حوادث ابداع شود که بتوانند پتانسیل وقوع خطر را قبل از عملیات یک سیستم شناسا یی کنند و نتیجه این تلا شها با عث شده که این سیستم براساس یک برنامه طرح ریزي شده داراي نظم , سازماندهی شده و در قالب یک فرایند »قبل از واقعه« در آید که بر پایه روش آنالیز کنترل قرار دارد قلب ایمنی سیستم , تجزیه و تحلیل خطر است , یک فرایند مؤثر تجزیه و تحلیل خطر در طول عمر سیستم ستون و چهار چوبی خواهد بود که کل اجزاء بدنه برنامه ایمنی سیستم تنها تجزیه و تحلیل نقص نیست زیرا خطر یک اصطلاح جامع تر از نقص است که شامل ریسک خسارات و جراحات نیز میشود خطر مجموعه اي از جریانات با لقوه است که میتواند یک فعالیت با شرایط خطر ناك را به یک حادثه یا حتی فاجعه بدل سازد ولی یک نقص ممکن است بدون خسارات نیز باشد
