بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله مباحث مربوط به سرمایهگذاریهای شهرستان ارومیه از دیدگاه اقتصادی، شهرسازی و فضایی مورد تحلیل قرار گرفته است و آثار و تبعات خارجی و داخلی این قبیل سرمایهگذاریها بیان شده است. از اینرو قابلیت و توانهای جاذب سرمایهگذاری در استان آذربایجان غربی از ابعاد متفاوت توریستی، طبیعی، تجاری و بازرگانی معرفی شده است و در راستای افق 1404 پروژههایی با توجیه اقتصادی اجتماعی و شهری منطبق با نیازهای شهرستان ارومیه با کلیات طرح و مختصات آنها بررسی و شناسایی شده است. در نهایت براساس پتانسیلهای محیطی، اجتماعی و اقتصادی شهر و تحلیل بازدهی اقتصادی پروژههای تعریف شده پرداخته و توجیهپذیری این پروژهها بر اساس شاخصهای محلی و منطقهای بیان شده است.
-1 مقدمه
بررسی روند گذشته و ساز و کار به کارگرفته شده در قبال بحث بهرهگیری از سرمایهگذاری و مشارکت بخش خصوصی در روند توسعه و عمران شهرستان ارومیه نشان میدهد، علی رغم اقدامات مؤثری که منجر به ورود و جذب سرمایهگذاری در پروژههای مختلف شده است، کمبودها و نواقص زیادی در خصوص مواجهه اصولی و صحیح با سرمایهگذاران وجود دارد.
مطالعه روند شکلگیری سرمایه-گذاریهای جدید، رفتار بروکراتیک واحدهای ذیربط در قبال این موضوع، عدم امکان اطلاع رسانی جامع و مطلوب در خصوص پروژه-های قابل سرمایهگذاری درحوزههای مختلف شهری، عدم ارائه مطالعات مورد نیاز پیش از سرمایهگذاری توسط متخصصین آشنا به محیط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شهر، مشکلات متعدد در خصوص کسب مجوزها و اقدامات حقوقی مورد نیاز جهت انجام سرمایه-گذاری، تضییع حقوق و منافع شهرداری در بعضی از طرحهای مشارکتی و... از جمله مواردی است که گریبان گیر موضوع سرمایه-گذاری و مشارکت در پروژهها می باشد.
از سویی دیگر، امکانات و اعتبارات موجود مدیریت شهری به هیچ عنوان پاسخگوی نیاز مالی پروژههای قابل اجرا در نقاط مختلف شهرستان نبوده و صرف نظر از آثار مثبت جذب سرمایهگذاری بخش خصوصی در این پروژه ها، اجرای آنها تنها به صرف اتکا به منابع دولتی ناممکن میباشد.
ارومیه با قدمت بیش از 4000 سال با داشتن موقعیت استراتژیک ویژه و همجواری با سه کشور مهم تنها پل ترانزیتی آسیا به اروپا به سان جاده ابریشم میباشد، که میتواند به عنوان یکی از کلان شهرهای جاذب سرمایه گذاری سودآور قلمداد شود که با توجه به پتانسیلهایی همچون محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و علاوه بر آن داشتن بازارهایی با ثبات عملکردی، قدرت جذب سرمایه-های شهر در مقیاس محلهای و منطقهای را دارا میباشد که با بومیسازی سرمایهگذاریهای هدفمند منجربه افزایش GDP و ایجاد فرصتهای اشتغال و جذب سرمایهگذار خارجی و افزایش درآمدهای ارزی شده و در راستای نیل به اهداف طرح افق 1404 در زمینه رشد پایدار شاخصهای کلان اقتصادی اجتماعی و فرهنگی نقش موثری ایفا نماید.
از این رو این مقاله با هدف تسریع و تسهیل در فرایند تحقق سرمایهگذاریهای جدید در پروژههای منطقهای، ضمن تبیین اهداف، با سادهسازی و شفافسازی فرایندهای اداری مورد نیاز تا مرحله شکلگیری سرمایه گذاری، زمینه بهرهگیری گسترده از مشارکت عمومی و سرمایهگذاری بخش خصوصی را در پروژه های شهری فراهم نماید.
-2 روش تحقیق
روش مورد استفاده در این مقاله مبتنی بر روش تحلیلی استنباطی میباشد. هم چنین روش کتابخانهای نیز در جمعآوری آمار و اطلاعات لازم در خصوص مبحث مورد بررسی از دیگر روشهای مورد استفاده در این مقاله است.
-3 ارزیابی اقتصادی
تصمیمگیری راجع به فعالیتهای اقتصادی همراه با تکامل و تنوع ابزار تولید، پیشرفت تکنولوژی، شکل و حجم سرمایهگذاریها و تغییرات سازمان تولید، سیرتکوینی داشته باشد. در زمانهای گذشته برای انجام یک فعالیت اقتصادی با توجه به محدودیتهای اطلاعاتی، فنی، حمل و نقل و... عوامل کمتری بر تغییر سود فردی و یا مطلوبیت اجتماعی تاثیر میگذاشتند. ولی در جهان امروز تغییرات تکنولوژی به سرعت در حال انجام است و بطورکلی انجام فعالیتهای اقتصادی متضمن بکارگیری دادههای بیشتری از جمله تخصص بالاتر نیروی انسانی است.
در این شرایط کوچکترین اشتباه ممکن است به اتلاف منابع انسانی، سرمایهای و زمان در دسترس منتهی شود. لذا انجام ارزیابی علمی فعالیتهای اقتصادی روز به روز بیشتر مورد توجه قرار میگیرد. شاید بتوان بنیانگذار تئوریک ارزیابی اقتصادی را ژول دوپوئی نامید. که برای اولین بار در سال 1844 نظریه خود را مطرح ساخت. - پاکزاد، - 55 : 1372 آرتوم ولینگتن - 1887 - 2 کتابی تحت عنوان نظریه اقتصادی محل راه آهنها به چاپ رساند.
ولینگتن طرح راه آهن را از طریق روش ارزش فعلی با عمر بینهایت ارزیابی نمود. - اسکونژاد، - 3: 1385 در سال 1992 هیئتی از مهندسین ارتش فرانسه مامور شدند تا جهت تعیین درجه مطلوبیت طرحهای رودخانهها مطالعه و با در نظر گرفتن مقدار منابع حاصله و هزینه های انجام شده گزارشی تهیه نمایند.
اوژال ال گرانت - 1930 - 3 کتابی تحت عنوان مبانی اقتصاد مهندسی تالیف کرد. کتاب او اولین کتابی بود که پارامترهای اقتصادی را شناسایی و تکنیکهای کمی اقتصاد مهندسی را ارائه نمود
بعد از جنگ جهانی دوم و توجه بیشتر کشورها به برنامهریزی، دامنه مطالعات ارزیابی طرحها به بررسی هزینهها و فایدههای غیر مستقیم نیز کشیده شد و در دهههای اخیر، روشهای آن مورد توجه اقتصاددانان، مهندسین، سرمایه گذاران بانکها و سازمانهای برنامهریزی قرار گرفته است.
-4 مراحل ارزیابی
ارزیابی و یا ارزشیابی طرحها میتواند در مراحل مختلف انجام یک طرح صورت بگیرد. در این رابطه مطالعات قبل از سرمایهگذاری از اهمیت خاصی برخوردار است. زیرا میزان بازدهی سرمایهگذاری و یا فایده اجتماعی مطلوب و سنجش تاثیرات خارجی اجرای یک طرح، شرط اصلی برای پذیرش پروژه برای سرمایهگذاری است. سازمان یونیدو4 به عنوان یک قاعده کلی معتقد است که ارزیابی یک پروژه قبل از انجام باید توسط گروهی انجام شود که اعضای آن در زمینههای اصلی طرح دارای تجارب و اطلاعات مورد نیاز با توجه به موقعیت هر پروژه باشند.
بنابراین برای ارزیابی فعالیتهای سرمایهگذاری نمیتوان الگوی واحدی را معین کرد. زیرا سرمایهگذاریها به اشکال مختلف و در طیفهای وسیعی از لحاظ شکل و محتوی متفاوت هستند. ولی در هرصورت تکامل پروژه فرآیند منظمی است که شامل فعالیتهای نسبتا قابل پیش بینی میشود که میتوان آنها را گروهبندی کرد.
بطورکلی تکامل پروژه را میتوان شامل 3 دوره دانست. ا- - دوره مطالعات پیش از سرمایهگذاری -2 دوره سرمایهگذاری یا اجرا و -3 دوره بهرهبرداری یا مرحله عملیاتی
در مرحله مطالعات پیش از سرمایهگذاری مراحل شناسایی امکانات سرمایهگذاری، انتخاب و تشریح اولیه پروژه، تدوین طرح، ارزیابی نهائی و اتخاذ تقسیم برای سرمایهگذاری مهمترین موارد میباشد.
