بخشی از مقاله
چکیده
سبک زندگی مهم ترین موضوع تاثیرگذار در جامعه است که چالش های متعددی در پیش روی آن است. گناه چالش کلیدی و مهم سبک زندگی است که مشکلات و بحران های عمیقی در زندگی افراد اجتماع ایجاد می کند. هدف از مقاله ی حاضر شناخت گناه به عنوان نقطه ی چالش زای بکس زندگی است. در راستای تحقّق این هدف، با استفاده از روش توصیفی تحلیلیو غور در منابع دست اول کتابخانه ای و پژوهش های مرتبط با موضوع در حوزه ی متون اسلامی، به اهمّ نتایج بدست آمده در این زمینه، شامل تبیین مفهوم گناه ، مفهوم شناسی سبک زندگی و تاثیرت چالش زای آن بر زندگی مانند سلب آرامش و آسایش در زندگی، تأثیر وراثتی و تربیتی بروی نسل، محرومیّت از رزق و روزی،محرومیّت از ارتباط با خدا، پرده دریو کفر و بی دینی و ... پرداخته است. در پایان، در پی این نگاه پیشنهادات و راهکارهایی جهت چالش زدایی هر کدام از این موارد در سبک مطلوب زندگی ارائه گردیده است.
کلمات کلیدی: تاثیرات، سبک زندگی، گناه.
مقدمه
یکی از مولفه های کلیدیوحائز اهمیت، توجّه به سبک زندگی است که بی توجّهی به آن ضربه های مهلکی را به بار می آورد. از جمله عوامل چالش زای سبک زندگی، گناه است که بیشتر بدبختی هایی که دامنگیر انسان می شود، بر اثر آلودگی به آن استبا. دقّت در آیات قرآن کریم و روایات موجود در منابع دستاول و معتبر و موثق بدست می آید که باید توجّه شایانی به مسأله ی گناه داشت؛ زیرا در قرآن کریم می فرماید:و لاتَقرَبوا الفَواحِشَ» ما ظَهَرَ مِنها و ما بَطَنَ؛ و نزدیک کارهای زشت و ناپسند نروید چه آشکار باشد و چه پنهان.« - الانعام - 151 /با عنایت به افزایش مظاهر و مصادیق گناه در جامعه، به خصوص در میان نسل جوان، خطر تبدیل سبک زندگی سالم به ناسالم وجود دارد.
وقتی ارزش های اصیل اسلامی و باورهای دینی جای خود را به ضدارزشها بدهند کانون گرم خانواده ها دچار انواع مشکلات می گردد که با این وجود، سرنوشت جامعه به سمت تباهی و نابودی حرکت می کند و افراد را از رسیدن به هدف نهایی خلقت باز می دارد. لذا مفهوم شناسی گناه و تبیین آثار ناشی از آن بر سبک زندگی بسیار مهم و ضروری است؛ چرا که در صورت عدم توجه، ممکن است آدمی به سمت مسیر نادرست در زندگی حرکت نماید که ضررهای جبران ناپذیری را به دنبال آورد، ولی اگر توجه لازم صورت پذیرد، سبک زندگی افراد جامعه از گناه فاصله گرفته و به جای آن روح تقوا در خانواده ها حکمفرما خواهد شد. امام علی علیه السلام در این زمینه می فرماید:
»ای بندگان خدا بدانید که همانا تقوا و پرهیز از گناه، حصاری محکم و جایگاهی منیع است که در آن حصار، زیانی به کسی نمی رسد؛ اما بی پروایی و گناهکاری حصاری است پست، که نمی تواند اهل خودش را از آفات و بلایایی که به آنان رو آورد، نگه دارد و پناهنده خود را حفظ کند.« - رضی، 1379، خ 157 ص - 293 در بحث تاثیرات گناه پژوهش هایی از جمله پژوهش نقوی - 1384 - پیامدهای جسمی، ذهنی، روانی، معنوی وپیامدهای گناه بر شخصیت انسان؛ محمدی - 1385 - شناخت آثار فردی گناه از جمله امراض قلبی ناشی از گناه و بیماری های جسمی که ریشه در گناه دارد و شناخت آثار اجتماعی گناه مثل عذاب و خشم الهی در مورد اقوام و ملتها؛ روشنی - 1387 - شناسایی آثاری مثل عدم بهره گیری از الطاف فراوان پروردگار، عدم استجابت دعا، نزول بلاهای آسمانی، بروز مشکلات فردی و اجتماعی، تیرگی قلب و کفر؛ رضایی - 1388 -
شناختپیامدهای مادّی گناهان شامل انواع مصایب و بلایا، تنگی رزق، زوال نعمت و کوتاهی عمر و پیامدهای غیرمادّی گناهان شامل سلب آرامش و یأس و ناامیدی از رحمت خدا؛ قربانیان - 1389 - آشنایی با آثار فردی گناه از جمله نقصان در عمر و سستی در عبادت و آثار اجتماعی گناه از جمله قحطی و خشکسالی، هلاکت، کفر و غبار و زنگار قلبی؛ یوسفی - 1391 - شناسایی آثار گناه مثل کفر، کوتاهی عمر، عدم نزول باران، حبس دعا، ناامیدی، قساوت قلب و تاریکی دل؛ امینی - 1391 - بررسی برخی از آثار گناه در زندگی دنیوی و اخروی همانند دوری از رحمت خداوند، نزول بلایا، از بین رفتن نعمت ها؛ حسینی نژاد - 1391 - شناسایی آثار مادّی مانند کوتاهی عمر و نابودی ملّت ها و تمدن ها و آثار معنوی چون قساوت قلب، خودفراموشی، خدافراموشی، ابتلا به عذاب و استدراج؛ قربانی - - 1391
شناخت آثار دنیوی گناهان مثل قساوت و سنگدلی قلب، کم شدن رزق، نزدیک شدن مرگ و نیستی و آثار اخروی مانند غضب پروردگار، دخول در آتش و جاودان ماندن، انجام شده است ولی در این مقاله سعی شده است به مهمترین تاثیرات گناه بر سبک زندگی اشاره گردد.تحقیق انجام شده در این مقاله کیفی از نوع توصیفی تحلیلی است که بدنبال یافتن پاسخ 3 سوال شامل مفهوم گناه چیست؟ مفهوم سبک زندگی چیست؟ مهمترین تأثیرات گناه بر سبک زندگی مبتنی بر متون اسلامی چیست؟، می باشد که جمع آوری اطلاعات آن، به صورت کتابخانه ای از متون چاپی و الکترونیکی و عمدتاً براساس رجوع به قرآن و روایات معصومین علیهم السلام در منابع دست اول و معتبر اسلامی اعم از متون تفسیری مانند المیزان، نمونه، نورالثقلین و کتابهای دینی مانند نهج البلاغه، بحارالانوار، اصول کافی، میزان الحکمه، غررالحکم و دررالحکم و... می باشد.
یافته ها
مفهوم شناسی گناه
گناه از جمله موارد بسیار مهم می باشد که آشنایی با مفهوم آن ضرورت قابل توجهی دارد. در بیان مفهوم گناه باید اشاره کرد که عبارت است از نافرمانی و انجام عملی برخلاف قانون و یا سرپیچی از قانون است و یا بنابر نظر عدّه ای، گناه هرکاری را شامل می شود که انجام آن ناروا باشد. گناه در نظر اهل شرع نیز عبارت است از این که مکلّف، امری نامشروع مرتکب شود. - دهخدا، - 1377 در فرهنگ معین آمده است که گناه در لغت به معنای خطا، جرم، غلط، جفا و ظلم است. - معین، - 1387 دراصطلاح دینی گناه به معنای معصیت و نافرمانی حق تعالی است. - دست داده، - 1377
مفهوم شناسی سبک زندگی
سبک زندگی از زمره مولفه های است که باید به شناخت مفهوم آن پرداخت، زیرا نوع شناخت از سبک زندگی، تأثیر بسزایی در پیشرفت جامعه ی بشری دارد. برای روشن شدن مفهوم سبک زندگی باید گفت عبارت است از:نظام» واره و سیستم خاص زندگی است که به یک فرد، خانواده یا جامعه با هویّت خاص اختصاص دارد. این نظام واره، هندسه ی کلی رفتار بیرونی و جوارحی است و افراد، خانواده ها و جوامع را از هم متمایز می سازد. سبک زندگی را می توان مجموعه ای کم و بیش جامع و منسجم از عملکردهای روزمره یک فرد دانست که نه فقط نیازهای جاری او را برآورده می سازد، بلکه روایت خاصی را که وی برای هویّت شخصی خویش برمی گزیند، در برابر دیگران مجسّم می سازد که کاملاً قابل مشاهده یا قابل استنتاج از مشاهده است.« - شریفی،1391، ص - 146 در جای دیگری درباره ی سبک زندگی آمده است:
»الگوی همگرا - کلیّت تامی - یا مجموعه ی منظمی از رفتارهای درونی و بیرونی، وضعهای اجتماعی و دارایی ها که فرد یا گروه بر مبنای پارهای از تمایلات و ترجیحها - سلیقه - اش و در تعامل با شرایط محیطی خود ابداع یا انتخاب می کند. یا به اختصار، سبک زندگی، الگو یا مجموعه نظاممند کنشهای مرجح است.« - مهدوی کنی،1387، ص - 78
مهمترین تأثیرات گناه بر سبک زندگی
یکی از مقوله های تأثیرگذار بر سبک زندگی، گناه است. گناه بیماری است که از تمام بیماری ها، هلاک کننده تر و خطرناک تر است و آثار و عواقب سوئی بر زندگی مادّی و معنوی انسان بر جای می گذارد که دوری از آن، انسان را در جهت انتخاب مسیر صحیح زندگی یاری می نماید.اگر دستورات خداوند متعال از جامعه ی ما رخت بربندد و ارتکاب گناه جایگزین آن گردد، تأثیرات فردی و اجتماعی متعددی بر روی سبک زندگی افراد بر جای می گذارد که ضربه های جبران ناپذیری بر پیکره ی جامعه ی بشری وارد می کند. مهمترین تاثیرات گناه بر سبک زندگی شامل موارد زیر است.
