پاورپوینت تشیّع و تسنّن

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

بسم الله الرحمن الرحیم
تشیّع و تسنّن

اسلاید 2 :

تشیّع و تسنّن

اسلاید 3 :

مقدمه
تشیّع و تسنّن

رسول خدا (ص) در طول ٢٣ سال، رسالت خود را به خوبى انجام داد و با هدايت مرحله به مرحله، اسلام را تبيين و به مردم معرفى نمود و در هيجدهم ذيحجۀ سال دهم هجرت نيز، در غدير خم با معرفى على ابنابىطالب (ع) به عنوان امام و پيشواى امت اسلامى، رسالت خويش را به پايان برد و چشم از جهان فرو بست.
پيامبر (ص) پيش از وفات خويش دو گوهر گرانبها؛ يعنى قرآن و عترت را در ميان مردم به وديعت نهاد و از آنان خواست با تبعيت و پيروى از آنها به هدايت و كمال دست يافته و از ضلالت و گمراهى نجات يابند.
«إنى تارك فيكم الثقلين؛ كتاب الله وعترتى ما إن تمسّكتم بهما لن تضلّوا بعدى أبداً» .

ليكن متأسفانه پس از رحلت رسول خدا (ص) به وصيت آن حضرت عمل نشد و ميان قرآن و پيروى از عترت جدايى افتاد و رفته رفته با گذشت زمان، مشكلات فراوانى براى جامعۀ اسلامى پديد آمد، اختلافات مذهبى توسعه يافت و دشمنان دين و رسالت با بهره گيرى از جهل و نادانى مردم، با فتنه انگيزى و ايجاد شبهههاى عقيدتى، مسلمانان را به جان يكديگر انداختند و از اين رهگذر توانستند ذخاير و منابع كشورهاى اسلامى را غارت كنند و ساكنان آنها را در فقر و نادانى و عقبماندگى نگه دارند.

اسلاید 4 :

مذهب اهل سنت یکی از مذاهب دین اسلام است. اهل سنت معتقدند که محمد، پیامبر اسلام، پس از خود جانشینی تعیین ننموده است. با وجود این، احادیث پیامبر همچون حدیث منزلت و حدیث ثقلین و وقوع غدیر خم را رد نمیکنند، ولی مناسبت آنها را در مورد تعیین جانشینی علی بن ابی طالب تایید نمی نمایند و معتقدند باید مسلمانان با تشکیل شورا یکی از افراد جامعه را به عنوان خلیفه ی خود برگزینند، هر چند که برای تعیین خلفای بعدی، این اصل زیر پا گذاشته شد و اجماع صورت نگرفت. از این رو پس از درگذشت محمد (ص) و قبل از تدفین وی، نخست با تشکیل شورا در سقیفه بنی ساعده، با اینکه همه ی مسلمانان یا نمایندگان همه ی مسلمانان در شورا شرکت نداشتند، از جمله عباس عموی پیامبر و علی بن ابی طالب داماد ایشان، طبق سنت شورا و بیعت، ابوبکر را که از صحابه و نزدیکان محمد (ص) بود برای خلافت بعد از او بر جامعه مسلمانان انتخاب کردند. مسلمانان اهل سنت، قرآن را کتابی محفوظ میدانند و اسلام را در پیروی از قرآن و سنت محمد (ص) میدانند، هرچند که عمر (خلیفهٔ دوم) کتاب خدا و عمل به آن را کافی میدانست. آنان در مسائل فقهی، ابتدا قرآن و سپس احادیث محمد و بعد از آن احادیث معتبر صحابه و اجماع را مورد استفاده قرار میدهند.

اهل سنت:

اسلاید 5 :

تشیّع و تسنّن
فرقه های اهل سنت:
الف) از نظر اعتقادی و کلامی:
1- معتزله
2- اشاعره
3- اهل حدیث
4- وهابیت

ب) از نظر فقهی و علمی:
1- حنفی
2- مالکی
3- شافعی
4- حنبلی

اسلاید 6 :

1- معتزله: موسس واصل بن عطا

عقاید:
1- عدم امکان رؤیت خداوند در دنیا و آخرت
2- انسان دارای اختیار است
3- عقل بر حدیث مقدم است
4- قرآن را با عقل می توان تفسیر کرد
5- اکثریت معتزله امیرالمؤمنین علی (ع) را افضل از صحابه می دانستند
6- انتقاد از صحابه را جایز می دانستند
فرقه های اهل سنت از نظر اعتقادی:

اسلاید 7 :

2- اشاعره: مؤسس ابوالحسن اشعری

عقاید:
1- انسان آفریننده عمل خود نیست بلکه اکتساب کننده ی آن است
2- بشر مختار نیست
3- مغفرت خداوند بدون توبه و عذاب نمودن مؤمن بدون گناه اشکال ندارد
4- پذیرش هر حدیث هر چند هزار قرینه و دلیل بر خلاف آن باشد

اسلاید 8 :

3- اهل حدیث: پیروان احمد ابن حنبل

عقاید:
1- در مسائل عقیدتی و فکری جای تحقیق و تفکر نیست بلکه تعبد محض
2- هرگونه سؤال بدعت و حرام است
3- سطح نگر دارای جمود فکری شدید

اسلاید 9 :

4- وهابیت: مؤسس محمد بن عبدالوهاب دنباله رو احمد بن حنبل و ابن تیمیه و مخالف عقل و تعقل و کتابی در تحریم منطق نوشته است.

اسلاید 10 :

فرقه های اهل سنت از نظر فقهی

1- حنفی: مؤسس ابوحنیفه نعمان بن ثابت. این مذهب توسط شاگردانش ابویوسف و محمد ابن حسن شیبانی رواج یافته و در زمان هارون الرشید تبدیل شد.
اساس اندیشه های فقهی: 1- کتاب خدا 2- سنت پیامبر 3- سخنان سحابه 4- قیاس 5- عرف

عقاید:
1- نسخ قرآن به سنت
2- تقدم حدیث بر قیاس
3- پذیرش سخنان صحابه
4- قیاس
5- عرف
قلمرو: کشور های ترکیه، آلبانی، افغانستان، هند، قفقاز، اهل سنت غیر کرد عراق و استان گلستان در ایران

اسلاید 11 :

مذهب مالکی: مؤسس مالک ابن انس چند منبع فقهی جدید مثل فتاوای صحابه، عمل اهل مدینه را مطرح کرد
مالکیان معتقد به جبر و پیرو مکتب اشعری در عقاید می باشند.

قلمرو: کشور های شمال آفریقا، الجزایر، مصر، کویت، فلسطین، قطر

اسلاید 12 :

مذهب شافعی: مؤسس محمد ابن ادریس شافعی شاگرد مالک بن انس است که مذهب جدیدی را حد وسط دو مذهب حنفی و مالکی است تاسیس نمود.او نه مانند ابوحنیفه به قیاس توجه زیاد نمود و نه مانند مالک مخالف قیاس بود. او پای بند به قبول سنت صحیح بود. لذا او را ناصرالسنت نامیدند.

عقاید:

1- سنت تفصیل کننده قرآن است
2- نسخ قرآن به روایت امکان پذیر نیست
3- پذیرش گفته های صحابه
4- اجتهاد به رای بدون توجه به کتاب و سنت ممنوع است

چند دیدگاه برجسته شافعیان: رهبری دینی با چند شرط پذیرفتنی است: 1- قریشی بودن 2- هم رای مردم 3- علاقه شدید به اهل بیت و صحابه 4- اعتقاد به توسل و پذیرش کرامات اولیای الهی
قلمرو: کشور های مصر، عراق، شام، اندونزی، مالزی، چین، استرالیا

اسلاید 13 :

مذهب حنبلی: مؤسس احمد بن حنبل در بغداد بسیار مورد توجه متوکل عباسی قرار گرفت.
اساس اندیشه های فقهی: 1- قرآن 2- سنت 3- فتاوای صحابه 4- گفتار برخی از صحابه که با قرآن سازگار باشد 5- تمامی احادیث ضعیف

عقاید:
1- سنت را بر قرآن مقدم می دانند
2- توجه افراطی به امر به معروف و نهی از منکر
3- پذیرش هر حدیث صعیف
4- کاربرد قیاس فقط در صورت ضرورت
5- پذیرش تشبیه و رؤیت خداوند
6- تارک الصلاه کافر و قتل آن واجب است
7- اطاعت از پیشوا و حاکم لازم است هرچند ظالم باشد
8- اقتدا نماز جمعه و جماعت به حاکو ظالم وظیفه است و اعاده نماز بدعت و حرام است
9- هر صحابه ای که ساعتی پیامبر را دیده باشد عادل و سخن او حجت می باشد

قلمرو: حنبلی در عربستان مذهب اول است، یک چهارم مسلمانان شام حنبلی هستند، در فلسطین سومین مذهب از نظر تعداد است، این مذهب در مصر، عمان و افغانستان نیز پیروان کمی دارد.

اسلاید 14 :

رتبه بندی مذاهب اهل سنت بر اساس تعداد پیروان:

1- مذهب حنفی
2- مذهب مالکی
3- مذهب شافعی
4- مذهب حنبلی

اسلاید 15 :

تشیع – زمان پیدایش

تشیع یک مذهب کلامی و فقهی نیست که پس از درگذشت رسول خدا پدید آمده باشد. تشیع با اسلام تاریخ یکسان دارد. در واقع تشیع همان اسلامی است که پیامبر خدا آورده و یکی از تعالیم آن استمرار رهبری و امامت به وسیله ی فردی است که از جانب خدا تعیین و به وسیله ی پیامبر معرفی می شود. این اصل اساسی که ضامن بقای اسلام است و هویت تشیع را تشکیل می دهد در زمان خود پیامبر به وسیله آن حضرت اعلام شد و گروهی از صحابه پیامبر آن را پذیرفتند و پس از درگذشت رسول خدا بر همان پیمان باقی ماندند اینان پیشگامان تشیع در عصر رسول خدا و پس از او بودند اما گروه دیگر این اصل را نادیده گرفته و رهبری از آن دیگری دانستند.
تشیع به این معنی تاریخی جز اسلام و واقعیتی جز این آیین ندارد و این اصل یعنی تعیین رهبر و امام از جانب خداوند جزیی از تعالیم اسلام بوده و در زمان حیات پیامبر اعلام شده است.

اسلاید 16 :

نام گذاری پیروان علی به شیعه از زمان خود پیامبر آغاز شد و روایات فراوانی حاکی از آن است که آن حضرت این نام را بر پیروان علی (ع) نهاده است. محدثان و مفسران نقل می کنند آنگاه که آیه ی«إِنَّ الّذينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصّالِحات أُولئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيّۀ» نازل شد پیامبر رو به علی کرد و فرمود مقصود از این عبارت تو و شیعیانت می باشید که روز قیامت خشنود و پسندیده هستید.

و در حدیث دیگر فرمود:
«تو و پيروانت مقصود هستيد، وعده من و شما در روز قيامت نزد حوض كوثر است. آنگاه كه امتها براى حسابرسى به آنجا مىآيند، شما را فرا مىخوانند در حالى كه نور از چهره و پيشانى شما تابان است»
بنابراین نامگذاری پیروان علی به شیعه ازجانب رسول خدا مبنایی درتعیین شیوه ی حکومت پس از پیامبر به شمار می رود

شیعه در کلمات رسول خدا

اسلاید 17 :

اثبات امامت علی (ع) پس از پیامبر

1- حدیث یوم الدار در آغاز رسالت
2- حدیث منزلت در میانه رسالت
3- حدیث غدیر در اواخر رسالت

اسلاید 18 :

پيامبر گرامى (ص) سه سال دعوت پنهانى داشت. آنگاه كه خدا او را با آيه «وَأَنْذِرْ عَشيرتَكَ الأَقْرَبين» مخاطب ساخت، او بيش از چهل تن از بستگان خود را كه همگى از شخصيتهاى بنىهاشم بودند، براى ضيافت ناهار دعوت كرد و پس از صرف غذا، سخنان خود را اينگونه آغاز كرد:

«هيچ كس از مردم براى كسان خود چيزى بهتر از آنچه من براى شما آوردهام، نياورده است. من خير دنيا و آخرت را براى شما آوردهام، خدايم به من فرمان داده كه شما را به توحيد و يگانگى وى و رسالت خويش دعوت كنم. چه كسى از شما مرا در اين راه كمك مىكند تا برادر و وصى و جانشين من در ميان شما باشد؟»
آن حضرت اين جمله را گفت و اندكى درنگ كرد تا ببيند كدام يك از آنان به نداى او پاسخ مثبت مىدهند. در آن لحظات، سكوتى مطلق و آميخته با بهت و تحير بر مجلس سايه گسترده بود و همگى سر به زير افكنده و در فكر فرو رفته بودند.

ناگهان على (ع) كه سن او در آن روز از ١۵ سال تجاوز نمىكرد، سكوت را درهم شكست و برخاست و رو به پيامبر كرد و گفت: «اى پيامبر خدا، من تو را در اين راه يارى مىكنم» . آنگاه دست خود را به سوى پيامبر (ص) دراز كرد تا دست او را به عنوان پيمان فداكارى بفشارد. در اين هنگام پيامبر (ص) دستور داد كه على (ع) بنشيند. بار ديگر پيامبر (ص) گفتار خود را تكرار كرد. باز على برخاست و آمادگى خود را اعلام كرد. اين بار نيز پيامبر (ص) به وى دستور داد بنشيند. در مرتبۀ سوم نيز مانند دفعات پيشين، كسى جز على (ع) برنخاست و تنها او بود كه پشتيبانى خود را از اهداف مقدس پيامبر (ص) اعلام كرد. پيامبر (ص) در اين حال دست خود را بر دست على (ع) زد و جملۀ تاريخى خود را در مجلس بزرگان بنىهاشم دربارۀ او بيان كرد و گفت:

حدیث یوم الدار

اسلاید 19 :

«هان! اى خويشان و بستگان من! على برادر و وصى و خليفۀ من در ميان شماست.»اين حديث به روشنى تاريخ تشيع و همزاد بودن نبوت وامامت را به معنايى كه يادآور شديم بيان مىكند. البته اين تنها موردى نيست كه پيامبر (ص) رهبر مسلمانان پس از خود را تعيين مىكند، بلكه در موارد ديگرى نيز بر اين مطلب تصريح فرمودند كه به صورت گذرا به آنها اشاره مىكنيم.

اسلاید 20 :

حديث منزلت از احاديث معروفى است كه محدّثان و تاريخ نگاران نقل كردهاند و اجمال آن چنين است:
آنگاه كه پيامبر (ص) راهى نبرد با روميان در سرزمين تبوك گرديد، على (ع) را همراه خود نبرد؛ زيرا وجود او در مدينه براى جلوگيرى از فتنهگرى منافقان، لازم و ضرورى بود، ولى دشمنان به شايعهپردازى دست زدند و گفتند: روابط پيامبر (ص) با على (ع) به تيرگى گراييده، لذا او را به همراه خود نبرده است. على (ع) خود را به لشگرگاه اسلام رساند و اين شايعه را بازگو نمود. پيامبر (ص) در پاسخ فرمود:

«آنان دروغ گفتهاند. من تو را براى حفظ خانه و خانوادهام جانشين خويش ساختهام. پس بازگرد و جانشين من در خانواده من و خانواده خودت باش. آيا خوش ندارى براى من آن گونه باشى كه هارون براى موسى بود، با يك تفاوت كه پيامبرى پس از من نيست؟» اين حديث به روشنى بيانگر آن است كه على (ع) تمام صلاحيتها و اختيارات هارون (ع) را جز نبوت دارا بوده است. يكى از مناصب هارون، وزارت او براى موسى (ع) بوده است، چنان كه مىفرمايد:
«وَاجْعَلْ لِى وَزيراً من أَهْلِى هارُونَ أَخى» هارون را كه از خاندان من است، وزير من قرار ده.

استثناى نبوت در كلام رسول خدا (ص) حاكى از آن است كه كليه مسئوليتهاى هارون را على نيز دارا بود واين جانشينى تنها به جنگ تبوك اختصاص نداشت، بلكه يك ضابطه كلى بود كه جانشينى در غزوه تبوك يكى از مصاديق آن به شمار مىآمد و اگر مقصود جانشينى در خصوص اين سفر بود، نيازى به اين ضابطه كلى و استثناى نبوت نبود.