بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
رويکردهاي مختلف درباره اديان
2. کثرت گرایی(پلورالیسم)
واژة پلوراليسم Pluralis به مفهوم «گرايش به كثرت» است. پلوراليسم به حسب مورد نظر به انواع پلوراليسم اجتماعي، سياسي، فرهنگي، اخلاقي، معرفتي و ديني قابل تقسيم است. نخستين و مهمترين فيلسوف كثرتگرايى معاصر،جان هيك، است
اسلاید 2 :
1- خستگي از جنگ هاي مذهبي
2- گسترش مطالعه اديان در غرب
3- لزوم همزيستي پيروان اديان در غرب
علل کثرث گرایی دینی
اسلاید 3 :
همه تصاوير گوناگونى كه از خدا در اديان مختلف وجود دارد، تا اندازهاى
درست هستند؛ اما هيچيك از آن تصاوير كاملًا بر واقعيت فىنفسه منطبق
نيستند.جان هيك، برای مطلب خود از داستان معروف مردان كور و فيل كه
مولوى آن را در مثنوى آورده، استفاده مىكند. ما انسان ها در مواجهه با
خداوند مانند نابينايان در مواجهه با يك فيل هستيم.
دلائل کثرت گرایی
1. تنگناهاى ادراك بشرى
اسلاید 4 :
اولا: اگر ما بتوانيم از خداوند سخن بگوييم، در نتيجه در موقعيت
كسانى كه كاملًا كورند قرار نداريم و مىتوانيم دريابيم كه ادعای كداميك
از مردان كور، درست است.برخورد انسان با غيب مثل برخورد انسان هاى
بينا، اما در تاريكى، با فيلى است كه هرگز نديده اند. واقعيت اين است كه
وحى، همان شمعى است در دست ما انسان ها براى شناخت غيب.
ثانیا : تحليل هيك و كثرت گرايان برخلاف فهم عرفى مؤمنان است.
نقد
اسلاید 5 :
با توجه به هدايتگرى و عشق خداوند به بندگانش، نمىتوان گفت
كه اكثر انسانها در گمراهىاند و تنها عده قليلى نجات يافتهاند.
2. گستردگى رحمت و هدايت الهى
اسلاید 6 :
هدايت الهى مستلزم هدايتيافتگى اكثريت نيست. خداوند
نمی خواهد همه انسانها به اجبار، به بالاترين درجه هدايت
دست يابند؛ اگر مىخواست، همه هدايت مىيافتند.
نقد
اسلاید 7 :
سومين دليلى كه بر كثرتگرايى اقامه شد، برگرفته از سنت هرمنوتيك است.
گزیده ای از دعاوی مهم ایشان بدین قرار است :
1 ـ شریعت و متون دینی صامت و خاموشند .
2 ـ پیش فرض های ذهنی و پرسش های مفسران و مخاطبان در مسیر و قرائت
آنها از متون تأثیرگذار است.
3 ـ حقیقت و گوهر دین، در تور هیچ مفسری نمی افتد.
4 ـ هیچ قرائت ناب و مطلقی از دین وجود ندارد و ما همواره با آمیخته ای از
حق و باطل مواجهیم.
3.هرمونتیک
اسلاید 8 :
بنابر هرمنوتیک، راه مفاهمه و انتقال معانى بسته مىشود و ديگر نمىتوان
هيچكس را به دليل سخنى كه گفته محكوم كرداينكه هر متنى لزوما قابل
تفسيرهاى مختلف باشد، خود اول كلام است. بسيارى از گزاره ها چنين
نيستند؛ مانند: «تشنه ام، برو كمى آب بياور» و. همچنين متون علمى محض
مانند رياضى، فيزيك و. نيز بسيارى از
متون و دستورات دين.
نقد هرمونتیک
اسلاید 9 :
1.امكان رسيدن به حقيقت:
قرآن و پلوراليسم ديني
قرآن، در رابطه با آشكار بودن حقيقت اسلام مىفرمايد :
لا إِكْراهَ فِى الدِّينِ قَدْ تَبَيَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَيِّ
هيچ اكراهى در دين نيست؛ به درستى كه راه هدايت از گمراهى، روشن گرديد
آيات قرآنى،با طرح موضوعاتی، به صراحت با بعضى از اصول و مبانى پلوراليسم، مخالف است
اسلاید 10 :
قرآن مجید، اسلام را تنها دين حق معرفى مىكند و پيروي از ديگر
اديان را باطل دانسته، می فرماید:
وَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلامِ دِيناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَ هُوَ فِى الْآخِرَةِ مِنَ
الْخاسِرِينَ؛
و هر كس جز اسلام، دينى [ديگر] جويد، هرگز از وى پذيرفته
نشود و وى در آخرت از زيانكاران است».
2.عدم قبول غير اسلام
قرآن و پلوراليسم ديني
اسلاید 11 :
بسيارى از آيات قرآن، پيامبر اسلام را هادى همه انسانها معرفى
كرده است مىفرمايد :
«وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ كَافَّةً لِلنَّاسِ بَشِيراً وَ نَذِيراً؛
و ما تو را نفرستاديم، مگر براى همه مردم تا [آنها را به پاداش الهى] بشارت
دهى و [از عذاب او] بترسانى.»
3.دين همه انسانها:
قرآن و پلوراليسم ديني
اسلاید 12 :
4. فراخوانى اهل كتاب به اسلام
قرآن و پلوراليسم ديني
قرآن مجيد اهل كتاب را به اسلام فرا خوانده و روىگردانى از آن را كفر و حق پوشى تلقى نموده و به شدت از آن توبيخ مىكند
يا اهل الْكِتابِ لِمَ تَكْفُرُونَ بِآياتِ اللَّهِ وَ أَنْتُمْ تَشْهَدُونَ
اى اهل كتاب! چرا به آيات خدا كافر مىشويد، در حالى كه [بر درستى آن] گواهيد؟
اسلاید 13 :
3. انحصارگرایی منطقی
رويکردهاي مختلف درباره اديان
اسلام معتقد به انحصارگرائی منطقی است یعنی فقط یک دین را حق میداند اما قائل به نجاتگرايي اعتدالي است.
إِنَ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلاَمُ دین در نزد خدا، اسلام است.
آل عمران آیه 19
لازمه تسليم خدا شدن پذيرفتن دستورهاي اوست، و روشن است كه همواره به آخرين دستور خدا بايد عمل كرد و آخرين دستور خدا همان چيزي است كه آخرين رسول او آورده است.
اسلاید 14 :
قرآن در باب نجات نه سختگيري انحصارگرايانه را بر ميتابد و نه
تسامح كثرتگراييِ را. در نگاه قرآن كفر و انحراف از دين حق دو گونه
است:
1.كفر عناد و لجاجت؛كسي كه داراي چنين كفري است از نظر اسلام قطعاً
مستحق عقوبت است.
2. كفر جهالت و ناداني؛ چنين كفري اگر ناشي از تقصير و كوتاهي عمدي
شخص نباشد، خداوند او را معذب نميسازد.باید بین جاهل قاصر و
مقصر فرق گذاشت.
نجات گرایی اعتدالی
