پاورپوینت مزیت رقابتی ملت ها(مدل الماس)

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

مزیت رقابتی ملت ها(مدل الماس)

اسلاید 2 :

معرفی نویسنده
4 بار موفق به دریافت جایزه مکینزی شده است و هم چنین جوایز متعدد دیگر
تا کنون 16 کتاب و بیش از 100 مقاله منتشر کرده است.
کتاب های مزیت رقابتی و مزیت رقابتی ملل از پرفروش ترین کتاب های مدیریتی بوده است.
انتشار کتابی با نام « درک نظریات پورتر- اصول راهنمای استراتژی و رقابت « در سال 2012در دانشگاه هاروارد :با وجود اینکه زمان زیادی از انتشار نظریات و کتاب های پورتر می گذرد، هنوز نظریات او در خصوص اصول رقابت و علل توفیق برخی از کشورها در پاره ای از صنایع در سطح دانشگاه های معتبر دنیا تدریس می شود.
مایکل پورترMichael E. Porter
متولد 1974
تحصیلات:
کارشناسی مهندسی مکانیک از دانشگاه پرینستون
کارشناسی ارشد MBA از دانشگاه هاروارد
دکترای اقتصاد صنعتی دانشگاه هاروارد
در سال 1981 در 34 سالگی به درجه استادی دانشگاه هاروارد نائل شد.
شهرت وی به واسطه مفاهیم و موضوعات زیر می باشد:
استراتژی
استراتژی رقابتی
مزیت رقابتی
زنجیره ارزش
مزایای رقابتی ملل
یکی از بنیان گذاران مکتب جایابی(positioning)
مدل 5 نیرو : تعیین جایگاه یک سازمان در کسب و کار
مدل الماس گون: تحلیل موقعیت صنعت یک کشور در مقیاس جهانی

اسلاید 3 :

2نکته مهم
واحد تحلیل پورتر همیشه شرکت ها و صنعت بوده است.
دولت های حاکم نقش محدودی دارند.
پورتر بیشتر عمر حرفه ای خود را معطوف به بررسی وضعیت مالی و اقتصادی کشورها و شرکت هایشان کرده است و موضوع اصلی تحقیقاتی او بررسی ویژگی رقابت در صنایع و اصول استراتژی رقابتی است.
کتاب اول: استراتژی رقابتی- 1980: بررسی ساختار صنایع و موقعیت های موجود در آن ها
کتاب دوم: مزیت رقابتی- 1985: ارائه ساختاری در مورد درک منابع رقابتی یک شرکت و چگونگی تقویت چنین منبعی
کتاب بعدی: رقابت در صنایع جهانی- 1986: چالش های رقابت بین المللی

اسلاید 4 :

معرفی کتاب
چرا برخی از کشورها در صحنه رقابت بین المللی موفق می شوند و برخی دیگر نه؟
این کتاب: حاصل مطالعات 4 ساله بر روی 10 کشور تجاری برجسته دنیا: دانمارک، آلمان، ایتالیا، ژاپن، کره، سنگاپور، سوئد، سوییس، انگلستان و آمریکا به منظور یافتن پاسخ پرسش فوق است که در دهه 90 توسط مایکل پورتر به همراه تیمی 30 نفره از محققان ساکن در همان کشورها صورت گرفت و نتیجه آن در قالب مدلی برای تحلیل مزیت رقابتی ملت ها تحت عنوان مدل الماس گون در کتاب مزیت رقابتی مللThe Competitive Advantage of nations عرضه شد.

در این کتاب سعی شده تعریف مشخصی از مفهوم رقابت و مزیت رقابتی و به دنبال آن تئوری پشتیبان این تعریف ارائه شود.
سرفصل موضوعات این کتاب:
چرا برخی کشورها در صنایع خاصی موفق می شوند
تمرکز جغرافیایی صنایع در کشور ها مهم است(مثلادر ایالات متحده بسیاری از آژانس های مسکن معروف ، در دالاس و تگزاس یا تامین کنندگان تجهیزات نفت و گاز در هستون قرار دارند)
سیاست دولت در منطقه و در سطح داخلی نیز نقش مهمی در شکل گیری مزیت ملی دارد که در این کتاب به آن پرداخته می شود.
شیوه ای که محیط یک شرکت از طریق آن می تواند به موفقیت رقابتی دست یابد.

اسلاید 5 :

اینکه مزیت رقابتی چیست و چگونه می توان آن را ایجاد کرد و یا از بین برد موضوعی است که اکثریت با آن آشنایی دارند ،
اما
چگونه یافتن جایگاهی برای مزیت رقابتی و درک دلایل شرکت ها برای کسب چنین مزیتی موضوع این کتاب است.
درک نقش جدید و متفاوت کشورها برای رقابت کردن، نکته ای است که در این کتاب بسیار مورد توجه قرار دارد.

اسلاید 6 :

مزيت رقابتي يك كشور در صنعتي خاص عبارت است از: "توانايي و قابليت آن كشور براي ترغيب شركتها به استفاده از كشورشان به عنوان سكويي براي انجام فعاليتهاي تجاري”.
در نهايت پورتر به "چهار مشخصه كلي يك كشور" اشاره ميكند كه برحسب ويژگيهايشان، ميتوانند مزيت رقابتي ايجاد كنند يا مانع آن شوند. اين چهار عامل عبارتند از:

1- شرایط عوامل تولید(درونی)
2- شرايط تقاضا
3- صنايع مرتبط و پشتيبان
4- استراتژي، ساختار و رقابتپذيري شركت

اسلاید 7 :

مدل الماس پورتر
پورتر حفظ و ارتقا یا افول مزیت رقابتی ملل یا مناطق را نتیجه و خروجی چهار عامل به هم پیوسته در بین شرکت های موجود در خوشه های صنعتی می داند:

فاکتورهای درونی (Factor conditions): موقعیت یک کشور در فاکتورهای تولید مانند نیروی کار متخصص یا زیر ساختارها برای رقابت در یک صنعت را تشریح می کند

شرایط تقاضا(Demand conditions): ماهیت تقاضای داخلی برای محصول یا خدمات صنعت مورد نظر را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.

صنایع حمایت کننده و وابسته به صنعت در آن کشور(Related Supporting Industries): از حضور یا عدم حضور صنایع تامین کننده یا صنایع وابسته که در سطح رقابت بین المللی در داخل کشور به فعالیت می پردازند خبر می دهد.

رقابت، استراتژی ها و ساختار صنعت(Firm Strategy, Structure, Rivalry) : به شرایط موجود در یک کشور از نظر چگونگی ایجاد، سازماندهی، مدیریت و ماهیت رقابت داخلی می پردازد.

اسلاید 9 :

دو عامل بیرونی دولت و اتفاقات پیش بینی نشده تاثیری غیر مستقیم بر مزیت رقابتی ملل دارد و نحوه عملکرد این دو عامل بر روی 4 عامل اصلی تاثیر می گذارد.

اسلاید 10 :

دولت

دولت به عنوان یک نیروی عمده، همواره در رقابت پذیری موثر است و با مداخله خود در امور مختلف سیاسی، اقتصادی و اجتماعی و اعمال قوانین و مقررات بر رقابت پذیری می تواند تاثیر مثبت و منفی داشته باشد.
سیاست های پولی، مالی و بازرگانی و قوانین مالیاتی، سیاست های حمایتی، سیاست های اداری و تشکیلاتی، قوانین مربوط به صادرات و واردات، نرخ ارز، حجم پول و نرخ بهره، تورم، هزینه های دولت و تصمیم گیریهای دیگر در سطح اقتصاد خرد و کلان، توافق های رسمی و غیر رسمی مقامات سیاسی، برقراری یا توسعه روابط سیاسی تجاری و یا قطع روابط اقتصادی – تجاری با سایر کشورها از جمله بارزترین عوامل تاثیر گذار بر رقابت پذیری بنگاه ها، صنایع و کشورها هستند که به طور مستقیم با دولت ها در ارتباط اند.

به عنوان مثال سیاست مخالفت دولت با تشکیل اتحادیه های بزرگ صنایع، بر روی رقابت داخلی تاثیر می گذارد. قوانین، می توانند شرایط تقاضای داخلی را تغییر دهند. سرمایه گذاری در آموزش، شرایط فاکتورهای درونی را تغییر می دهد. خریدهای دولتی، صنایع حمایت کننده و وابسته را تحریک می کنند و .
نقش دولت در کشورهایی مثل ایران که بسیاری از فعالیت های اقتصادی در اختیار دولت قرار دارد چشم گیر تر است.

اسلاید 11 :

شانس و حوادث اتفاقی

اتفاقات پیش بینی نشده مسائلی هستند که بر رقابت پذیری تاثیر – مثبت یا منفی- داشته ولی به صورت تصادفی و خارج از کنترل بنگاه ها، صنایع و حتی دولت ها رخ می دهند.
حوادث غیر مترقبه، جنگ ها، تحریم های اقتصادی، بحران های اقتصادی و سیاسی و یا نوآوری های عمیق تکنولوژیک،اختراعات، توسعه سیاست های خارجی نمونه ای از اتفاقات پیش بینی نشده هستند.

اسلاید 12 :

فاکتورهای درونی
پروتر عوامل تولید را از نظریه سنتی مزیت نسبی قرض می گیرد و آن را اینگونه تعریف می کند: مجموعه ای از عوامل موثر در تولید کالا یا خدمات شامل: منابع طبیعی، منابع انسانی، دانش و تکنولوژی، منابع سرمایه ای و زیر ساخت ها

پورتر عوامل تولید را در دوسته تقسیم بندی می کند:
عوامل پایه شامل مواردی مانند مواد اولیه، انرژی، نیروی انسانی بدون مهارت
عوامل پیشرفته شامل مواردی مانند نیروی انسانی ماهر و متخصص، دانش فنی پیشرفته و فناوری پیشرفته
عوامل پیشرفته در مقایسه با عوامل پایه مزیت رقابتی پایدارتری را ایجاد می کند.

اسلاید 13 :

شرایط تقاضا

شرایط تقاضای پورتر بر نقش تقاضای داخلی در فراهم ساختن انگیزش لازم برای ارتقای مزیت رقابتی تاکید خاصی دارد.
شرگت ها نوعا به نیازهای مشتریان خود حساس هستند، از این رو ویژگی های تقاضای داخلی در ایجاد فشار برای بهبود کیفیت و نوآوری نقش مهمی دارند
ملت ها در صنایعی مزیت رقابتی کسب می کنند که تقاضای خانگی به شرکت های آن ها، تصویر اولیه از نیازهای مشتریان را بدهد
وجود بازار داخلی بزرگ و درحال رشد موجب تشویق سرمایه گذاران برای توسعه فناوری و بهبود بهره وری گردیده و این مساله به عنوان مزیت رقابتی برای آن ملت محسوب می گردد.

اسلاید 14 :

صنایع حمایت کننده و وابسته به صنعت در آن کشور

صنایع مرتبط و پشتیبان: مهم ترین یافته پورتر آن است که صنایع موفق در هر کشوری را می توان به صورت خوشه ای از صنایع حمایتی و مرتبط در نظر گرفت.

صنایع مرتبط و حمایت کننده می تواند شامل تامین کنندگان مواد اولیه، تجهیزات و یا ابزارآلات، توزیع کنندگان و فروشندگان سرویس های مالی مانند بانگ ها، مراکز و موسسات تحقیقاتی و صنایعی که از یک نوع فناوری، مواد اولیه و امکانات آزمایشگاهی استفاده می کنند.

صنایع مرتبط با یک صنعت، صنایعی می باشند که در انجام فعالیت های زنجیره ارزش سهیم اند و یا آن دسته از صنایعی که به تولید محصولات مکمل یک صنعت مشغول اند.

صنایع و تامین کنندگان رقابت پذیر، توان نوآوری و بین المللی شدن را در صنایع پایین دستی خود در زنجیره ارزش تقویت می نماید.

یگ مثال در مورد صنعت کفش و چرم ایتالیا است که نه تنها این کشور در این دو صنعت دارای مزیت رقابتی است بلکه در محصولات و خدمات مکمل هم چون ماشین آلات پردازش چرم، طراحی کفش، صنعت قالب های تزریقی و غیره نیز موفق است.

اسلاید 15 :

رقابت، استراتژی ها و ساختار صنعت

ساختار و استراتژی هایی که برای مدیریت و راهبری یک بنگاه یا صنعت تدوین و اجرا می گردد، تاثیری مستقیم بر رقابت پذیری آن دارد.
پورتر به منظور ایجاد مزیت های رقابتی، استراتژی های عمومی را پیشنهاد می کند.
وجود یک رقابت داخلی نیز یک محرک قوی برای ایجاد و دوام مزیت رقابتی به شمار می رود. رقابت داخلی باعث می شود که شرکت ها به ابداع و اصلاح بپردازند
رقابت داخلی در نهایت باعث می شود شرکت های داخلی به بازارهای جهانی روی بیاورند و به آن ها قدرت می دهد در این بازارها موفق ششوند.

اسلاید 16 :

پورتر در این کتاب تشریح می کند که کشورها در صنایعی موفق می شوند که الماس ملی در مساعدترین حالت خود باشد.
از نکات حائز اهمیت کتاب تاکید پورتر بر این امر است که مزیت رقابتی در یک صنعت، چنانچه تنها بر یک یا دو عامل از عوامل کلیدی تکیه کند فقط ممکن است در صنایعی کاربرد داشته باشد که وابسته به منابع طبیعی هستند یا به مهارت و تکنولوژی ساده تری نیاز دارند.
این مزیت ها پایدار نیستند، به راحتی توسط رقیبان متوقف و یا کپی می شوند.
اما در عوض مزیت هایی که بر پایه مدل الماس شکل می گیرند، یعنی دربرگیرنده تمام عوامل هستند، ایجاد مزیت های رقابتی پایدار می نمایند.

اسلاید 17 :

فصل اول: نیاز به یک پارادایم جدید

اسلاید 18 :

فصل اول- نیاز به یک پارادایم جدید

چگونه یک کشور قادر است که پایگاه داخلی مناسبی در عرصه رقابت بین المللی در یک صنعت شود؟
چرا شرکت های واقع در یک کشور خاص قادر هستند که مزیت رقابتی خود را در برابر بهترین رقبای جهانی ایجاد و حفظ کنند؟
چرا یک کشور می تواند پایگاهی برای بسیاری از رهبران جهانی یک صنعت محسوب شود؟
آلمان: پایگاه داخلی مناسب برای تولیدکنندگان دستگاه های چاپ، اتومبیل های شیک و مواد شیمیایی
سوییس: دارو و تجارت
سوئد: کامیون ها یسنگین و تجهیزات معادن
آمریکا: کامپیوترهای شخصی، نرم افزارها، کارت های اعتباری و فیلم
ایتالیا: کاشی های سرامیکی، ماشین آلات بسته بندی و تجهیزات اتوماسیون
ژاپن: لوازم الکتریکی مصرفی، دوربین ها، روباتیک، دستگاه های کپی

اسلاید 19 :

یک شرکت باید دریابد که کشورش چه نقشی در ایجاد توانایی برای برقراری و پایداری مزیت رقابتی در بازارهای بین المللی ایفا می کند؟

برای پاسخ به این پرسش ابتدا باید به تعریفی از مفهوم رقابت پذیری دست یابیم:
برخی رقابت پذیری را به عنوان یک پدیده اقتصاد کلان می نگرند که توسط متغیرهایی مانند: نرخ مبادله، نرخ سود و کسری دولتی تعیین می گردد.

موارد نقض: ژاپن، ایتالیا و کره: کمبود بودجه؛ آلمان و سوییس: افزایش بهای ارز؛ ایتالیا و کره: نرخ سود بالا
دیگران، رقابت پذیری را تابع نیروی کار ارزان و فراوان می دانند.

موارد نقض: آلمان، سوییس، سوئد و حتی ژاپن
نظریه دیگری، رقابت پذیری را وابسته به برخورداری از منابع ملی فراوان می داند
موارد نقض: آلمان، ایتالیا، ژاپن، سوییس و کره: بسیاری از مواد خام خود را وارد می کنند؛ در کره، بریتانیا و آلمان، مناطقی که دارای کمبود منابع هستند نسبت به مناطقی که دارای منابع غنی هستند از وضعیت بهتری برخوردارند.

برخی دیگر، رقابت پذیری را به شدت تحت تاثیر سیاست های دولت می دانند.
در تعداد کمی از کشورها(ژاپن و کره) و صنایع بزرگ مانند خودروسازی ، فولاد، کشتی سازی و نیمه رساناها مصداق دارد. اما به طور کلی نقش برجسته آن در رقابت پذیری مورد تایید قرار نگرفت.
در ژاپن رونق صنایع فکس و کپی و رباتیک بدون دخالت دولت و عدم توفیق در صنایع هواپیما و نرم افزار علی رغم هدفگذاری دولت

بررسی ها نشان می دهد که صنایعی که دولت در آن ها به شدت دخالت دارد، ناموفق اند.
تعریف دیگر رقابت پذیری ملی، تفاوت در اقدامات مدیریتی در روابط مدیریت – نیروی کار است.
همان طور که مدیریت ژاپنی در دهه 1980 مورد تجلیل قرار گرفت، مدیریت آمریکایی در 1950 و 1960.
مشکل این تعریف این است که صنایع متفاوت به رویکردهای مدیریتی متفاوت نیاز دارند.

اسلاید 20 :

وجود تعاریف متناقض و متعدد برای رقابت پذیری مساله را مهم تر می نماید:
کشور رقابتی چگونه کشوری است؟
آیا در یک کشور رقابتی هر صنعت و یا هر شرکتی نیز رقابتی است؟
آیا کشور رقابتی کشوری است که نرخ ارز آن، قیمت کالاهایش را در بازارهای بین المللی رقابتی می کند؟
آیا یک کشور رقابتی دارای تجارت متوازن مثبت است؟
آیا یک کشور رقابتی کشوری است که از سهم بالایی از صادرات جهان برخوردار است؟
آیا یک کشور رقابتی، کشوری است که می تواند شغل آفرین باشد؟
نهایتا آیا کشور رقابتی، کشوری است که از هزینه نیروی انسانی پایینی برخوردار است؟
هر کدام از شاخص های ذکر شده، مواردی را از صنعت یک کشور بیان می کند اما هیچ کدام از آن ها به طور کامل موفقیت اقتصاد ملی را تبیین نمی نماید.