پاورپوینت آیین نامه علائم ایمنی در کارگاه ها

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
به تفكيك فصل

اسلاید 2 :

آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل اول - اهداف، تعاريف و كليات
فصل دوم - مقررات مربوط به نحوه طراحي، ساخت و نصب تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني
فصل سوم - الزامات قانوني و وظايف كارگر و كارفرما
نمونههايي از علايم ايمني هشداردهنده

اسلاید 3 :

هدف: هدف از تهيه و تدوين اين آييننامه، استانداردسازي و ساماندهي انواع علايم ايمني در قالب تابلوهاي علايم و اتيكتهاي ايمني در كليه كارگاهها و محيطهاي كاري ميباشد، به نحوي كه در هر محلي كه اين علايم نصب ميشوند، معاني مشابهي را به اذهان القا نمايند. اين آييننامه نحوه طراحي، كاربرد و استفاده از علايم ايمني را مشخص مينمايد.
دامنه شمول: دامنه كاربرد آييننامه علايم ايمني، در كارگاههاي مشمول قانون كار ميباشد كه در اين مقررات سعي شده كليه علايم ايمني عمومي كاربردي در كارگاهها تحت پوشش قرار گيرد تا با بكارگيري آنها بتوان تا حد امكان خطراتي كه ممكن است در محيطهاي كاري وجود داشته باشد را به كارگران و عموم افرادي كه به نحوي در آن محيط حضور ميبابند، گوشزد نمود.
تعاريف: مفاهيم و تعاريف برخي از اصطلاحات بكار رفته در متن اين آييننامه به شرح ذيل ميباشد:
1- تابلوي علايم ايمني: سطحي است استاندارد متسكل از كلمات، عبارات و تصاويري براي هشدار واعلام خطر به كارگران يا ساير افرادي كه به نحوي در معرض خطرات بالقوه و بالفعل محيط كار ميباشند، يا حاوي توضيحاتي در مورد عواقب و پيامدهاي حاصل ازآن خطرات و يا بيانگر دستورالعملهاي ايمني به آنان در زمينه چگونگي فرار از موفعيتهاي خطرناك بوده كه اين علايم بصورت موقت در قسمتهاي مختلف كارگاه و در حين پروسههاي كاري نصب ميشوند.
2- اتيكت: سطحي است استاندارد عموماً از جنس مقوا، پلاستيك يا ورق نازك فلزي كه معمولاً بر روي قطعهاي از تجهيزات يا ماشين آلات چسبانده، آويزان و يا پرچ ميشود و براي مشخصكردن و هشدارخطر موجود يا احتمال وجود شرايط خطرناك بكار ميرود.
3- كلمه اعلان: عبارتي است كه براي جلبتوجه فوري مخاطبين و كارگران بكار رفته، در قسمت بالايي تابلوي علامت يا اتيكت درج شده و معرف ماهيتاصلي علامت مربوطه، شدت نسبي خطر و سطح آسيب احتمالي ميباشد.
4- نشان ويژه يا سمبل اعلان ايمني: يك مثلث متساويالاضلاع كه در بخش مياني آن يك علامت تعجب بكار رفته است.
5- كادر اعلان خطر: كادر اصلي تابلو يا اتيكت ايمني است كه در قسمت بالاي آن بوده معمولاً متشكل از كلمه اعلان و سمبل اعلان ايمني ميباشد و به نحوي رنگاصلي تابلو يااتيكت را نيز در بر ميگيرد.
6- كادر پيام نوشتاري: قسمتي از تابلوي علامت يا اتيكت ايمني كه با كلنات يا عباراتي كوتاه، شرايط خطرناك خاصي را گوشزد كرده، عواقب و پيامدهاي حاصل از آن را بيان نموده يا به مخاطبان دستورالعملي را ارائه ميدهد.
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل اول - اهداف، تعاريف و كليات

اسلاید 4 :

7- كادر تصويري: بخشي از تابلوي علامت يا اتيكت ايمني كه متشكل از توصيف و نمايش تصويري از خطرمربوطه بوده و براي مشخص كردن شرايط خطرناك بكار ميرود يا روشهاي اجتناب از قرارگيري در معرض خطر را به تصوير ميكشد، الزام به انجام عمل يا اقدام خاصي را بيان ميكند و يا حاوي يك دستورالعمل ايمني ميباشد.
8- فاصله مشاهده ايمن: حداكثر فاصلهاي كه فرد بتواند تابلوي علامت يا اتيكت ايمني مدنظر را با دقت لازم خوانده و فرصت انجام عكسالعمل مناسب و يا پيروي از پيام ايمني موجود در آن را داشته باشد. تقسيمبندي ميشوند:
1- علايم خطر
2- علايم هشدار دهنده
3- علايم احتياط
4- علايم دستورالعملهاي ايمني
5- علايم آگاه كننده
6- ساير علايم كاربردي ازجمله: علايم خطرات بيولوژيكي، علايم خطرات تشعشعي، علايم نشاندهنده جهت، علايم ايمني حريق، علايم ترافيكي و راهنمايي ورانندگي و علايم خروج اضطراري.
تقسيمبندي اتيكتهاي ايمني: اتيكتهاي ايمني به پنج گروه اصلي زير تقسيمبندي ميشوند:
1- اتيكتهاي خطر
2- اتيكتهاي احتياط
3- اتيكتهاي هشدار دهنده
4- اتيكتهاي خطرات بيولوژيكي
5- اتيكتهاي خطرات تشعشعي
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل اول - اهداف، تعاريف و كليات

اسلاید 5 :

ماده 1- تابلوي علايم واتيكتهاي ايمني ابزاري است براي پيشگيري از حوادث، آسيبها يا بيماريهاي ناگهاني و غيرمترقبه براي كارگران يا افرادي كه در معرض خطرات يا شرايط، تجهيزات و عمليات خطرناك محيطهاي كاري قرار دارند كه ميبايست طبق مقررات اين آييننامه طراحي، ساخت و نصب شده و بر اساس موارد زير بكار روند (نمونههايي از اين علايم در بخش ضمايم آورده شده است):
الف- در علايم خطر بايد از كلمه اعلان «خطر» در بالاي علامت ايمني استفاده شود و اين علايم بايستي در مواقعي كه خطر بسيار جدي افراد را تهديد ميكند، بكار روند كه بيانگر موقعيتي است كه بصورت بالفعل خطرناك بوده و بطورآني و غيرمنتظره منجر به مرگ يا صدمات شديد و بسيار جدي به افراد خواهد شد. اين علايم نشاندهنده يك خطر قطعي ميباشد.
ب- در علايم هشدار دهنده بايد از كلمه اعلان «هشدار» در بالاي علامت ايمني استفاده شود كه بيانگر موقعيتي است كه بصورت بالقوه خطرناك بوده و در صورت عدم اجتناب ميتواند منجر به مرگ يا آسيبديدگي جدي به افراد شود. بطور كلي هرگاه احتمال وقوع خطري مابين سطوح «خطر» و «احتياط» باشد، بايد علامت ايمني «هشدار» بكار گرفته شود.
پ- در علايم هشدار دهنده بايد از كلمه اعلان «هشدار» در بالاي علامت ايمني استفاده شو كه بيانگر موقعيتي است كه بصوت بالقوه خطرناك بوده و در صورت عدم اجتناب ميتواند منجر به مرگ يا آسيبديدگي جدي به افراد شود. بطور كلي هرگاه احتمال وقوع خطري ما بين سطوح «خطر» و «احتياط» باشد، بايد علامت ايمني «هشدار» بكار گرفته شود.
پ- در علايم احتياط بايد از كلمه اعلان «احتياط» در بالاي علامت ايمني استفاده شود كه بيانگر موقعيتي است كه بصورت بالقوه خطرناك بوده و در صورت عدم پيشگيري، ممكن است منجر به ايجاد آسيبهاي جزئي، خفيف و نه چندان جدي به افراد شود.
ت- در علايم آگاه كننده بايد از كلمه اعلان «توجه» در بالاي علامت استفاده شود. اين علايم بايستي بيانگر خطمشي ايمني كارگاه براي حفاظت از منابع انساني و مادي بوده و حاوي اطلاعاتي عمومي براي افراد باشد تا دچار سردرگمي و سوءتفاهم در برخي از موقعيتها نشوند.
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل دوم - مقررات مربوط به نحوه طراحي، ساخت و نصب تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني

اسلاید 6 :

ث- محتواي علايم دستورالعملهاي ايمني بايد بيانگر و يادآور آموزش و دستورالعملهاي عمومي مرتبط با كار ايمن بوده، روند انجام صحيح كار را به افراد گوشزد نموده و موقعيت و محل تجهيزات و ابزار ايمني و كمكهاي اوليه را نشان دهد. اين علايم بايستي در محلهايي كه نياز به دستورالعملها و پيشنهادات عمومي در ارتباط با معيارهاي ايمني باشد، بكار گرفته شود.
ج- نصب علايم خطرات بيولوژيكي براي نشاندادن حضور بالقوه يا بالفل خطر مواد و عوامل زيست محيطي كه قابليت به مخاطره انداختن سلامتي افراد و شيوع بيماريهاي مسري را دارند و بر روي وسايل تجهيزات، ظروف، اماكن و مواد آلوده به اين عوامل، الزامي است.
چ- نصب علايم خطرات امواج تشعشعي در موقعيتهايي كه خطرات حاصل از تابش امواج ايكس، آلفا، بتا، گاما و يا ساير پرتوهاي يونيزان كه بر سلامت بدن اثر سوء و مرگبار دارند، وجود دارد و نيز بر روي تجهيزات، محتويات، محلها و وسايل و ابزاري كه با اين پرتوها آلوده شدهاند، ضروري است.
ح- علايم نشاندهنده جهت مجزاي از علايم راهنمايي و رانندگي بوده و بايد براي نشان دادن جهت مكانهاي مختلف در كارگاه بكار روند.
خ- علايم ايمني حريق بايد حاوي اطلاعاتي مربوط به امكانات و تجهيزات اطفاء حريق، نحوه كاربرد آنها در مواقع لزوم و راههاي خروج اضطراري در زمان وقوع آتشسوزي باشند. در صورت استفاده از كلمه «حريق» به عنوان كلمه اعلان، بايستي در قسمت بالاي تابلو بكار رود. علايم ايمني حريق شامل علايم تركيبي كه كلمه اعلان آنها يكي از عبارات خطر، هشدار، احتياط، توجه و يا ساير كلمات اعلان خطر، به همراه عبارات يا اشكال ايمني مربوط به پيشگيري از آتشسوزي و حريق در پايين كادر اصلي ميباشد، ميشود.
د- علايم ترافيكي ورراهنمايي و رانندگي بايستي در كارگاههايي كه در آنها وسايل نقليه جابجا ميشوند (طبق ضوابط مربوط به مقررات راهنمايي و رانندگي)، براي جابجاي ايمن اين وسايل و حفظ سلامتي افراد پيادهرو در تمامي محلهاي مورد نياز استفاده شوند.
ذ- علايم خروج اضطراري بايد به منظور راهنمايي و خروج سريع افراد در هنگام وقوع سوانح و حوادث در كارگاهها به سمت مكانهاي منتهي به مسيرها و دربهاي خروج اضطراري از محل وقوع حادثه بكار روند.
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل دوم - مقررات مربوط به نحوه طراحي، ساخت و نصب تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني

اسلاید 7 :

تبصره 1- كاربرد اتيكتهاي ايمني پنجگانه مذكور در فصل اول مشابه علايم ايمني همنامشان ميباشد.
تبصره 2- استفاده از هر يك علايم فوقالذكر به جاي ديگري ممنوع ميباشد.
ماده 2- رنگهاي بكاررفته در يك علامتايمني، معرف ماهيت اصلي علامت مربوطه و شدت و نوع خطري كه افراد در معرض آن هستند، بوده و بايستي هر يك از رنگهاي مشخصشده زير بعنوان رنگ اصلي در تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني مربوط بكار روند:
الف- قرمز: به عنوان رنگ اصلي براي مشخص كردن تابلوي علايم و اتيكتهاي خطر و نيز در مواقع لزوم بعنوان رنگ زمينه علايم ايمني حريق
ب- نارنجي: به عنوان رنگ اصلي براي مشخص كردن تابلوي علايم و اتيكتهاي هشدار دهنده و نيز علايم ايمني خطرات بيولوژيكي
پ- زرد: به عنوان رنگ اصلي براي مشخص كردن تابلوي علايم و اتيكتهاي احتياط
ت- سبز: به عنوان رنگ اصلي در علايم دستورالعملهاي ايمني، علايم مربوط به نشاندادن محل تجهيزات و امكانات كمكهاي اوليه و علايم نشاندهنده جهت خروج اضطراري
ث- آبي: به عنوان رنگ اصلي در علايم آگاه كننده
ج- ارغواني: براي مشخصكردن علايم خطرات تشعشعي و تابشي
تبصره- در مواردي كه در قسمت كادر تصويري علايم ايمني فوقالذكر از اشكال هندسي دايره و مثلث با رنگهاي قرمز، آبي و زرد استفاده ميشود (كه ممكن است در برخي مواقع رنگ آنها با رنگ اصلي تابلوي علامت يا اتيكت ايمني هم تفاوت داشته باشد)، در اينصورت:
الف- اگر ممنوعيت از انجام عملي مدنظر باشد بايستي نشانه تصويري عمل مربوطه به رنگ سياه روي يك دايره بازمينه سفيد و حاشيه و خط مورب (از چپ به راست) به رنگ قرمز استفاده شود.
ب- اگر الزام به انجام عملي مدنظر باشد بايستي نشانه تصويري عمل مربوطه به رنگ سفيد روي يك دايره با زمينه آبي بكار گرفته شود.
ج- در صورت نشاندادن وجود يك خطر خاص بايستي نشانه تصويري خطر مربوطه به رنگ سياه روي يك مثلث با زمينه زرد و حاشيه سياه استفاده شود.
بخش اول- مقررات مربوط به نحوه طراحي تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني
ماده 3- تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني بايد حاوي اطلاعات دقيق، كافي و آموزنده بوده و بهراحتي قابل درك باشد. همچنين لازم است كلمه اعلان و كلمات و عبارات كادر پيام نوشتاري به زبان فارسي باشد.
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل دوم - مقررات مربوط به نحوه طراحي، ساخت و نصب تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني

اسلاید 8 :

تبصره- در صورت لزوم استفاده از زبان و خط بيگانه بسته به تشخيص مسئولين اجراي اين مقررات خواهد بود، ليكن رعايت اولويت خط فارسي بر خط بيگانه در كليه تابلوهاي علايم ايمني الزامي است.
ماده 4- پيام نوشتاري روي تابلوهاي علايم و اتيكتهاي ايمني بايد بيانگر محتواي علامت ايمني و حتيالامكان كوتاه و مختصر و فقط حاوي جزئيات ضروري بوده و از چند كلمه محدود و كليدي نيز تجاوز نكند. اين پيام بايستي ساده، گويا، صريح و روشن بوده. به آساني قابل خواندن باشد و بهسهولت و بهموقع به مخاطبين منتقل گردد.
تبصره- عبارات كادر پيام نوشتاري علايم ايمني بايد حتيالامكان معرف و بيانگر پيشنهادات و راهكارهايي با جملات مثبت باشد تا جملات منفي.
ماده 5- دوباره نويسي وتكرار مطالب كادر نوشتاري تابلوي علايم ايمني ممنوع است.
ماده 6- به جهت اينكه ممكن است در برخي مواقع كارگران يا افرادي كه در معرض خطرات قرار ميگيرند بيسواد بوده و يا با زبان كاربردي بر روي علايم آشنايي نداشته باشند، استفاده از تصاوير در كنار متون و كلمات الزامي است، مگر در موارديكه به تشخيص مسئولين مربوطه، ضرورتي در بكارگيري تصوير وجود نداشته باشد.
ماده 7- تصاوير بكاررفته بايد به شكل ساده، قابل درك و سازگار با بقيه قسمتهاي تابلوي علامت يا اتيكت رسم شوند.
تبصره 1- به منظور درك بهتر علايم واتيكتها بايد حتي الامكان اشكال گرافيكي مشابه بدن و دست و پاي انسان، اشياء، قسمتهايي از ماشينآلات و يا شماي كلي ماشين مربوطه را بكار برد.
تبصره 2- در نمايش تصويري بخشي از بدن انسان، بايد حتيالمقدور عضو يا اعضايي كه در معرض خطر بوده يا درگير انجامكار و يا خطر خاصي ميباشند، نشان داده شوند.
تبصره 8- در تمامي مواردي كه لازم است در يك علامت ايمني بيش از يك تصوير انساني بكار برده شود، براي تمركز بر روي تصويري كه در موقعيت خطرناكتري ميباشد و به منظور جلب توجه مخاطبين، بايد آن را بصورت توپر ترسيم نمود.
تبصره 1- براي ترسيم فردي كه حضور وي براي تكميل تصوير ضروري بوده ولي مستقيماً با خطر سروكار ندارد، بايد از همان فرمت تو خالي استفاده شود.
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل دوم - مقررات مربوط به نحوه طراحي، ساخت و نصب تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني

اسلاید 9 :

تبصره 2- در مواقعي كه هر دو تصوير انساني بكاررفته در علامت ايمني در معرض خطرات يكساني ميباشند، بايد با استفاده از تصاوير گرافيكي مناسب به گونهاي آنها را طراحي نمود كه قابل تميز و تشخيص از يكديگر باشند.
ماده 9- براي نمايش ماشينآلات يا اجزاي آنها به منظور نشاندادن كامل جزئيات گرافيكي بايد از تصاوير توخالي استفاده كرد، بخصوص در مواقعيكه نمايي از تصوير انساني در مجاورت ماشينآلات رسم شده باشد. همچنين براي نشاندادن اهميت بيشتر يك جزء و يا برجسته نمودن خطرات خاص آن، بايد در طراحي ماشين، جزء مدنظر را با خطوط ضخيمتري نسبت به بقيه خطوط ترسيم نمود.
ماده 10- در مواقعي كه يك خطر كلي توسط ماشينآلات موجود ميباشد و يا كل بدن در معرص خطر خاصي قرار ميگيرد، لازم است كليات ماشين مربوطه يا شماي كلي بدن انسان به تصوير كشيده شود. در ساير موارد، در نمايش تصويري بدن انسان وماشينآلات بايد تا حد ممكن وارد جزئيات گرديد تا مخاطبان بتوانند عضو در معرض خطر در بدن انسان و يا جزء توليدكننده خطر در ماشينآلات را به سهولت تشخيص دهند، بخصوص در موارديكه نمايش كلي ماشينآلات يا شماي بدن انسان بوضوح بيانگر موقعيت و طبيعت خطر مربوطه نباشد.
ماده 11- دركليه علايم و اتيكتهاي ايمني بايد از توضيح متني در قسمت كادر پيام نوشتاري استفاده شود، مگر اينكه تصوير بكار رفته به اندازه كافي گويا و بيانگر خطر ويا پيام مربوطه باشد.در هر صورت عبارات توضيحي ارائه شده بر روي تابلوي علايم و اتيكتها بايستي در كاردي جداگانه قرار گيرد، به گونهاي كه روي سمبل و نشانه تصويري را نپوشاند.
ماده 12- در طراحي تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني بايستي سعي شود هر تصوير نشاندهنده يك خطر بوده و از اشاره به چند خطر در قالب تصوير اجتناب گردد، مگر در موارديكه خطرات، بسيار مشابه و در ارتباط با يكديگر باشند.
بخش دوم- مقررات مربوط به نحوه ساخت تابلوي علايم واتيكتهاي ايمني
ماده 13- كليه تابلوهاي علايم ايمني، بايستي داراي گوشههاي گرد و ضخيم بوده و فاقد لبههاي تيز، تراشه، گره و يا ساير برآمدگيهاي برنده باشند.
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل دوم - مقررات مربوط به نحوه طراحي، ساخت و نصب تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني

اسلاید 10 :

ماده 14- تابلوي علايم ايمني بايد در مقابل ضربه مقاوم بوده و جنس آنها و روكشهايشان به گونهاي باشد كه طبيعاً طول عمر و ماندگاري بالايي داشته باشد.
ماده 15- پايههاي نگهدارنده بكار رفته براي نصب تابلوها بايد از جنسي بادوام ساخته شده وجهت جلوگيري از هر گونه خطر سقوط از استحكام لازم برخوردار بوده و در مقابل نيروهاي وارده استاتيكي و ديناميكي احتمالي داراي مقاومت لازم باشد.
تبصره- در مورد تابلوهاي موقت، الزامي به استفاده از مصالح مقاوم نيست، اما رعايت نكات ايمني ضروري ميباشد.
ماده 16- تهيه تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني بر روي سطوح شيشهاي و يا ساير سطوح شكننده ممنوع است، مگر آنكه از جنس شيشههاي نشكن بوده يا داراي شبكه محافظ داخلي باشند.
ماده 17- استفاده از مصالح قابل احتراق مانند چوب، كاغذ و پلاستيكهاي با قابليت اشتعال سريع، در ساخت تابلوهاي ايمني داراي ادوات الكتريكي ممنوع بوده وسيمها و تجهيزات مربوطه بايد داراي روكش و عايق مناسب باشند.
ماده 18- طول و عرض تابلوي علايم ايمني بايستي با هم متناسب بوده و در ضمن اندازه آنها با در نظر گرفتن فاصله مشاهده ايمن و متناسب با موقعيت ماشينآلات، ابزار، تجهيزات و ساير وسايل كاربردي در كارگاه باشد.
ماده 19- استفاده از تابلوها واتيكتهاي عمودي نسبت به نمونههاي افقي آن ارجحيت دارد، اگر چه بكارگيري نمونههاي افقي نيز در صورت اقتضاي شرايط قابل قبول ميباشد.
بخش سوم- مقررات مربوط به نحوه نصب تابلوي علايم واتيكتهاي ايمني
ماده 20- كليه تابلوهاي علايم ايمني بايستي به نحو مطمئن در محلهاي مدنظر نصب شوند.
ماده 21- در نصب تابلوها جهت اتصال آنها به پايه بايد از بستهاي مخصوص به همراه پيچ و مهرههاي گالوانيزه مربوطه استفاده نمود كه سروته پيچ و مهرهها و يا ساير وسايل و ادوات مخصوص بستن و محكم كردن اين تابلوها، بايستي به نحوي جايگزاري شوند كه ايجاد خطر نكنند.
ماده 22- بطور كلي حد زيرين ارتفاع تابلوهاي علايم ايمني كه ممكن است از زير آنها عبور و مرور افراد صورت گيرد نبايد كمتر 1/2 متر از سطح زمين باشد، مگر در موارد خاصي كه به اقتضاي شرايط و به تشخيص مسئول ايمني كارگاه بتوان ارتفاع كمتري براي آن در نظر گرفت، ليكن ارتفاع كمتر نبايد باعث ايجاد مخاطره براي افراد شود.
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل دوم - مقررات مربوط به نحوه طراحي، ساخت و نصب تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني

اسلاید 11 :

ماده 23- كليه تابلوهاي علايم ايمني بايد در محلي نصب شوند كه در هر موقع از شبانهروز براي كارگران و افراد در معرض خطر، به سهولت قابل ديد باشند.
تبصره 1- تابلوهاي علايم ايمني برحسب شرايط و با توجه به نوع كاربرد و محل نصب آن بايد بصورت روز رنگ، شبرنگ و يا ساخته شده از مواد بازتابنده نور بوده و يا داراي لامپ روشنايي باشد.
تبصره 2- در صورتي كه بر اثر عدم وجود روشنايي كافي در محيط كار، تابلوهاي علايم نصب شده به راحتي قابل رويت نباشند، لازم است بصورت جداگانه از وسايل روشنايي مناسبي استفاده شود.
تبصره 3- درهيچ يك از تابلوهاي علايم ايمني نميتوان از نورپردازي غيرالكتريكي همچون شعله و آتش استفاده كرد، مگر در موارد خاص مانند پالايشگاههاي مواد نفتي و با كسب مجوز از مسئولين اجرايي ذيربط.
ماده 24- تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني بايستي در محل نصب شده از آسيبهاي احتمالي، خراشيدگي و سايش، امواج ماوراي بنفش، گردوغبار، پاشش مواد شيميايي و روغنها، رنگپريدگي و ساير آسيبها محافظت شوند. در صورتيكه ناگزير به استفاده از تابلوي علايم يا اتيكتهاي ايمني در شرايط فوقالذكر باشند. بايد در تهيه و ساخت آنها از مواد مقاوم استفاده شود.
ماده 25- پايهها، لولهها، بستها، پيچومهرها و صفحات تابلوي علايم ايمني بايد در مقابل خوردگي و زنگزدگي محافظت شوند.
ماده 26- تابلوهاي علايم ايمني بايد تا حد ممكن نزديك به خطرات مربوطه و در فاصله مشاهده ايمن نصب گردند، به نحوي كه مخاطب فرصت انجام عكسالعمل و اقدام مناسب را داشته باشد.
ماده 27- نصب بيش از 3 تابلو از علايم ايمني مختلف، در يك مكان و در مجاورت يكديگر ممنوع ميباشد (وجود تابلوهاي علايم ايمني فراوان و بيش از اندازه موجب بياعتنايي و عدم بذل توجه كافي مخاطبين ميگردد)
ماده 28- تابلوهاي علايم ايمني بايستي در معابر و گذرگاههاي منتهي به محل خطر بطور مطمئن نصب شوند تا افراد قبل از ورود به محل خطرناك و مواجهه با آن از وجود خطر احتمالي مطلع شده و اقدامات احتياطي و پيشگيرانه را به انجام رسانند.
ماده 29- نصب تابلئي علايم ايمني در محلهاي خطرناك مانند لبه پرتگاهها، انبارها، محلهاي عبورومرور، محل ذخيره مواد خطرناك و ساير مكانهايي كه احتمال وقوع حادثه را داشته باشد، الزاميست.
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل دوم - مقررات مربوط به نحوه طراحي، ساخت و نصب تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني

اسلاید 12 :

ماده 30- نصب تابلوي علايم ايمني بر روي تيرهاي برق يا درختان، صخرهها و ساير عناصر طبيعي و نيز در محل پنجره يا درب، روزنهها، بازشوها، و نورگيرها، كانالهاي تهويه و همچنين در مسيرهاي عبور كارگران مانند: پلكانها، نردبانها و راههاي خروج اضطراري كه مانع عبور و مرور افراد ميگردد، ممنوع بوده، همچنين نصب آنها بايد به گونهاي باشد كه هيچ بخشي از سطح يا پايه آنها مانع استفاده از هر نوع پله فرار و خروجيها نگردد.
ماده 31- ترسيم تابلوهاي علايم ايمني با رنگ و يا مواد ديگر بطور مستقيم روي ديوار يا ساير عناصر ساختماني و طبيعي مانند درخت و صخره بصورتي كه قابل برچيدن نباشد، ممنوع است.
ماده 32- چيدمان وسايل و ماشينآلات درونكارگاهي بايستي به نحوي باشد كه مانع رويت كامل تابلوهاي علايم ايمني نگردد.
ماده 33- قرار گرفتن هرگونه مانعي در مقابل تابلوي علايم ايمني در محوطه بيروني و باز كارگاه از جمله: درخت، بوته، علفهرز و پوشال، وسايلنقليه، ابزار و ماشينآلاتي كه منجر به عدم ديد كامل اين تابلوها ميشوند، ممنوع است.
ماده 34- تابلوهاي علايم ايمني بايد بهگونهاي نصب شوند كه احتمال هرگونه سقوط و يا جابجايي آنها بصورت كندهشدن، لرزش يا چرخش توسط جريان هوا و يا كاركرد دستگاهها وجود نداشته باشد.
ماده 35- در نصب تابلوهاي ايمني بايد از ايجاد سكوها، سوراخها و درزهاي غيرمعمول كه محل جمعشدن گردوغبار و بوجودآمدن لانه پرندگان و انبار تجهيزات و وسايل اضافي نداشته باشد.
ماده 36- بر روي تابلوهاي علايم ايمني و يا در نزديكي و مجاورت مكانهايي كه اين علايم نصب ميشوند، نبايستي جملات يا عباراتي نوشته شود و يا پوسترها، اطلاعيهها و اعلاميهها يا پارچه نوشتههايي قرار گيرند كه مانع ديدهشدن تابلوي علامت ايمني شده و يا مطالب روي آنها با مفهوم علامت ايمني تناقضي داشته باشند.
ماده 37- اتيكتها بايستي در مواقع ضروري بر روي بخشهاي خطرناك ماشينآلات و تجهيزات، نصب و تا زمان حضور خطر بصورت دائمي بر روي آنها استفاده شوند. در ساير مواقع تنها بعنوان يك ابزار موقتي براي هشدار شرايط، ابزار، تجهيزات و تشعشعات خطرناك بوده و نبايستي آنها را به عنوان يك ايزار پيشگيري و هشدار كامل در نظر گرفت.
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل دوم - مقررات مربوط به نحوه طراحي، ساخت و نصب تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني

اسلاید 13 :

ماده 38- اتيكتهاي ايمني دائمي نصب شده بر روي موقعيتهاي خطرساز و هشداردهنده ماشين آلات بايستي از جنسي باشند كه دوام كافي داشته و از رنگ ثابتي برخوردار باشند كه انتخاب مواد مصرفي در تهيه آنها و نيز روش چسباندن آنها درمحلهاي موردنظر بايد بر اساس شرايط محيطي و ساير مقتضيات مكاني كه دستگاه مدنظر در آن قرار دارد، صورت پذيرد.
ماده 39- در مواقعي كه از اتيكتها به عنوان ابزار موقتي براي هشدار خطر استفاده ميشود، ضروري است سريعاً نسبت به نصب علايم ايمني دائمي در محلهاي موردنياز اقدام گردد.
ماده 40- درخصوص اتيكتهاي بكار رفته بر روي دستگاهها و ماشينآلات، بايستي رنگ اصلي اتيكت ايمني مخالف رنگ سطحي كه بر روي آن چسبانده ميشود، باشد. در غيراينصورت بايد از اتيكتهايي استفاده شود كه داراي خطوط حاشيهاي با رنگي مخالف با سطح مدنظر ميباشند.
ماده 41- اتيكتها بايد به محلي كه تا حد ممكن و ايمن به خطرات مربوطه نزديك بوده و بر روي موقعيتهاي خطرساز و هشداردهنده ماشينآلات و يا در منطقه كنترل ماشين و با يك ابزار مناسب همچون: زنجير، سيم و ريسمان آويخته شوند. در مواقع لزوم بايد براي استحكام بيشتر در مكان مدنظر چسبانده و يا آنها را پرچ نمود تا از جابجايي وگم شدن غير عمدي آنها جلوگيري شود.
ماده 42- نصب بيش از حد اتكتها بر روي ماشينآلات، بويژه در محلهايي كه از ضرورت چنداني برخوردار نميباشد، ممنوع بوده و بكارگيري بيش از 7 اتيكت ايمني در يك منطقه خاص از هر ماشيني مجاز نمي باشد، مگر در صورتيكه به تشخيص مسئولين مربوطه ماهيت كار با ماشين مربوطه اقتضاي بكارگيري اتيكتهاي بيشتري را بنمايد.
تبصره- درمواردي كه با توجه به خطرات موجود بر روي دستگاه، تعداد اتيكتها موردنياز بيش از 7 عدد پيشبيني ميشود، در مورد خطراتي كه از اهميت كمتري بر خوردار بوده و در ضمن اتيكتگذاري هم نشدهاند، بايستي در كتاب راهنماي همراه ماشينآلات به آنها اشاره شود و همچنين بايد از اتيكتي مبني بر همين مطلب يعني: به كتاب راهنماي كاربران مراجعه نماييد. بر روي دستگاه استفاده نمود.
ماده 43- كليه سازندگان ماشينآلات مكلفند در هنگام تهيه اتيكتهاي ايمني نصب شده بر روي ماشينآلات، تاريخ تعويض آنرا در حاشيه اتيكت مريوطه درج نمايند.
تبصره 1- كليه كارفرمايان مكلفند قبل از به پايان رسيدن تاريخ مصرف درج شده بر روي اتيكتها نسبت به تعويض آنها از طريق كارخانه يا شركت توليدكننده يا عرضهكننده ماشينآلات مربوطه و يا ساير مراجع ذيصلاح اقدام نمايند.
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل دوم - مقررات مربوط به نحوه طراحي، ساخت و نصب تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني

اسلاید 14 :

تبصره 2- در موارديكه كارفرمايان نسبت به نصب اتيكتهاي ايمني جديد در محلهاي مورد نياز بر روي ماشينآلات اقدام ميكنند، مكلفند تاريخ تعويض اتيكتها را نيز مشخص نمايند.
تبصره 3- در صورتيكه بر حسب شرايط، اتيكت ايمني بكاررفته مدتي قبل از زنان انقضاء، ناخوانا شده و يا از بينرفته باشد، كارفرما مكلف است در اسرع وقت نسبت به تعويض آن و سفارش اتيكتي جديد اقدام نمايد.
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل دوم - مقررات مربوط به نحوه طراحي، ساخت و نصب تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني

اسلاید 15 :

ماده 44- استفاده از تابلوهاي علايم و اتيكتهاي ايمني در كليه محلها، ماشينآلات و مكانهايي كه امكان حذف و از بين بردن و يا كنترل خطرات از ساير روشها (مثل: كنترلهاي مهندسي، استفاده از سيستمهاي ايمن، حفاظگذاري و.) براي كارفرما مقدور نميباشد، ضروري است.
ماده 45- نصب علائم و اتيكتهاي ايمني ذكر شده در اين مقررات نميتواند جانشين اقدامات لازم ديگر جهت كنترل و پيشگيري مانند نظارتهاي مهندسي، اصلاح روشهاي كاري و ايجاد شرايط كار بيخطر شود، لذا كارفرمايان مكلفند كليه موارد ايمني را رعايت كرده و در صورت نياز از علايم ايمني استفاده كنند.
ماده 46- كارفرما موظف است نظارت نمايد تا تابلوي علايم طبق مقررات در محل خود نصب و نگهداري شوند.
ماده 47- كليه علايم ايمني جديد و نيز علايم قبلي كه قرار است جايگزين شوند، بايد مطابق با مندرجات مفاد اين آييننامه باشند.
ماده 48- كافرما مكلف است به نحو مقتضي آموزشهاي لازم نسبت به مفهوم كليه علايمي كه در نقاط مختلف كارگاه نصب شدهاند را به كارگران ارائه داده و نيز اقدامات احتياطي و پيشگيرانهاي كه در زمان مواجهه با علامتهاي ايمني براي جلوگيري از وقوع خطر ضروري ميباشد را به آنان بياموزد.
ماده 49- كليه توليدكنندگان و فروشندگان تجهيزات و ماشينآلات داخل كشور و نيز واردكنندگان ماشينآلات خارجي بايستي اطلاعاتي را كه به درك بهتر مفاهيم اتيكتهاي ايمني كاربردي بر روي قسمتها و اجزاي خطرناك و مورد نياز ماشينآلات كمك مينمايد را همراه مدارك راهنما، برگههاي اطلاعرساني، بروشورها و كتابچههاي دستورالعمل كار با آنها به خريداران ارائه نمايند.
ماده 50- با توجه به جنس خاص اتيكتها، ارائه نسخهاي اضافي از اتيكتهاي ايمني كاربردي بر روي محصول يا دستگاه به همراه ساير مدارك مربوطه توسط توليدكنندگان داخلي الزامي ميباشد.
ماده 51- در مكانهايي كه از علايم ايمني، حفاظها و يا ساير ابزار حفاظتي مناسب بر روي ماشينآلات استفاده شده، الزامي به كاربرد اتيكتها نميباشد.
ماده 52- با تغيير شرايط و از بين رفتن احتمال خطر يا شرايط خطرساز در كارگاه و يا پايان مراحل كار لازم است به منظور جلوگيري از گمراه شدن كارگران، علايم نصب شده، سريعاً بطور ايمن پوشانده شده و يا جمعآوري گردند.
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل سوم- الزامات قانوني و وظايف كارگر و كارفرما

اسلاید 16 :

ماده 53- كارفرما مكلف است تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني را در زمانهاي لازم تميز كرده و به دقت از آنها نگهداري نمايد تا محتواي آنها به آساني قابل رؤيت باشد.
ماده 54- كليه كارگران موظف به حفظ و نگهداري از علايم ايمني تهيه شده توسط كارفرما در حيطه وظايف و مسئوليتهاي خويش ميباشند.
ماده 55- كارفرما مكلف است تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني را در مواقع لزوم، تعمير و يا تعويض نمايد.
ماده 56- بازديد از تابلوهاي توسط مسئول مربوطه به منظور پايدار بودن، استحكام و ايمني تابلو و سازه آن بايد حداقل در مراحل زير انجام گيرد:
الف- قبل از شروع به استفاده از آن
ب- پس از هرگونه تغييرات و ايجاد وقفه در استفاده از آن
ج- پس از وقوع باد شديد، طوفان، زلزله و عوامل مشابه كه استحكام و پايداري تابلوها مورد ترديد قرار گيرد.
ماده 57- در خصوص دربهاي خروج اضطراري، اين دربهاي بايستي با علامتهاي خروج واضح و قابل رؤيت مشخص شوند و فاقد هرگونه نشانه يا علامتي غير از علامت خروج باشند. همچنين دربهاي مجاور دربهاي اصلي خروج اضطراري كه به سمت مسيرهاي خروجي منتهي نميشوند، بايستي مشخص شده و بر روي آنها از علايم نشاندهنده اين امر استفاده شود.
ماده 58- از تاريخ تصويب و اجراي اين آييننامه، طراحي، چاپ، انتشار، واردات و ساخت هرگونه تابلوي علامت يا اتيكت ايمني مربوط به كارگاههاي مشمول قانون كار منوط به كسب مجوز از شوراي عالي حفاظت فني (مدير كل بازرسي كار به عنوان دبير شوراي عالي حفاظت فني) خواهد بود.
تبصره- نظافت، تعمير و تعويض تابلوي علايم ايمني در صورتيكه مغايرتي با مشخصات مجوز نداشته باشد، نيازي به اخذ مجوز جديد ندارد.
ماده 59- براساس ماده 95 قانون كار جمهوري اسلامي ايران كارفرمايان مكلف به رعايت مفاد اين آييننامه بوده و كارگران نيز برابر تبصره 2 ماده فوقالذكر موظف به رعايت مفاد تابلوي علايم و اتيكتهاي ايمني ميباشند.
ماده 60- اين آييننامه مشتمل بر 60 ماده و 18 تبصره و به استناد مواد 85 و 91 قانون كار جمهوري اسلامي ايران در جلسه مورخ 31/5/1386 شوراي عالي حفاظت فني مورد تأييد و در تاريخ 15/11/86 به تصويب وزير كار و امور اجتماعي (آقاي دكتر محمد جهرمي) رسيده است.
آيين نامه علائم ايمني در كارگاه ها
فصل سوم- الزامات قانوني و وظايف كارگر و كارفرما