بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
اثرات فلزات سنگین
اسلاید 2 :
مقدمه
فلزات سنگین که سرب، آلومینیوم، جیوه، مس، کادمیوم، مس، نیکل و آرسنیک را شامل میگردد از سموم پرخطر پیرامون ما می باشند.
این سموم در هوای تنفسی، آب آشامیدنی، مصالح ساختمانی، لوازم آشپزخانه و حتی البسه موجود می باشند.
برخی فلزات به مقدار ناچیز برای عملکرد طبیعی بدن ضروری می باشند اما ورود بیش از اندازه آنها به بدن مسمومیت ایجاد خواهد کرد.
ایراد اصلی فلزات سنگین این است که در بدن متابولیزه نمی گردند. در واقع فلزات سنگین پس از ورود به بدن دیگر از بدن دفع نشده و در بافتهای بدن انباشته می گردند. همین امر موجب بروز بیماریها و عوارض متعددی در بدن میشود. آنها رشد و گسترش عفونتهای ویروسی، باکتریایی و قارچی را نیز افزایش می دهند. فلزات سنگین همچنین جایگزین دیگر املاح و مواد معدنی مورد نیاز در بدن می گردند.
اسلاید 3 :
همانطور که در شکل بعد مشاهده خواهید کرد تجمع فلزات سنگین در بدن انسان معمولا دارای عوارضی به شرح زیر می باشد :
اختلال در تعادل
سرد شدن پاها
نقص ایمنی
تحریکات پوستی
مشکلات گوارشی
خستگی
ناراحتی های قلبی و افزایش فشار خون
تحریک پذیری
ایجاد حساسیت
فراموشی
گیجی
اسلاید 4 :
ویژگی های عمومی فلزات سنگین عبارتند از :
1- تجمع پذیری در بافتها
2-تجزیه ناپذیری
3-مقاومت به تغییرات بیولوژیکی در محیط زیست
که عوامل نامبرده سبب ورود آنها به چرخه حیات و زنجیره غذائی ، تجمع در بافتهای چرب و تغییر و تبدیل در بافتهای مصرف کننده می گردد .
اسلاید 5 :
جذب فلزات سنگین
جذب فلزات از طریق پوست به ندرت اتفاق می افتد و چندان مورد توجه علم سم شناسی قرار نمی گیرد اما باید توجه داشت که تماس پوست با برخی از ترکیبات فلزی می تواند باعث تحریک موضعی پوست گردد .
جذب تنفسی فلزات اغلب از طریق استنشاق گرد و غبار ها و فیوم های فلزی صورت می گیرد که میزان این جذب بستگی به خواص فیزیکو شیمیایی آن فلز دارد .
اسلاید 6 :
جذب گوارشی فلزات بطور وسیعی متفاوت است مثلا نمک فلزات سرب ، قلع و کادمیوم جذب کمتر از % 10 دارند در حالیکه نمک آرسنیک بیش از % 90 جذب بدن می شود .
جذب فلزات از طریق دستگاه گوارش به فاکتورهایی همچون حلالیت نمک فلزی در مایعات داخل روده، فرم شیمیایی فلز، رقابت بین فلزات برای جذب، حضور سایر مواد و ترکیبات در روده، وضعیت فیزیولوژیکی فرد در معرض و . بستگی دارد .
اسلاید 7 :
توزیع و تجمع فلزات سنگین
توزیع فلزات جذب شده در بدن بستگی به جریان خون آن بافت دارد .بدین معنی که هر چقدر یک بافت حجم خون بیشتری دریافت کند سهم بیشتری از سم را دارا خواهد بود . به عنوان مثال کبد و کلیه با سم بیشتری در تماس هستند.
دفع فلزات سنگین
دفع فلزات از بدن به دو یا چند طریق صورت می پذیرد :
دفع کلیوی
مهمترین راه دفع برای اغلب فلزات، دفع کلیوی است مکانیسم کار بدین شکل است که فلزات در خون با پروتئین های پلاسما و آمینواسیدها باند شده و با عبور از شبکه گلومرولی وارد مایع مترشحه از کلیه می شوند . لازم به ذکر است دفع ادراری یک فلز از بدن بستگی به PH ادرار، نوع و مقدار اسیدها و پروتئین های باند شده به فلز و همچنین حضور یا عدم حضور فلزات دیگر برای رقابت در باز جذب دارد .
اسلاید 8 :
دفع گوارشی
دومین راه مهم دفع فلز از بدن،دفع از مجاری گوارشی است. فلزات جذب شده ممکن است از طریق صفرا، ترشحات پانکراس و بزاق به مجاری گوارشی وارد شوند . همچنین فلزات ممکن است به سلول های سطحی مجاری گوارشی متصل شده و با ریزش این سلول ها از بدن دفع شوند .
دفع از راه های دیگر
سایر راه های دفع فلزات از بدن از طریق مو، ناخن، بزاق، هوای بازدمی، شیر، عرق و هنگام ریزش پوست است.
اسلاید 9 :
فاکتورهای موثر بر سمیت فلزات
غلظت و زمان تماس
همانند سایر مواد، هر چه غلظت ماده و زمان تماس بیشتر باشد اثرات سمی شدیدتر خواهد بود . در مورد فلزات با تغییر در غلظت و زمان تماس، نوع اثرات نیز متفاوت خواهد شد. مثلا بلع یکباره کادمیوم به مقدار زیاد ایجاد اختلالات گوارشی در حالیکه مصرف کم و طولانی کادمیوم، ایجاد اختلالات کلیوی خواهد نمود .
فرم شیمیایی
با تغییر در فرم شیمیایی ماده نوع اثرات و شدت آنها متفاوت خواهد بود مثلا ترکیبات غیر آلی جیوه سمیت کلیوی دارند در حالیکه ترکیبات آلی آن مثل متیل مرکوری بیشتر برای سیستم عصبی مشکل ساز هستند .
اسلاید 10 :
تشکیل کمپلکس بین فلز و پروتئین ها
پس از ورود یک فلز به بدن ممکن است با پروتئین های مختلف باند شده و به این ترتیب کمپلکس های مختلف فلز - پروتئین شکل گیرد که این عمل باعث کاهش سمیت فلز در بدن خواهد شد .
وضع سلامت فرد
نارسایی های کبد به عنوان اندام سم زدایی اصلی در بدن باعث افزایش مسمومیت ناشی از فلزات خواهد شد . همینطور اختلالات کلیوی نیز با کاهش دفع فلزات سمی از کلیه، شدت مسمومیت با آنها را افزایش می دهد .
رژیم غذایی
برخی از پروتئین ها و عناصر موجود در رژیم غذایی فرد باعث تغییر در میزان مسمومیت ناشی از فلزات خواهد شد . به نظر می رسد مکانیسم این تغییر بصورت رقابت در جذب ( سرب و کلسیم )، رقابت در اتصال به پروتئین های حامل ( سرب و آهن )، رقابت در باند شدن های درون سلولی ( روی و جیوه ) باشد .
اسلاید 11 :
آلومینیوم
اسلاید 12 :
آلومینیوم
منبع قابل ملاحظه برای آلومینیوم، بازیافت این فلز از قوطی ها و ظروف آلومینیومی و سنگ معدن آن ، بوکسیت می باشد . آلومینیوم به علت وزن سبک و قابلیت شکل گیری در صنایع ساختمانی، ساخت ظروف، صنایع بسته بندی، اتومبیل سازی، رنگ سازی، داروسازی و . کاربرد دارد . مهمترین ترکیبات سمی آلومینیوم، سولفات آلومینیوم، استات آلومینیوم و سولفات مضاعف آلومینیوم و پتاسیم می باشد .
املاح محلول آلومینیوم از طریق مجاری تنفسی، گوارشی و تماس جلدی جذب شده و در بیشتر بافت های بدن توزیع و عمدتا در کبد، کلیه و پانکراس ذخیره می شود.
اسلاید 13 :
مکانیسم اثر
آلومینیوم می تواند باعث نارسایی کبد و کلیه و همچنین با تجمع در بافت استخوانی باعث اختلالات سلولی و کاهش فعالیت مغز استخوان شود .
علایم مسمومیت
مسمومیت خوراکی باعث ایجاد سوزش در دهان و گلو، اسهال و استفراغ و آسیب بافت مخاطی دستگاه گوارش می گردد. استنشاق مقادیر زیاد گرد و غبار آلومینیوم ایجاد اختلالات تنفسی بصورت درد قفسه سینه، سرفه های خشک، تنگی نفس و آمفیزم ریوی می نماید
اسلاید 14 :
سرب Lead
اسلاید 15 :
سرب Lead
سرب عنصری فلزی و نرم به رنگ سفید مایل به آبی
فوق العاده سمی
سرب به طور طبیعی در محیط زیست وجود دارد ولی در اکثر موارد حاصل فعالیت های بشری از قبیل کاربرد در تولید بنزین می باشد. نمک های سرب از راه اگزوز اتومبیل ها وارد محیط زیست شده و خاک، آب و هوا را آلوده می کند.
اختلال بیو سنتز هموگلوبین و کم خونی، افزایش فشار خون، آسیب به کلیه، سقط جنین و نارسی نوزاد، اختلال سیستم عصبی، آسیب به مغز، ناباروری مردان، کاهش قدرت یادگیری و اختلالات رفتاری در کودکان از عوارض منفی افزایش غلظت سرب در بدن است.
اسلاید 16 :
بیشترین میزان سرب در کبد و پس از آن در آبشش، کلیه و تخمدان و البته خوشبختانه کمترین آن در عضله تجمع می یابد.
سرب به دو روش وارد بدن انسان و حیوانات میشود و در آنها مسمومیت ایجاد میكند:
1- یكی از طریق ورود به زنجیره غذایی از راه تغذیه از عناصر این زنجیره
2- دیگری از طریق تنفس هوای آلوده به سرب
اسلاید 17 :
جذب سرب از سه راه :
پوستی
تنفسی
گوارشی
جذب گوارشی این ماده در اطفال از بزرگسالان بیشتر است. افزایش چربی، کمبود کلسیم، آهن، ویتامین و پروتئین در مواد غذایی جذب سرب را از دستگاه گوارش افزایش می دهد.
جذب تنفسی سرب از کلیه راه های تنفسی، مجاری بینی و سطح شش ها انجام می شود . جذب پوستی ترکیبات سرب به استثنای ترکیبات آلی ضعیف است.
توزیع سرب در بدن توسط گلبول های قرمز و در کبد، کلیه و سایر بافت های نرم صورت می گیرد اما بطور کلی ذخیره طولانی مدت سرب در استخوان ها انجام می شود ( حدود % 90 )
اسلاید 18 :
لازم به ذکر است که رژیم غذایی غنی از کلسیم باعث افزایش سرب خون و کاهش سرب استخوان و رژیم غذایی غنی از فسفر سبب رسوب سرب در استخوان ها و کاهش آن در بافت های نرم می گردد. عمده ترین راه دفع سرب جذب شده از طریق گوار از راه مدفوع صورت می پذیرد. در ارتباط با دفع سرب جذب شده از بدن کبد و کلیه نقش اصلی را دارند.
اسلاید 19 :
علایم مسمومیت
این علایم شامل بی اشتهایی، احساس طعم فلزی در دهان، اختلال در خواب، کاهش میل جنسی، اختلال در حافظه، دردهای عضلانی و مفاصل، ایجاد آنمی ناشی از کاهش عمر گلبول های قرمز، دردهای کولیک شکمی، آنسفالوپاتی مغزی و . می باشند.
کلیه : فسفاتوری، گلوکزوری، آمینواسیدوری و نئوپلازی توبول های کلیه
تست های تشخیص مسمومیت
با انجام آزمایشاتی همچون شمارش سلول های قرمز خون، اندازه گیری کوپروپورفیرین در ادرار، اندازه گیری سرب خون و ادرار ما توان به تماس افراد با سرب پی برد .
اسلاید 20 :
کادمیوم:
