بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
فصل دوازدهم
طراحی نمادها , برچسبها و نمایشگرهای چشمی .
در این فصل به مشکلات طراحی علایم و دلایل بی توجهی کارگان به علایم ایمنی میپردازیم .
اسلاید 2 :
نمایشگرهای چشمی به انواع گوناگون هستند که از نمایشگرها وپوسترها و علایم تا صفحه نمایش رایانه میباشند.که نکته مشترک در این نمایشگرها انتقال اطلاعات چشمی است که باید طوری باشد که خواننده پیام را درک کند و دریابد که باید چه کاری را انجام دهد .
1 - نمادها
اغلب در صنعت برای مشخص کردن کنترل ها , عملکرد ماشینها و وضعیت فرایند از نمادها استفاده میشود.
وهمچنین ب طور گسترده تر به عنوان علایم راهنمایی و رانندگی و اطلاع رسانی در فرودگاه ها و راه آهن مورد استفاده قرار میگیرد.
اسلاید 3 :
برتری های نمادها این است که مفهوم بسیار زیادی از واژه ها را منتقل میکند و نیازی به ترجمه هم نیست . اما از سویی درک بسیاری از نمادها مشکل است. به ویژه آنهایی که به عملکرد انتزاعی ماشین مربوط میشوند و به تصویر کشیدن و تصور آنها چندان ساده نیست . در این گونه موارد بهتر است از برچسب ها استفاده شود.
اسلاید 4 :
* نمونه :استانده کردن نمادها
در یکی از نخستین پژوهش هایی که بر روی علایم راهنمایی و رانندگی در کشور سوئد انجام گرفت ,درصدی از رانندگان که میتوانستند یک دقیقه پس از کذشتن از آخرین علامت ,آن را به یاد آورند , مورد بررسی قرار گرفت . تنها 26 درصداز افراد , علامت خطر رابه یاد می آوردند, احتمالا به این دلیل که این علامت نشانه ای عمومی است و می تواند به شرایط گوناگون باز گردد. برای نمونه در کشور سوئد , استفاده از علامت خطر برای نشان دادن تخریب ناشی از سرما بسیار رایج است . از سویی , رانندگان علایمی بااطلاعات ویژه یا مهم رابه خوبی به یاد می آورند .
این بررسی نشان میدهد که افراد ,علایمی را به یاد می آورند که مناسب و همگام با شرایط موجود باشند .
اگر بخواهیم یافته ها را به محیط های صنعتی تعمیم دهیم عمی توان گفت که علایم هشدار دهنده ی عمومی مانند «خطر» یا «ایمنی را رعایت کنید» , به اندازه ی کافی مشخص و گویا نیستند , زیرا بدون هرگونه اطلاعاتی هستند , که به افراد , شیوه درست انجام کار را بازگو می کند.
اسلاید 5 :
2- برچسب ها و علایم نوشتاری
درطراحی برچسب ها ,عامل محدود کننده اصلی , ضرورت کوتاه بودن پیام است , زیرا در غیر این صورت , خوانده نخواهند شد .
به طور مثال: در محوطه دانشگاه سانی بوفالو امریکا , علایمی در کنار همه ی کلیدهای برق چراغ ها وجود دارد که دارای چنین پیامی است:
لطفا هنگام نیاز نداشتن,
چراغها را خاموش کنید .
بیشتر افراد تنها سطر نخست را میخوانند , زیرا به هر ترتیب پیام را میگیرند. اما بسیاری نیز توجهی به آن نمیکنند زیرا بسیار طولانی است . بنابراین بهتر است که پیام به صورت زیر باشد :
لطفا چراغ ها را خاموش کنید.
اسلاید 6 :
برودینت بیان داشت که بسیاری از عبارت ها را می توان به صورت جمله های مثبت , مجهول یا منفی بیان کرد , به گونه ای که در زیر توضیح داده شده است :
مثبت : اهرم بزرگ ,عمق برش را کنترل می کند .
مجهول : عمق برش , به وسیله اهرم بزرگ , کنترل می شود.
برودینت یادآور شد که درک عبارت های مثبت معلوم , آسانتر از عبارت های مجهول است. زمان واکنش در برابر عبارت های منفی , دو برابر است , زیرا خواننده در آغاز , باید بفهمد که چه نباید بکند و سپس , تنها به وسیله دریافت شخصی , کار درست را تشخیص دهد . چنین نکته ای , در مورد علایم راهنمایی و رانندگی نیز وجود دارد. درک علایم مثبت که کار درست را بیان میکنند , سریع تر از علایم منع کننده است.
اسلاید 7 :
3 – علایم هشدار دهنده
پردازش اطلاعات علایم هشدار دهنده , دارای چندین گامه های متمایز است.
در آغاز شخص با علامت هشدار دهنده روبرو میشود در نتیجه تصویری از علامت بر روی شبکیه چشم تشکیل میشود اما هنوز پیام را درک نکرده است
چند عامل وجود دارد که باعث نگاه کردن شخص به علامت میشود
نمایانی و خوانایی
توجه و پردازش فعال
درک و توافق
گزینش واکنش (باز تاب)
نتیجه گیری روشن
تجربه و انگیزش
تناسب وهماهنگی با شرایط موجود
روبرو شدن با علامت هشدار دهنده
اسلاید 8 :
1- اندازه علامت که باید بزرگ باشد.
2- جای نصب علامت : به طور مثال رانندگان میکوشند تا نقطه ای در دور دست جاده نگاه کنند این به آن معناست که نگاه خود را به مسیر منحنی سمت راست جاده گسیل کنند پس باید علامت سمت راست جاده قرار گیرد .
3- باید تا اندازه ای زیاد با شرایط هماهنگی داشته باشد :
علایمی که هیچگونه تناسب وهماهنگی با شرایط کار ندارند مورد توجه قرار نمیگیرند .
بعد از تشکیل تصویر بر روی شبکیه نوبت به گامه ی توجه میرسد
انتظار میرود که معنی و مفهوم علامت نتیجه گیری روشنی را برای شخص امکان پذیر سازد و سپس باید با نتیجه گیری ایجاد شده توافق داشته باشد در غیر این صورت هیچ اقدامی انجام نخواهد شد و باید شخص از بین واکنش های ممکن یکی را برگزیند واجرا کند که گزینش هر واکنش به تجربه پیشین بستگی دارد.
اسلاید 9 :
1-3 – پردازش اطلاعات علایم هشدار دهنده :
عوامل دیگری هم هستند که در ارزیابی میزان اثر علایم مهم هستند
1- حجم زیاد اطلاعات 2- دقت و پردازش فعال 3- درک و توافق
4- گزینش و عملکرد
هنگام رانندگی حجم اطلاعات منتقله بر راننده بسیار زیاد است هنگام رانندگی در شهری نا آشنا شمار زیادی علایم راهنمایی و رانندگی برای جلب توجه وجود دارند .
1- حجم زیاد اطلاعات
اسلاید 10 :
بسیاری از رانندگان مرتکب اشتباه میشوند زیرا وقت کافی برای خواندن تمامی مطالب روی علامت را ندارند و میکوشند که بر پایه اطلاعات ناقص واکنش نشان دهند
افرادهنگامی به علایم توجه می کنندکه انهارامتناسب باشرایط دریابند .
متاسفانه بسیاری از افراد عیلیم هشدار دهنده را نا متناسب میپندارند. وبه دلیل دیده نشدن خطر به علایم هشدار دهنده توجه نمیکنند این موضوع در بر انگیختن کارگران به ایمن کار کردن نیز یکی از مشکلات اصلی است .
این امکان وجود دارد که کارگران ساز و کار انطباقی نیرومندی را در خود به وجود آورند که موجب میشود خطر ها را دست کم بگیرند به ویژه اگر این خطر ها ذاتی کار باشند . که این مشکل در آموزش ایمنی وجود دارد دیگر مشکل اساسی این است که حوادث پی درپی روی نمیدهند به همین دلیل موارد هشدار دهنده ایمنی وجود ندارد که این مسئله در مورد کارگران جوان وبی تجربه بیشتر است .
2-دقت و پردازش فعال
اسلاید 11 :
در درک یک متن نقطه موازنه ای به تفصیل بیان کردن مطلب و استفاده از واژه های ساده وجود دارد از سویی ممکن است جمله های ساده رسا نباشند و از سوی دیگر مطالب مفصل اصلا خوانده نشوند بر اساس این نقطه موازنه وگالتر و همکاران وجود 4 عنصر اصلی را در هر علامت هشدار دهنده ضروری میدانند :
-واژه کلیدی : برای انتقال میزان خطر کردن مثل هشدار یا احتیاط
-نوع خطر : بیان ماهیت خطر
-پیامد : رخداد احتمالی در صورت بی توجهی به هشدار
-دستور کار : واکنش مناسبی که برای کاهش خطر ضروری است
نمونه ای از یک هشدار کوتاه و موثر :
خطر ! خطوط برق پر فشار میتواند کشنده باشد فاصله بگیرید.
3- درک وتوافق
اسلاید 12 :
دلیل اصلی ضرورت کوتاه بودن هشدار محدود بودن ظرفیت حافظه کوتاه مدت انسان است که ظرفیت ذخیره بیش از 7 مفهوم را ندارد بنابراین فرد باید برای انجام ندادن یک کار به سرعت تصمیم بگیرد .
فرد ممکن است پیام علامت هشدار دهنده را درک کرده باشد و با آن موافق باشد اما کاری متفاوت انجام دهد زیرا براوردن پیام ممکن است پر زحمت یا هزینه ساز باشد به طور مثال اقدام به فشار دادن کلید متوقف کننده روبوت صنعتی مکن است تحت تاثیر این واقعیت قرار گیرد .
کارگران اغلب روشهای نا ایمن را بر میگزینند کارگران عینک های حفاظتی ، کفش های ایمنی پنجه فولادی ، ماسک های تنفسی و دیگر وسایل را مزاحم میدانند .
مسئله دیگر این است که ایا کاری که به وسیله علامت هشدار دهنده مشخص شده میتواند با وظیفه تعیین شده آمیخته شود؟
4- گزینش و عملکرد
اسلاید 13 :
برای بسیاری از رانندگان ، رفتار ایمن جزئی جدایی ناپذیر از رانندگی شده است برای مثال رانندگان بدون این که توجهی به خرج دهند در تقاطع ها با دیدن علامت ایست توقف میکنند این وضعیت هنگامی ایجاد میشود که کارگر تازه کار به وسیله مربی کار آزموده آموزش مناسب ببیند رفتارایمن را به عنوان جزو جدایی ناپذیر از کار خود بپذیرد .
