بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
موضوع تحقیق : مقایسه ساختمانهای فولادی و بتنی
اسلاید 2 :
مقدّمه
مصالح ساختمانی گوناگونی از دیرباز توسط انسان مورد استفاده قرار گرفته است. در این میان شاید بتوان از چوب، سنگ، فولاد و بتن به عنوان پرمصرف ترین مصالح ساختمانی نام برد. بتن که در حقیقت یک نوع سنگ ساخته دست بشر است، از مقاومت فشاری قابل قبول و مقاومت کششی بسیار پایین (در حدود 10 % مقاومت فشاری) برخوردار است. از طرفی در بسیاری از قطعات سازه ای، کشش مستقیم ویا کشش ناشی از خمش ایجاد می شود. به همین جهت برای جبران ضعف مقاومت کششی بتن، ایده ی بتن مسلح ابداع شده است.
در این روش، در هر قسمت که قطعه ی سازه ای تحت کشش (کشش مستقیم یا کشش ناشی از خمش)قرار گیرد،دانشمندان تصمیم گرفتند تا از فولاد به عنوان یک ماده ی مقاوم در مقابل کشش ایجاد شده، استفاده کنند.اگرچه ایده ی اولیه در ابداع بتن مسلح، واگذاری نقش مقاومت در مقابل تنش های کششی به فولاد بوده است؛ با این وجود فولاد می تواند به عنوان یک عنصر کمکی در تحمل فشار نیز در کنار بتن قرار گیرد. به همین دلیل میلگردهای مسلح کننده در قطعات فشاری نظیر ستون ها ویا حتی در ناحیه فشاری تیرها به عنوان فولاد فشاری نیز به کار می رود.
اسلاید 3 :
مزایای ساختمان های فلزی
مقاومت بالا :
مقاومت فولاد بالا بوده و نسبت مقاومت به وزن آن از بتن بزرگتر است . این موضوع در سوله های با دهانه های بزرگ و ساختمان های مرتفع و ساختمانهائی که بر روی زمینهای سست احداث می شوند ، از اهمیت بیشتری برخوردار است . مقاومت متعادل مصالح : مقاومت فولاد در کشش و فشار یکسان و در برش نیز خوب و نزدیک به کشش و فشار است . در تغییر وضع بارها ، نیروی وارده فشاری و کششی قابل تعویض بوده و مقاطع به خوبی عکس العمل نشان می دهند . ولی مقاومت بتن در فشار مناسب بوده و در کشش و یا برش کم است . پس اگر مناطقی تحت نیروی کششی قرار گرفته و مسلح نشده باشند ، تخریب می شوند.
خواص ارتجاعی :
به علت همگن بودن فولاد ، خواص ارتجاعی محاسباتی آن با تقریب بسیار خوبی مصداق عملی دارد . فولاد تا محدوده وسیعی از تنشها از قانون هوک بخوبی پیروی می کند . بعنوان مثال ، ممان اینرسی یک مقطع فولادی را می توان با اطمینان در محاسبات وارد نمود . حال اینکه در مورد بتن این ارقام خیلی معین و قابل اطمینان نیستند .
اسلاید 4 :
ضریب نیروی لرزه ای :
در قالبهای بتن مسلح به علت وزن بیشتر ، ضریب نیروی لرزه ای از قابهای فلزی بزرگتر است .
شکل پذیری :
یکی از خواص مهم مصالح فلزی شکل پذیری آنهاست . فلزات قادرند تمرکز تنش را که در واقع علت شروع خرابی است و نیروهای دینامیکی و ضربه ای را تحمل نمایند ، در حالیکه بتن ترد و شکننده بوده و عملکرد آن در مقابل این نیروها بسیار ضعیف است .
خواص یکنواخت :
فولاد در داخل کارخانه و تحت نظارت دقیق تهیه می شود ، لذا خواص آن بر خلاف بتن یکنواخت است . اطمینان در یکنواختی خواص مصالح باعث انتخاب ضریب اطمینان کوچکتر می شود که این به نوبه خود منجر به صرفه جویی در مصرف مصالح می شود .
اسلاید 5 :
دوام:
دوام فولاد بسیار خوب است . اگر در نگهداری ساختمانهای فلزی دقت کافی صورت گیرد ، برای سالیان متمادی قابل بهره برداری خواهند بود .
پیوستگی مصالح :
قطعات فلزی عموما با توجه به مواد متشکه آن پیوسته و همگن هستند ، ولی در قطعات بتنی در هر زلزله به پوشش بتنی روی میلگرد صدمه وارد می گردد . ترکهائی که در پوشش بتن پدید می آید ، موجب ضعف قطعه شده و احتمال دارد که ساختمان در پس لرزه یا زلزله بعدی تخریب شود .
وزن کم :
میانگین وزن اسکلت فولادی بین 250 تا 390 کیلوگرم بر مترمربع و یا 80 تا 130 کیلوگرم بر مترمکعب است ، درحالی که در ساختمانهای بتن مسلح این ارقام به ترتیب بین 480 تا 780 کیلوگرم بر مترمربع یا 160 تا 250 کیلوگرم بر مترمکعب می باشد .
اشغال فضا :
در دو ساختمان مشابه از نظر ارتفاع و ابعاد ، ستون ها و تیرهای ساختمان فلزی از نظر ابعاد کوچکتر از ساختمان بتنی هستند ، یعنی سطح اشغال اسکلت یا فضای مرده در ساختمانهای بتنی بیشتر است .
اسلاید 6 :
امکان مقاوم سازی :
اعضاء ضعیف ساختمان فلزی (در اثر محاسبات اشتباه ، تغییر مقررات و ضوابط ، اجراء و .. ) را می توان با اضافه نمودن قطعات جدید ، تقویت نمود ، ولی در مورد اسکلت بتنی این عمل به راحتی قابل انجام نمی باشد .
شرایط آسان ساخت و نصب :
تهیه قطعات فلزی در کارخانه و نصب آن در محل ، در هر شرایط جوی با اعمال تهمیدات لازم قابل انجام است . در مورد ساختمانهای بتنی محدودیتهای بیشتری در این رابطه وجود دارد .
سرعت اجرا :
سرعت نصب قطعات فلزی نسبت به قطعات بتنی بسیار بیشتر است .
پرت مصالح :
با توجه به اینکه قطعات اسکلت فلزی در کارخانه تولید می شود ، میزان هدر رفتن مصالح نسبت به تهیه و بکارگیری بتن کمتر است .
اسلاید 7 :
معایب ساختمانهای فلزی:
ضعف در برابر حرارت : مقاومت فلز با افزایش دما کاهش می یابد . اگر دمای اسکلت فلزی به حدود 600 درجه سانتی گراد برسد ، تعادل ساختمان به خطر می افتد .
خوردگی فلز در مقابل عوامل خارجی : ساختمان های فلزی در مقابل عوامل جوی دچار خوردگی شده و از ابعاد مفید آنها کاسته می شود . ضمنا مخارج نگهداری و محافظت آنها هم زیاد است .
تمایل قطعات فشاری به کمانش :
با توجه به اینکه تعداد قطعات فلزی زیاد بوده و ابعاد آنها معمولا" کوچک است ، تمایل به کمانش در این قطعات زیاد بوده و این موضوع یک نقطه ضعف محسوب می شود .
جوش نامناسب :
استفاده از پیچ و مهره و تهیه قطعات در کارخانه ، اقتصادی ترین و فنی ترین کار می باشد که در کشور ما برای ساختمانهای متداول انجام چنین کاری مقدور نیست . استفاده از جوش برای اتصالات ، بعلت مهارت کم جوشکاران ، قدیمی بودن ماشین آلات ، عدم کنترل دقیق توسط مهندسین ناظر ، گران بودن هزینه آزمایش جوش و .. برزگترین ضعف اسکلتهای فلزی می باشد.
اسلاید 8 :
هزینه و زمان ساخت:
در روال متعارف طرّاحی در مهندسی سازه، ابتدا طرح هندسی سازه، مشخّصات فیزیکی مصالح، ابعاد اوّلیه مقاطع سازه ای و برخی دیگر از کمیت های موثر در طراحی جهت تحلیل سازه و تعیین بارهای طراحی فرض می شود. پس از تحلیل سازه بر مبنای بارهای طراحی، در صورتیکه نتیجه ی تحلیل مطلوب نباشد، فرضیات جدیدی بر مبنای نتیجه ی حاصله انجام و مجدداٌ مراحل تحلیل و طراحی سازه تکرار می شود,تا آنجا که نتیجه ی مطلوب حاصل گردد. نگهداری آن ها، معمولاٌ به اتکاء تجربه و مهارت طرّاح در طرّاحی دخالت داده می شود.
در طراحی بهینه ی سازه ها همه یا برخی از کمیت هایی که به عنوان مفروضات اولیه در شروع روند طراحی سازه مقادیر معینی به آن ها نسبت داده می شوند به عنوان متغیر های طراحی در نظر گرفته شده و مقادیر آن ها به گونه ای تعیین می گردند که مقدار یک تابع هدف که معمولا وزن یا هزینه ی اجرای سازه است را به حداقل برسانند سازه های بتن آرمه در مقابل سازه های فولادی معمولاٌ نیاز به هزینه ی کمتر و زمان بیشتری برای ساخت دارد.در حالیکه سازه های فولادی ابتدا نیاز به سرمایه ی زیادی برای خرید آهن الات دارد ولی در عوض شاهد سرعت اجرای بالاتری خواهیم بود، اما در ساختمان های معمولی کمتر از 6 طبقه در نهایت از این منظر تفاوت زیادی وجود ندارد.
در اسکلت های فولادی حتما باید تمام اسکلت آماده باشد تا بتوان سقف را اجرا کرد. به عبارت دیگر اول باید تیر و ستون هایی وجود داشته باشد تا بتوان روی ان سطحی به نام سقف یا همان کف اجرا کرد.در حالیکه در سازه های بتن آرمه ابتدا ستون های هر طبقه و سپس سقف همان طبقه که خود مشتمل بر تیرها و کف یکپارچه تری نسبت به سازه های فولادی است اجرا می شود.
بنابراین در اجرای ساختمان بتنی می توان طبقه ی مورد نظر را سریعتر برای اجرای دیگر مراحل از جمله تیغه چینی,اجرای تاسیسات مکانیکی و برقی و. در اختیار سایر پیمانکاران قرار دارد که خود موجب تسریع در روند طرح خواهد بود.
اسلاید 9 :
مقاومت در برابر آتش سوزی:
بتن به عنوان یکی از مصالح ساختمانی پر مصرف ، مقاوم و پایدار در شرایط جوی مختلف استفاده می گردد ولی کاهش مقاومت مکانیکی بتن در اثر افزایش دما از معضلات رفتار بتن هنگام آتش سوزی می باشد. درخصوص رفتاربتن دربرابر حریق ، هیچگونه استانداردی وجود ندارد و تنها رفتار آنها بررسی شده است از عمده علل آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- میزان متفاوت سیمان در بتن
- نوع و دانه بندی سنگ دانه ها
- نسبت آب به سیمان
افزایش سریع دما در آتش باعث خرد شدگی بتن همواره با انفجار می گردد . ترک و خرد شدگی باعث انتقال حرارت به داخل بتن و در نتیجه سازه و یا میله گردهای داخل بتن شده و افزایش سریع حرارت در لایه های داخلی را سبب می شود .
تبخیر آب در دمای بین 100 تا 300 درجه سانتیگراد باعث ایجاد فشار در داخل بتن HSE تا MPA8) مقاومت بتن MPa HSE 5 می باشد)شده که در نهایت موجب خرد شدگی و انفجار می گردد . به عبارتی هر چه نفوذ پذیری بتن کمتر باشد خرد شدگی آن بیشتر می شود .
اسلاید 10 :
بطور کلی دما 400درجه سانتیگراد برای شروع کاهش سریع شاخصهای رفتاری بتن تعریف شده است . آتش سوزی و انفجار بتن در تونلهای( 1994) Great Belt دانمارک ، ( 1996) Channel انگلستان و ( 1996) Manche ، حاکی از عدم ماندگاری بتن در حریق می باشد ، بطوریکه در تونل channel از 45 سانتیمتر ضخامت بتن ، 40سانتیمتر آن فروریخت . علاوه بر آتش ، اطفاء آن توسط آب ، عامل مهم دیگری برای ایجاد حالت انفجاری در بتن می باشد
علاوه بر ناپایداری بتن در هنگام افزایش دما ، انتقال حرارت زیاد نسبت به ضد حریقها نیز از نقاط ضعف بتن می باشد .
آتشها بر اساس نوع سوخت به دو دسته اصلی تقسیم می شوند :
1- آتش سلولزی : در حریق حاصل از مواد سلولزی و سوخت ها ی جامد آلی ، دما پس از یک ساعت به 920 درجه سانتیگراد رسیده و سپس منحنی شیب ملایمی خواهد داشت
2- آتش هیدرو کربنی : در حریق حاصل از سوخت مواد هیدرو کربنی دما در مدت4 دقیقه به 930 درجه سانتیگراد طبق منحنی استاندارد می رسد .
در سازه های فولادی آتش با افزایش دما باعث تغییر خواص فیزیکی فولاد و در نتیجه تخریب سازه های فولادی می گردد . طبق استاندارد ASTM E_119 . دمای بحرانی برای ستون ها 538 درجه سانتیگراد و برای تیرها 598درجه سانتیگراد می باشد .
اسلاید 11 :
زمان رسیدن به دما ی بحرانی برای ستون به مشخصات W14*193 در منحنی دمای آتش سلولزی 15 تا 18 دقیقه و این زمان برای منحنی دمای آتش هیدروکربنی بین 6 الی 7 دقیقه می باشد. کاهش مقاومت مکانیکی ، کششی و افزایش طول عوامل تغییر شکل و خم شدن اسکلت فولادی می باشد. تخریب ساختمان در صورت افزایش زمان آتش سوزی قطعی خواهد بود .
اسلاید 12 :
مقاومت در برابر عوامل جوی موجود:
خرابی سازه های بتن مسلح در محیط های خورنده به ویژه سازه های دریایی، خسارتهای جبران ناپذیری به عمران کشور وارد نموده است. نظر به نقش کلیدی و موثر بتن در صنعت ساخت و سازه همواره بایستی در جهت بهبود خواص و کیفیت این ماده حرکت نمود. دوام بتن به عنوان عاملی مهم واساسی در طول عمر مفید سازه های بتنی بوده و در عین حال جهت شناخت رفتار بتن در محیطهای خورنده و واقعی ضرورت مطالعه همزمان المانهای مختلف بتنی در مقیاس واقعی در این محیط احساس میشود.همانطور که اشاره شد در مناطق سردسیر یخ زدن و آب شدن های مکرر بتن باعث تخریب بتن می شود.
مواد شیمیایی یخ زدا باعث شدت این خرابی می شوند. برای برطرف کردن این مشکل، بتن باید با استفاده از مواد حباب ساز ٬ سنگدانه های مناسب ٬ نسبت آب به سیمان پایین و نفوذپذیری کم ساخته شود.
اسیدهای ملایم ٬ اسیدهای قوی ٬ املاح و مواد مضر موجود در خاک و آب از جمله عوامل شیمیایی خورنده هستند. بتن با کیفیت خوب در برابر اسیدهای ملایم مقاوم است ولی مقابله با اثر خورنده اسیدهای قوی مستلزم اتخاذ تدابیر ویژه حفاظتی است.
اسلاید 13 :
. برای مقابله با املاح و مواد مضر موجود در خاک و آب باید از سیمان مناسب، نسبت های صحیح اختلاط و ساختن بتن با نفوذپذیری کم،استفاده کرد. هنگامی که سطح بتن دچار سایش و فرسایش می شود مشکلاتی را در کف محوطه های صنعتی ایجاد می کند، همچنین دانه های شن وماسه موجود در آب جاری در سازه های آبی موجب سایش سطوح می شود. بتن مرغوب و سنگدانه های بسیار سخت موجب تأمین پایانی مناسب برای مقابله با سایش و فرسایش می شود بعضی از سنگدانه ها در اثر واکنش شیمیایی با مواد قلیایی موجود در سیمان پرتلند موجب انبساط و فروپاشی بتن می شوند. مواردی که مانع بروز این مشکل می شوند عبارتند از:
دقت در انتخاب منابع سنگدانه ها
استفاده از سیمان کم قلیا
بهره گیری از مواد پوزولانی
در مورد فولاد نیز میتوان گفت از همان اوایل استفاده از این ماده به عنوان مصالح ساختمانی، یکی از موارد پرخرج نگهداری، رنگ آمیزی مداوم سازه برای جلوگیری از خوردگی بود. هر چند که هزینه ی تولید فولادهای کربن دار اقتصادی است، لیکن این فولادها از لحاظ خوردگی بسیار آسیب پذیر هستند. افزایش آلیاژ ی نظیر مس، باعث افزایش مقاومت در مقابل خوردگی می شود، لذا تولید چنین فولادی بسیار پرهزینه است .
شکل روبرو نشان دهنده ی نمودار مربوط به مقایسه ی انواع فولاد از لحاظ مقاومت در برابر خوردگی در آب و هوای معمولی می باشد .
اسلاید 14 :
نتیجه گیری در مقایسه ساختمانهای فولادی و بتنی:
فولاد به نسبت بتن مقاومت بیشتری دارد و بنابر این می تواند تنش های بیشتری را تحمل کند,در نتیجه ابعاد ساختمان فولادی از بتنی کمتر خواهد شد.علاوه بر این باید به این نکته توجه داشت که فولاد نسبت به بتن شکل پذیری بیشتری دارد , که این خود یک زنگ خطر خوب در سازه ها محسوب می شود.به عنوان مثال ,هنگامی که می بینیم که یک تیر فولادی تغییر مکان زیادی داشته است,می فهمیم که باید ساختمان را تخلیه کنیم ,در حالیکه سازه های بتنی به یک باره فرو می ریزد.به علاوه در سازه های فولادی می توانیم به علت سرعت بالا,در یک روز3 طبقه را اجرا کنیم,در رابطه با طرح توسعه ,هنگامی که طرح نیاز به تغییر دارد ,در سازه های فولادی به راحتی می توانیم طرح توسعه را با جوش یا پرچ عملی کنیم,ولی در سازه های بتنی این کار مشکل است و باید یک قسمتی از سازه ی بتنی را تخریب کنیم.
اسلاید 15 :
نکاتی در مورد ساختمانهای سنتی:
زلزله و نکات مهم در ساختمان سنتی(مصالح بنایی+ کلاف افقی)
زلزله و نکات مهم در ساختمان سنتی(مصالح بنایی+ کلاف افقی) زلزله جدی ترین حادثه طبیعی است که منجر به آسیب های انسانی،اجتماعی،اقتصادی و سیاسی بسیار شدید می شود.آئین نامه 2800 زلزله در پیوست 1 خود درجه بندی خطر نسبی زلزله را برای شهر ها و نقاط مختلف ایران بر اساس چهار تقسیم بندی خطر نسبی زلزله شامل : کم،متوسط،زیاد و خیلی زیاد انجام داده است که بهبهان را در درجه خطر نسبی زیاد قرار داده و این بیان کننده وضعیت خاصی است برای مردم،دست اندرکاران و ادارات مرتبط و نیز مهندسان و هم چنین سازندگان مسکن و سایر مجریان پروژه های عمرانی و زیربنایی و … مبحث زلزله بسیار گسترده بوده و سعی داریم که در مقالات متعدد اطلاعات لازم برای کاربران محترم در رده های مختلف ارائه نماییم و لیکن در این مقاله کلیاتی از توصیه های لازم الاجرا در بخش ساختمان سازی سنتی که توسط آیین نامه های معتبر و مقررات ملی ساختمانی ایران صادر شده یادآوری می کنیم:
اسلاید 16 :
1-در ساختمان های با مصالح بنایی،شناژبندی افقی و قائم اجباری است.
2-طول ساختمان (زیر بنا) از سه برابر عرض آن یا 25 متر بیشتر نباشد.در غیر اینصورت استفاده از درز انقطاع الزامی است.
3-ساختمان نسبت به هر دو محور اصلی تقریبا قرینه باشد.
4-حداکثر تعداد طبقات در این ساختمان ها شامل زیر زمین + دو طبقه روی زمین می باشد.
5-تراز روی بام نسبت به متوسط زمین زمین مجاور از 8 متر بیشتر نباشد.
6-حتی المقدور از ایجاد اختلاف سطح در طبقه پرهیز شود(مگر با تمهیدات خاص)
7-روی هیچ قسمت از پیشامدگی ساختمان نباید دیواری ساخته شود ولی ساخت جان پناه تا 70 سانتی متر مجاز است.
8-ساخت شالوده به صورت شیب دار مجاز نیست.
9-کلیه دیوارهای پیرامونی (بار بر و غیر بار بر) باید 35 سانتی متر اجرا شود.
10-رگ های دیوار چینی در تمام قسمتهای ساختمان باید همزمان (در ارتفاع) اجرا شود و استفاده از روش هشت گیر در ساخت دیوارها مجاز نمی باشد.
اسلاید 17 :
11-دیوارها در محل اجرای کلافهای قائم بتن مسلح به صورت هشت گیر اجرا گردند.به جای استفاده از هشت گیر می توان در هنگام اجرای دیوار با تعبیه شاخکها یا میلگردهای افقی در هر 50 سانتی متر ارتفاع،اتصال بین دیوار و کلاف را تامین نمود.
12-دیوارها باید پس از اجرا حداقل به مدت سه روز مرطوب نگه داشته شوند.
13-در ساخت دیوارها باربر از یک نوع آجر استفاده شود.
14-باز شوها (در و پنجره و …) نباید سبب قطع کلافها شوند.
15-طول نشیمن نعل درگاه بر روی دیوار در هر طرف باید حداقل 25 سانتی متر باشد.
16-در کلیه دیوارهای باربر،باید کلاف های افقی در تراز زیر دیوار و زیر سقف ساخته شود.
17-کلاف های قائم باید در محل تقاطع دیوار ها تعبیه گردند.در صورتی که طول دیوار بین دو کلاف بیش از 5 متر باشد باید کلاف های قائم با توزیع یکنواخت در فواصل کمتر از 5 متر در داخل دیوار تعبیه گردد.
18-کلاف افقی نباید در هیچ جا منقطع باشد.عبور لوله با قطر بیش از یک ششم عرض کلاف از درون کلاف مجاز نمی باشد.
اسلاید 18 :
19-میلگرد مورد استفاده در بتن پوشش سقف،حداقل به قطر 6 میلی متر و به فواصل حداکثر 25 سانتی متر در جهت عمود بر تیرچه ها قرار داده شود.
20-بتن پوشش روی بلوکها حداقل دارای 5 سانتی متر ضخامت باشد.
21-در صورت تجاوز دهانه تیرچه ها از 4 متر،تیرچه ها به وسیله کلاف عرضی (شناژ مخفی) به هم متصل شوند.
22-حداکثر ارتفاع جان پناه به ضخامت 20 سانتی متر برابر 70 سانتی متر می باشد.
23-ارتفاع خر پشته از طبقه زیرین خود حداکثر 3 متر و اجرای کلاف افقی و قائم آن الزامی است.
24-در نماسازی در صورتی که آجر نما پس از احداث آجر پشت کار چیده می شود باید با مهار کردن مفتول های فلزی در داخل ملات پشت کار و قرار دادن سرآزاد این مفتولها در ملات آجر نما،این دو قسمت آجر کاری به هم متصل شوند.فاصله این مفتولها در هر یک از جهات افقی و قائم نباید از 50 سانتی متر بیشتر باشد.
منابع :
1-آیین نامه طراحی ساختمانها در برابر زلزله
2-مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان
اسلاید 19 :
مزایای ساختمانهای سنتی که در گذشته از آنها بهره میگرفتند:
چهار سیستم ، یعنی بادگیر، سقف گنبدی ، حیاط و زیرزمین برای خنک سازی در طول روز استفاده می شد. و شیوه هایی هم برای حفظ برودت زمستان تا تابستان و استفاده از آنها وجود داشت که آب انبار و یخچال (چاله های یخی) از آن جمله به شمار می روند.
در آب انبار، آب سرد زمستان در سردابی زیرزمین جمع آوری می شد و با روشهای مختلف ، از انتقال حرارت بیرون به داخل جلوگیری می شد. استفاده از بادگیر و سایه انداختن ، دو روش برای خنک نگاه داشتن آب در آب انبار بود. در روش چاله های یخی هم در شبهای صاف زمستان ، لایه هایی از یخ می ساختند و آنها را در چاله هایی نگاهداری می کردند تا در تابستان از آنها استفاده شود.
البته هر دوی این روشها بسیار غیربهداشتی بودند، ولی مردم آن زمان چاره دیگری نیز نداشتند! به نظر می رسد اجداد ما، مهندسانی عالی بودند که انواع شاهکارهای مهندسی را خلق کرده اند.
