بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
نوسانات اقلیمی (تغییر اقلیم) و تأثیر آن بر محیط زیست ایران و جهان)تامین غذا و اثرآن بر روی صلح منطقه ای وجهانی)
اسلاید 2 :
سرآغاز
تغییر اقلیم یا آب و هوا یک مشکل محیط زیستی است که در دهه های اخیر مورد توجه بسیاری از محافل علمی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قرار گرفته است. محمدی و همکاران (1395) بیان می کنند که کانون مساله تغییر اقلیم، ظرفیت زمین در جذب دی اکسیدکربن و دیگر گازهای گلخانه ای است که به سوی اشباع می رود و باید آن را به عنوان مهمترین تهدید پیش روی توسعه پایدار معرفی نمود.
تهدیدی که منابع طبیعی، محیط زیست، سلامت انسان، امنیت غذایی و اقتصاد را در معرض آسیب های جدی قرار داده است.
اسلاید 3 :
از آنجایی که تغییر این گازها بستگی زیادی به تغییر فعالیت های اقتصادی و سیاسی تمامی کشورها در آینده دارد، از سال 1979 سازمان ملل متحد ضمن شناسایی این مساله، به برگزاری اجلاسهای بین المللی و منطقه ای در این زمینه پرداخته و در نهایت با تصویب دو سند الزام آور به تدریج سیاست ها، خط مشی ها و تدابیری را جهت رویارویی با این پدیده در نظر گرفته است. مهم ترین این سیاست ها تثبیت غلظت گازهای گلخانه ای، کاهش میزان آن و سازگاری با تغییر آب و هوا است که سازمان ملل با تصویب (کنوانسیون ملل متحد در مورد تغییر آب و هوا، 1992)، خط مشی تثبیت و سازگاری و از طریق (پروتکل کیوتو 1997)، کاهش گازهای گلخانه ای را در دستور کار قرار داده است.
اسلاید 4 :
از جمله این پژوهش ها بررسی شاخص های معیار برای مقایسه میان انتشار گازهای گلخانه ای در کشورهای مختلف، به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس (مخدوم 1391) و بررسی رابطه مستقیم میزان انتشار سرانه دی اکسید کربن و درآمد سرانه کشورهای عضو اوپک با استفاده از منحنی محیط زیستی کوزنتس باید اشاره کرد.
اهمیت این موضوع را می توان در سیر مطالعاتی پژوهش های انجام شده در این زمینه مشاهده نمود. تحقیقات صورت گرفته در ایران به طور عمده به تشریح اقدامات حقوقی جامعه بین الملل در برابر تغییرات آب و هوا (تصویب کنوانسیون و سپس پروتکل کیوتو) و فرصت ها و چالش های پیش روی ایران پرداخته اند.
اسلاید 5 :
یافته های این بررسی ها مبین این نکته کلیدی است که بیشتر کشورهای حاشیه خلیج فارس و اوپک (از جمله ایران) بیشتر به فرایند رشد و توسعه توجه داشته اند و مباحث محیط زیستی در الویت بعدی آنها قرار دارد. محمدی و همکاران (1395) باور دارند که پیامدهای تغییرات آب و هوا در دو دسته آسیب های مستقیم و غیر مستقیم قابل طبقه بندی هستند.
آسیب های مستقیم، خسارت های طبیعی ناشی از تغییرات آب و هوا است که استمرار طبیعی حیات بشری را در اکوسیستم های کره زمین مورد تهدید قرار می دهند. خشکسالی، طوفان های دریایی سهمگین مانند بالا آمدن سطح آب دریاها،کاهش منابع آب شیرین، گرم شدن هوا، آتش سوزی جنگل ها، بیابان زایی و مهاجرت، از جمله آسیب های مستقیم هستند و منظور از پیامدهای غیرمستقیم، آسیب های اقتصادی ناشی از اجرای تدابیر جامعه بین المللی در واکنش به تغییرات اقلیمی است.
اسلاید 6 :
در سال 1951 سازمان جهانی هواشناسی مطالعاتی را در مورد تاثیر دی اکسید کربن بر هواسپهر و ارتباط بین گرم شدن زمین و گازهای گلخانه ای انجام داد. نتایج حاصل از این مطالعات، بر فعالیت انسانی که موجب افزایش تمرکز این گازها در سطح جو می شد، تاکید می کرد. تغییر آب و هوا یکی از پیچیده ترین مشکلاتی است که بشر در حال و آینده با آن مواجه است.
انسان با بی توجهی به قوانین حاکم بر طبیعت و عدم شناخت مسائل محیط زیستی مرتبط با آن عامل اصلی این تغییرات محسوب می گردد. تغییرات ثبت شده در ایستگاه های هواشناسی و کشتی ها نشان می دهد که از اوایل قرن بیستم هوای سطح زمین و دریا به طور متوسط 0/45 درجه سانتی گراد گرمتر شده است. عقب نشینی و ذوب شدن یخ های قطبی از پایان قرن 19 شواهد تاریخی مبنی بر گرم شدن هوای کره زمین می باشد.
اسلاید 7 :
در رابطه با تغییر اقلیم و اثرات آن، کشور ایران با دارا بودن تنوع اقلیمی نسبتا زیاد از حساسیت بیشتری برخوردار است و مطالعات مقایسه ای تغییرات بارندگی در دو مقطع زمانی 30 ساله 1961 تا 1990 و دوره ده ساله 1981 تا 1990 نشان می دهد که تغییرات شدید بارندگی در نواحی شمال غربی، غربی و بعضی از نواحی شرقی دریای خزر اتفاق افتاده است که نمایانگر افزایش بارندگی هاست.
تحقیقات و بررسی های اخیر در ایران نشان می دهد که از بارش های منجمد کاسته شده و به جای آن بارندگی های رگباری که اغلب با سیل همراه است در غیر فصل و با شدت بیشتری ریزش می نماید.
در سال های اخیر همه شاهد وقوع این پدیده های ناگوار در جهان و کشور بوده ایم که حاصل آن خسارات مالی و جانی فراوان بوده است.
اسلاید 8 :
کاهش بارندگی در ده سال اخیز در شمال خراسان- جنوب سیستان و بلوچستان و اکثر نواحی ساحل دریای خزر مشاهده شده است.
کنوانسیون تغییر آب و هوا یکی از پر چالش ترین کنوانسیونهای محیط زیستی محسوب می شود. در یک دهه اخیر بحث های مربوط به کنوانسیون تغییرات آب و هوا (که به کنوانسیون کیوتو نیز معروف است)، ابعاد بسیار گسترده تری به خود گرفته و فراتر از آن، مذاکرات فرا- کیوتو موضوع انرژی و سوخت های فسیلی را در بر گرفته و موجب شده است تا امنیت انرژی و توسعه پایدار نیز به مباحث تغییر آب و هوا اضافه شود (سازمان حفاظت محیط زیست، 1387).
اسلاید 9 :
این کنوانسیون مسئولیت های مشترک ولی متفاوتی را برای کشورهای عضو در نظر گرفته است. جمهوری اسلامی ایران نیز یکی از اعضای این کنوانسیون است که در راستای عمل به تعهدات خود طرح توانمندسازی را با کمک مالی تسهیلات جهانی محیط زیست سازمان ملل از سال 1377 در سازمان حفاظت محیط زیست تهیه کرده است. برخی از محققان معتقدند که اگر چه به نظر می رسد ایران به بسیاری از تعهدات خود نسبت به کنوانسیون عمل کرده است، ولی در عین حال، مشکلاتی نظیر ضعف قوانین مربوط به تغییرات آب و هوا، فقدان عناصر تحقیق و تشویق در قانون و نیز ضعف مدیریت در مورد فعالیت های اجرایی در این زمینه قابل طرح است.
اسلاید 10 :
همچنین، عدم هماهنگی بین بخش های مختلف کشور و نیز عدم تناسب بین جرایم محیط زیستی و پاسخ تعیین شده، از جمله چالش های اجرایی کنوانسیون تغییر آب و هوا در ایران است.
برخی از مطالعات نیز نشان داده اند که طی سال های اخیر، ضعف مدیریت در فعالیت های اجرایی و عدم هماهنگی بخش های مرتبط، از جمله عوامل موثر بر گسترش آلودگی در سطح ملی و محلی بوده است.
ایران در تولید دی اکسید کربن در بخش صنایع، پالایشگاه ها و حمل و نقل از رتبه هجدهم دنیا در سال 1996 به رتبه دهم در سال 2007 رسیده بود.
اسلاید 11 :
ایران به همراه روسیه، آمریکا، چین و کانادا جزء بزرگترین کشورهای تولیدکننده کربن در سال 2010 شناخته شده اند. بر اساس گزارش شاخص های عملکرد آب و هوایی سال 2011 موسسه جرمن واچ کشور ایران رتبه 52 را از بین 60 جایگاه به خود اختصاص داده است که نسبت به سال قبل، حاکی از سقوط 14 پله ای در شاخص عملکرد تغییرات آب و هوایی است.
علت این امر رشد بالای انتشار کربن ناشی از احتراق سوخت است که در سال 1373، 5/3 درصد بوده و در سال های اخیر، به 6 درصد رسیده است. این امر نشان می دهد که علی رغم گذشت چندین سال از زمان عضویت جمهوری اسلامی ایران در کنوانسیون تغییر آب و هوا، روند اجرای سیاست های مقابله با تغییر آب و هوا بسیار آرام و کند پیش می رود.
اسلاید 12 :
اگر این یک واقعیت است که گرم شدن آب و هوای کره زمین در مقایسه سیاره ای به طور مسلم ایران را هم در قلمرو تاثیرگذاری خود قرار خواهد داد، لیکن به دلیل بی توجی به این مسئله و ملموس نبودن آن، می توان گفت این موضوع هنوز به عنوان یک دغدغه ملی مطرح نیست.
از هم اکنون ناهنجاری های گستره اقلیمی با ناهنجاری هایی که در اوضاع آب و هوایی به وجود آمده، جسته و گریخته خود را نشان می دهند. توفان های گرد و خاک که از سال 1392 بخش های وسیعی از کشور را در بر گرفت و با توجه به خشکسالی ها و کم آبی های دوره ای، همچنین سیل خیزی های مقطعی در گوشه و کنار می توان در مورد اثرات این تغییرات طبیعی اقلیمی و آن چه که گریبانگیر ایران خواهد شد، اظهارنظر کرد (صالحی و پازوکی نژاد، 1396).
اسلاید 13 :
اقلیمی و تاثیر مستقیم بر تغییرات محیط زیست
مهمترین تاثیرات اقلیم بر بیابان زدایی، هیدرولوژی و منابع آب، بالا آمدن آب دریا، خشکسالی، کشاورزی، منابع طبیعی و جنگل ها، بلایای طبیعی، محیط زیست، مسائل شهرنشینی و توسعه شهرها، ذخائر غذایی انسان، انرژی و دیگر مسائل اقتصادی و اجتماعی جامعه است.
برخی از پیش بینی ها در مورد اثرات مستقیم گرم شدن جهانی و یا تغییر اقلیم که در قرن بیست و یکم رخ خواهد داد عبارتند از (صالحی و پازوکی نژاد، 1396):
اسلاید 14 :
یخ قطب های کره زمین آب خواهند شد و سطح آب دریا تا 1- 2 متر افزایش خواهد یافت؛
گیاهان و جانوران در مناطقی که اکنون زندگی می کنند در معرض انقراض قرار می گیرند یا نابود خواهند شد؛
زمین های کشاورزی به بیابان تبدیل خواهد شد و بالعکس؛
تغییرات شدتی جوی بیشتر معمول خواهد شد؛
شهرها با مشکل کم آبی مواجه خواهند شد.
اسلاید 15 :
در جمع بندی نظریه هایی که تا کنون در این مورد ارائه شده است، به نظر می رسد که این دو عامل تکیه شده است: اول عامل زمینی (درون زمین، سطح زمین، مقدار نمک آب اقیانوس ها، جو زمین، جابجایی قطب و اشتقاق قاره ها) دوم عامل کیهانی (تغییر مدار زمین، جذب انرژی به وسیله ذرات و غبارهای کیهانی، و بالاخره تغییرات ابتدایی در انرژی تابش خورشید). از این نظر، نظریه رانش قاره ای، به ویژه از دیدگاه زمین شناسی اهمیت بسیار دارد.
اسلاید 16 :
یکی از وقایع مهمی که در سال 2001 میلادی اتفاق افتاد اتمام دوره طولانی پدیده لانینا بود که از اواسط سال 1998 میلادی شروع شده بود
تاثیرات این پدیده بر روی اقلیم جهان شامل دو اثر سرد شدن و گرم شدن مناطق مختلف کره زمین بود که حالت سرد شدن در نواحی جنوب خاورمیانه، قسمت هایی از آفریقا و سواحل ایالت متحده آمریکا بروز کرد.
حالت گرم شدن نیز در نواحی استوایی اقیانوس آرام رخ داد. به دنبال آن النینو که پدیده عکس لانیناست به وقوع مستمر خود ادامه داده است.
اسلاید 17 :
اثر تغییرات اقلیمی بر ذخائر غذایی انسان
مطالعات انجام گرفته توسط مرکز پژوهش های اقلیم شناسی انگلیس حاکی از آن است که در طول یک قرن اخیر به دلیل افزایش دی اکسید کربن در جو، حدود 57% آن در هوا باقی مانده و 34% در آب اقیانوس ها و دریاها وارد شده و تنها 9% آن توسط جنگل ها و پوشش گیاهی جذب شده است. نقش دو برابر شدن میزان دی اکسید کربن در تغییرات اقلیمی یک مساله جدی است و اولین آثار آن به صورت افزایش دما بروز می کند. به دنباله آن آتش سوزی جنگل ها و تغییرات شدید در میکرو ارگانیسم های خاک صورت می پذیرد.
اسلاید 18 :
گاز اجازه دریافت تشعشعات خورشید را به زمین داده ولی هنگام بازگشت انرژی، تشعشعات فروسرخ را جذب می کند، جذب این طیف از انرژی توسط دی اکسید کربن، تبادلات گرمایی زمین را از حالت تعادلی خارج می سازد و منجر به گرم شدن هوا می شود.
افزایش دی اکسیدکربن می تواند بر تولیدات گیاهی، سطح پوشش گیاهی، محصولات و نیز بر بهره وری آب، تاثیر گذارد
تحقیقات یاد شده، نشان می دهد که روند فزاینده دی اکسید کربن می تواند موجب مسدود شدن روزنه های برگ گیاهان گردیده و منجر به کاهش تعرق آنها تا 34% گردد. تقریبا اغلب تحقیقات و کتاب های نوشته شده در مورد اثر دی اکسیدکربن حاکی از این مساله است که یک افزایش دما به مقدار 1/5 تا 4 درجه سانتی گراد در هواسپهر اتفاق افتاده است.
اسلاید 19 :
هر نوع تغییراتی در آب و هوا (چه به صورت گرم تر شدن و چه به صورت سرما یا سیلاب و طوفان) می توان حاصل دهی اراضی کشاورزی و تولید محصولات را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. تغییرات اقلیمی می توانند در سطح محلی (میکرو) و در سطح ماکرو بر روند تولیدات کشاورزی موثر واقع شوند.
علاوه بر دی اکسیدکربن دیگر گازهای مازاد مانند متان و SO2 بر فعالیت های کشاورزی موثر بوده اند. این گازها میتوانند هنگام بارندگی در آب های جوی حل شده و باران های اسیدی با غلظت بالایی را در اراضی زراعی ایجاد کنند، در نتیجه خسارات جدی را به محصولات وارد می آورند.
اسلاید 20 :
در خشکسالی 70- 1969 استرالیا، تولیدات محصولات کشاورزی بیش از 25% افت کردند و در همین سال در بولادلای (استرالیا) یک طوفان ترنادو منجر به کنده شده و شکسته شدن 1/5 میلیون اصله درخت گردید. چنین وقایعی می توانند توانایی اراضی را در زمینه تولید غذا در سطح منطقه ای و قاره ای تحت تاثیر قرار دهند. مسلما به دلیل کاهش بازدهی تحت تاثیر خشکسالی ها یا دیگر شرایط ناشی از تغییرات اقلیمی، قیمت محصولات کشاورزی افزایش می یابد.
در نواحی نیمه خشک که بخشی از اقتصاد مردم به دامداری وابسته است، تغییرات اقلیمی می تواند در تولید گوشت و مواد لبنی موثر شده و الگوی تغذیه ساکنان منطقه را تحت تاثیر قرار دهد.
