بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
آموزه های فرهنگی تمدنی رسانه- زیارت اربعین به مثابه میراث ماندگار حضرت زینب سلام الله علیها
اسلاید 2 :
نگاه نسل نو و همهى کسانى که نیروى جوانى را در خدمت به اهداف و آرمانهاى بلند میخواهند، باید به آیندههاى روشن و دور باشد. آیندهى دور، ایجاد تمدن اسلامى است؛ تمدن نوین، متناسب با نیازها و ظرفیتهاى امروز بشریتى که از حوادث گوناگون قرنهاى اخیر زخم خورده است، مجروح است، غمگین است و نسلهاى جوان آن دچار یأس و نومیدى و افسردگىاند. اسلام میتواند این نسل ها را به آفاق جدیدى برساند، دلهاى آنها را شاد کند و آنها را آنچنانکه متناسب و شایستهى کرامت انسان است، کرامت ببخشد؛ تمدن نوین اسلامى یعنى این. و شما هستههاى مهم و اساسى و اصلى در ایجاد این تمدنید. سازندگان آیندهى کشور و آیندهى این تمدن و در واقع آیندهى جهان، شما جوانهاى امروزید.
اسلاید 3 :
مقدمه
لزوم فهم کنش ارتباطی حضرت زینب سلام الله علیها و ایجاد فناوری نرمی به نام زیارت به مثابه ارتباطاتی پویا و ماندگار از امام سجاد علیه السلام و حضرت زینب سلام الله علیها در بستر تاریخ جهت دست گیری و هدایت تاریخی جوامع
رابطه حاکم در اجتماع عاشورا امام و امت بوده و همه روابط ذیل این الگو معنی می یابد. و البته شکل گیری اجتماع بیست میلونی در اربعین نیز خارج از این قاعده فهم نمی شود. در واقع استعاره امت بهترین معرف اربعین است.
فهم ارتباطات اسلامی و الگوهای آن در یک منظومه کامل و پویا از بینش و معرفت دینی و اهداف و مقاصد و ابزارها و امکانات آن حاصل می شود و التقاط در فهم کنش و سیره اجتماعی و تاریخی اهل بیت علیهم السلام سم مهلکی است که دامن اسلامی سازی علوم انسانی را گرفته است.
اربعین می تواند بستر برای تحول نظری و عملی در علوم انسانی و اجتماعی گرفتار و مسمومی است که علل العلل بسیاری از بدفهمی و بدعملی های ما در فرایند دولت سازی اسلامی خواهد بود.
می توان به جرات علوم انسانی موجود را در بستر اربعین ابطال شده دانست و منتظر بازنگری اساسی در پیش فرض ها و اصول و قواعد علوم اجتماعی و انسانی دانست.
اسلاید 4 :
مقدمه
دسته بندی پیاده روی اربعین در یک دسته خاص تقلیل واقعیت ان است.
اربعین، در حقیقت گروه عظیم انسانهای فرا سرزمینی فرامذهبی و فرازبانی است که بخشی ولو اندک از عمر خود را در کنار یکدیگر زیست می کنند.
از انجا که محور مشخصه این نوع زیست پیمودن راه است، یک ماکت اولیه و کوچک از شکل گیری جامعه با تلقی اسلامی(همان امت) است.
جامعه مطلوب اسلامی ارکانی دارد که این مدل از نوع زیستن در کربلا و در اربعین نیز دارد: سبک زندگی، سبک رهبری، سبک مدیریت، نظام ارتباطات انسانی، اخلاق اجتماعی، فرهنگ اقتصادی.
اثبات این شاخصه ها در راهپیمایی اربعین میتواند زمینه و بستری باشد برای ارائه الگوی جامعی از فرهنگ و تمدن شیعه به مثابه ساختار، مقصد و غایت بنیادی جامعه دینی.
عنصر اصلی که در مورد هر یک از این شاخصه ها اعمال میگردد حرکت است.
حرکت نفی تعلقاتی است که انسانها را از دست یابی به مواهب اجتماع (اجتماع در برابر جامعه) باز میدارد.
اسلاید 5 :
ایا از اربعین می توانیم در مسیر فرهنگی ملت سازی بهره بگیریم؟
باید گفت راهپیمایی اربعین ظرفیت این را دارد که ملتهای منطقه در یک پویش عمومی به خود آگاهی مشترکی بر اساس مولفه محبت حسین ع دست یابند به نحوی که با اقتضائات روز سازگار است و در مقابل حملات پایدار.
انچه مهم است درکی است که ما باید از اربعین به مثابه رسانه- زیارت بدهیم.
اربعین یک رسانه است و از این جهت دارای اثرات تمدنی زودرس، دیرپا و عمیق است و قابلیت این معنای ارتباطی به برکت ریشه ان در عمق تاریخ است.
کمترین پدیدار اجتماعی را میتوانیم بیابیم که در کوتاه ترین زمان به بالاترین حد از مشارکت اجتماعی و همزمان نرخ رشد بالای مشارکت در طول سال برسد
باز خورد هایی که این پدیده در جریان رسانه ای بین المللی دارد به نحو مشخصی، گزاره های مرسوم فرهنگی سیاسی رسانه ای و اجتماعی را محل تردید قرار میدهد.
مواجهه همراه با سکوت جریان رسانه ای بین المللی با پدیده رشد یابنده اربعین گویای شکل گیری یک جریان تماما ناهمسو با مدیریت جهان است. که تنها راه مواجهه با ان تلاش برای بایکوت خبری ان است.
راهپیمایی اربعین میتواند در مواجهه با این بایکوت خبری سنگین، نقش رسانه ای خویش را در طراحی یک تمدن جدید و بخصوص با تاکید بر فرایندهای جامعه سازی و ملت سازی ایفا کند.
اسلاید 6 :
امکان سنجی رسانه انگاری اربعین
رسانه عموما وسیله انتقال پیام و نهایتا ابزاری که خود پیام است.
عالمان علوم ارتباطات تلقی گسترده از مصادیق رسانه رانمی پسندند.
از نظر ایشان رسانه همبسته امر تکنولوژیک است وتکنولوژی ذاتی رسانه است.
رسانه مدرن بر قدرت متکی است.
رسانه غیر مدرن بر اصل اختیار.
رسانه مدرن خود پیام است اما رسانه غیر مدرن عامل انتقال پیام.
رسانه مدرن خود قدرت و حاکمیت است اما رسانه غیر مدرن ابزار حاکمیت.
در حکومت دینی رسانه ابزار است، اصل بر تخدیر نیست بلکه بر دعوت و تبیین است.
رسانه در تلقی اسلامی بر هر چیزی که معنایی را انتقال دهد قابل اطلاق است.
قران کریم می فرماید : مَّا عَلىَ الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ وَ مَا عَلَيْنَا إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِين
در جامعه دینی رسانه ها وسیله بلاغ هستند، رسانه در این تلقی برای رساندن پیام و هدایت کسانی استکه هدایت پذیرند. هدف در این رسانه ها ابلاغ و تبلیغ است.
اسلاید 7 :
رسانه های خاص دینی
استعاره های قرانی برای بیان الگوهای عینی، در واقع نقش رسانه ای را ایفا میکنند.
در بین مفاهیم مختلف رسانه ای که دین اسلام از ان بهره می گیرد، اسوه و الگو از سرامدان انتقال پیام است.
لَّقَدْ كاَنَ لَكُمْ فىِ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كاَنَ يَرْجُواْ اللَّهَ وَ الْيَوْمَ الاَخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا قَدْ كاَنَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فىِ إِبْرَاهِيمَ وَ الَّذِينَ مَعَهُ
در این ایات میتوانست بجای تاکید بر شخصیت پیامبراکرم حضرت ابراهیم و اصحاب ایشان، کماکان بر همان گزاره های و قواعدی که اسوه ها نمودارهای انها هستند تاکید نماید.
تاکید بر اسوه ها صرف نظر از اقتضائات اجتماعی و سیاسی ان، تاکید بر کارکرد رسانه ای اسوه هااست. چنانکه اصطلاح قرانی دیگر برای بیان این منظور کلمه شاهد است.
وَ كَذَالِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِّتَكُونُواْ شهَدَاءَ عَلىَ النَّاسِ وَ يَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا
إِنَّ إِبْراهيمَ كانَ أُمَّةً قانِتاً لِلَّهِ حَنيفاً وَ لَمْ يَكُ مِنَ الْمُشْرِكينَ بطورى كه راغب گفته ابراهیم به مثابه امت قائم مقام جماعت در عبادت خدا است.
صاحب مجمع البیان ذیل إِنَّ هذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً واحِدَةً وَ أَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ می فرماید: اصل امت، جماعتى است كه در مسير واحدى باشد. از نظر علامه طباطبایی نیز اصل كلمه (امت) به معناى قصد است، و بر جماعتى اطلاق مىشود، كه افراد آن داراى يك مقصد و يك هدف باشند، و اين مقصد واحد رابطه واحدى ميان افراد باشد و بهمين جهت توانستهاند اين كلمه را بر يك فرد هم اطلاق كنند، و همچنين در ساير موارد اطلاقش معناى قصد رعايت شده
اسلاید 8 :
حضرت ابراهیم در قرآن به عنوان اسوه و امت معرفی شدند. امت به عنوان یک جمعی که به سوی یک هدفی رهسپار است. این استعاره با استعاره از اربعین به عنوان امت (از حیث محتوا و رسانه) نیز قرابت دارد.
لذا می توان راهپیمایی اربعین را در قالبی که در مورد حضرت ابراهیم ع گفته شد قرار دهیم و از استعاره امت برای تبیین رسانه گون از جمعیتی با ویژگیهای خاص استفاده کنیم و این استعاره را به اربعین نسبت دهیم و اربعین را استعاره ای از امتی بدانیم که به سوی یک مقصد در حال حرکت اند. گرچه مسیرهای متفاوتی داشته باشند.
پس اربعین معرف امت و هم یک الگو و یک رسانه است. البته رسانه ای است که واقعیت را گزارش میکند نه اینکه آن را بسازد یا بازنمائی کند. درواقع در راهپیمایی اربعین به مثابه رسانه، خود امت نشان داده میشود و نه معنای ان.
بر خلاف رسانه های مدرن که تلاش میکنند که در ضمن هژمونی زبانی، جامعه مدرن را در غیریت سازی با رقبای برساخته ای که مستشرقین تدارک کرده اند، مدرنیته را بازنمائی کند.
کارایی بالای رسانه ای راهپیمایی اربعین در این است که موضوع و محتوای خود را در چنین قالبی ارائه نمیکند. بلکه همگان نسبت به این موضوع و محتوا احساس یگانگی و همراهی دارند.
خودرسانه بودن اربعین
اسلاید 9 :
استعاره امت در توصیف راهپمایی اربعین
راهپیمایی اربعین صرف نظر از طراحی که توسط معصومین علیهم السلام بخصوص حضرت زینب سلام الله علیها انجام شده است، دارای خصایصی است که عمدتا مترتب بر همان طراحی می باشد.
امام حسن عسگری علیه السلام ویژگیهای پنج گانه ای برای مومن برمیشمارد که در نتیجه ان همگان بر یک رویه رفتاری ثبات می یابندکه ضرورتا به شکل گیری یک «ما»ی جمعی منجر خواهد شد. تاکید بر زیارت اربعین خصوصا با رعایت ادب پیاده روی، اجتماعی عظیم را خواه نا خواه سبب شده است که تحقق ان رخ نخواهد داد مگر انکه اقتضائات سیاسی اجتماعی امنیتی و رفاهی ان در نظر گرفته شود.
فهم و دریافت از این مجموعه به عنوان یک جامعه در حال حرکت را باید ذیل ابرمفهوم عاشورا در نظر گرفت. در واقع راهپیمایی اربعین نمایشی است از جامعه جهانی در جهان عاشورایی. به نحوی که معنای کلمه امت را محقق سازد.
صورتبندی چنین امتی برپایۀ معشوق واحدی انجام مییابد که در آن معرفت، مصیبت، و حماسۀ امام حسین (ع) بر همه منها و منیتها غالب و همه را به یک ما تبدیل میکند(وحدت اجتماعی بر پایه معشوق مشترک).
آنچه جوهر و هسته مرکزی اربعین را شکل داده و آن را به یک جامعه بهشتی در زمانۀ سکولار امروز تبدیل میکند، همین وجود یک ما از منهای مختلف فرهنگی، و دینی بر محور یک هدف متعالی و محبوب است.
همه منها و منیتهای سِفلی در پرتو نور حسینی به یک ما و بلکه به یک منِ کُلّی و عِلوی تبدیل میشوند. ادیان مذاهب و قومیتهای مختلف با توجه به محبت و دلسوزی نسبت به مظلومیت حضرت اباعبدالله وارد این جامعه شده و بر اساس همین معنا نیز با دیگران ارتباط بر قرار میکنند. لذا اربعین از منظر رسانش صرفا یک موضوع عراقی شیعی یا اسلامی نیست.
اسلاید 10 :
روند امت سازی در جامعه اسلامی در برابر ملت سازی غربی است. طی کردن این روند مستلزم طرحی فرهنگی است که جامعه راهپیمایی اربعین نمودار و الگویی از ان است.
امت در معنای قرانی اقتضائاتی دارد که در راهپیمایی اربعین قابل شناسایی هستند. این ویژگیها و اقتضائات که در روند جامعه سازی دینی بکار گرفته میشوند بر اساس همان جوهره اصلی تجمع اربعین که وحدت حول محبت به سید الشهدا و انکار ظلمی است که به ایشان روا داشته شده است.
ایجاد وحدت، حلوفصل اختلافات، بهویژه در امور دینی، ایجاد فضای اخوت و برادری، از بین بردن زمینههای کینه و مهرورزی، از اقدامات اساسی جامعهسازی دینی است. بدیهی است خارج از چارچوب راهپیمایی اربعین تلاش برای برطرف کردن دوگانگی که درنتیجه مناقشات سیاسی ایجاد شده است غیر ممکن است.
راهپیمایی اربعین به عنوان یک رسانه میتواند حقیقت وحدت امت را برجسته و واقعیات اختلافی بین ملل واقوام را کمرنگ نماید.
بسط و گسترش اصل تعاون و همکاری اعضای آن با یکدیگر وجه دیگر جامعه سازی بر اساس استعاره امت است. از دیدگاه اسلام عناصر امت، عضو یک پیکرند.. معاضدت و همکاری عناصر اصلی امت بر محور بر و تقوا در صورتی است که تعبیرهای واحدی از خوبی و تقوا حاصل شود. «وَ تَعاوَنُوا عَلَی الْبِرِّ وَ التَّقْوی وَ لا تَعاوَنُوا عَلَی الإْثْمِ وَ الْعُدْوانِ…» راهپیمایی اربعین معنای ظلم و عدل و درنتیجه خوبی وبدی را در دوگانه محبت به اهل بیت مظلوم پیامبر و مخالفت با ظالمین وستمکاران، جهانی وهمه گیر نموده، و تعبیرهای فرازبانی را ممکن می سازد.
کارکرد امت سازی رسانه زیارت اربعین
اسلاید 11 :
نتیجه گیری
راهپیمایی اربعین خود رسانه ای در طرح اندیشه امت اسلامی است و ضرورتا توسط جریان رسانه ای بین المللی بایکوت میشود. این واقعه خود رسانه است و نیازی به کار رسانه ای به معنای مرسوم ندارد. رسانه بودن ان مستلزم التزام به دقایق و اقتضائاتی است که انرا شکل داده است.
این واقعه امر حکومتی نیست بلکه رستاخیزی است مردمی که تقویت کننده مبانی حکومت شیعی و ولایت فقیه است. لذا تلاش حکومتها برای بهبود ان اگر به معنای مداخله گری و تصدی گری باشد قطعا در جریان طبیعی ان خلل وارد خواهد ساخت.
این واقعه نیاز به کار رسانه ای به معنایی که مرسوم است نداشته و تصدی گری حکومتی برای تبلیغ ان، تقلیل شان و جایگاه رفیع ان است. اقتضای خود رسانگی اربعین این است که چنانکه به صورت خودجوش شکل گرفته است به همان صورت نیز معرفی و تبلیغ جهانی شود.
بایکوت رسانه ای غرب، در این معنا بهترین تبلیغ برای اربعین است. درک این که جریان رسانه ای بین المللی در مواجهه با اربعین نه راه پس دارد و نه راه پیش و به اصطلاح عمومی شده شطرنج، در موقعیت کیش و مات قرار دارند، به واقع تصوری هولناک از فروپاشی این جریان را ایجاد خواهد کرد.
التزام به کارکرد اصیل رسانه ای اربعین در نشانگری استعاره امت، ضرورت همگرایی نخبگان سیاسی با این اقتضائات و تلاش برای پیشروی این اقتضائات در لایه های جامعه دینی فراتر از جغرافیای شکل گیری راهپیمایی اربعین را رهنمون میسازد. بنابراین التزام به قواعد راهپیمایی اربعین در الگوهای سیاست ورزی میتواند در روند راست کارکردی رسانه اربعین موثر باشد.
