بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
بسم الله الرحمن الرحیم
بهداشت فردی و عمومی
اسلاید 2 :
تعريف بهداشت
بهداشت عبارت است از علم و هنر دستيابى به سلامتى. در واقع بهداشت علم نگاهدارى و بالا بردن سطح سلامتى است.
بهداشت،درواقع درهاى آينده را به روى فعاليتهاى اقتصادى وپيشرفتهاى اجتماعى يک ملت مى گشايد و به همه مردم از زن و مرد، کوچک و بزرگ، از هر طبقه اقتصادى، اجتماعى و با هر مذهب و اخلاق ارتباط دارد. ضررهاى ناشى از بدى وضع بهداشت به سن، جنس، شغل، يا سطح اقتصادى و اجتماعى و يا منطقه خاصى محدود نمی شود، بلکه مربوط به همه افراد يک جامعه می باشد.
اسلاید 3 :
بهداشت عمومی چیست ؟
تعريف جامعى که پروفسور وينزلواز ازبهداشت همگانى ارائه داده است عبارت است از «علم و فن پيشگيرى از بيمارى ها ، افزايش طول عمر و ارتقاى سطح سلامتى و توانايى انسان از طريق کوششهاى دسته جمعى افراد جامعه، به منظور: بهسازى محيط، کنترل بيمارى های واگيردار، آموزش بهداشت فردى، ايجاد خدمات پزشکى و پرستارى جهت تشخيص زودرس و درمان به موقع بيماری ها و ايجاد يک نظام اجتماعى که در آن هر فرد، داراى سطح زندگی مطلوبى، براى تأمين و نگهدارى تندرستى خود باشد، به طورى که هر فردى از جامعه از حق طبيعی خود، يعنى سلامتى و عمر طولانى، بهرهمند شود »
اسلاید 4 :
بهداشت فردی چیست ؟
رعايت بهداشت فردى، عبارت از پيروى افراد جامعه از يک سلسله دستورها و عادتهاى بهداشتى و دورى جستن از رفتارها و عادتهاى غيربهداشتى است که مجموعاً باعث می شود افراد جامعه، در معرض عوامل و شرايط بيمارى زا قرار نگرفته و به بيماری های ناشى از آنها دچار نشوند.
استراحت، نظافت، خواب، رژيم غذايى مناسب، ورزش، پوشاک و استحمام از نکات مهم اصول بهداشت فردى هستند.
ازعادتها ورفتارهاى غیر بهداشتی پرخوری ، استفاده بی دلیل از داروها و کشیدن سیگار نام برد.
اسلاید 5 :
اولويت بهداشت بر درمان
امروزه کسى در ضرورت مقدم بودن پيشگيرى نسبت به درمان ترديدى ندارد، زيرا وقتى بيمارى عارض شد، علاوه بر رنجى که به انسان تحميل می کند، رفع آن مستلزم هزينه بسيارى نيز هست.
بسيار اتفاق می افتد که درمان مؤثر واقع نمی شود و جان انسان به راحتى از بين می رود، يا عوارضى با آثار سوء کم و بيش دائمى به جاى می ماند. مسأله به اين جا ختم نمی شود. به خسارت ناشى از بسترى شدن بيمار اعم از هزينه درمان و از دست رفتن وقت يک نيروى کار در جامعه، بايد هزينه مصرف دارو و ساير هزينه هاى مربوطه را نيز اضافه کرد. داروها ضمن درمان بیماری ها غالباً آثار نامناسبى بر بدن بيمار به جاى می گذارند که تحت که تحت عنوان «عوارض جانبى داروها جاى خاصى در بحث پزشکى دارد
اسلاید 6 :
رعایت نکات بهداشتی توسط متصدیان و کارگران :
1. پوشیدن لباس تمیز در محل کار (لباس کار)
2. دور کردن زیور آلات از خود
3. پوشاندن موی سر
4. پوشاندن بینی و دهان هنگام عطسه و سرفه
5. باند پیچی کردن خراش ها و زخم های روی انگشتان
6. شستن کامل دست ها با آب و صابون قبل از تهیه غذا و بعد از اجابت مزاج (ترجیحاً صابون مایع)
7. کوتاه نگهداشتن ناخن ها
8. استفاده از وسایل بسیار تمیز هنگام کار کردن
9. تهیه کارت بهداشت و گواهی شرکت در کلاس آموزشی صنوف
اسلاید 7 :
رعایت نکات بهداشتی توسط متصدیان و کارگران :
10. دست ندادن با دیگران حین انجام کار در آشپزخانه
11. جلوگیری از ورود افراد متفرقه به محل های تولید و تهیه و طبخ و حمل مواد غذایی
12. تامین نور طبیعی یا مصنوعی (ترکیب نور زرد و سفید) جهت محافظت از چشم و افزایش کیفی عملکرد
13. تامین تهویه و رطوبت مطلوب خصوصاً جهت جلوگیری از رشد کپک قارچی
اسلاید 8 :
بهداشت فردی وکنترل سلامت افراد موثر در فرآیند تولید غذا
شیوه های مناسبی که بتواند علاوه بر آموزش و ارتقاء آگاهی های متصدیان و کارگران، به طریق دیگر از جمله: معاینات ادواری، بررسی بهداشت فردی ( سلامت، نداشتن بیماری واگیردار، نظافت شخصی، لباس، .) آزمایش مدفوع از نظر وجود تخم، لارو و کیست انگل ها، و کشت مدفوع به منظور تجسس ناقلین به ظاهر سالم، به تعهد عملی افراد نسبت به رعایت موازین بهداشتی و کاهش خطرات، اطمینان حاصل شود حائز اهمیت بسیار است.
افرادی که در کار تهیه و توزیع مواد غذائی هستند از جمله کارکنان آشپزخانه ها باید در زمینه رعایت اصول بهداشت فردی آموزش ببینند. انواع آلودگیهای میکروبی، باکتریایی و انگلی از طریق مختلف و در اثر تماس با دست، ترشحات حلق و بینی و حتی لباس افرادی که تهیه و توزیع مواد غذائی را به عهده دارند به مصرف کننده منتقل می شود.
اسلاید 9 :
راه های آلودگی مواد غذایی توسط کارکنان :
چنانچه کارکنان در محیط کار موازین بهداشتی را رعایت ننمایند به اشکال گوناگون موجب آلودگی مواد غذایی و محیط کار می شوند که مهمترین آنها عبارتند از:
* پوست و مو
* دهان ، حلق ، بینی ، چشم و گوش
* دستگاه گوارش
اسلاید 10 :
بهداشت پوست
پوست یکی از اعضاء مهم و وسیع بدن است. که حاوی غدد مواد چربی است، در نتیجه فعالیت این غدد، آب، مواد زائد، املاح و مقداری چربی از طریق پوست از بدن دفع میشود. دفع مواد مزبور به همراه فعالیت باکتریهایی که در نقاط مختلف پوست، خصوصاً در نواحی گرم و مرطوب زندگی میکنند سبب تخمیر مواد موجود در عرق و پوست میشوند. به این ترتیب بوی نامطبوعی ایجاد مینماید که جهت رفع آن، اقداماتی باید انجام داد.
فعالیت غدد مولد عرق در سنین بلوغ فوقالعاده زیاد بوده و با ورزش، گرمی هوا، پوشیدن لباسهای ضخیم، خستگی، عصبانیت، نگرانی، هیجان، بیشتر میشود و به منظور محافظت از پوست و رعایت بهداشت توجه به موارد زیر ضروری است:
اسلاید 11 :
بهداشت پوست:
هر کس باید بدن خود را حتیالامکان همه روزه یا حداقل هفتهای دوبار با آب و صابون بشوید.
تعداد دفعات استحمام با توجه به دمای هوای، میزان فعالیت، آلودگی هوا و محل کار متفاوت است .
شستشوی بدن با آب و صابون، پوست را از وجود مواد زائد پاک میکند. مواد قلیایی موجود در صابون، سبب حل شدن در چربیها و مواد زائد موجود بر پوست شده و جلوی انسداد منافذ پوستی را میگیرد.
استحمام با آب گرم نه تنها سبب بهتر حل شدن مواد زائد و نرمی و لطافت پوست میشود بلکه رفع خستگی عضلانی و افزایش خون گیری پوست را نیز شامل میشود.
اسلاید 12 :
بهداشت پوست
استحمام، بلافاصله پس از صرف غذا، موجب گشاد شدن عروق پوست بدن شده و خون را از معده و دیگر اندامهای داخلی متوجه پوست میکند.
برای استفاده از انواع صابون و شامپو باید به نوع پوست (چرب، خشک، معمولی) توجه کرد.
استفاده از وسایل شخصی در استحمام ضروریست . چرا که استفاده مشترک از این وسایل سبب انتقال بیماریهای عفونی و قارچی میشود.
از آنجا که بسیاری از بیماریهای انگلی و عفونتهای رودهای از طریق دستها و ناخنهای آلوده انتشار مییابند، شستن صحیح دستها و کوتاه کردن ناخنها بطور مرتب ضروری است .
قبل از غذا خوردن، طبخ غذا، هنگام آماده کردن ظروف و وسایل سفره، بعد از رفتن به توالت و دست زدن و نظافت کردن حیوانات ـ باغبانی و زراعت و پس از ملاقات و تماس با بیماران مبتلا به بیماریهای واگیر، شستن صحیح دستها، توصیه میشود.
اسلاید 13 :
بهداشت پوست
عادات جویدن ناخن غیر بهداشتی بوده و سبب ابتلای فرد به بسیاری از بیماریها خواهد شد.
شست و شوی روزانه پاها، از تجزیه عرق و بوی نامطبوع پا جلوگیری میکند.
استفاده از کفش مناسب به نحوی که هیچگونه فشاری به پا وارد نکرده و سبب تغییر فرم طبیعی استخوان بندی پا نشود، از نکات مهمی است که باید در مورد سلامت پا و ستون فقرات، بدان توجه نمود.
اسلاید 14 :
بهداشت مو:
موی سالم، ظاهری درخشان، مرتب و قابل انعطاف دارد نکات اساسی که در بهداشت مو باید مورد توجه قرار گیرد عبارتند از:
نوع شامپو و سایر مواد پاک کننده مهم بوده و انتخاب صحیح آنها با توجه به مشخصات مو، به ویژه میزان چرب بودن آنها است و باعث تقویت رشد مو و سالم ماندن آنها میشود.
برس کشیدن روزانه موها باعث تشدید سرعت جریان خون در پوست سر شده و از جمع شدن گرد و غبار و مواد زائد در پوست سر جلوگیری به عمل میآورد.
اسلاید 15 :
بهداشت مو:
شوره سر با شستن مرتب موها، شانه کردن و برس زدن قابل کنترل خواهد بود.
پس از شست شوی موها، برای خشک کردن آنها باید از مالش شدید با حوله خودداری شود و بجای آن، موها را با فشار دادن به حوله خشک کرد.
دفعات شست و شوی موها به نوع آن (چرب ـ خشک ـ معمولی) بستگی دارد.
اسلاید 16 :
2- دهان ، حلق ، بینی ، چشم و گوش :
در این قسمت از اندام های بدن به دلیل بالا بودن رطوبت و دما و در مورد دهان باقیمانده های مواد غذایی ، امکان رشد و نمو و تکثیر میکروارگانیسم ها بیشتر است . میکروارگانیسم های موجود در دهان و بینی از راه سرفه ، عطسه و صحبت کردن به مواد غذایی و محیط کار و از طریق بوسیدن به دیگران منتقل می شود ، بدیهی است کارگرانی که دست خود را وارد دهان و بینی می کنند ، ممکن است میکروب های موجود در دهان و بینی را از راه دست به مواد غذایی دستگاه ها و محیط کار منتقل کنند.برای جلوگیری از انتقال میکروب های دهان و بینی به مواد غذایی گرفتن دستمال جلوی دهان و بینی موثر است و در هر حال از سرفه کردن و عطسه کردن در برابر مواد غذایی باید خودداری شود.
اسلاید 17 :
دهان ، حلق ، بینی ، چشم و گوش : (ادامه)
چشم در حالت عادی آلودگی ندارد اما همواره دارای نوعی آلودگی ثانوی هست ، و این آلودگی در مواردی که کارگران چشم خود را می خارانند بیشتر می شود . بدیهی است در عفونت های چشم عامل عفونت از راه ریزش مژه در مواد غذایی و دست اتفاق می افتد.
بنابراین افرادی که در کارخانه های مواد غذایی شاغل می باشند ، باید مورد مراقبت ویژه باشند و پیش از شفا یافتن از بیماری و گذراندن دوره نقاهت نباید در اموری که مستلزم تماس نزدیک با مواد غذایی بسته بندی نشده است فعالیت نمایند.
اسلاید 18 :
3- دستگاه گوارش :
در دستگاه گوارش انسان و حیوانات اهلی و وحشی که به نحوی با مواد غذایی سر و کار دارند همواره گونه هایی از میکروب ها زندگی می کنند که به طور غیر مستقیم موجب آلودگی مواد غذایی می شوند.
مهم ترین میکروبهای این قسمت شامل کلیفرم ها ، سالمونلا ، اشرشیا کلی و نیز باکتری کلستریدیوم می باشد .
آلودگی های کلیفرمی از راه مدفوع منتقل می شوند بنابراین ضروری است پس از خروج از دست شویی دست ها با آب و صابون تمیز شسته شوند و در صورت امکان از محلول های سترون کننده قوی و مناسب استفاده شود.
اسلاید 19 :
بهداشت فردی کارکنان
كاركنان اماكن مرتبط با موضوع اين دستورالعمل موظف به اجراي موارد ذيل در ارتباط با بهداشت فردي مي باشند:
1- كاركنان باید داراي كارت بهداشتي با تاريخ معتبر باشند.
2- کارت بهداشتی باید در معرض دید مسئولین(بازرسان بهداشت) قرار بگیرد.
3- کلیه متصدیان و کارکنانی که در مراکزتهیه،تولید،طبخ و توزیع غذا اشتغال دارند، موظفند در کلاس های ویژه بهداشتی که از طرف مدیر بهداشت تعیین می شود، شرکت نمایند.
4- متصدیان و کارکنان موظفند موارد بهداشت فردی را کاملا رعایت نموده و به دستوراتی که از طرف مسئولین مراکز بهداشتی داده میشود عمل نمایند.
5- کارکنان موظفند ناخن ها،موی سر و صورت خود را کوتاه و تمیز نمایند.
6- کارکنان باید به روپوش و کلاه به رنگ روشن و تمیز ملبس باشند.
اسلاید 20 :
بهداشت فردی کارکنان(ادامه):
7- باید وسایل شخصی خود را در کمد انفرادی نگهداری نمایند.
8- کارکنان باید قبل از شروع کار، در صورت تغییر نوع کار و بعد از توالت دستان خود را با آب و صابون بشویند.
9- کارکنان در هنگام آماده سازی، طبخ و توزیع غذا باید از دستکش استفاده نمایند.
10- شستن دست در محل دستشویی ممنوع می باشد.
11- برای خشک کردن دستها از دستمال کاغذی یا دست خشک کن برقی استفاده شود.
