پاورپوینت اوراق سلف موازی استاندارد

بخشی از پاورپوینت

اسلاید 1 :

اوراق سلف موازی استاندارد

اسلاید 2 :

معرفی قراردادهای سلف

قرارداد سلف قراردادي است كه براساس آن، كالا با قيمت معين در زماني مشخص در آينده تحويل گرديده و بهاي آن در هنگام معامله پرداخت مي گردد. این قرارداد یکی از ابزارهای تأمین مالی تولیدکنندگان کالاها می باشد و به صورت فراگیر توسط تولیدکنندگان مورد استفاده قرار می گیرد

اسلاید 3 :

از زمان شروع به فعالیت سازمان کارگزاران بورس فلزات تهران قراردادهای سلف بر روی انواع فلزات مورد معامله قرار گرفته و تولیدکنندگان این کالاها به دفعات از آن برای تأمین مالی خود استفاده کرده اند. در حال حاضر نیز این قراردادها از محبوبیت خاصی در بین تولیدکنندگان و عرضه کنندگان برخوردار است. این قراردادها توسط تولیدکنندگان تمامی کالاهای قابل عرضه در بورس جهت تأمین مالی مورد استفاده قرار می گیرد.

اسلاید 4 :

مزایا

امکان تأمین مالی با کمترین هزینه وجود دارد.( این تأمین مالی عمدتاً برای مصارف سرمایه در گردش مناسب است)
تأمین مالی در کوتاه ترین زمان ممکن انجام می شود.
محدودیتی از نظر وجوه مورد نیاز جهت تأمین مالی وجود ندارد.
این ابزار کارکرد پوشش ریسک برای طرف فروشنده را به طور کامل ایفا می کند.

اسلاید 5 :

معایب

امکان تأمین مالی بلندمدت (بیش از 6 ماه) وجود ندارد.
کالاها با قیمتی پایین تر از قیمت نقدی آنها فروخته می شوند که دلیل آن وجود ارزش زمانی پول است.
صرفاً ابزار تأمین مالی تولیدکنندگان کالاها می باشد و سایر فعالان اقتصادی که نیازمند تأمین مالی پروژههای خود هستند، امکان استفاده از آن را ندارند.

بازار ثانویه برای دارندگان این قراردادها وجود ندارد و خریداران بایستی تا زمان سررسید قرارداد، منتظر بمانند.
این ابزار با مکانیسمی که در بورس کالا برای اجرا دارد، اصولاً نمی تواند کارکرد پوشش ریسک را برای خریدار به طور کامل ایفا کند. زیرا در صورت عدم تحویل کالا از طرف خریدار و حتی عدم تحویل با تأخیر تنها راه کار خریدار اقدام به فسخ قرارداد با دریافت جرایم مندرج در دستورالعمل پایاپای بورس کالا می باشد. (دستورالعمل تسویه و پایاپای، 1389)

مع الوصف در حال حاضر قراردادهای سلف یکی از ابزارهای تأمین مالی محبوب برای تولیدکنندگان کالاها می باشد و توسط طیف وسیعی از آنها مورد استفاده قرار می گیرند

اسلاید 6 :

معرفی قرارداد سلف موازی

همانطور که بیان شد، یکی از مشکلات خریدارانی که وارد قرارداد سلف می شوند عدم وجود بازار ثانویه برای این قرارداد و عدم امکان نقد شوندگی آن تا سررسید به دلایل شرعی می باشد. زیرا اگر خریدار چیزی به سلف خریده باشد، قبل از سررسید نمی تواند آن را بفروشد، نه به خود فروشنده و نه غیر او، مساوی ثمن اول باشد یا غیر مساوی.

برای رفع این مشکل در معاملات سلف، نوآوری جدیدی در بازار سرمایه تحت عنوان قراردادهای سلف موازی مطرح شده است. این ابزار علاوه بر این که برای تولیدکنندگان کالاها امکان تأمین مالی فرآهم می آورد، یک ابزار سرمایهگذاری در اوراق بهادار کالایی نیز به شمار می رود (von Pock,2007 ).

اسلاید 7 :

براساس سازوکار معاملات سلف موازی مقدار معینی از دارایی پایه به فروش میرسد که وجه قرارداد مذکور باید نقدی پرداخت و دارایی پایه در سررسید مشخصی در آینده تحویل شود. در طول دورۀ معاملاتی قرارداد، خریدار سلف اول میتواند اقدام به فروش دارایی پایه به میزان خریداری شده در قرارداد سلف اول به شخص دیگری در قالب یک قرارداد سلف ثانویه کند. این قرارداد سلف ثانویه را سلف موازی می گویند. این دو قرارداد ازهم مستقل هستند و فروشنده سلف ثانویه( خریدار سلف اولیه) به استناد گواهی سلف اول، خریدار سلف ثانویه را به فروشنده سلف اولیه جهت تحویل فیزیکی حواله میدهد. در این حالت پذیرندۀ حواله مسئولیت مراجعه به فروشنده اولیه را پذیرفته و حق رجوع به فروشنده در معامله ثانویه را ندارد. این دو قرارداد سلف از یکدیگر کاملاً مستقل می باشند.

اسلاید 8 :

نکیته بسیار مهم و قابل توجهی که در این میان وجود دارد این است که طبق نظر مشهور فقها فروش کالایی که در قالب قرارداد سلف خریداری شده است قبل از سررسید و تحویل گرفتن آن، به فرد دیگری محل اشکال است. لذا کالایی که در قالب معاملات سلف موازی معامله می شود ( مبیع) حتماً باید به اصطلاح فقهی کلی فی ذمه باشد. کلی در مقابل عین معین قرار می گیرد. مال کلّی به جهت کثرت مصادیق ، مالی است که عُقلا آن را موضوع اعتبار قرار می دهند. به همین دلیل وقتی فردی که خریدار سلف اول است اقدام به فروش کالا در قالب یک قراداد سلف دیگر می کند چون کالای مورد معامله کلی فی ذمه است، لذا لزوماً به این معنا نیست که عین کالایی که از عرضه کننده اول در قالب سلف خریده است را قبل از سررسید به فرد دیگر می فروشد

. در منطق که منشاء استخراج اصطلاحات مزبور است، مفهوم یا کلی است و یا جزئی.  مفهوم کلی، مفهومی است که قابل بر افراد متعدد باشد؛ مانند مفهوم انسان که بر فرد فرد این مفهوم صادق است، یعنی مثلاً می توان گفت محمود انسان است، حسن انسان است، سعید انسان است و . جزئی مفهومی است که برعکس کلی، قابل انطباق بر افراد متعدد نیست و منحصراً به یک فرد صدق می کند، مثلاً حسن فرزند علی، متولد در فلان مکان، یک مفهوم جزئی است که فقط بر یک نفر منطبق است نه بر افراد متعدد. مفهوم کلی در فقه، نام کلی فی الذمه به خود گرفته است و مفهومی که در منطق ، جزئی خوانده می شود ، در فقه عین معین اصطلاح می گردد.

اسلاید 9 :

اختيار فروش تبعی: اختياری است كه همراه با معامله سلف، از سوي عرضهكننده به خريدار داده ميشود و براساس آن، اختيار فروش دارايي پايه قراردادی را که خریده است به قيمت اعمال تعيين شده در مشخصات قرارداد در تاريخ سررسيد خواهد داشت. این اختیار به موجب قرارداد سلف موازی استاندارد منحصراً به خریدار سلف موازی استاندارد و همراه با قرارداد انتقال مییابد و قابلیت معامله جداگانه ندارد.

اختيار خرید تبعی: اختياری است كه همراه با معامله سلف، از سوي خريدار به عرضهكننده داده ميشود و براساس آن، اختيار خرید دارايي پايه قراردادی را که فروخته است به قيمت اعمال تعيين شده در مشخصات قرارداد در تاريخ سررسيد خواهد داشت.

قیمت اعمال: قیمت خرید و فروش دارایی پایه برای خریدار و فروشنده در قالب اختیارهای تبعی است که در مشخصات قرارداد درج می گردد.

تسویةنقدی: تسویه نهایی قرارداد سلف موازی استاندارد به طور نقدی براساس قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی که منجر به سقوط تعهدات طرفین میشود. دستورالعمل امکان تسویه نقدی در سررسید را به فروشنده و خریدار به شرطی که در مشخصات قرارداد درج شده باشد می دهد.

اسلاید 10 :

به عنوان مثال، اگر فرد Aاز فرد B 100تن گندم را به صورت سلف با تاریخ تحویل 31 دسامبرخریداری نمود، فرد A میتواند یک قرارداد سلف موازی به فرد ‎C به اندازه 100تن و در همان سررسید بفروشد. اما پس از انعقاد قرارداد با فرد C، تحویل محصول به او نباید مشروط به تحویل گرفتن دارایی از فردB باشد. بنابراین، حتی اگر فردB محصول را در 31 دسامبر تحویل نداد، فردA موظف است این مقدار را در تاریخ سررسید به C تحویل دهد و یا اگر فرد B محصولی غیر استاندارد را تحویل فردA داد، فردA موظف است محصولی مطابق با ویژگی های قرارداد به فرد Cتحویل دهد. نکته قابل توجه این است سلف موازی تنها با نفر سوم انجام گرفته است و موردی نبوده است که در آن قرارداد به نفرات بعدی تسری پیدا کند. همچنین فروشنده‎ی اولیه حق ورود به قرارداد موازی را ندارد. زیرا این معامله یک بیع متقابل محسوب شده و غیرشرعی میباشد.

در صورتی که خریدار در قرارداد دوم یک نهاد حقوقی باشد، اما مالکیت آن به طور کامل متعلق به فروشنده در قرارداد اول باشد، عقد سلف موازی با آن مجاز نیست. پس اگر فرد C متعلق به B یا فروشنده اولیه سلف باشد، انعقاد قرارداد موازی با او مجاز نیست. اما اگر قسمتی از Cمتعلق به B باشد یا برخی سهامداران مشترک داشته باشند، معامله مجاز است. آنچه از این فرآیند برمیآید این است که بانک برای تامین مالی دارنده اوراق سلف ، اقدام به خرید آن کرده است و هدف بانک از انتشار سلف موازی، صرفا ایجاد نقدشوندگی برای قرارداد سلف با هدف انتفاع است. چراکه بانک قادر است سلف موازی را با قیمتی بالاتر از قیمت سلف منتشر کند و بانک در این میان از اختلاف قیمت خرید و فروش آن، سود خواهد برد. نمودار شماره 1 سازوکار معاملات سلف موازی را نشان می دهد.

اسلاید 11 :

قرارداد سلف موازی استاندارد در بورس کالای ایران

قرارداد سلف موازی استاندارد، قراردادی است که براساس آن عرضهکننده مقدار معینی از دارایی پایه را مطابق مشخصات قرارداد سلف موازی استاندارد در ازای بهای نقد به فروش میرساند تا در دورة تحویل به خریدار تسلیم نماید. خریدار میتواند معادل دارایی پایه خریداری شده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد ، به فروش رساند. در این نوع قرارداد ابتدا باید دارایی پایه در بازار اولیه عرضه شده و توسط خریداران مورد معامله قرار گیرد؛ سپس خریداران با تسویه قرارداد با فروشنده، میتوانند در بازار ثانویه دارایی خریداری شده را به صورت سلف موازی استانداردعرضه نمایند

اسلاید 12 :

مراجعه به کارگزاری

خریدارن اوراق سلف برای خرید این اوراق در عرضه اولیه و همچنین انجام معاملات ثانویه باید از طریق یک کارگزار سفارش های خود را به سامانه معاملات ارسال کنند. از این رو مراجعه به یک شرکت کارگزاری دارای مجوز معاملات سلف موازی از بورس کالا اولین گام برای سرمایه گذاری در این اوراق می باشد.
 
صدور کد شناسه بورس

مشتریانی که شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه کد معاملاتی دریافت کرده اند، با همان کد میتواند معاملات را انجام دهند و در صورت نداشتن کد معاملاتی باید به یکی از کارگزاران دارای مجوز دارای مجور معاملاتی، معاملات سلف موازی استاندارد مراجعه کنند.

اسلاید 13 :

فرآیند انجام معاملات

معاملات قراردادهای سلف موازی استاندارددر دو مرحله "عرضه اولیه" و "معاملات ثانویه" صورت میپذیرد. بدین معنی که عرضهکننده در مرحله "عرضه اولیه" کل دارایی پایه را در قالب عرضه گسترده به خریدارن عرضه میکند که طی این معاملات گواهی سلف موازی استاندارد به خریداران منتقل شده و بر اساس این گواهی، خریداران تحویل دارایی پایه را به عرضهکننده حواله میکنند و عرضهکننده متعهد به تحویل دارایی پایه براساس حواله مذکور پس از پایان دوره معاملاتی معاملات ثانویه به خریداران نهایی خواهد بود.

پس از عرضه اولیه، معاملات وارد مرحله "معاملات ثانویه" میشود که طی آن مشتریانی که قبلا در عرضه اولیه اقدام به خرید دارایی گواهی سلف استاندراد نمودهاند میتوانند در نقش فروشنده، اقدام به فروش آن نمایند. بدین ترتیب ترکیب خریداران تا آخرین روز دوره معاملاتی تغییر میکند تا خریداران نهایی جهت تحویل دارایی پایه از عرضهکننده مشخص گردند.

اسلاید 14 :

عرضه اولیه

عرضه اولیه قراردادهای سلف موازی استانداردچند روز قبل از عرضه(بسته به نوع دارایی پایه) از طریق سایت رسمی رکت بورس کالای ایران به اطلاع رسانی می شود.
طبق دستورالعمل اجرایی معاملات سلف استاندارد در بورس کالای ایران، قراردادهای سلف موازی استاندارد به یکی از روش های زیر عرضه اولیه میشوند:
عرضه اولیه به روش حراج حضوری
عرضه اولیه به روش گشایش
عرضه اولیه به روش عرضه گسترده با قیمت ثابت
معمولاً عرضه اولیه در خصوص اوراق سلف استاندارد بلند مدت به صورت عرضه گسترده خواهد بود.

اسلاید 15 :

نحوه انجام معاملات عرضه اولیه در قالب عرضه گسترده

سرمایه گذارانی که قصد خرید اوراق سلف استاندارد را دارند قبل از عرضه اولیه به یکی از کارگزاران دارای مجور معاملاتی، معاملات سلف موازی استاندارد مراجعه نموده و درخواست سفارش خرید خود را به کارگزار ارائه می نماید. معاملات در عرضه اولیه ممکن است از یک تا چند روز طبق اعلامیه اطلاعیه عرضه به طول بیانجامد و انجام معاملات در عرضه اولیه می تواند به یکی از 3 روش 1-عرضه گسترده2- حراج حضوری 3- گشایش انجام پذیرد که در روش حراج گسترده قیمت در عرضه اولیه ثابت بوده و رقابت با توجه به اولویت زمانی ثبت سفارش ها انجام خواهد شد.

مهلت تسویه در عرضه اولیه

تسویه این معاملات توسط کارگزار انجام خواهد شد و معاملات به صورتT+1 تسویه می شود.بدیهی است مسئولیت هر گونه عدم پرداخت وجه از طرف مشتری خریدار در هنگام تسویه متوجه کارگزار می باشد.

2-3-معاملات ثانویه

10 روز کاری پس از پایان عرضه اولیه، نماد معاملاتی قرارداد سلف موازی استانداردگشایش مییابددوره معاملاتی قرارداد بر اساس اطلاعیه مشخصات قرارداد سلف موازی استاندارد سنگ آهن دانه بندی شده می باشد.

اسلاید 16 :

نحوه انجام معاملات طی دوره

مراحل انجام معاملات طی دوره به شرح زیر میباشد:

دوره پیشگشایش

دوره‏اي است که در آن امکــان ثبت، تغيير و حذف سفارش وجود دارد ولي سفارشات اجرا نمي‏شود. در این مرحله، کارگزاران قیمتهای پیشنهادی مشتریان را با در نظر گرفتن حد نوسان قیمت روزانه، در سامانه معاملاتی وارد مینمایند. (لازم به ذکر است در اولین روز گشایش یک نماد معاملاتی، مرحله پیشگشایش بدون حد نوسان روزانه انجام خواهد گرفت.)

دوره حراج تک قیمتی

پس از دوره پيشگشايش جهت کشف يک نرخ، براي اجراي سفارشات ثبت شده و شروع حراج پيوسته انجام مي‏شود. در مرحله حراج تک قیمتی، از بین قیمت سفارشات وارده، قیمتی که در آن بیشترین حجم معامله امکانپذیر است کشف شده و از آن پس معاملات با حراج پیوسته ادامه میابد.

دوره حراج پیوسته

حراجي است که پس از دوره گشايش آغاز و تا پايان جلسه معاملات ادامه مي‏يابد. در این مرحله به محض تطبیق قیمت سفارشهای وارد شده به سامانه معاملاتی، معامله انجام میشود.
 
 بسته شدن جلسه معاملاتی

لحظه پایانی ساعت معاملاتی یک جلسه معاملات روزانه میباشد که پس از آن محاسبات مربوط به تسویه انجام و طی یک گزارش به کارگزاران اعلام میگردد. با بسته شدن جلسه معاملاتی قیمت پایانی محاسبه میگردد.

اسلاید 17 :

قیمت پایانی

قیمتی است که در پایان هر جلسه معاملاتی توسط بورس محاسبه و اعلام میگردد. این قیمت مبنای حد نوسان روزانه جلسه معاملاتی بعد خواهد بود. قیمت پایانی به روش زیر محاسبه میگردد:

در صورت انجام معامله طی آن جلسه معاملات، میانگین وزنی قیمت معاملات انجام شده به عنوان قیمت پایانی آن روز تعیین میشود.

درصورت عدم انجام معامله طی آن جلسه معاملات، قیمت پایانی روز قبل ملاک خواهد بود.

اسلاید 18 :

تسویه معاملات طی دوره

مبلغ تسویه برابر مجموع ارزش معامله به انضمام کارمزد معاملاتی خواهد بود. معاملات طی دوره معاف از مالیات بر ارزش افزوده میباشد.

در صورت عدم تسویه در طی مهلت مقرر، شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه مبلغ مورد نیاز را از تضامین کارگزاری تامین می نماید.

اسلاید 19 :

مالیات

طبق مصوبه شورای عالی بورخ مورخ 16/11/1391 معاملات طی دوره سلف موازی استاندارد معاف از مالیات میباشد.

تحویل

دوره تحويل کالاي موضوع قراردادهاي سلف استاندراد در مشخصات قرارداد مشخص خواهد شد.

اختیار خرید و فروش تبعی

در این نوع قرارداد امکان استفاده از اختیار خرید تبعی و اختیار فروش تبعی وجود دارد.
اختیار خرید تبعی: در سررسید، عرضه کننده اختيار خريد دارایی پایه قرارداد سلف را بر اساس قیمتی بیش از قیمت عرضه اولیه(قیمت اعمال) را در تاريخ سررسيد خواهد داشت،که به آن قیمت اعمال اختیار خرید تبعی می گویند.
اختیار فروش تبعی: در سررسید، خریدار اختيار فروش دارایی پایه قرارداد سلف را بر اساس قیمتی بیش از قیمت عرضه اولیه(قیمت اعمال) و کمتر از قیمت اختیار خرید تبعی را در تاريخ سررسيد خواهد داشت، که به آن قیمت اعمال اختیارفروش تبعی میگویند.

اسلاید 20 :

تقسیم بندی قراردادها

زمان تحویل وجه
زمان تحویل کالا
فوری
مدت دار
فوری
مدت دار
فوری
فوری
مدت دار
قرارداد نقد
قرارداد نسیه
قرارداد سلف
قراردادهای مشتقه
مدت دار