بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مدل های تحلیل فرهنگی و اجتماعی
اسلاید 2 :
اعوذ بالله من الشیطان الرجیم
سوره مبارکه حشر
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلْتَنظُرْ نَفْسٌ مَّا قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ (18) وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنسَاهُمْ أَنفُسَهُمْ أُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ (19)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد! از خدا بترسيد. و هر انسانى منتظر رسيدن به اعمالى كه از پيش فرستاده ، باشد. و از خدا بترسيد چون خدا با خبر است از آنچه مىكنيد (18)و مانند آن كسانى مباشيد كه خدا را فراموش كردند و خدا هم خود آنان را از ياد خودشان ببرد و ايشان همان فاسقانند (19)
اسلاید 3 :
هـرکه اول بین بود اعمی بود هـرکه آخر بین چه با معنی بود
چشـم آخربین تواند دید راستچشم اول بین غرور است و خطاست
هـرکه آخربین تر او مسعودتر هـر که اول بین تر او مطرودتر
هـرکه اول بنگرد پایان کارانـدر آخر او نگردد شرمسار
حکم چون بر عاقبت اندیشی است پادشـاهی بنده درویشــی است
مثنوی معنوی
اسلاید 4 :
مدل های تحلیل لایه ای
اسلاید 5 :
سوالات آغازین:
تحلیل لایه ای و تحلیل لایه ای علت ها چیست؟
چه جایگاهی در میان دیگر روش های آینده پژوهی دارد؟
چه روش های دیگری در آینده پژوهی وجود دارد؟
آیا با روش مذکور هم پوشانی دارند؟ یا هر یک عملکردی مجزا دارند؟
مزیت روش تحلیل لایه ای علت ها نسبت به دیگر روش ها چیست؟ به چه می پردازد؟
آیا روش های تحلیل لایه ای دیگری هم وجود دارد؟
آیا روش های آینده پژوهی دارای مبانی فکری و بستر اجتماعی فرهنگی مشخصی هستند؟
اسلاید 6 :
چه هست و چه خواهد شد؟
چه مطلوب است که باشد؟
چه باید انجام داد؟
آینده پژوهی
باید و نباید
هست و نیست
اسلاید 7 :
آینده پژوهی
جامع نگری و رویکرد سیستمی (ملاحظه سیستم های اقتصادی، سیاسی، علم و فناوری، سلامت،محیط زیست .)
تحلیل کلان روندهای ملی، منطقه ای و جهانی و تدوین سناریوهای آینده
تحلیل بستر اجتماعی، ارزش های مشترک فرهنگی و مبانی فکری افراد جامعه
تحلیل پایداری و تعیین عوامل مقاوم کننده
مطالعات بین رشته ای
Sustainable Planning
Causal Analysis
Mega Trends & Scenarios
System Approach
همگرایی
اسلاید 9 :
مدل های تحلیل مسئله
استخراج عوامل موثر
تعیین رابطه میان عوامل
مدل های تحلیل سیستمی
مدل های تحلیل لایه ای
اسلاید 10 :
سناریو پردازی بعنوان یک متدولوژی علمی
روش های سناریوپردازی
(Folhes, et al, 2015)
کمی و کیفی
هنجاری و اکتشافی
مشارکتی و خبره محور
تک مقیاسی و چند مقیاسی
Ramires, 2015 : سناریوپردازی یک متدولوژی علمی است که موجب شکل گیری پژوهش های کاربردی و عرصه های جدید تحقیقاتی را می گشاید و ابعاد ناشناخته مسئله را مورد ملاحظه قرار می دهد.
Oborn, et al, 2013: سناریوپردازی، ضرورت مطالعات بین رشته ای را آشکار می سازد و از دایره فهم فردی فرا می رود و خلاءهای تحقیقاتی را مشخص کرده و افق پژوهش را توسعه می دهد.
مدل تحلیل مسئله
اسلاید 11 :
مدل های تحلیل مسئله از منظر آینده پژوهان و دیگر اندیشمندان
آینده پژوهان
سایر اندیشمندان
اسلاید 12 :
رویکرد اندیشمندان مختلف در تحلیل مسائل اجتماعی
اسلاید 14 :
استعاره ها و اسطوره ها: لایه های زیرین ناخود آگاه اجتماعی، موضوعات عاطفی بر منطقی و عقلی غلبه دارد، ریشه های پرسشگری متجلی می شود، برای درک قالب پرسش از چارچوب های افسانه ای و اسطوره ای بهره گیری می شود.
لیتانی: موضوعات کوتاه مدت، مسائل روزمره، قابل رویت ترین سطح، نیاز چندانی به تحلیل ندارد، طرح مسائل در رسانه های جمعی (ازدیاد جمعیت).
ساختارها و سیستم های اجتماعی: (سطح سیستمی) نظام های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، تحلیل داده های کمی
جهان بینی و فرهنگ و پارادایم ها: مستقل از کنشگران اجتماعی ساختار عمیق تر اجتماعی، فرهنگی و زبانی جستجو می شود، تمرکز بر فرضیات مسئله
فهم آینده در گرو اندیشیدن در چهار سطح:
تحلیل لایه ای علت ها (سهیل عنایت الله)
اسلاید 15 :
روندهای کمی، مشکلات و مسائلی که اغلب به دلایل سیاسی در آن ها اغراق می شود و معمولا در رسانه های خبری طرح می شوند.
نیاز به توانایی تحلیل اندک دارد.
موجب ترس و حیرت می شود و مرئی ترین لایه است.
فرض ها به ندرت مورد پرسش قرار می گیرند.
لیتانی
تحلیل لایه ای علت ها (سهیل عنایت الله)
علل نظام مند از جمله عوامل اجتماعی، فناورانه، اقتصادی، سیاسی، زیست محیطی و تاریخی مرتبط است.
مبتنی بر داده های کمی روایت می شود.
تحلیل ها توسط موسسات سیاستی ارائه می شود و در نشریات غیر دانشگاهی منعکس می گردد.
عملکرد مناسب در بیان شرح های فنی و تحلیل علمی و دانشگاهی دارد.
نقش دولت و سایر ذینفعان در این سطح مورد توجه قرار می گیرد.
در مورد داده ها پرسش می شود و پارادایم مورد پرسش واقع نمی شود
علل سیستمی
اسلاید 16 :
گفتمان و جهان بینی
تحلیل لایه ای علت ها (سهیل عنایت الله)
در پی یافتن فرایندهای عمیق تر اجتماعی، زبانی و فرهنگی مستقل از بازیگر و تاحدی نظام است.
تلاش جهت چشم انداز سازی مجدد مسئله و موضوع صورت می گیرد.
به چگونگی ساخته شدن موضوعات از گفتمان ها، ایدئولوژی ها و جهان بینی ها از طریق تمدن ها و معرفت ها، می پردازد.
گفتمان مورد استفاده در درک مسئله در حقیقت بخشی از چارچوب بندی مسئله است.
گفتمان ها مشتمل بر چهار سطح می باشند:
سطح ذینفع: منافع مختلف بازیگران، سازمان ها و نهادها
سطح ایدئولوژیک: مواضع در مورد وضعیت فعلی جهان و وضعیتی که باید باشد.
سطح تمدنی: از طریق جهانی بینی ها مطرح می شود (اسلامی، غربی، کنفوسیوسی)
سطح معرفتی: شامل پست مدرن، مدرن و پیش مدرن
به کمک این چهار سطح، مواضع خلق هویت جمعی آشکار می شود و علل شکل گیری سطوح لیتانی و اجتماعی مشخص می شود. گفتمان های مختلف موجب خلق سناریوهای بدیل می شوند.
اسلاید 17 :
استعاره ها و اسطوره ها
تحلیل لایه ای علت ها (سهیل عنایت الله)
داستان های عمیق یا الگوهای جمعی و ابعاد ناخودآگاه و احساسی مشکل و مسئله جستجو می شود.
یک تجربه غریزی-احساسی در مورد جهان بینی فراهم می آورد.
زبان مورد استفاده بیشتر ناظر بر تصاویر دیداری رو به تکامل و احساس قلبی است و کمتر به خواندن ذهن می پردازد.
ریشه و مبداء طرح پرسش است. درک ما از مسائل چارچوب های مشخص اسطوره ای دارد که طرح پرسش و مسئله نیز در آن چارچوب ها فهم می شود.
فرض هایی خاص در مورد ماهیت زمان، عقلانیت و عامل انسانی
ساختارشکنی استعاره های متعارف و خلق استعاره های بدیل روش به چالش کشیدن زمان حال و خلق آینده های بدیل است.
استعاره ها و اسطوره ها درک از آینده را به سطحی فراتر از تحلیل های منطقی می رسانند و بنیان های تمدنی عمیق تر را برای آینده های بدیل آشکار می سازند.
اسلاید 18 :
تحلیل لایه ای علت ها (سهیل عنایت الله)
افراد، سازمان ها و تمدن ها، جهان را از دیدگاه های مختلف افقی و عمودی می بینند.
تحلیل لایه ای علت ها، سناریوها را در فضای عمودی مرتب می کند و ما را به سناریوهای ذیل می رساند:
سناریوهای کوتاه مدت و ابزاری در لایه لیتانی
سناریوهای سیاست محور همچون تغییرات اجتماعی، فناورانه، اقتصادی، سیاسی و غیره
سناریوهای تغییر گفتمان و درک تفاوت های بنیادین
سناریوهای استعاره ای و اسطوره ای در افق های بلند مدت در قالب داستان، شعر و یا تصویر
بازیگران :
سطح لیتانی: دولت یا شرکت ها
سطح اجتماعی: گروه های مشارکت کننده اجتماعی
سطح جهان بینی: افراد یا موسسات داوطلب
سطح استعاره ها و اسطوره ها: رهبران و هنرمندان
اسلاید 19 :
تحلیل لایه ای علت ها (سهیل عنایت الله)
روشی مبتنی بر نظریه پسا ساختاری و آینده پژوهی انتقادی
روش کارگاهی:
1- جمع آوری اطلاعات
2- گروه بندی درون کارگاه
3- نظام مند کردن اطلاعات مبتنی بر لایه های چهارگانه
اطلاعات لیتانی: دیدگاه هایی که به آسانی با تجربه قابل فهم هستند.
اطلاعات علل اجتماعی: جمله های راه حل محور با بهره گیری از بازیگران و روابط ساختاری آن ها (قانون گذاری، مشارکت بازیگران مختلف و .)
اطلاعات جهان بینی: دیدگاه های بزرگ که تایید آن ها دشوار است و تصویری بزرگ هستند و فرض های سطوح دیگر را به چالش می کشند. می توان آینده را با توجه به ایدئولوژی های مختلف تبیین کرد.
اطلاعات استعاره ای و اسطوره ای: مثل های عموم مردم، شعارهای بازاریابی، مثال های عمیق و داستان های کهن
اسلاید 20 :
تحلیل لایه ای علت ها (سهیل عنایت الله)
ساختار چهار سطحی از سناریوها:
ویژگی های قابل رویت: سطح فوری
نظام ها (جامعه، فناوری، اقتصاد، محیط زیست، حکومت): سطح تاریخی
جهان بینی (کدام دورنما در یک سناریوی خاص غالب می شود): سطح بلند مدت
استعاره و اسطوره (داستان های زیرین و بنیادین): سطح موقت و مبتنی بر مفاهیم هویت آغازین
راه حل های ساده و عملیاتی
راه حل های پیچیده و نظری
