بخشی از مقاله
حسابرسی
" اموال، ماشین آلات و تجهیزات و استهلاک"
* توصیف اموال، ماشین الات و تجهیزات، تمام دارائی های مشهودی را دربر می گیرد که عمر مفید آنها بیش از یکسال است و در عملیات شرکت مورد استفاده قرار می گیرند و به منظور فروش، تحصیل نشده است.
* سه گروهی فرعی اما عمده از این گونه دارایی به شرح زیر است:
1) زمین 2) ساختمان، ماشین آلات و تجهیزات و تاسیسات زمین 3) منابع طبیعی
* هدفهای حسابرسان از رسیدگی به اموال، ماشین آلات و تجهیزات تعیین موارد زیر است:
1) کفایت سیستم کنترل داخلی 2) اعتبار ثبت شده 3) ثبت دفاتر بودن
4) صحت محاسبات ریاضی 5) درستی ارزشیابی 6) کفایت افشاء وچگونگی ارائه
* تمایز حسابرسی اموال، ماشین آلات و تجهیزات با حسابرسی دارائیهای جاری:
* زمان رسیدگی به دارائیهای ثابت در مقایسه با کل زمان صرف شده برای حسابرسی یک واحد تجاری، نسبت کوچکی را به خود اختصاص می دهد چون:
1) ارزش ریالی هر قلم از دارایی ثابت بالاست.
2) در طی سال تغییرات زیادی در این حساب صورت نمی گیرد.
3) حسابرس به قیمت جاری این دارائیها در تاریخ ترازنامه توجهی ندارد.
4) انقطاع معاملات در دارائیهای ثابت از اهمیت کمتری برخوردار است چون سود خالص دوره را تحت تاثیر قرار نمی دهد.
* سیستم کنترل داخلی
اموال، ماشین آلات و تجهیزات:
هدف اصلی کنترل های داخلی مربوط به اموال، ماشین آلات و تجهیزات، کسب حداکثر بازده از هریک ریال سرمایه گذاری شده در دارائیها، وجود یک سیستم کنترل داخلی قوی را برای تهیه صورتهای مالی قابل اطمینان، ضروری می سازد.
* بودجه ماشین آلات و تجهیزات:
استفاده مفید از بودجه ماشین آلات و تجهیزات مستلزم وجود مدارک حسابداری قابل اطمینان و تفضیلی درباره آنهاست. شناخت کامل انواع، مقادیر و وضعیت تجهیزات موجود، مبنای اساسی است برای پیش بینی موارد موردنیاز به جایگزینی ماشین آلات و تجهیزات یا افزودن بر آنها.
* کنترل های مهم مربوط به ماشین آلات و تجهیزات به شرح زیر است:
1) تهیه حساب معین جداگانه برای هریک از اقلام اموال، ماشین آلات و تجهیزات
2) یک سیستم صدور مجوز که هرگونه تحصیل ماشین آلات و تجهیزات، اعم از خرید و اجاره بلند مدت یا ساخت، را مستلزم دریافت قبلی مجوز از مدیریت ارشد کند.
3) استقرار یک سیستم گزارشگری که مستلزم افشاء و تجزیه و تحلیل به موقع انحراف مخارج مصوب و مخارج واقعی باشد.
4) تدوین دستور العمل کتبی درباره تمایز مخارج سرمایه ای و مخارج جاری.
5) برقراری سیستم خرید ماشین آلات و تجهیزات که تنها از طریق دایره خرید صورت گیرد و مستلزم رعایت روشهای استاندارد دریافت، بازرسی و پرداخت نیز باشد.
6) شمارش عینی دارائیها در فواصل زمانی متناوب.
7) استقرار سیستم برکناری دارائیها.
* کاربرگهای حسابرسی:
کاربرگ اساسی اموال، ماشین آلات و تجهیزات، جدول خلاصه دارائیهای ثابت است که بر تغییرات طی سال مورد رسیدگی تاکید دارد. کاربرگ مزبور مانده های ابتدایی دوره را برای هریک از انواع دارائیهای ثابت نشان می دهد. این مانده ها همان مانده های پایان دوره قبل است که در کاربرگهای سال پیش نشان داده شده است، پس اضافات و برکناریهای طی سال در کاربرگ فوق نشان داده می شود.
* حسابرسی نخستین و حسابرسی بعدی:
در حسابرسی نخستین از یک صاحبکار جدید، مانده های ابتدا دوره می تواند با مراجعه به کاربرگهای حسابرسان قبلی، اثبات شود. چنانچه صاحبکار در سالهای قبل توسط حسابرسان خوش نام حسابرسی شده باشد، حسابرسان فعلی معمولا رسیدگیهای بیش از مرور تاریخچه اموال، ماشین آلات و تجهیزات را به شکلی که در حسابها منظور شده اند، انجام نمی دهند. و همچنین اگر در حسابرسی نخستین صاحبکاری که قبلا توسط حسابرسان مستقل حسابرسی
نشده است، تجزیه و تحلیل کامل اموال، ماشین آلات و تجهیزات، بهترین نحوه برخورد می باشد. حسابرسان با بررسی دقیق تمام اقلام بدهکار و بستانکار حساب این داراییها از زبان تحصیل تاکنون می توانند از اعمال شدن یکنواخت روشهای مناسب حسابداری برای ثبت اضافات و برکناریهای این گونه دارائیها و تامین ذخیره استهلاک کافی برای آنها، اطمینان یابند.
* برنامه حسابرسی اموال، ماشین آلات و تجهیزات:
الف) ارزیابی سیستم کنترل داخلی ( رسیدگی عملیاتی)
1) کسب شناخت از سیستم کنرل داخلی اموال، ماشین آلات و تجهیزات
2) برآورد احتمال خطر کنترل و طراحی آزمون های اضافی کنترل ها
3) اجرای آزمون های اضافی کنترل هایی که قصد اتکاء بر آنها می باشد.
4) برآورد نهایی نهایی احتمال خطر کنترل و طراحی آزمونهای محتوا
ب: آزمون محتوا :
1) صورت ریز تغییرات اموال، ماشین آلات و تجهیزات متعلق به صاحبکار را دریافت و با دفاتر کل و معین مغایرت گیری کنید. { هدف، اثبات صحت محاسبات ریاضی}
2) خریدهای عمده داراییهای ثابت را از نزدیک مشاهده و بازرسی کنید- درآمدهای اجاره را بررسی کنید- اضافات ملی مثال را سند بررسی کنید.{هدف، اثبات اعتبار(وجود و مالکیت) و ارزشیابی}
3) ذخیره استهلاک را آزمون کنید- هزینه های تعمیر و نگهداری را تجزیه و تحلیل کنید- و وضعت داراییهای که مورد استفاده روزمره نیستند را پی جویی کنید. { هدف اثبات ارزشیابی}
4) مالکیت قانونی را اثبات کنید- درآمدهای اجاره را بررسی کنید- برکناری داراییهای ملی مال را بازبینی کنید- مفاد قراردادهای اجاره بلند مدت را رسیدگی کنید. { هدف، اثبات اعتبار (وجود مالکیت)}
5) روشهای تحلیلی را اجرا کنید.{ هدف: اثبات کامل بودن و ارزشیابی یا تخصیص}
6) چگونگی ارائه در صورتهای مالی و کفایت افشاء را ارزیابی کنید. { هدف: اثبات ارائه و افشاء}
1) کسب شناخت از سیستم کنترل داخلی اموال، ماشین پآلات و تجهیزات:
حسابرسان برای مطالعه سیستم کنترل داخلی اموال، ماشین آلات و تجهیزات می توانند از شرح نوشته، نمودگر سیستم یا پرسشنامه کنترل های داخلی استفاده کنید، پرسشهایی متداولی که در پرسشنامه یافت می شود عبارتند از: آیا حسابهای معین اموال، ماشین آلات و تجهیزات مرتب با حسابهای کنترل داراییهایی ثابت در دفتر کل مغایرت گیری می شود
؟ آیا دستورالعملی کتبی برای تمایز بین مخارج سرمایه ای و مخارج های خارجی وجود دارد؟
2) برآورد احتمال خطر کنترل و طراحی ازمون های اضافی کنترل ها:
خطر کنترل مربوط به هر قلم صورتهای مالی تنها زمانی می تواند کمتر از حداکثر برآورد شود که آزمونهای به عمل آمده نشان دهند کنترل های مربوط، طراحی شده است و به گونه ای موثر اعمال می شود. همچنین حسابرسان باید نسبت به آزمونهای اضافی که احتمالا یک کاهش آزمونهای محتوا خواهد شد، تصمیم گیری کنند.
3) اجرای آزمونهای اضافی کنترل ها و روی کنترل هایی که قصد اتکا بر آنها می باشد:
هدف از آزمون کنترل های داخلی داراییهایی ثابت، تشخیص اعمال شدن یا نشدن کنترل های برقرار شده توسط صاحبکار به طور یکنواخت است، برای مثال چنانچه صاحبکار برای برکناری داراییها از دستور کار با شماره ردیف به عنوان مجوز برکناری استفاده می کند، حسابرسان می توانند با تطبیق موارد شناخته شده برکناری با دستور کارهای مربوط وهمچنین، مقایسه این دستور کارها با ثبت های انجام شده در حسابهای دفاتر کل و معین، این کنترل را آزمون کنند.
4) براورد نهایی احتمال خطر کنترل با طراحی آزمونهای محتوا:
آخرین اقدام حسابرسان در ارزیابی سیستم کنترل داخلی، برآورد دوباره خطر کنترل بر اساس نتایج آزمون کنترل هاست. حسابرسان پس از آن، آزمونهای محتوایی را انتخاب می کنند که برای کسب شواهد کافی و قابل قبول درباره هدف حسابرسان از رسیدگی به اموال، ماشین آلات و تجهیزات صاحبکار ضروری است. میزان آزمونهای محتوا را برآورد نهایی حسابرسان از احتمال خطر کنترل تعیین می کند.
ب: ازمون محتوا:
1) صورت ریز تغییرات اموال، ماشین آلات و تجهیزات متعلق به صاحبکار را دریافت و با دفاتر کل و معین مغایرت گیری کنید:{هدف: اثبات صحت محاسبات ریاضی}
حسابرسان پیش از تحلیل و تجزیه جزئیات تغییرات در حسابهای دارائیهای ثابت مایلند از مطابقت مجموع مبالغ ثبت شده در حسابهای معین این دارائیها با مانده حسابهای کنترل مربوط در دفتر کل اطمینان یابند. مغایرت گیری دفاتر معین و کل می تواند با استفاده از برنامه های عمومی حسابرسی به آسانی و با سرعت انجام پذیرد.
2) اضافات طی سال اموال، ماشین آلات و تجهیزات را سندرسی کنید: { هدف: اثبات اعتبار و ارزشیابی}
سندرسی اضافات طی سال حسابهای اموال، ماشین آلات و تجهیزات یکی از مهمترین آزمونهای محتوای دارایی های ثابت است. میزان سندرسی را برآورد حسابرسان از خطر کنترل مربوط به مخارج داراییهای ثابت تعیین می کند. در فرآیند سندرسی، کاربرگی برای تجزیه و تحلیل حسابهای کنترل داراییهای ثابت در دفتر کل تهیه می شود که ردیابی اقلام ثبت شده در این حسابها را به دفاتر روزنامه و مدارک اولیه، مانند قراردادها، اسناد مالکیت دستورهای ساخت، صورت حسابها و مدارک پرداخت وجوه نقد و مجوزهای مدیریت نشان می دهد.
* اقدامات ویژه ای که باید برای پی جویی اضافات طی سال صورت گیرد به شرح زیر است.
1) مجوزهای تمام اضافات عمده، اعم از خریداری یا ساخته شده را رسیدگی کنید.
2) تعمیرات طی سال کار در جریان ساخت را بررسی و دستور کارهای مربوط را، شامل تکمیل شده و در جریان، رسیدگی کنید.
