بخشی از مقاله
بررسي تأثير موسيقي زور خانه اي بر ميزان عملكرد باستاني كاران در حركت ((ميل گرفتـن))
چكيده
ورزش باستاني يا زورخانه اي يكي از قديمي ترين و در عين حال كامل ترين ورزشهاي جهان است كه با فرهنگ قومي ، ملي ، اساطيري و ديني ايرانيان عجين شده است و شامل حركات متنوعي است كه هر يك با ابزاري شبيه به يكي از ادوات جنگي عهد باستان اجرا مي شوند . انجام دقيق و تنظيم شده حركات مختلف ورزش باستاني مي تواند موجب تقويت عمومي بدن شود ، ضمن آنكه انجام حركات ساده و در عين حال مهمي مثل ميل گرفتن ، شنا رفتن و يا چرخ و يا پازدن و . . . نيازي به ابزار گران قيمت و مكان بخصوصي نداشته و هر كس مي تواند با حداقل امكانات به اين ورزش بپردازد .
از دير باز اجراي حركات ورزش باستاني با نواختن ضرب و زنگ و قرائت اشعار حماسي ، ديني و عرفاني كه توسط (مرشد ) اجرا مي شود تؤام بوده و اثبات شده است كه آهنگ ضرب مرشد ، ريتم ، سرعت ، شدت و توالي حركات را تعيين نموده و موجب هماهنگي حركتي بين ورزشكاران خواهد شد، اما در اين مورد كه موسيقي زورخانه اي در ميزان قدرت و استقامت عضلاني ورزشكاران چه تأثيري دارد تحقيقي صورت نگرفته است.
لذا اين پژوهش بمنظور بررسي تأثير موسيقي زورخانه اي بر سطح عملكرد ورزشكاران در رده هاي سني جوانان و بزرگسالان طراحي و بصورت مقدماتي ( Pilot ) اجرا شد.
نمونه هاي آماري شامل 12 نفر باستاني كار ميانسال و پر سابقه با ميانگين سني 4/62/47 و سابقه ورزش 2/8 3/27 سال و 15 نفر باستاني كار جوان با ميانگين سني 6/2 2/17 و سابقه ورزشي 2/1 1/3 سال بودند كه به دلايل مختلف 2 نفر از گروه اول و 3 نفر از گروه دوم از مطالعه خارج شدند. هر دو گروه در شرايط يكسال و بطور جداگانه مورد
آزمون قرار گرفتند . بمنظور يكسان شدن شرايط آزمودنيها ، آزمون در عصر روز تعطيل و بمنظور اطمينان از داشتن خواب و استراحت كافي برگزار گرديد. تمام نمونه ها از صبحانه و نهار يكساني كه تحت نظر محقق تهيه شده بود استفاده كردند. هر نمونه 3 بار و با فاصله زماني كافي حركت صحيح ميل گرفتن را تحت نظارت 2 نفر داور و بدون استفاده از موسيقي زورخانه اي و ضرب تا سرحد خستگي انجام داده و تعداد حركات صحيح ثبت شد. ميانگين حركات هر نمونه و ميانگين حركات انجام شده توسط هر گروه محاسبه گرديد. در گروه
بزرگسالان 49 جفت و در گروه جوانان 41 جفت ميل ميانگين عملكرد بدون استفاده از موسيقي بود. آزمون در روز جمعه بعد با استفاده از نوار موسيقي زورخانه اي و با همان شرايط تكرار شد كه گروه بزرگسالان به ميانگين 68 جفت و گروه جوانان به ميانگين 62 جفت ميل گرفتن صحيح دست يافتند.
نتايج با آزمون ويل كاكس و t تست جفت مورد ارزيابي قرار گرفت و نشان داد كه موسيقي زورخانه اي به طور معني داري در افزايش عملكرد هر دو گروه ورزشكاران تاثير مثبت داشته است. (01/0 P<)
مقايسه بين دو گروه نشان داد كه موسيقي زورخانه اي بر افزايش عملكرد گروه جوانان بيش از بزرگسالان تاثير داشت ، اگرچه اين تاثير معني داري نيست. پيشنهاد مي شود كه اين پژوهش در گروه هاي بزرگتر و با انجام كليه حركات ورزش باستاني و تحت شرايط يكسان از لحاظ زيستي تكرار شود.
مقدمه
موسيقي و تاثير آن بر موجودات زنده ، از جمله انسان موضوعي قديمي بوده و به قدمت تاريخ بشر است .
انسان هاي اوليه همواره تحت تاثير صداهاي طبيعي موجود در محيط زيست خود قرار داشتند وزش ملايم باد ، طوفان ، رعد و برق ، غرش امواج سهمگين دريا ، زوزه حيوانات ، آواي پرندگان و حتي سكوت سنگين شبهاي زمستاني موجب مي شد كه انسان به حالات رواني متضادي از ترس و وحشت گرفته تا آرامش و لذت دست يابد با پيشرفت تمدن و ايجاد جوامع مدني و با الهام از صداي طبيعت موجود در هر اقليم آلات توليد صداهاي مناسب ابداع و گسترش يافت و با پيشرفت و تكامل سازها به تدريج موسيقي و هم نوائي چند ساز در اقوام مختلف شكل گرفت در قرون اخير كه امكان انجام پژوهشهاي علمي فراهم شد تحقيقات فراواني بر روي تأثير موسيقي مناسب بر روي انسانها و سپس حيوانات و گياهان انجام گرفت و تأثيرات شگرف موسيقي هاي مختلف بر پارامترهاي رواني و جسماني موجودات زنده اندازه گيري شد و در يك بررسي كلي و نهايي نتيجه گرفته شد كه موسيقي يا هر نوع ضرب آهنگ مي تواند با تأثير مستقيم بر نيمكره راست و انتقال اثر بوجود آمده از طريق فاسيكولهاي مغزي به نيمكره چپ در افزايش توانايي و هماهنگي حركتي انسانها مؤثر باشد. اين تأثير از هزاران سال پيش در مارشهاي نظامي و نواختن طبل در زمان جنگ به اثبات رسيده و مورد استفاده قرار مي گرفت. نواختن سرودهاي نظامي باعث مي شود كه سربازان مسافتهاي طولاني تري را به راحتي بپمايند . موسيقي هاي حماسي حس شجاعت و غيرت را در جنگجويان افزايش مي دهد .
در تحقيقات متعددي نشان داده شد كه با پخش موسيقي هاي مناسب ميزان شيردهي برخي حيوانات به طور معني داري افزايش مي يابد و در پژوهشهاي ديگري نشان داده شد كه پخش موسيقي مناسب مي تواند در رشد و نمو گياهان تأثير زيادي داشته باشد .
تحقيق بر روي عملكرد ورزشكاران از قدمت تاريخي زيادي برخوردار نيست.
اولين مقالات منتشر شده در زمينه موسيقي و تأثير آن بر عملكرد ورزشكاران در سال 1955 توسط يك روانپزشك فرانسوي به نام دكتر ‹‹ توماتيس ›› تهيه و به چاپ رسيد. از آن پس تحقيقات فرواني در كشورهاي مختلف انجام شد و نتايج اكثر قريب به اتفاق اين پژوهشها نشان داد كه موسيقي مناسب بر افزايش توانايي ورزشكاران تأثير مثبتي دارد.
از سوي ديگر پزشكان قديمي به اين باور رسيده بودن كه موسيقي مي تواند موجب بهبود بيماريهاي مختلفي شود و به اين ترتيب با انجام حركات موزون و نواختن آلات موسيقي و رقصيدن به دور بيمار موجبات بهبود بيماري را فراهم مي كردند.
حركت درماني يا به عبارتي رقص درماني كه نوعي حركات موزون و تؤام با صدا مي باشد باعث تغييراتي در احساسات ، ادراك و تصورات فرد بيمار شده و تغييرات جسمي و رفتاري بعدي را بوجود مي آورد . پخش موسيقي آرامبخش و انجام حركات موزون زمينه كاهش اضطراب ، درد ، استرس و تنش را فراهم مي كند و تا حدودي جايگزين داروهاي ضد درد و مسكن خواهد شد .
از سوي ديگر موسيقي هاي تند و شاد بيماران مبتلا به افسردگي و نااميدي را به هيجان آورده و باعث افزايش اميد و انگيزه در آنان مي شود.
صداي نوزاد ممكن است از نظر برخي از بزرگسالان گوش خراش و ناراحت كننده باشد ولي براي نوزاد وسيله اي براي ابراز وجود و بروز احساسات و براي مادر آوايي اطمينان بخش و زيبا پژوهشگران دانشگاه ميشيگان در سال 1993 نشان دادند كه شنيدن 15 دقيقه موسيقي مناسب مي تواند باعث افزايش اينتر لوكينهاي خون از 5/12% به 4% شده و در نتيجه سطح ايمني بدن بالاتر برود .
محققين دانشگاه جان هاپكينز آمريكا نشان دادند كه پخش موسيقي تند و پر هيجان باعث مصرف مواد غذايي بيشتر شده و پخش موسيقي هاي ملايم و آرام زمان جويدن مواد غذاي افزايش داده و در نتيجه افراد ميزان كمتري ماده غذايي را مصرف و دريافت مي نمايند .
آلوين ـ 1996 و قبل از آن ساليوان ـ 1994 به بررسي تاثير موسيقي در درمان بيماران مغزي و قلبي پرداختند. موسيقي ملايم و مناسب موجب كاهش فشار خون ، تعداد ضربان قلب و سطح اسيد چرب آزاد گرديد .
در ايران از اوايل دهه 70 تحقيقات متعددي بر روي تاثير موسيقي بر درمان بيماران بعمل آمد برخي از مهمترين آنان در جدول پيوست مندرج مي باشد. اما در مورد تاثير موسيقي بر ورزش در ايران تحقيقي انجام نگرفته است . لذا محقق بر آن شد تا با استفاده از موسيقي زورخانه اي كه نوعي موسيقي شناخته شده ملي و مذهبي مي باشد تاثير آواي موسيقي را بر ميزان توانايي فيزيولوژيك ورزشكاران مورد ارزيابي قرار دهد.
بيان مسئله ــــــــــــــــــــ
موسيقي به عنوان يك پديده رايج در كشورهاي پيشرفته به عنوان عامل قابل موثري در درمان بيماريها يا افزايش عملكرد ورزشكاران مورد استفاده قرار مي گيرد با وجود آنكه ايران داراي پيشينه تاريخي زيادي بوده و در ارتش از مارشها و سوتهاي موسيقي قرن هاست كه استفاده مي كردند و نيز قرنهاست كه داراي ورزش ملي زورخانه اي مي باشد. كه حركات آن همراه با نوعي موسيقي خاص اجرا مي شود اما مربيان و دست اندركاران ورزش ايران به اين باور نرسيده اند كه موسيقي مناسب مي تواند عملكرد ورزشكاران را تحت تاثير قرار دهد و در اين راه تحقيقات علمي مدون و منسجمي هم انجام نشده است .
لذا به نظر مي رسد كه بررسي روي موسيقي و تاثير آن بر سيستم عصبي ـ عضلاني ورزشكاران بتواند راهگشاي تحقيقات گسترده تري در تمام زمينه هاي ورزشي باشد .
اهميت و ضرورت تحقيق ـــــــــــــــــــــ
با توجه به تاثير بسيار زياد موسيقي هاي مناسب بر عملكرد ورزشكاران به نظر مي رسد كه انجام تحقيقاتي با توجه به ويژگي هاي رواني و اجتماعي ورزشكاران ايراني مبني بر بررسي تاثير موسيقي هاي مجاز و موجود بر عملكرد ورزشكاران بتواند براي ارتقاء سطح توانايي آنان مفيد و مؤثر باشد. لذا اين تحقيق با هدف بررسي موسيقي زورخانه اي بر عملكرد ورزشكاران باستاني كار با سابقه ايراني در حركت ميل گرفتن طراحي شد كه در صورت اثبات تاثير به ساير حركات ورزشي باستاني تسريي داده شده و نهايتاً تاثير موسيقي بر ورزشكاران ساير رشته هاي ورزشي ديگر نيز مورد آزمايش قرار گيرد.
جامعه آماري ـــــــــــــــــــــــ
جامعه آماري اين آزمون كليه ورزشكاران باستاني ميانسال و جوان بودند كه به طور تصادفي 12 تفر باستاني كار ميانسال با ميانگين سني 4/6 ±2/47 و سابقه ورزشي 2/8 ±3/27 و 15 نفر باستاني كار جوان با ميانگين سني 6/2 ± 2/17سال و سابقه ورزشي 2/1 ±11/3 سال به عنوان نمونه هاي آماري انتخاب شدند.
روش اجرا ـــــــــــــــــــــ
نمونه ها به اتفاق 2 نفر داور طي يك جلسه توسط محقق توجيه شده و با اهداف طرح آشنا شدند سپس از نظر يكسان شدن شرايط زيستي نمونه ها در روز عصر تعطيل و با صرف صبحانه و ناهار مشابه در سالن ورزش حضور به هم رسانده و حركت ميل گرفتن را بدون استفاده از موسيقي زورخانه اي تا سر حد خستگي انجام دادند. پس از رفع خستگي اين حركت در 3 مرحله اجرا و ميانگين حركات صحيح انجام شده توسط هر نمونه و نيز توسط هر گروه محاسبه و تعيين گرديد در هفته بعد و مجددا در روز تعطيل و با صرف صبحانه و ناهار مشابه آزمون حركت ميل گرفتن صحيح تحت نظارت داوران و با استفاده از نوار موسيقي زورخانه اي انجام و حركات صحيح براي هر نمونه تعيين گرديد با رعايت زمان استراحت كافي آزمون 3 بار تكرار شد .
ميانگين هر نمونه و ميانگين حركات صحيح گروه توسط داوران و محقق محاسبه و ثبت گرديد . نتايج با استفاده از نرم افزار آماري SPSS Windows و روش مقايسه ميانگينهاي همبسته و T-Test زوج مورد ارزيابي قرار گرفت .
نتايج ـــــــــــــــــــــــــــ
نتايج در جدول زير مندرج است نشان مي دهد كه موسيقي زورخانه اي در افزايش توانايي ورزشكاران باستاني كار در هر دو گروه جوانان و ميانسالان به طور معني داري تاثير مثبت دارد P<0/01 .
آزمايش نشان داد كه در گروه بزرگسالان و بدون استفاده از موسيقي ميانگين حركت صحيح ميل گرفتن 49 جفت و در گروه جوانان 41 جفت بوده است در حاليكه با استفاده از نوار موسيقي زورخانه اي ميانگين حركت صحيح ميل گرفتن به 68 جفت و در گروه 62 جفت افزايش پيدا كرد.
مقايسه بين دو گروه نشان مي دهد كه پخش موسيقي زورخانه اي بر افزايش عملكرد گروه نوجوانان بيش از گروه بزرگسالان تاثير داشته است .
گروه ميانگين حركت بدون موسيقي ميانگين حركت با موسيقي تفاوت
بزرگسالان 49 68 19
جوانان 41 62 21
بحث و نتيجه گيري ــــــــــــــــــــــــ
نتايج اين تحقيق نشان داد كه پخش موسيقي مناسب مي تواند در افزايش عملكرد ورزشكاران تاثير معني داري داشته باشد و اين يافته با تحقيقات بك Beck ـ 1995 همخواني دارد .
تحقيقات مك كافري ـ 1979 و دنباله آن تا 1997 در رشته هاي مختلف ورزشي نشان داد كه پخش موسيقي مناسب مي تواند براي ارتقاء عملكرد ورزشكاران مفيد باشد و بدين لحاظ دستور العملي براي استفاده صحيح موسيقي ابداع گرديد تا جايي كارل و بوشر ـ 1993 اعلام كردند كه ورزشكاران هنگام پخش موسيقي احساس كنند كه در هوا پرواز مي كنند و يا با نواي موسيقي در هوا شناور مي شوند .
مصاحبه با نمونه هاي تحقيق نشان داد كه پخش موسيقي زورخانه اي در آنان چنين احساسي برمي انگيزد و اين نشان مي دهد كه نتايج اين تحقيقات در كشور هاي مختلف و با فرهنگهاي گوناگون همخواني دارد .
پيشنهادات ــــــــــــــــــــــــ
1ـ اين تحقيق در مورد ساير حركات ورزشي ورزش باستاني ( زورخانه اي ) تكرار شود.
2ـ تاثير موسيقي بر عملكرد ورزشكاران در ساير رشته هاي ورزشي هم مورد پژوهش قرار گيرد.
3ـ تاثير انواع موسيقي هاي ملايم تا شاد بر حالات مختلف ورزشكاران مورد بررسي و آزمايش قرار گيرد .
پيوست ـــــــــــــــــــــــــــ
تحقيقات انجام شده در مورد تاثير موسيقي بر درمان بيماران
عنوان تحقيق نام محقق
بررسي تأثير نظم آهنگ قرآن كريم و موسيقي هاي بومي در كاهش درد و تخفيف عليرضا نيكبخت
اثرات موسيقي بر درد و اضطراب امير مولانائي
اثرات موسيقي بر مبتلايان به دمانس وحيدالماسي
اثر موسيقي در بيماري آلزايمر ليلا حمزه لو
بررسي تاثير موسيقي بر ميزان دردهاي مزمن بيماران مبتلا به سرطان بستري در بيمارستان سانترال شهر تهران علي يوسفي نژاد
كاربرد موسيقي درماني در بيماران دچار صدمات مغزي خديجه مظاهري
تأثير موسيقي بر يادگيري و عملكرد تحصيلي كودكان عقب افتاده ذهني فرح نادري
بررسي تاثير موسيقي بر ميزان اضطراب كودكان سن مدرسه بستري در بيمارستان كودكان طالقاني گرگان 82-81 شيدا كاظمي ملك محمودي
بررسي تاثير موسيقي درماني بر بهبود اختلالات خواب در دختران دبيرستاني شهر لار مرجان فرشادي
بررسي تاثير موسيقي بر كاهش اضطراب وافسردگي گروهي از جانبازان مبتلا به اختلال استرس بعد از سانحه رواني در مركز روانپزشكي صدر اميرحسين راه نجات
موسيقي راهي موثر جهت كاهش اضطراب بيماران قلبي يدالله سياوش وهابي
