تحقیق در مورد طرح اولیه کارخانه و مدیریت ماده خام

بخشی از مقاله

طرح اوليه كارخانه و مديريت ماده خام

2.1.1 ساخت كارخانه :
قبل از بحث در رابطه با طرح اوليه كارخانه ، ابتدا بايستي مفهوم و معني كلمه كارخانه را توضيح دهيم. يك كارخانه به معني واحد توليدي است. يك واحد توليدي از يك ساختمان يا گروهي از ساختمانها بعنوان فضاي لازم براي قرارگيري كارمندان و تجهيزات و ماشين آلات است همه اين موارد براي توليد محصول لازم و ضروري هستند. اصلاح توليد به ورود ماده خام و توليد محصول با كمك تجهيزات و ماشين آلات و كارمندان مربوط مي شود. در اين فضا بايد همه عوامل و افراد از اصول مشخص و تعيين شده اي پيروي كند.
- ساختمان كارخانه :

ساختمان مي تواند داراي اشكال F , L , T , H , U باشد كه انتخاب آن از جهتي به زمين در نظر گرفته شده براي احداث آن وابسته است. ساختمانهاي داراي چنين شكلهايي امكان توسعه و گسترش را بسادگي دارند. در طرحهاي پيشرفته از بلوكهاي جامد براي احداث فضاي جديد و تكميل ساختمان استفاده مي شود اين ساختمانها حتي الامكان با هزينه كمتر و با استفاده كمتر از ديواره ها بمنظور تفكيك فضا ساخته مي شوند. ويژگي اصلي آنها انعطاف پذيري آنها در نحوه قرار گيري تجهيزات و ماشين آلات است.

فرآيند توسعه و تكميل فضا لازم نيست بصورت پيوسته و مداوم انجام شود و مي تواند برحسب نياز بخشهاي لازم را اضافه كرد.

- مزاياي ساختمانهاي يك طبقه :
1) در نقاطي كه زمين ارزانقيمت است ، ساختمانهاي يك طبقه با استقبال بيشتري مواجه مي شوند
زيرا داراي قابليت بيشتري هستند.

2) توسعه و تكميل ساختمان در هر زمان براحتي امكان پذير است.
3) عمليات ساخت و احداث سريعتر انجام مي شود.
4) ساختمانهاي يك طبقه نيازي به ديوارها ، آسانسور و پلكانها ندارند ، بنابر اين همه امكانات و تجهيزات در يك طبقه قابل دسترسي هستند.
5) هزينه استهلاك كمتري دارند.
6) نرخ ماليات كمتري دارند.

7) هزينه حمل و نقل داخلي كمتر است.
8) ارتباط ساختمانها ساده تر انجام مي شود.

9) امكان حفاظت از بار و تجهيزات و محصولات بصورت بهتر و ساده تر فراهم مي شود.
10) انعطاف پذيري بيشتر از نظر طرح اوليه ساختمان وجود دارد.

11) نظارت بر محيط و فضاي كارخانه ساده تر صورت مي گيرد.
12) امكان كنترل و اداره و مديريت بصورت بهتر وجود دارد.
13) امكان استفاده حداكثر از نور خورشيد در روز بصورت بهتر وجود دارد.

14) امكان تفكيك عمليات و اقدامات پر خطر و پر سروصدا در اين فضا وجود دارد.
15) حركتها و جابجائيها اكثرأ بصورت افقي انجام مي شوند ، در نهايت تلفات انرژي براي غلبه بر نيروي جاذبه به زمين كاهش مي يابد.
16) ساختمانهاي يك طبقه داراي هزينه هاي نهايي كمتر هستند.

- معايب ساختمانهاي يك طبقه :
1) وقتي قيمت زمين زياد باشد بعنوان مثال در شهرها ، هزينه احداث و ساخت اين نوع بنا ، بسيار زياد است.
2) وقتي محدوديت فضايي داريم ، افزايش فضاي ساختمان و كارخانه بسيار دشوار است و مشكلات جدي بهمراه دارد.
3) از مزاياي حركت مواد كه در رابطه با جابجايي افقي براي غلبه بر جاذبه وجود دارد نمي توان استفاده كرد.
4) اتلاف حرارت و گرما از سقف به ميزان بيشتر صورت مي گيرد.

5) در برخي مناطق آلودگي بيشتر مشكل ساز مي شود.
- مزاياي ساختمانهاي چند طبقه :

1) وقتي هزينه و قيمت زمين زياد باشد ، احداث اين ساختمانها داراي هزينه كلي كمتر است.
2) وقتي فضا محدود باشد افزايش فضا بصورت عمودي بسيار مطلوب بوده و نتايج مناسبي بدنبال دارد
3) در برخي مناطق بدليل وجود خصوصيات و ويژگيهاي نقشه برداري ايجاد ساختمان چند طبقه از نظر هزينه مقرون بصرفه است.
4) فضاي قابل دسترسي بدين صورت كاهش مي يابد و بين طبقات امكان جابجايي تجهيزات سريعتر صورت مي گيرد.
5) اتلاف حرارت از سقف كاهش مي يابد.

6) در برخي مناطق كه در بخشي از فضاي خود داراي محدوديت هستيم ، ميزان آلودگي كمتر مي شود .
- معايب ساختمانهاي چند طبقه :

1) زمان احداث و ساخت بيشتر ، در كنار اين امر هزينه در اكثر نقاط بدليل افزايش اين زمان ، افزايش مي يابد.
2) فضا توسط ديوارها از بين مي رود و همين طور در پلكانها و ستونها شاهد اتلاف فضا هستيم.
3) در بارهاي زياد ممكن است از نظر استحكام و پايداري در برابر تنش عملكرد مناسبي نداشته باشند
4) تغييرات طرح اوليه براحتي و در هر مرحله امكان پذير نيست.

5) راندمان كلي بنا از نظر استفاده از فضا در كنار تجهيزات كاهش مي يابد.
6) تظارت دشوار است.

7) امكان استفاده كامل از نور طبيعي وجود ندارد.

8) هزينه هاي كلي عملياتي و كاربردي زياد است.
9) بصورت كلي هزينه هاي نهايي ساختمانهاي چند طبقه 50% بيشتر از ساختمانهاي يك طبقه است.
- گرايش و تمايل كنوني در رابطه با طراحي و احداث ساختمان :

در حال حاضر گرايش در مورد احداث ساختمان يك طبقه با استفاده از بلوك است كه بر حسب نيازمندي شكل داده شده اند. ابعاد اين بلوكها حدود 40*20 فوت و 50*30 فوت بصورت چهار گوش است. اين بلوكها داراي قابليت و انعطاف پذيري قابل توجهي براي احداث فضاي مورد نظر هستند. اين امر سبب ايجاد انعطاف پذيري بيشتر در طراحي مي شوند. پنچره ها تا حد امكان بزرگ در نظر گرفته مي شوند تا حداكثر استفاده از نور فراهم شود. از رنگهاي خاكستري و مايل به آن ( براي كاهش اثر نا مطلوب آلودگي ) استفاده مي شود. ديوارها و اجزاي جدا كننده (پارتشين) به گونه اي احداث

مي شوند كه امكان تغيير فضا براحتي فراهم شود. از سقفهاي بتوني استفاده مي شود. كف زمين كاملأ صاف و مسطح است. فضاي پاركينگ تا حد امكان بزرگ احداث مي شود. توجه ويژه در مورد خروج كارمندان و سهولت تردد آنها لحاظ مي شود.

- طبقه بندي فرآيندها و مراحل احداث و ساخت :
مرحله ساخت به 3 فرآيند C, B , A تقسيم بندي مي شو د فرآيند A كه بصورت مرحله پيوسته و 24 ساعته است نظير تصفيه وپالايش در فرآيند B محصول بدست آمده ارزيابي مي شود مثالهايي از فرآيندهاي تكراري را مي توان به توليد فولاد ، مواد غذايي و پالايش و تصفيه فلز تخصيص داد. فرآيند متناوب (فرآيند C) نظير توليد سراميك ، شيشه و ظروف مواد غذايي است.

2.2 . مقدمه :
- طرح اوليه كارخانه :
طرح اوليه با توجه به نكات مورد نظر و امكانات مورد در خواست از فضا تهيه مي شود در اين طرح مي توان به مواردي نظير طرح اوليه دفتر ، كارخانه و فضاي انبار اشاره كرد. در اين طرح محل قرارگيري تجهيزات و ماشين آلات به گونه اي انتخاب مي شوند كه بيشترين راندمان از آنها بدست آيد استقرار ابزار و تجهيزات بايد به گونه اي باشد كه امكان دسترسي مستقيم بسادگي فراهم شود.
طرح اوليه بهينه ، طرحي است كه مسير توليد را تا انتها در نظر گرفته و در طراحي خود همواره راندمان حداكثر در نظر گرفته در راه باشد. طرح بهينه سبب كاهش هزينه هاي توليدي بصورت جدي مي شود در اين رابطه بايد تمام عوامل اثر گذار در هزينه نهايي در نظر گرفته شوند. در اين رابطه نوع ماده خام و فرآيند انجام شده بايد بدقت مورد توجه قرار بگيرد. طرح بهينه طرحي است كه امكان

نظارت و بررسي عملكرد را براحتي فراهم كند ، همين طور از فضاي كمتر تا حد امكان استفاده كند.
طرح بايد به گونه اي ارائه شود كه امكان ايجاد ، اصلاح در مراحل مختلف عمليات قابل اجرا باشد.
2.2.1 هدف از تهيه طرح اوليه كارخانه :
برخي از مهمترين اهداف در ارتباط با طرح اوليه بشرح زير هستند :
1) ساده سازي و سهولت كلي در تمام مراحل فرآيند توليد و حداكثر استفاده از امكانات با كمترين ميزان اتلاف و استفاده به بهترين نحو از زمان و نگهداري مناسب و بهينه محصول.

2) بازبيني و نظارت كلي به افراد ، تجهيزات و مراحل توليد براي بدست آوردن بهترين نتيجه با كمترين هزينه.
3) حداقل كردن هزينه نگهداري ماده خام و بكارگيري و استفاده از آن در زمانهاي مناسب.
4) كاهش فضاي بكار گرفته شده در طبقه و استفاده مؤثر و كار آمد از فضاي موجود.
5) افزايش ميزان توليدات و كاهش ماليات مرتبط با آن.

6) نظارت و كنترل بهتر بر فرآيند.
7) رضايت بيشتر از نحوه كاركرد تجهيزات و كارمندان و رضايت متقابل كارمندان.
8) بهبود شرايط محيطي و كاهش خطرات موجود در محيط كار.

9) حداقل كردن ميزان ضرر و زيان و توليد بيشتر.
10) جلوگيري از اتلاف سرمايه.

11) ايجاد شرايط بهتر با انعطاف پذيري بيشتر و قابليت پذيرش تغييرات بيشتر
2.2.2 عوامل تأثير گذار بر طرح اوليه :
در زير ملاحظاتي در اين رابطه مطرح شده اند كه هر يك مي توانند عامل كليدي و اثر گذار بر طرح اوليه باشند. اين عوامل بشرح زير هستند :
1) سازماندهي و هماهنگي نهادها و سازمانها :
اين امر بمعني تخصيص محل مناسب براي هر نهاد با توجه به نوع وظيفه و عملكرد مورد انتظار ازآن است. در اين رابطه نوع عمليات و مراحل آن به دقت مورد تحليل و بررسي قرار بگيرند. اين اقدام نشان خواهد داد كه :
1) چه چيزي بايد توليد شده باشد ؟
2) چه مقدار از آن بايد توليد شده باشد ؟
3) توالي و ترتيب عملياتها به چه صورت است ؟
4) چه مدت زماني بايد صرف انجام هر يك بشود ؟

5) چه تجهيزات و ماشين آلاتي مي توانند به بهترين نحو صورت گروهي بكار گرفته شوند ؟
6) توانايي و ظرفيت ماشين آلات چقدر است و چه ميزان عمليات بايد از آنها انتظار داشت ؟
7) ميزان فضاي مورد نياز براي هريك چقدر است ؟

2) موقعيت و مكان بخشهاي توليدي در ساختمان :
بخشها و قسمتهاي گوناگوني را مي توان براي تسهيل عمليات بكار گرفت. اما نكته مهم در اين رابطه برقراري ارتباط صحيح و مطلوب و اقتصادي (مقرون بصرفه) بصورت كاملأ مديريت شده است. بعنوان مثال در يك فرآيند شيميايي كد داراي مراحل متعددي است اين ارتباط هماهنگي بايد با دقت و حساسيت بيشتري انجام شود.

3) موقعيت قرارگيري بخشهاي خدماتي :
بخشهاي نظير محل نگهداري مواد خوراكي ، منبع آب ، توالت از جمله اين موارد هستند. اين امكانات بايد به گونه اي قرار بگيرند كه امكان استفاده مطلوب را فراهم كنند. در اين رابطه بايد اين امكانات توانايي سرويس دهي بصورت يكسان به همه كارمندان و كارگران را داشته باشند.
4) خصوصيات و ويژگيهاي محل :

بخشهاي گوناگوني در يك كارخانه وجود دارند كه در كنار يكديگر بكار گرفته مي شوند از آن جمله بخشهاي توليدي ، خدماتي و نظارتي هستند. بخشهاي نظارتي همواره بصورت كامل از بقيه بخشها تفكيك مي شوند. اين بدان علت است كه نبايد در اين قسمتها هيچگونه آلودگي صوتي ناشي از كاركرد ماشين آلات شنيده شود. بخشهاي ديگري كه در يك كارخانه وجود دارند ، مربوط به فروش انواع توليدات هستند.
5) ابعاد و موقعيت محل كارخانه :

در استفاده از يك محل بايد ابعاد آن را با توجه به نوع فعاليت مورد نظر بدقت مورد توجه قرار داد بعنوان مثال در يك فرآيند شيميايي بايد يك مكان چند طبقه در نظر گرفته شود و طرح اوليه بر اين
اساس و براي بدست آمدن راندمان بهتر ارائه شود. بهتر است كه از بالابر و آسانسور تا حد امكان استفاده نشود.
6) نوع ساخت و احداث محل :
نكات جدي و مهم را از نظر بكارگيري مواد در سازه و بدنه ساختمان بايد رعايت كرد كه بشرح زير هستند :
1) تنش و فشار
2) دوام و پايداري
3) ايمني
4) سرعت ساخت و احداث بنا
5) هزينه
ساختمان مي تواند از قطعات فولادي يا آجري ساخته شود از چوب در اين زمينه بندرت استفاده ميشود زيرا خطر آتش سوزي و هزينه هاي بيمه آن زياد است. از آجر معمولأ در ديوارها استفاده ميشود. چهارچوب هاي فولادي و شبكه هاي فولادي بدليل استحكام بالاي آنها بصورت گسترده استفاده مي شود. براي كاهش وزن سازه از ورقه هاي آهني در اسكلت ساختمان استفاده مي شود. انتخاب نوع و جنس تجهيزات با توجه به عملكرد ساختمان صورت مي گيرد.
7) ملزومات و نيازمنديهاي فضاي انبار :
فضاي مناسب و كافي براي نگهداري تجهزات مواد و محصولات بسيار مهم است. همينطور براي انبار كردن محصولات ساخته شده بايد نقاط مناسب در نظر گرفته شوند از آن جمله براي موارد زير بايد
فضا تخصيص داده شود :
1) مواد ورودي جديد
2) چيدن و نگهداري ماده خام

3) بازرسي ماده خام
4) نگهداري موقتي مواد براي انتقال به محل نگهداري 

6) ابزار و تجهيزات
7) محصولات نهايي
فضاي ايجاد شده به عوامل زير وابسته است :
1) اندازه و حجم ماده خام و محصولات در حال توليد
2) مقادير آنها (از نظر تعداد)
3) تناوب و ترتيب استفاده

مواد مايع در داخل لوله ها و محفظه هاي مناسب نگهداري ميشوند در اين رابطه از استوانه هاي داراي جنس مناسب براي نگهداري برخي مايعات ديگر استفاده ميشود. مواد سمي بايد از نظر نگهداري بدقت مورد توجه باشند. اين مواد نيز در داخل بطري ، لوه و جعبه هاي داراي جنس مناسب نگهداري مي شوند.
فضاي در نظر گرفته شده براي نگهداري اين مواد بايد مناسب باشد و ماده نبايد به هيچ وجه تحت فشار قرار بگيرد. ميزان استفاده از ماده خام و تناوب استفاده از آن در تعيين نحوه نگهداري و محل آن

اثر گذار است. در مورد مواد خطرناك براي حمل و نقل و جابجايي آنها بايد ملاحظات جدي در نظر گرفته شود. فضاي نگهداري مواد خام و بقيه مواد بايد با توجه به جنس محصول مناسب باشد و در محلهاي مورد نياز از پنچره استفاده شود. اين محل بايد از طريق اتاق كنترل كاملأ قابل رؤئت و بررسي و بازبيني باشد. شكل 2-2 نكات لازم در رابطه با محل انبار را نشان داده است. از آن جمله مي توان به مواد زير اشاره كرد :
1) دريچه ورودي ماده اوليه
2) محل (مناسب) براي تخليه ماده خام

3) محل چيدن و بازرسي مواد خام
4) محل آزمايش و بررسي مواد خام
5) محل نگهداري موقتي براي انتقال به داخل كاميون

6) محل نگهداري براي هر نوع ماده
7) راهروهاي اصلي
8) راهروهاي فرعي (جانبي)
9) پيجره سرويس (دهي)
10) جعبه هاي محتواي مواد
11) شمارش كنندگان مواد براي اطمينان از وجود مواد اوليه و محصولات به تعداد صحيح
8- تصوير مطبوع :
- كانال تصوير و سيستم مرتبط با آن وظيفه تأمين هواي تازه را بر عهده دارد. هوا از سيستم خارج
نمي شود پس و توسط ورود به چرخه دي اكسيد كربن آن بهمراه افزايش رطوبت و دما متراكم تر خواهد شد.
- نتايج مربوط به تهويه در اين سيستم ناراحت كننده است.
- كارخانه هاي پيشرفته با افزايش تغييرات هوا ، در سيستم تهويه تغيير ايجاد ميكنند.
- روشهاي ايجاد تهويه مطبوع :

- پنجره ها و ديواره هاي مربوط به تهويه و گردش هوا.
- تهويه مكانيكي با استفاده از خروجيها كه توسط فنها (دهنده ها) هواي تازه را به داخل هدايت ميكنند.
- تهويه مطبوع : (AIRCONDITIONING)

- اين سيستم با توجه به دماي هوا كنترل مي شود همين طور رطوبت ، تميزي و نحوه توزيع هوا در اين رابطه تأثير گذار است.
- كنترل دما با گرم كردن در زمستان و سرد كردن (خنك كردن) در تابستان عمل مي كند. حرارت ميتواند بوسيله كمپرسور و يا سيم پيچ ها و000 ايجاد شود.
- رطوبت نيز مي تواند با تركيب به هواي وارد شده به سيستم ، به كارخانه وارد شود.
هوا مي تواند بوسيله گردوخاك آلوده شود

- هوا با فشار به داخل فضا پاشيده مي شود.
- هوا از داخل فيلترها عبور مي كند.
- از تصفيه الكتروستاتيك (بوسيله باردار كردن ذرات معلق) استفاده مي شود
- حركت هوابايد به گونه اي هدايت شود كه دقيقأ از مسير فيلترها عبور كند.
- برخي از تركيبات آلوده كننده در هوا بوسيله عمليات و مواد شيميايي تصفيه مي شوند.
- تهويه مطبوع در ساختمان بمنظور اهداف زير بكار گرفته مي شود :

1- جلوگيري از ايجاد خطاهاي اندازه گيري. آلودگي سبب گسترش خطا در تمام ابزار اندازه گيري ميشود
2- افزايش كارآيي تجهيزات و ماشين آلات خصوصأ در صنعتي نظير نساجي
3- افزايش كيفيت راندمان و كارآيي در كار گروهي
4- حداقل كردن ميزان فساد و از بين رفتن موادي نظير روغنها و مواد شيميايي

5- افزايش راندمان كارمندان
6- افزايش كيفيت محصولات و اصلاح كيفيت آنها
7- كاهش خوردگي و فساد فلزات و تخريب آنها در طي فرآيند
8- حفاظت كارمندان در برابر آلودگي و دود و گازهاي سمي
9- ايجاد هوا و فضاي مناسب و پاك در كارخانه
9) تجهيزات سرويس دهي :

اين سيستمها مربوط به تجهيزاتي نظير گرم كننده ها ، خنك كننده ها ، كمپرسورها و تجهيزات تهويه مطبوع مي باشند.
10) تجهيزات مرتبط با كارمندان :
تجهيزات مناسب سبب بهبود كارآيي افراد ميشوند. امكانات و تجهيزات حتي شامل توالت و حمام
مي باشند اين موارد نيز در عملكرد بهرت كارمندان اثر بخش هستند
11) روشنايي :

اين امر يكي از مهمترين مواردي است كه اثر جدي در كيفيت و ميزان توليد دارد. روشنايي امكان رضايت كارمندان و كاهش برخوردها را در حين كار فراهم مي كند.
- مزاياي يك سيستم روشنايي خوب و مناسب :

- افزايش خروجي – كاهش هزينه ها
- كاهش برخورها
- اصلاح كيفيت محصول
- امكان ديد بهتر
- استفاده بهتر از امكانات ، تجهيزات و فضايب موجودت

- نظارت بهتر و راحت تر سبب تسهيل نظارت بر فرآيند مي شود.
- ويژگيهاي يك سيستم روشنايي مناسب و كار آمد :
1- نور بايد به حدي باشد كه امكان ديد مناسب را فراهم كند و اين امر بايد در تمام جهات بصورت يكنواخت فراهم شود.
2- نور بايد در كل طبقه بصورت يكسان پخش شود.
3- نور نبايد روي يك نقطه يا ناحيه متمركز شود.
4- نور بايد تا حدي باشد كه امكان ايجاد تمايز و تفكيك بين 2 شي كنار يكديگر براحتي فراهم شود
5- نور نبايد توليد سايه كند.
6- از ايجاد تيرگي و تابش شديد توسط نور بايد جلوگيري شود.
- ويژگي و ماهيت نور :

1- نور طبيعي براي كار بهترين نوع نور است اما اين شدت روشنايي در ساعات مختلف تغيير مي كند ، ميزان نور و چگونگي آن به شرايط --- وابسته است وبا آنها تغيير مي كند.
2- نور مصنوعي بايد به گونه اي تأمين شود كه تمام خصوصيات نور طبيعي را بهمراه تمام مزاياي آن داشته باشد. در حالتي كه در ساعات مختلف روز ميزان نور كافي نباشد ، از نور مصنوعي كمك گرفت مي شود.
- منابع نور مصنوعي :
1- لامپهاي رشته اي تنگستن
2- لامپهاي فلورسنت
3- لامپهاي بخار حپول

لامپهاي رشته اي تنگستن ارزانقيمت هستند و داراي نصب آسان مي باشند در توانهاي گوناگون قابل دستيابي هستند. ميزان راندمان آنها كم است. اما نور دهي موضعي مطلوبي دارد.
لامپهاي فلورسنت داراي استوانه و محفظه اي هستند و داراي بيشترين داندمان هستند و بعلت طول عمر زياد و راندمان مناسب به تعداد زياد مورد استفاده قرار مي گيرند.

لامپهاي بخار حپوه پر نور ترين لامپها هستند. داراي نگهداري و نصب ساده هستند. در ابتداي كار آنها داراي نور به رنگ آبي هستند اين لامپها در فروشگاههاي بزرگ و فضاهاي بزرگ بمنظور روشنايي بكار گرفته مي شوند و داراي كارآيي مطلوبي هستند.
- مقادير روشنايي :
واحد اندازه گيري روشنايي لومن است. استانداردهايي در اين رابطه تدوين شده اند كه در انواع مختلف بكار گرفته مي شوند و بشرح زير هستند :
روشنايي نوع كالا
5 (راهرو) مسيرهاي گذرگاهي 1

10 مسيرهاي پله 2
15 كار سخت و خشن 3
30 كارماشيني(اتوماتيك)ياكارعادي 4

50 ميز كار عادي 5
70 كار دقيق 6
100 كار نصب دقيق 7
200-1000 كار بررسي و باز بيني دقيق 8

12- گرم كردن :
- در يك كارخانه ، گرم كردن براي رسيدن به اهداف زير صورت مي گيرد.
1- در پردازش ، حرارت دهي براي ذوب كردن فلزات و آلياژهاي فلزي بكار گرفته مي شود. در زمستان براي گرم كردن كارمندان و محيط از حرارت استفاده مي شود. دماي متعادل بين 60-65f0 است.
2) براي پختن غذا و گوشت از آن استفاده مي شود.
- منابع حرارتي :
- براي فرآورش وعمل آوري محصول. در اجاقهاي گاز ، بويلرها 000
- براي گرم كردن محل. از گرم كننده هاي اكتريكي ، زغال سنگي و000 استفاده مي شود.
- براي آشپزي. بصورت اجاقهاي الكتريكي يا گازي.
- سخت بكار گرفته شده به روشهاي گوناگون مي توند حرارت خود را به محيط منتقل كند.
- سيستم هاي گرم كننده بصورت اتوماتيك كنترل مي شوند.
13) نكته و ملاحظه بعدي :

1- بكارگيري و نگهداري مناسب اين امر با استفاده از رنگ مناسب و بخشهاي فلزي و شيشه اي مطلوب امكان پذير است.
2- احداث فضاي ايمني و اقتصادي ، محكم ، قابل اطمينان و پايدار اين امر با استفادذه از تجهيزات مطلوب و بكار گيري اجزايي نظير پنجره ها در محل مناسب امكان پذير است.

3- معيارهاي ايمني و امنيتي نظير ديوارهاي ضد حريق و حفاظت محيط بوسيله قطعات حفاظتي.
4- كنترل اغتشاش و سرو صدا كاهش سرو صدا بايد به گونه اي باشد ه محيط براي كاركرد افراد مساعد باشد و سكوت در حد نياز ايجاد شود.
--- سروصدا را ميتوان بوسيله موارد زير كاهش داد :

1- نگهداري و بكار گيري ماشين آلات و تعمير آنها براي كاهش سروصداي آنها.
2- عايق كردن بخشهاي پرو سروصدا و ماشين آلات داراي صداي زياد

3- اعمال طراحي مجدد و اصلاح معايب براي ايجاد محيط بهتر و مساعد براي كار.
14- ملاحظات براي توسعه و گسترش در آينده :
فضاي گاهي براي توسعه در آينده بايد در نظر گرفته شود. طرح اوليه بصورت يكي زا اشكال U , H , E , T , L , F ارائه مي شود. در اين رابطه جهات گسترش و تكميل كارخانه مورد ارزيابي قرار
مي گيرند و نقاط توسعه بعدي (آينده) با نقطه چين نشان داده مي شود.
2.2.3 اصول طراحي اوليه :
6- اصل در رابطه با طراحي اوليه بايد در نظر گرفته شوند كه بشرح زير هستند :
1- اصل و قاعده تجمع و كنار هم قرارگيري تجهيزات اين اصل در ارتباط با ماشين آلات و افراد و امكانات در نظر گرفته مي شود.
2- اصل و قاعده حداقل فاصله بر اساس آن حداقل فاصله تعيين شده براي تمامي موارد بايد رعايت شود.
3- اصل گردش و تناوب اين اصل در رابطه با ترتيب اجراي عمليات و رعايت نكات مرتبط با آن است.
4- اصل و قاعده فضاي مكعبي: بر حسب اين قاعده بهترين فضا با دارا بودن بيشترين راندمان وكارآيي بايد انتخاب و بكار گرفته شود.
5- اصل و قاعده رضايت و ايمني ، برحسب آن ، طرح بايد داراي بهترين ميزان ايمني و رضايت كارگران از آن باشد.
6- قاعده انعطاف پذيري ، بهترين طرح بر حسب آن ، طرحي است كه داراي انعطاف پذيري بيشتر براي حداقل كردن هزينه و ايجاد امكانات بيشتر ، باشد.
2.2.4 عوامل تأثير گذار بر طرح اوليه :
1- نوع صنعت : اهداف صنايع و نحوه عملكرد آنها براي طبقه بندي بكار گرفته مي شوند اين فهرستها بشرح زير هستند :
الف) فرآيند مصنوعي (تركيبي) : اين فرآيند در مورد تركيب چند ماده با يكديگر طي يك فرآيند
خاص اطلاق مي شود. بعنوان مثال مي توان به فرآيند توليد سيمان بوسيله تركيب خاك رس و سنگ آهك اشاره كرد.
ب) فرآيند تحليلي ، اين فرآيند بر خلاف فرآيند تركيبي است در اين فرآيند اجزاء به چندين بخش تقسيم مي شوند. پالايش بنزين و استخراج اكسيژن از هوا ، مثالهايي از اين فرآيند هستند.
ج) فرآيند شايسته سازي (conditioning)

در اين فرآيند مواد خام براي استفاده آماده مي شوند ، تا در صنعت مورد نظر بكار گرفته شوند.
د)فرآيند استخراجي در اين فرآيند بوسيله حرارت از مواد خام محصولات مورد نظر استخراج مي شوند
2- نوع محصولات :
برخي از محصولات بوسيله حرارت بدست مي آيند و برخي بصورت جامد و مايع هستند. در اين رابطه نوع محصول مي تواند بصورت زير بررسي شود.
الف) عمليات توليد
ب) محصول مخلوطي (تركيبي)

ج) محصول جرمي
4- اثر بر فرآيندها :
در رابطه با اثر مواد در فرآيند توضيح داده شد ، اما شايان ذكر است مسأله اداره و مديريت توليد و ابزار و فضا نيز بر فرآيند اثر گذار هستند.
2.2.5 فرضيات و تفكرات مربوط به طراحي نامناسب :
الف) تجمع تجهيزات ، ماشين آلات و حتي كارگران
ب) كاركرد و فعاليت بيش از حد در يك فرايند
ج) خطوط گردش طويل و دراز براي مواد
د) هزينه زياد براي آموزش كارگران

ر) چرخه هاي طولاني توليدي
ز) ايجاد تأخير در تحويل محصولات
و) افزايش هزينه هاي اداره و مديريت فرآيند
ه) دشواري نظارت و كنترل فرآيند به نحو مطلوب
ي) افزايش تلفات و صدمات وارده بر محصولات
2.2.6 عوامل مهم در طراحي يك طرح اوليه :
در يك طراحي بايد مواردي درنظر گرفته شوند كه همگي آنها توسط muther بيان شده اند بصورت گروهي در زير ارائه شده اند :
1) عامل ماده خام ، كه مي تواند در عمليات ، كيفيت و توالي توليد محصول اثر داشته باشد.

2) عامل انساني ، كه شامل كارگران مشغول به كار در فرآيند بصورت مستقيم ، بهره وري نيروي انساني و نظارت بر آنها نيز از جمله بخشهاي ديگر هستند.
3) عامل ماشين آلات: شامل تجهيزات بكاررفته براي عمليات و جابجايي كالا و بازرسي و بررسي كالا مي باشد.
4) عامل وقفه (تأخير): براي مواردي بايد فضا و تجهيزات ذخيره و نگهداري محصول توليدشده را در نظر گرفت

5) عوامل خدماتي: اين موارد و بخشها سبب تسهيل كار افراد مي شوند و در بخشهاي گوناگون نظير كنترل ضررو زيان، كنترل توليد و كنترل كيفيت، اتاقهاي مختلف كه براي اهداف گوناگون بكار گرفته مي شوند از آن جمله هستند.

6) عامل ساختمان: شامل خصوصيات خارجي و داخلي ساختمان و نحوه توزيع و پخش تجهيزات در داخل آن است.
7) عامل تغييركننده: كه مي تواند شامل توزيع، پخش و انعطاف پذيري در رابطه با كل ابزار مي شود.
هريك از اين عوامل و موارد در طرح اوليه اثرگذار هستند در تمام اين موارد بايد مسأله نور و روشنايي را مدنظر قرار داد و در تحقق اهداف نهايي يك مهندس مؤثر هستند.

7-2-2 انواع طرح اوليه ساختمان:
چهارگروه اصلي در ارتباط با اين طرح وجود دارد:
1) طرح اوليه توليد
2) طرح فرآيند
3) طرح مكان و موقعيت ثابت
4) طرح گروهي

1) طرح اوليه توليد: در اين طرح ماشين آلات و تجهيزات بدنبال يكدگير و پشت سر هم چيده مي شوند بدون اينكه گردش يا انحرافي در آن مشاهده شود. در اين طرح تجهيزات عمدتاً روي يك خط قرار مي گيرند. اين طرح مي تواند داراي شكل U يا بصورت دايره اي باشد.
- مزايا: اين طرح داراي مزيتهاي زير است:
1) هزينه و مخارج كم و مسيركوتاه در يك فرآيند.
2) عمليات پيوسته و بدون وقفه
3) امكان اداره و هدايت ماشين آلات به نحو بهتر
4) دستيابي به اهداف خاص در اين روش ساده تر است
5) از فضاي هر طبقه استفاده بهينه مي شود.
6) بازرسي و بازبيني بصورت مؤثرتر و بهتر صورت مي گيرد.
7) هزينه ساخت براي هر واحد كاهش مي يابد.

- معايب: اين طرح داراي معايبي است كه بشرح زير مي توان آنها را بيان كرد
1) در رابطه با برخي ماشينها بر عملكردي خاص هزينه كار بسيار زياد است.
2) ميزان اضافه بار زياد است.

3) از كارافتادن يك ماشين آسيب جدي بر كل فرآيند و سيستم توليدي وارد مي كند.
4) انعطاف پذيري كمتر از نظر طراحي سبب مي شود كه سازنده امكان ايجاد تغييرات زياد را نداشته باشد.

سهولت و تناسب:
اين طرح مي تواند در شرايط زير مفيد باشد:
1) توليد (جرمي) عمده محصولات استاندارد.
2) ساده كردن فرآيند ساخت و توليد.

3) زمان عمليات براي اكثر فرآيندها يكسان باشد و از اين نظر داراي توازن و تعادل باشد.
4) تقاضا و درخواست پايداري و دوام در حد معقول براي توليد وجود داشته باشد.
5) تغذيه مداوم و پيوسته مواد وجود داشته باشد.

كارخانه هاي اتومبيل سازي بزرگ و صنايع عمده و عظيم با استفاده از اين خط توليد نتايج قابل توجهي دريافت كرده اند. بهترين محلها براي استقرار ماشين آلات انتخاب مي شوند و طراحي بگونه اي صورت مي گيرد. به گونه اي كه بيشترين حجم توليد را شاهد باشيم.
2) طرح اوليه كاربردي يا مرتبط با فرآيند:

اين طرح كه در شكل 5-2 نشان داده شده است همانند نوع قبلي است با اين تفاوت كه تجهيزات برحسب موقعيت كنار يكديگر جمع آوري مي شوند. بين تمام مراحل از تجهيزات موردنياز براي عمليات استفاده مي شود. بعنوان مثال تمامي ماشين آلات و تجهيزات بصورت يك گروه در كنارهم قرار مي گيرند تا عمل تراشكاري روي يك قطعه را انجام دهند.
- مزايا:
1) ميزان هزينه كمتر براي استفاده از تجهيزات و استفاده حداكثر از توانمندي ماشين آلات.
2) هزينه هاي اصلي كاهش مي يابند.
3) تغيير در طراحي توليد و حجم توليد براحتي قابل انجام است.
4) ايجاد نقص در يك ماشين و دستگاه كل خط توليد را از كار نمي اندازد.
5) نظارت و بازرسي به نحو بهتري قابل انجام است.
6) انعطاف پذيري بيشتر براي دستيابي به هدف وجود دارد.
7) هزينه نصب تجهيزات پائين است، همين طور نگهداري آنها ساده تر است.

- معايب، از جمله معايب مهم اين طرح بشرح زير هستند:
1) هزينه هاي نگهداري ماده خام نسبتاً زياد است.
2) كارگر بايد آموزش ديده و ماهر باشد تا بتواند در اين سيستم مؤثر واقع شود.
3) عمليات اصلي و پرحجم نياز به فضاي زياد دارد.
4) بازرسي و بررسي بصورت مداوم و به تناوب بايد صورت بگيرد.
5) طراحي توليد و بدست آوردن محصول نهايي در اين طرح دشوار است.

- تناسب و سهولت، اين طرح زماني مؤثر است كه:
1) محصولات استاندارد نباشد.
2) ميزان توليد و حجم آنها كم باشد.
3) ماشينها و تجهيزات گرانقيمت باشند.

3) طرح اوليه موقعيت ثابت:
- در اين طرح، با فرض ثابت شدن فرآيند و خط توليد، طراحي صورت مي گيرد. نمونه اين طرح را مي توان در كارخانه هواپيما سازي مشاهده كرد. در انواع ديگر اين طرح تجهيزات توليدي و افراد در راستاي حركت و تحول ماده اوليه جهت دهي شده و استقرار مي يابد.
- مزايا:
1) امكان استفاده از يك يا چند كارگر ماهر براي يك پروژه وجود دارد.
2) اين طرح داراي حداقل ميزان جابجايي و تحرك مواد است.
3) حداكثر انعطاف پذيري از نظر چيدمان تجهيزات و ماشين آلات وجود دارد.
4) اين طرح را مي توان براي چندين پروژه متفاوت بكار گرفت.

- معايب:
1) معمولاً داراي محتويات و محصولات كم است.
2) از تجهيزات و افراد به صورت كامل استفاده نمي شود.
3) داراي هزينه هاي اداره و نگهداري زياد است.

4) طرح اوليه گروهي:
اين طرح داراي تركيبي از چندين فرآيند است كه مزاياي طرحهاي قبلي را بصورت يكپارچه دارا است امروزه بندرت در كل كارخانه از يك طرح استفاده مي شود و براي بخشهاي گوناگون طرحهاي متفاوت و متناوب بكار گرفته مي شوند. در اين رابطه و بدليل تنوع ميزان توليد، اين طرح از گستردگي زيادي برخوردار است. در فرآيندها و خطوط توليدي ماشيني از مزاياي اين طرح بصورت قابل ملاحظه اي مي توان استفاده كرد. شكل 27 نحوه تركيب طرح و ايجاد طرح تركيبي را نشان مي دهد. از تركيب مختلف انواع طرحها در موارد مختلف توليدي در فرآيند ساخت استفاده مي شود.
8-2-2 مقدمه و شروع طرحهاي برپايه اي GT ،JIT و سيستم ساخت و توليدCellular : براي درك اين مفاهيم بايد بايستي طرحهاي موجود در اين رابطه توضيح دهيم.
تكنولوژي گروهي (at) : اين طرح جايگزين اقدامات و عملكرد متداول و رايج مي شود. در اين فرآيندها توالي و ترتيب عمليات برحسب نوع فعاليت طراحي مي شود. با توجه به گروه تجهيزات بكاررفته نوع چيدمان و ترتيب تغيير مي كند. هدف از بكارگرفتن اين تكنيك حداقل كردن زمان مصرفي است. تكنولوژي گروهي نيز داراي مشكلات مرتبط با گروه بندي تجهيزات است. اصلاح عوامل مهم و اساسي در كل طرح و گروه تجهيزات اثر مثبت و اثربخش خواهد داشت. اين امر نقش خود را در فرآيند تكراري بيشتر نشان مي دهد. در اين رابطه نيز محدوديتهايي نيز وجود دارند كه مرتبط با تركيب فرآيندهاست.

JIT (دقيقاً سروقت): تفكر و دانش در مورد اين حالت ارتباط مستقيم با توليد محصولات و كالاهاي توليدي دارد. در اين زمينه تعداد محصولات توليدشده (از نظركمي) از جمله اهداف اصلي است مواد بكارگرفته شده در خط توليد و زمان صرف شده براي توليد محصول و ميزان مصرف مواد خام از جمله موارد مهم و كليدي هستند. پايه گذار اين تفكر در اين سيستم Faiichiohno است و توانست آن را بصورت مؤثر و كامل در شركت Toyota inotor پياده سازي كند. JIT روش دستيابي به مديريت ماده خام و كنترل آن برحسب اجزاي طراحي شده براي توليد مي باشد. مواد خام از ابتداي ورود مواد خام تا ايجاد محصول نهايي با تغييرات عمده مواجه مي شوند. در همين عمليات زمانبندي و برنامه ريزي بايد بدقت مورد توجه قرار بگيرد.