بخشی از مقاله
عوامل مؤثر در خواص فيزيكي و مكانيكي چــــوب گـــردو
خــــاك
خاكها از سه نظر فيزيكي ، شيميايي و حياتي ( بيولوژيكي ) در رشد و نمو و باروري گياه اثر مي گذارند .
1ـ بهترين خاك از نظر شرايط فيزيكي براي پرورش گردو ، خاكهايي با بافت متوسط ، ساختمان مناسب با تحلخل كافي ، عمق حدود 5/1 – 1 متر ، نفوذ پذيري متوسط ( 2 – 5/1 متر در روز ) ، تهيه مناسب و زهكشي مطلوب مي باشد .
- خاكهاي خيلي سبك و سنگريزه دار ، خاكهاي سنگين رسي ، خاكهاي كم عمق ، خاكهاي زه دار بدون زهكشي و خاكهاي خيلي ( آهكي و سديمي نبايد براي كاشت درخت گردو انتخاب شوند( .
- ترميم خاك از نظر فيزيكي تا حدودي امكان پذير است ، هر چند در اكثر موارد بدلائل اقتصادي عملاً بايد از آن صرف نظر كرد .
افزودن رس يا شن با خاك ، افزودن مواد آلي و كمپوست ، عمليات خاكورزي مناسب ، كشت سبز موقت يا دائم ، مالچ پاشي و ايجاد زهكشي – مناسب در صورت صرفه اقتصادي راههاي اصلاح شرايط فيزيكي خاك مي باشند .
2) بهترين خاك از نظر شرايط شيميايي براي درختان گردو ، خاكهاي داراي اسيديتا متوسط يا خنثي ( PH حدود 5/7 – 5/6 ) بدون مشكل شوري مي باشد . ( گردو از درختان خيلي حساس به نمك و شوري مي باشد) .
- خاكهاي آهكي و قليايي و شور و همچنين خاكهاي خيلي اسيدي هم مناسب كاشت درختان گردو نيستند .
افزودن مواد آلي و كمپوست ، استفاده از كودهاي شيميايي با مبناي اسيدي مثل سولفات آمونيوم ، افزودن گوگرد قابل تبديل به خاك و يا دادن مقداري آهك هم در صورت صرفه اقتصادي از راههاي اصلاح شيميايي خاك مي باشند .
تـــــغذ يـــه :
موضوع تغذيه يا تأمين مواد غذايي مورد نياز ما بعد از شرايط اقيمي دومين مسئله از نظر اهميت در پرورشي درختان ميوه محسوب مي شود .
عناصر لازم براي تغذيه گياهان عبارتند از : كربن ، اكسيژن ، هيدروژن ، ازت ، مس ، پتاسيم ، گوگرد ، كلسيم ، منيزيوم ، آهن ، فسفر ، بر ، روي ، منگنز ، موليبون و كبالت از اين 16 عنصر ، سه عنصر كربن ، اكسيژن و هيدروژن از هوا و آب و بقيه بوسيله ريشه ها از خاك جذب مي شوند و يا در صورت محلول پاشي بر روي اندامهاي هوايي از راه برگ يا شاخه ها و جوانه ها جذب مي گردد . منبع تأمين آنها هم كودهاي شيميايي معدني يا آلي مي باشد . البته عناصر ديگري مانند سديم ، سيليسم ، كلر ، آلومينيم ، سلفيم ، ليتيم و يد نيز كم و بيش در تركيب بعضي گياهان مشاهده مي شوند كه نقش و تأثير آنها هنوز به درستي معلوم نشده است .
براي تأمين عناصر غذايي مورد نياز گياه بوسيله كودهاي شيميايي ، بهترين روش ، مصرف خاكي و به روش چالكود مي باشد ( چاله هايي به قطر و عمق حدود 50 – 40 سانتيمتر در سايه انداز درخت و در مسير آب ) .
عنــــاصر غــذايي ، نـقش آنــها در گـــــياه ، عــلائم كــمـبود ، و عــوامل بروز و تشديد كمبود ، مقدار مورد نياز عنصر براي گياه و نحوه مصرف
- گردو جزء پر نياز ترين درختان ميوه به ازت ، فسفر و پتاس مي باشد .
- مغز گردو در مقايسه با ساير قسمتهاي ميوه داراي بيشترين مقدار منيزيم ، نيتروژن ، فسفر و منگنز مي باشد .
- بيشترين مقدار پتاسيم و كلسيم ميوه گردو در پوست سبز آن مي باشد .
1) ازت :
نقش : شركت در ساختمان پروتئين ها و كلر.فيل ، مؤثر در رشد سبزينگي ، در تشكيل جوانه هاي با رده ، حجم ميوه و ميزان عملكرد .
علائم كمبود : زردي و رنگ پريدگي برگ كه از برگهاي مسن شروع و سپس به برگهاي جوان سرايت مي كند ، رشد درخت كاهش يافته و مغز ميوه ممكن است بطور كامل پر نشود ، ريزش گل و ميوه هم زياد مي شود .
- كمبود ازت در خاك ، بافت خيلي سبك و خيلي سنگين خاك ، آبياري سنگين و شستشوي خاك ، وجود حالت احيايي در اطراف ريشه و زيادي بيش از حد فسفر و پتاسيم از عوامل بروز و تشديد كمبود مي باشد .
- زيادي بيش از حد ازت نيز رسيدن ميوه را به تأخير انداخته ، مقدار روغن را كاهش داده و از كيفيت انبار داري محصول مي كاهد ، همچنين مقاومت گياه را در برابر آفات و بيماريها و نا ملايمات محيطي كم مي كند .
مقدار مورد نياز سالانه درخت گردو به ازت در سال اول تا چهارم حدود 40 – 10 كيلو گرم در هكتار ، از سال پنجم تا دهم حدود 80 – 40 كيلوگرم در هكتار و از سال دهم به بعد حدود 100 كيلوگرم درهكتار است كه در صورت كمبود در خاك با استفاده از كودهاي ازت طي دو مرحله ( اسفند و ارديبهشت ) به مصرف چالكود تأمين مي گردد .
توصيه عمومي مؤسسه تحقيقات خاك و آب حدود 400 كيلو گرم در هكتار نيترات آمونيوم مي باشد . توصيه مركز تحقيقات كشاورزي استان نيز يك كيلوگرم به ازاي هر درخت بارده به صورت چاكلود مي باشد . مقدار نياز واقعي با آزمون خاك و برگ معين مي شود .
2) فسفر
نقش : دخالت در كليه فرايندهاي بيوشيميايي ، تركيبات انرژي زا و فعاليتهاي انتقال انرژي ، همچنين فسفر جزعي از پروتئين هسته سلول ، غشاء سلولي و اسيدهاي نوكلنيك نقش ويژه دارد . در تشكيل مغز گردو و نقش اساسي داشته و عامل زود رسي محصول نيز مي باشد
حدود 80% فسفر موجود در ميوه گردو در مغز آن يافت مي شود .
علائم كمبود : تضعيف رشد گياه و رشد سيستم ريشه اي و كوچك ماندن برگهاي جديد ، رنگ سبز متمايل به آبي و كدر شدن برگها ، تضعيف رشد زايش و احتمالاً ديورسي محصول .
كمبود فسفر قابل استفاده در خاك ، آهكي بودن خاك و كربناتي بودن آب آبياري شني و سنگلاخي بودن خاك و زيادي بيش از حد ازت از عوامل بروز و تشديد كمبود فسفر مي باشند .
زيادي فسفر نيز بدليل حالت رقابتي آن با عناصر كم نياز نظير روي ، مس ، آهن و منگنز مي تواند باعث بروز علائم كمبود اين اين عناصر گردد .
مقدار مورد نياز گردو به فسفر به اسيديته خاك ( PH ) بستگي دارد .
در زمان كاشت نهال در خاكهاي اسيدي 300 – 200 كيلوگرم و در خاكهاي قليايي حدود 200 –100 كيلوگرم سوپر فسفات تريبل مورد نياز مي باشد .
نياز سالانه درخت گردو تا سال چهارم حدود 80 كيلوگرم و پس از آن سالانه حدود 120 تا 160 كيلوگرم در هكتار سوپر فسفات تريپل مي باشد . ميزان نياز واقعي با آزمون خاك مشخص مي گردد .
كودهاي فسفره در خاكهاي خنثي در پايين در خاكهاي آهكي با PH بالاي 8/7 در اواخر زمستان به روش چانكود مصرف مي شود .
توصيه عمومي مؤسسه تحقيقات خاك و آب حدود 250 كيلوگرم در هكتار بيوفسفات طلائي مي باشد . توصيه مركز تحقيقات كشاورزي استان نيز 250 گرم به ازاء هر درخت با رده به صورت چالكود مي باشد . ميزان نياز واقعي با آزمون خاك و برگ مشخص مي شود .
3) پـــتاسـيم :
برخلاف ساير عناصر پر مصرف ، جزء ساختماني گياه ، نبوده و نقش كاتاليزوري دارد .
نقش : در افزايش مقاومت گياه در برابر كم آبي ، سرمازدگي ، خشكي و تنش رطوبت و آفات و بيماريها ، در تنظيم حركت آب در گياه ، در افزايش كيفيت انباري محصول ، كنترل شدت نور ، تشديد عمل فتوسنتز ، افزايش راندمان كودهاي ازته و كاهش تجمع نيترات در گياه مؤثر مي باشد .
علائم كمبود : سوختگي حاشيه برگهاي مسن و يا پيچ خوردگي آنها ، كاهش توليد شكوفه و باز شدن گلها و كاهش عملكرد .
- بالا بودن ميزان كلسيم و منيزيم خاك مي تواند از عوامل تشديد كمبود پتاسيم باشد.
- زيادي پتاسيم نيز ممكن است باعث كاهش جذب كلسيم ، منيزيم و برخي عناصر كم نياز مثل روي و منگنز شود .
-مقدار مورد نياز درخت گردو به پتاس بستگي به ميزان رس خاك دارد . هر چه رس خاك بيشتر باشد نياز آن به كود پتاسيم بيشتر است .
-در زمان كاشت در خاكهايي كه رس آنها در حد متوسط باشد از حدود 400 – 200 كيلوگرم در هكتار سولفات يا كلرور پتاسيم توصيه مي شود .
نياز سالانه گردو تا سال چهارم حدود 120-100 كيلو گرم و پس از آن تا حدود 200 كيلو گرم در هكتار سولفات يا كلرورپتاسيم بصورت چالكود در اواخر زمستان مصرف مي شود . نياز واقعي با آزمون خاك مشخص مي گردد .
- توصيه عمومي موسسه تحقيقات خاك و آب حدود 400 كيلو گرم در هكتار سولفات پتاسيم مي باشد.
- توصيه عمومي مركز تحقيات كشاورزي استان براي هر درخت 7 ساله حدود 5/2 كيلو گرم مخلوط كودهاي از ته ، فسفر و پتاسه ( با نسبت مساوي ) مي باشد. توصيه مركز تحقيقات كشاورزي استان نيز مقدار يك كيلو گرم به ازاي هر درخت بارده به صورت چالكود مي باشد . ميزان نياز واقعي با آزمون خاك و برگ مشخص مي شود .
4) كــلسيــم :
نقش : در حدود 75% چوب درخت گردو را كليسم تشيكل مي دهد . نقش اصلي كلسيم در استحكام ديواره سلولي و استحكام بافتهاي پوست ميوه گردو ميباشد.
عواقب و علائم كمبود : اختلال در نقل و انتقال مواد هيدروكربنه و مصرف آنها و كاهش كيفيت انباري محصول مي گردد.
- نسبت بالاي ازت به كلسيم و يا منيزيم به كليسم باعث تشديد كمبود كلسيم مي شود .
- زيادي كلسيم علائم خاصي نداشته ولي احتمالاً جذب پتاسيم را كمي دچار مشكل مي كند ( اختلال در جذب بسياري از عناصر در خاكهاي آهكي و قليايي به واسطه بالا بودن ميزان كربنات و بي كربنات مي باشد. )
كود رايج كلسيم در بازار ، كلرور كلسيم مي باشد كه بصورت چند مرحله محلول پاشي با غلظت حدود 5 در هزار مصرف مي شود.
5) منيزيم :
تنها جزء معدني مولكول كلروفيل و در مركز آن قرار دارد .
نقش : حدود 60 % كل منيزيم ميوه گردو در مغز آن مي باشد كه نشانه نياز ضروري گردو با اين عنصر براي توليد محصولي با كيفيت بالا مي باشد.
منيزيم در تشكيل كلروفيل نقش موثر دارد . جذب ساير عناصر غذايي بخصوص فسفر را تنظيم و در توليد هيدروكربورها يا مواد قندي موثر است و به عنوان انتقال دهنده فسفر به ميوه و مغز گردو عمل مي كند و فعال كننده بعضي آنزيمهاي گياهي مي باشد.
علائم كبود : سوختگي حاشيه برگها و پهنك آنها و نكروزه شدن ( بخصوص در برك هاي پاييني ) ممكن است رنگ پريدگي هاي ناشي از كمبود مينزيم زرد و قرمز روشن ، قهوه اي و يا سياه باشد .
- زيادي كلسيم و يا پتاسيم ممكن است باعث بروز و تشديد علائم كمبود منيزيم شود.
- زيادي منيزيم نيز ممكن است در جذب كلسيم و پتاسيم كمي مشكل ايجاد كند .
- كود منيزيمي رايج در بازار سولفات منيزيم و سولفات پتاسيم منيزيم مي باشد .
- بطور كلي ميزان نياز يك هكتار باغ گردوي بالغ به عنصر منيزيم در خاكهاي معمولي در حدود 80 –60 كيلو گرم درسال مي باشد كه ميزاين كمبود آن در خاك با كودهاي مذكور جبران مي گردد . در مورد كليه عناصرپر مصرف ميزان نياز واقعي بر اساس آزمونهاي خاك و برگ معين مي شود .
6) گوگرد :
نقش : علاوه بر نقش گوگرد در ساختمان اسيدهاي آمينه و اغفزايش كيففيت روغن ، اثرات مثبت آن بر كاهش قليائيت خاكهاي آهكي و افزايش حلاليت عناصر كه مصرف و پر مصرف هب ويژه فسفر ثابت شده است.
علائم كمبود : تا حدودي شبيه علائم كمبود ازت مي باشد زيرا موجب تجمع ازت غير پروتئيني در گياهان مي شود.
- در خاكهاي آهكي كمبود گوگرد در خاك ممكن است باعث بروز علائم كبود عناصر ريز مغزي و فسفر گردد.
- توصيه مركز تحقيقات كشاورزي استان مقدار يك كيلو گرم به ازاي هر درخت بارور به صورت چالكود به همراه ساير كودهاي مورد نياز قرار كود حيواني مي باشد .
