بخشی از مقاله

چوب


مقدمه
چوب از جمله موادي است كه هميشه با ارزش تلقي شده و از آن در طول قرون براي مصارف و مقاصد گوناگون استفاده مي شود. انسان اوليه طرز شكل دادن به چوب را براي تهيه وسايل مفيد و به كمك ابزارهاي سنگي فرا گرفت و بعد ها توانست از ابزراهاي فلزي بهره گرفته و به كمك آنها محصولات چوبي بهتري را توليد نمايد. امروزه براي توليد مصنوعات چوبي در حجم زياد از ماشينهاي مختلفي استفاده مي شود و براي كار با اين ماشين ها، همانند هر ماشين ديگري به صنعت گران ما هر يناز است. در دهه ههاي اخير بعضي از كاربردهاي سنتي چوب منسوخ شده و از مواد مصالح جديدي به جاي آن استفاده شده است.

همزمان با اين تحول در نتيجه تحقيقات دانشمندان، محصولات و شمتقات جديدي از چوب و صنايع جنگلي در صحنه تجارتي ظاهر گرديده اند. از آنجا كه كار با چوب به كمك ابزارهاي دستي و ماشيني آسان بوده و در گونه هاي متنوعي يافت مي شود اين ماده يكي از مهمترين و اساسي ترين مصالح ساختماني نيز محسوب ميگردد. تنوع زياد گونه هاي چوب موجب شده است كهاين ماده در رنگ ها، بافتها ، وزن ها و مقاومت هاي گوناگون يافت شده و در هر رديف قيمتي نيز به بازار عرضه شود .چوب را ميتوان باخم كرن پيچاندن و يا ورقه ورقه كردن آن به اشكال مختلفي در آورد و قطعات ساخته شده از انرا بروش هاي مختلفي بهم مرتبط ساخت.


جنگل يكي از ذخاير طبيعي است كه قادر به تجديد حيات خود مي باشد. و بهمين دليل چوب يكي از محصولات با ارزش قابل اطمينان و حياتي محسوب شده و از منابع درامد سهم هر كشور به شمار مي آيد. باعث خوشبختي است كه در كشور ما چوبهاي صنعتي متنوعي چه از نوع نرم و چه از نوع سخت آن وجود دارند. و همه ما اين فرصت را داريم كه با اين حرفه كه شايد تجربي ترين نوع حرفه شناخته شده بوسيله بشر باشد آشنا شويم.

شناخت ساختمان چوب
چوب يكي از ماده اليافي آلي و نباتي است دو ماده اصلي تشكيل دهنده آن عبارتند از : سلولز و ليگنين.
طرز قرار گرفتن الياف چوب به نوع درخت بستگي دارد. هر چوبي را نمي توان بصورت تخته درآورد و معمولا تخته را از درختهاي توليد كننده الوار مي سازند. محصولات بسيار زياد ديگري را نيز مي توان يافت كه از چوب ساخته شده است اين محصولات عبارتند از : خمير سلولز، كاغذ، الياف زيان، پلاستيك، لاستكي، شكر و آهار واكس. تخته چوبي است كه به اندازه هاي استاندراد و با ضخامت عرض ها و طولهاي متغير بريده مي شود تخته را مي توان بصورت صفحاتي با ضخامت 2تا 5 سانتي متر، عرض 5 تا 50 سانتيمتر و طول 1.5 تا 7 متر خريداري كرد. تخته بزرگ را نمي توان از هر درختي به دست آورد.
الورار يك قطعه سنگين و حجم از چوب است كه از آن براي نگهداشتن بارهاي سنگين استفاده مي شود. چوب انواع متنوع وجود دارد: بعضي از آنها نرم، بعضي سخت وبرخي با رگه هاي متراكمند.

چوبهاي نرم
درختان كاج، كاج تك سوزني، كاج كريسمس، سرور و سرو قطبي عناصر مهم توليد كننده چوب هاي نرم صنعتي و تجاري هستند. اغلب درختاني كه در اينگونه گياهي واقعند ميوه هاي مخروطي شكل (كاج مانند) دراند كه به همين علت نام كانيفر كه از كلمه Cone يا مخروط مشتق شده است خوانده مي شوند. كانيفر ها همگن داراي برگهاي باريك و سوزني شكل هستند كه اين برگها چندين سال بر روي درخت باقي مي مانند. بهمين علت كانيفرها را هميشه سبزها نيز ميگويند. از چوب نرم بيشتر براي مصارف ساختماني استفاده مي شود.


چوب هاي سخت


چوب هاي سخت برگهاي پهن را داشته و به نام درختاي برگ ريز موسومند. زيرا برگ اين درختان همه ساله در پائيز خشك شده و مي ريزند. درختان افرا، صنوبر، گيلاس، زبان گنجشك، بلوط، گردو ساج و ماهاگوني درمناطق معتدل و گرم رشد كرده و چوب سختي داتشه و از آنها براي محصولات بهتري مثل كابينت و مبل سازي و نظاير آنها استفاده مي شود. بعضي اي اين چوب ها مثل چوب بلوط چوب زبان گنجشك و گردوي آمريكائي رگه هاي باز دارند. چوبهاي سخت، زيبايي، استقامت ، دوام و سختي زيادي دارند. البته كار كردن با اين چوب ها مشكلتر است ولي در عوض سطح آنها را مي توان بصورتهاي گوناگوني پرداخت و جلا نمود و بسهولت خراش بردار نبوده و بسادگي جلوه خود را از دست نمي دهد.

واحد هاي اندازه گيري


تخته معمولا برحسب طول، ابعد مربعي و متر تخته فروخته مي شود. چوب هاي برايك مثل چوب هاي زينتي و ميخهاي چوبي و چوب قاب عكس، برحسب متر طولي فروخته مي شوند، تخته سه لا، فرميكا و نئوپن بر اساس متر مربع بفروش مي رسد و بالاخره تخته هاي عادي كه عرض هاي آنها يكدست نيست بر اساس متر تخته عرضه مي شود. يكي متر تخته معادل است با تخته هائي كه ضخامت آن 2.5 سانتي متر، عرض آن يك متر و طول آن يك مترباشد. فرمول پيدا كردن تعداد متر تخته درهر قطعه چوب بصورت زير است:


ضخامت را كه برحسب سانتي متر است در عرض به متر و طول به متر ضرب كنيد. اگر عرض يا طول برحسب سانتي متر داده شده باشد ابتدا آنها را بايد با تقسيم به صد به متر تبديل كنيد. مثلا اگرابعاد يك تخته بصورت 2.5 سانتي متر در 20 سانتي متر در 3 متر باشد اندازه متر-تخته آن برابر است با:
1.5=2.5*100/20*3


انواع مواد چوبي

1- تخته
2- الوار
3- روكش ها
4- نئوپان
5- تخته سه لا
6- زهوار
7- فيبر
8- باهو
9- قيد

10- قطعه هاي منبت كاري

1- تخته: تخته چوبي است كه به اندازه هايي استاندارد و با ضخامتها، عرض ها و طولهاي متغير ببيده مي شود. تخته را مي توان به صورت صفحاتي با ضخامت
2 تا 5 سانتي متر، عرض 5 تا 50 سانتي متر و طول 1.5 تا 7 مترخريداري كرد، تخته بزرگ را نمي توان از هر درختي بدست آورد.

2- الوار:الوار يك قطعه سنگين و حجم از چوب است كه از آن برا ي نگهداشتن بارهاي سنگين استفاده مي شود.
3-روكش ها: عمل پوشاندن تخته هاي ارزان قيمت با روكش هاي لوكس و زيبا، قدمت زيادي را داشته و مصريان و روميان قديم نيز مبادرت به انجام چنين عملي مي نمودند. روكش، يك لايه نازك چوب است كه از تنه درخت بريده مي شود. ضخامت آن به نوع برش بستگي ددارد. در اكثر موارد ضخامت روكش ها پهن 0.6 تا 0.9 ميلي متر است. ولي امكان دارد كه به ضخامت هائي بين 0.05 تا 6 ميلي متر نيز برخورد نمود.


روكش ها به زيبايي رنگ و طرح رگه ها و ظرافت جنسي معروف هستند. آنها را معمولا بوسيله چسب و پرس به تخته مي چسبانند. يك قطع روكش شده مبلمان فراهاي خاصي را نسبت به قطعه روكش نشده دارد. اولا احتمال خوردگي و ترك خوردگي آن كمتر است در ثاني سطح آنرا مي توان براي ايجاد وطرحهاي زيبا بهر شكل روكش نمود. روكش ها به چهار روش مختلف تجارتي بيده مي شود كه عبارتند از:


1- اره كردن 2- قاچ كردن 3- برش الوار 4- برش نيمدايره
اره كردن با احتمال قوي قديمي ترين روش توليد تجارتي روكش است. براي اين كار از يك اره خيلي نازك استفاده مي شود. با اين وجود تلفات اين روش مخصوصيا وقتي هدف تهيه روكش هاي خيلي نازك باشد زياد است در روش قاچ كردن ورقه هاي بلند و باريكي از روكش به طولهاي 3.6 تا 5 متر بدست مي آيد. از اين روش بيشتر براي توليد روكش هاي نقش دار براي كابينت و پوشش ديوارها استفاده مي شود. با تغيير زاويه برش مي توان طرح رگه را نيز تغيير داد.
برش دوار متداولترين روش تهيه روكش تجارتي براي تخته سه لا و نئوپان است در اين روش، روكش،از دوران تنه درخت در مقابل يك تيغه كه موازي محور تنه قرار گرفته است بدست مي آيد.


برش نيمدايره اي شباهت كمي به روش دوار دارد و از آن براي روكش هاي منقش استفاده مي شود. براي اين منظور ابتدا تنه هاي درخت را با بخار دادن يا عمل آوردن آنها در آبگرم، آماده ساخته و سپس بصورت خارج از مركز چوب بدستگاه مي بندند و دستگاه نيز حركت نيم دايره اي دارد. از اين روش مي توان روكش هايي را بدست آورد كه نقش هاي همسان دارند.


4- نئوپان: نئوپان از فشردن زياد خرده هاي چوب و اضافه كردن چسب به آنها در ضخامت هاي مختلف توليد مي شود. نئوپان را مي توان در هر دو طرف آن روكش نمود و بدين ترتيب سطوح بسيار زيبايي را كه معمولا در برابر رطوبت نيز مقاومند بدست آورده. در نئوپان بعلت بعم خوردن كامل الياف چوب ،احتمال تغيير حجم بسيار كم است و وقتي با روكش استخواني پوشيده شود براي سطح ميزها و پيشخوانها بسيار مناسب خواهد بود. در نتيجه تحقيقات وسيعي كه بر رو

ي چوب بعمل ا,ده است محصولات جديد ديگري نيز در سطح تجاري به بازار عرضه شده اند. دانشمندان از طريق افزودن مواد شيميايي به چوب توانسته اند چوب هايي را توليد كنند كه نمي سوزند كاهش حجم نداشته بادنكرده يا آب برنميدارند و همچنين چوب هايي را توليد كنند كه در برابر موريانه و پوسيدگي مقاومند. از طرفي خارج كردن مواد شيميايي چوب از آن، محصولات گوناگوني بدست آورده اند كه از آنجمله مي توان از خمير مايه ها، الكل، چسب ها، پلاستيك ها، بشكه، تربانتين، رنگ ، صمغ، استون و تعداد محصول بيشمار ديگري نام برد.


5- تخته سه لا: تخته سه لا يا چند لايه كه از سه يا چند لايه تخته درست شده است. اين لايه ها مغزي تخته هاي دو طرف و بالاخره روشك را تشكيل مي دهند. غالبا تخته سه لاها طوري ساخته مي شوند كه بافت هاي لايه هاي مجاور بر يكديگر عمود باشند ولي بعضي از تخته سه لاها كه از آنها مثلا در ساختمان قايق و هواپيما ها استفاده مي شود. ممكن است بافت لايه هاي مجاور با يكديگر زاويه 45 درجه را تشكيل دهند تا بدين ترتيب به تخته سه لا انعطاف پذيري بيشتري داده شود. قسمت اصلي تخته سه لا. مغزي يا لايه و سطي آنست. در بعضي از مواد لايه وسط تخته سه لا ممكن است از تعدادي تخه متصل بيكديگر درست شود. ضخامت مغزي، تاج ضمامت كلي تخته سه لا است. تخته سه لا با مغزي تخته اي براي كار كابينت سازي كه در آن به اتصالهاي متعددي نياز است، مناسب مي باشد.


مزاياي تخته سه لا:
1- تخته سه لا از نظر مقايسه وزني به مراتب قوي تر از تخته هاي يك تكه است زيرا هر يك از لايه هاي آن موجب تقويت لايه بعدي مي گردد.
2- بطور كلي تخته سه لا وزن كمي را دارد.


3- پيچ و ميخ را مي توان خيلي نزديك به لبه هاي تخته سه لا فرود برد بدون آنكه در تخته سه ا ترك ظاهر شود.
4- چون جهت بافتها لايه هاي مجاور هم امتداد نيستند، احتمال آب خوردگي در آن بسيار كم است.
5- تخته سه لا بصورت ورقه هاي بزرگ در دسترس مي باشد و در نتيجه با استفاده از آن صرفه جوئي زيادي در وقت بعمل مي آيد. زيرا در غير اينصورت و با استفاده از تخته هاي عادي بايد براي تهيه كي سطح بزرگ ابتدا اين تخته ها را بهم بچسباندو سپس با صرف زمان زيادي آنها را رنده كرده و سمباده زد تا سطح صاف مناسب به دست آيد.


6- تخته سه لا را مي توان باروكش هاي بسيار متنوعي خريداري كرد.

تشخيص چوب ها:
درختان را مي توان بسهولت از ظاهر آنها، يعني ظاهر و شكل برگهاي آنها، رنگ و شكل پوست، نوع گل دانه يا ميوه آنها تشخيص داد.
در كشور ما گونه هاي متفاوتي از درختان وجود دارند كه تعداد زيادي از آنها از جنس درختان الوار مي باشند كه فقط تعداد كمي حدود ده نوع آنها بصورت صنعتي تبديل به الوار مي شوند. وقتي يك درخت تبديل به الوار شد، تشخيص گونه درخت مشكل تر مي گردد. با اين وجود باز هم مي توان آنرا از طريق رنگ الوار، بافت چوب ، وزن، سختي يا نرمي و يا بويش تشخيص داد. وقتي شخصي با چوب سروكار داشته باشد درخواهد يافت كه با بعضي از چوب ها بهتر از سايرين مي

توان كار كرد. بعضي از آنها در اثر سمباده زني سطح بسيار صافي را پيدا مي كنند و بعضي مقاومت زيادي دارند و بعضي نسبت به ديگران با ثبات تر هستند و يا ممكن است برخي از آنها نسبته به چوبهاي ديگر مقاومت بيشتري را در برابر پوسيدگي داشته باشند كه در نتيجه براي نماي خارج ساختمان ها مناسب تر مي باشند.
وسايل و لوازم كارگاه چوب و نجاري

1- ميخ
2- چكش
3- اره
4- گازانبر
5- اسكنه
6- مغار
7- سوهان
8- تيشه
9- رنده معمولي
10- رنده دو تقغه
11- چپ رنده


12- دريل
13- گيره
14- پيچ دستي


15- پيچ گوشتي
16- انبردست
17- سريشم و چسب چوب
18- مته
19- سمباده
20- فرز برقي


21- اره چكشي
22- اره گرد برقي
23- گونيا
24- خط كش
25- مداد


26- متر
27- پيچ و زرده چوب
28- ميزكار
29- كندگي
30- دستگاه سه كاره
31- دستگاه 5 كاره


32- اره رام
33- اره نواري


34- دستگاه اره تيزكن
35- كمپرسور باد
36- دستگاه فرز
37- دستگاه برس
38- دستگاه روكش بر
39- اره فارسي 20

1- ميخ:ميخ وسيله اي است جهت اتصال دو قطعه چوب بكار ميرود و انواع مختلفي دارد. ميخ فلزي و چوبي در قديم براي اتصالات چوبي از ميخ هاي وبي استفاده مي كردند درحاليكه در زمان حال از ميخ آهني كه انواع زيادي دارد استفاده مي شود. از ميخ سنجاقي هست تا ميخ 30 سانتي متري.
2- چكش: وسيله اي است كه جهت كوبيدن ميخ و ضربه زدن به هر چيزي استفاده مي شود. چكش انواع مختلفي دارد .چكش دو سر كه يك سر پهن و يك سر چهار گوش دارد. چكش ميخ كش كه يك سر آن دو لبه است و جهت كشيدن ميخ از تخته استفاده مي شود.


3- اره: وسيله آهني است كه دندانه دار بوده و جهت بريدن چوب يا فلز استفاده مي شود و انواع نجاري آن دندانه هاي درشرتري دارد.
4- گازانبر: وسيله اي است فلزي كه براي كشيدن يا بريدن ميخ بكار مي رود.


5- اسكنه: وسيله اي فلزي كه جنت در آوردن كم يا شيار روي چوب است كه اين كار جهت اتصال دوقطعه چوب به هم استفاده مي شود ولي در زمان حال با توجه به تكنولوژي سوراخ كردن و شيار انداختن به وسيله وريل و دستگاهاي چند كاره استفاده مي شود.
6- مغار: وسيله اي فلزي كه مانند اسكنه جهت در آوردن و تراشيدن چوب هنگام نصب قفل و لولا و خراطي و منبت كاري استفاده مي شود.
7- سوهان: جهت صاف نمودن موضع در كار چوب استفاده مي شود.


8- تيشه: جهت قطع كردن، صاف كردن چوب بكار مي رود. كه در حال حاضر كاربرد چنداني ندارد.
9- رنده: انواع مختلفي داردكه نوع معمولي آن جهت صاف نمودن چوب بكار مي رود.
10- دريل: دستگاهي برقي براي سوراخ كردن چوب يا هر وسيله اي كه قسمت جلوي آن جهت تعويض مته است كه مته ها با ضخامت ها مختلف وجود دارد كه هر كدام مورد استفاده مختلفي دارد.


11- گيره: دستگاهي است كه جهت كارهاي مختلفي كه روي چوب انجام مي گيرد در جاي ثابتي نگه داشته شود تا چسب زده شده خشك شود.
12- پيچ دستي: يك نوع گيره دستي مي باشد كه به منظور سفت نگه داشتن دو قطعه چوب كه بوسيله چسب به هم ديگر اتصال گرديده استفاده مي شود.
13- پيچ گوشتي: وسيله اي فلزي است كه با آن پيچ ها را شل و سفت مي كند كه در همه جاي كاربرد دارد.
14- انبر دست: براي گرفتن ميخ و پيچ و چيزهاي ديگر بكار ميرود.


15- چسب: چسب كه مايع ايست چسبنده كه نوع شيميايي آن در بازار وجود دارد ولي نوع قديمي آن به نام سريشم بوده كه آن را با آب مخلوط و سپس مي پوشانيده و دو قطعه =چوب را به هم ديگر مي چسبانيدن.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید