بخشی از مقاله
بررسی اثر زمان و مقدار چوب بر مقدار متانول تولیدي در عرقیات نعناع فلفلی، آویشن باغی و رزماري
چکیده: در این تحقیق، از سه گیاه Mentha piperita (نعناع فلفلی)، Thymus vulgaris (آویشن باغی)و Rosmarinus officinalis (رزماري) که با میانگین اندازه ذره اي یکسان آسیاب شده بود براي عرق گیري در مقیاس نیمه صنعتی استفاده گردید. و براي بررسی تاثیر زمان تقطیر و مقدار ساقه چوبی بر میزان متانول تولیدي در عرق سه گیاه مذکور طراحی آزمایش ها با استفاده از نرم افزار minitab و از روش تاگوچی براي هر سه گیاهبه طور جداگانه، 4 آزمایش با دو پارامتر در دو سطح طراحی گردید. و براي فرآیند عرق گیري از روش تقطیر با بخار در دو زمان 120 و 240 دقیقه و میزان چوب به وزن کل گیاه با درصدهاي 20 و40 استفاده شد. میزان متانول تولید شده در هر نمونه عرق در آزمایش هاي طراحی شده، با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتري تعیین گردید. آنالیز نمونه ها با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومتري نشان داد که بیشترین میزان متانول در 12 نمونه محصول در عرقیات نعناع فلفلی، آویشن باغی و رزماري به ترتیب برابر 156، 102، 94 ppm بود که در زمان 240 دقیقه و گیاه با ساقه چوبی 40 درصد به دست آمدند. و تحلیل آماري نتایج نشان داد که میزان متانول تولیدي رایطه مستقیم با مدت زمان تقطیر و مقدار ساقه هاي چوبی گیاه دارد. و در نتیجه ما میتوانیم بهترین نوع عرق را از گیاههاي با کمترین میزان شاخه و چوب و در زمان استخراج کمتر از 2 ساعت، بدست بیاوریم.
واژه هاي کلیدي: نعناع فلفلی، آویشن باغی،رزماري، تاگوچی و متانول
مقدمه:
متانول یا متیل الکل، ساده ترین نوع الکل است که در صنعت به طور وسیعی به عنوان واکنشگر و یا به عنوان حلال و نیز در تولید فرمالدئید و ترکیبات متیله کاربرد دارد. برخی از مسمومیت ها به دلیل مصرف اشتباهی متانول به جاي اتانول یا مشروبات الکلی دست ساز و خانگی که داراي متانول بوده، ناشی می شود. علائم بالینی مسمومیت شامل تهوع، استفراغ، دردهاي شکمی، سردرد، تاري دید، اسیدوز متابولیک و در موارد شدیدتر باعث کوري و مرگ می گردد. که دوز کشنده آن بین 30 تا 240 میلی لیتر است(1و.(2 بررسی میزان حداقل دوز کشنده متانول در انسان و حیوان که توسط پژوهشگران در سالهاي مختلف انجام شده در جدول شماره (1)آمده است(.(3 متانول به صورت ناخالصی در بسیاري از مواد غذایی فرآوري شده از گیاهان وجود دارد و حداکثر غلظت مجاز آن در مشروبات الکلی بر اساس معاونت غذا و داروي آمریکا (Fodarug Association- FDA)،200 ppm
می باشد(.(4
تشخیص و درمان سریع مسمومیت با متانول که شامل مهار الکل دهیدروژناز می باشد بسیار مهم است(.(5 متانول نخست در کبد به چنـدین ترکیب سمی، متابولیزه می شود. نخست از طریق الکل دهیدروژناز به فرمالدئید و متعاقباً فرمالدئید توسط آلدئید دهیدروژناز به اسید فرمیـک متـابولیزه شده، اسید فرمیک سپس به فولیک اسید، فولینیک اسید، دي اکسیدکربن و آب متابولیزه می گردد(.(3 از زمان هـاي قـدیم عرقیـات سـنتی در ایـران براي درمان بیماري هاي مختلف به عنوان دارو کاربرد داشته است و نیز به عنوان ماده معطر و طعم دهنده در غذاها استفاده می گردد(.(5عـرق گیـاهی مایعی است که از سرد کردن کردن بخار حاصل از مخلوط آب و گیاه، که گیاه داخل آب جوش غوطه ور است (تقطیر با آب) و یـا از سـرد کـردن بخـار حاصل از عبور بخار آب داغ از داخل توده گیاه داخل مخزن استخراج (روش تقطیر با بخار)، بدست می آید. که در فرایند عرق گیري ممکن است بخـش هاي مختلفی از گیاه از قبیل، برگ، گل، میوه، بذر، شاخه و ریشه مورد استفاده قرار گیرد. تخمیر سلولز گیاه در فرآیند عـرق گیـري امکـان دارد باعـث تولید متانول یا متیل الکل گردد(.(6 گزارش هاي منتشر نشده و پراکنده از برخی از پزشکان مبنی بر وجود علائم مسمومیت با متانول از جملـه کـوري در افرادي که به صورت مداوم از عرقیات گیاهی استفاده می کردند. بیانگر اهمیت اندازه گیري میزان متانول در عرقیات گیاهی اسـت(.(5 در کشـورمان علیرغم اینکه بالاترین مقدار مصرف عرقیات گیاهی را در دنیا داریم، فقط، میزان متانول در عرقیات گیاهان مختلف و با برنـدهاي مختلـف در شـهرهاي مشهد و اراك بررسی و مقایسه شده و هیچ راهکاري براي مشکلات موجود، ارائه نشده است.(5و(7هدف از این تحقیق بررسی تاثیر پارمترهـاي مـوثر در
