بخشی از مقاله
چکیده
ارائه و تدوین برنامههای راهبردی در همه حوزهها بخصوص اقتصادی مستلزم شناخت و تحلیل دقیق امکانات و منابع از طرفی و ضعفها، کمبودها و از سوء دیگر میباشد؛ تا به کمک ان بتوان به آگاهی و شناخت لازم طرحها وب رنامههای توسعه را تدوین کرد. این مطالعه نیز با هدف تعیین اولویتهای سرمایهگذاری صنعت چوب و کاغذ در استان کردستان صورت گرفت.
برای این منظور در مرحله اول با مطالعات کتابخانهای در چهار گروه شاخصی - نیازهای زیرساختی، اقتصادی و مالی، مواد و محصول، فنی و انسانی - و 24 زیرشاخص تعریف شد و در مرحله دوم شاخصهای تعریف شده در قالب طراحی پرسشنامه در بین 30 نفر از اساتید دانشگاه، دانشجویان کارشناسان صنعتی و متخصصان این حوزه به نظرخواهی گذاشته شد و در مرحله سوم مقایسات زوجی بین شاخصها با پخش پرسشنامه بین دانشگاهیان، مدیران اجرایی، کارشناسان صنعتی و بازاریان و سرمایهگذاران بومی استان کردستان انجام گرفت و درنهایت دادهها با نرمافزار expert choice دادهها تحلیل شد.
نتایج نشان داد که در بین اولویت بندی شاخصهای کنترلی؛ شاخص اقتصادی و مالی با وزن 0/577 مهمترین و بعد از آن به ترتیب نیازهای زیرساختی با وزن 0/254، فنی و انسانی با وزن 0/111، مواد و محصول با وزن 0/058 مهمترین شاخصهای بررسیشده هستند؛ و نرخ ناسازگاری در این گروه برابر 0/07 است که کمتر از 0/1 میباشد؛ بنابراین نتایج قابلقبول میباشد.
مقدمه
ارائه و تدوین برنامههای راهبردی در همه حوزهها بخصوص قلمروهای اقتصادی مستلزم شناخت و تحلیل دقیق امکانات و منابع از طرفی وضعف ها، کمبودها و نارساییهای ساختاری از طرفی دیگر است - جهانگیری و همکاران . - 1386 در این راستا تعیین اولویت برنامههای اقتصادی و تجاری متضمن وجود دانش و اطلاعات درست از منابع، زیرساختها، و مزایای نسبی کشور است تا به کمک ان بتوان به آگاهی و شناخت لازم طرحها و برنامههای توسعه را تدوین کرد
در این خصوص توجه به پتانسیلهای استانها و منطقهای کردن برنامهریزیهای اقتصادی و تفویض اختیارات لازم اختیارات لازم به استانها در راستای گسترش تبادلات و تحرکات اقتصادی با کشورهای همجوار و عقد قراردادهای اقتصادی بینالمللی از استراتژیهای مهمی بوده که زمینه خیزش و رشد سریع اقتصادی و گسترش مبادلات اقتصادی و تجاری را به همراه داشته است. بدهی است توسعه چنین فرصتهایی و بهرهگیری از حداکثر توانمندیها و ظرفیتهای موجود استانها نیازمند ترسیم دقیق وضعیت امکانات، منابع و ظرفیتهایی است که میتواند بهعنوان پشتوانهای مطمئن در راستای تدوین برنامههای اقتصادی مورداستفاده قرار گیرد
در سطح کشور صنایع چوب ازجمله صنایع بسیار گسترده بهصورت صنف و بنگاه تولیدی و کارگاههای کوچک و متوسط و بزرگ فعالیت دارد و امکانات بالفعل و بالقوه فراوانی دارد این گستردگی از منابع طبیعی و جنگلداری شروع میشود وبه کارخانههای بزرگی چون تخته خرده و تخته فیبر و تخته لایه و روکش میرسد و درنهایت به صنایع چوب و مبلمان ختم میشود این طیف وسیع به همراه نیاز روزافزون به محصولات انها بیانگر اهمیت بالای این صنعت است با توجه به مشکلات صنایع چوب کشور ازجمله کمبود مواد اولیه, فرسودگی ماشینآلات, بهرهبرداری نامطلوب از اتوماسیون، تولید محصولات باکیفیت پایین برای بازار داخلی و نامناسب برای صادرات ادامه پیداکرده لذا تعیین اولویتها در برنامهریزی کلان این صنایع از اتلاف سرمایه و زمان دوبارهکاری خواهد کاست
استان کردستان بهعنوان یکی از غنیترین مناطق کشور مستعد و سرشار از بسترهای خدادادی وغالباً دستنخورده و ناگشوده است که به لحاظ همجواری با کشور عراق و وجود مشترکات فرهنگی فراوان و از همه مهمتر داشتن شرایط لازم برای ایجاد منطقه آزاد تجاری از فرصتی استثنایی برخوردار گشته است که شایسته است که جهت بهرهگیری از این موفقیت ممتاز تدابیر مناسبی اندیشیده شود
ازاینرو معرفی صحیح توانمندیها و پتانسیلها و ظرفیتهای تولیدی و تجاری استان و تعیین اولویتهای سرمایهگذاری استان از چنان اولویتی برخوردار شده است که مشارکت در طرح و ارائه ان به لحاظ منافع سرشار ملی و منطقهای ان از حوزه وظایف صرف دولتی خارج و زمینهای است که همه اصحاب فکر و اندیشه و نهادها و سازمانهای علمی و تحقیقاتی و مراکز پژوهشی لازم است خود را موظف به انجام ان بدانند
مواد و روشها
در مرحله اول با استفاده از مطالعات اسنادی و کتابخانهای و مصاحبه با 30 نفر از اساتید و دانشجویان و فارغالتحصیلان صنایع چوب و کاغذ در سراسر کشور 4 گروه شاخصی و 24 زیرشاخص در نظر گرفته شد.
نیازهای زیرساختی
-1 جذب سرمایهگذاری: استعداد هریک از صنایع برای جذب سرمایهها و امکانات ملی برای راهاندازی صنایع جدید یا صنایع موجود است.
-2 مشکلات زیستمحیطی: بررسی میزان مشکلات زیستمحیطی هریک از صنایع بهطوریکه طرحهای دارای مشکلات زیستمحیطی در اولویتهای پایینتر قرار میگیرند.
-3 نیازهای حملونقل: ازجمله شبکههای حملونقلی که این نیازها برای سه بخش ماشینآلات, مواد, محصول در نظر گرفته میشود؛ -4 تأمین آب و انرژی: شرایط استان برای تأمین اب و انرژی کدام صنعت بهتر است.
اقتصادی و مالی
-1 رشد و پتانسیل بازار: اختلاف میزان عرضه و تقاضا به عبارت دیگر بازار چه مقدار محصول اضافه بر نیاز کشور در خود جایی میدهد که هرچه مقدار ان بیشتر باشد شانس برای صادرات بیشتر است و این یک عامل مثبت است و رشد بازار به معنای رشد همزمان عرضه و تقاضا میباشد
-2 فاصله از بازار: فاصله منطقه تا بازار فروش محصول است.
-3 میزان فروش: مقدارمحصولی که در بازار های هدف و استان به فروش می رسد
-4 میزان ارزش افزوده: اختلاف قیمت فروش با قیمت تمام شده محصول است.
-5 دوره برگشت سرمایه: مدت زمانی که هزینه سرمایه گذاری اولیه طرح از منابع خالص ناشی از طرح برگشت می شود که هرچه زمان کمتر باشد بهتر است.
-6 هزینه حمل و نقل: هزینه ها طی فرایند حمل و نقل از جمله هزینه حمل مواد و محصول است.
-7 رقابت پذیری: میزان رقابت صنعت باصنایع دیگر یا صنایع مشابه است.
-8 پتانسیل صادرات: تعداد واحد محصولات تولید شده مازاد بر نیاز کشور است
-9 حمایت های دولت از تولید محصول: میزان حمایت نهادها و سازمانهای دولتی برای تولید محصول که شامل حمایت های مالی مجوزها و غیره میشود.
مواد و محصول
-1 کیفیت مواد اولیه: هر یک از صنایع به چه درجه ای از مرغوبیت ماده اولیه نیاز دارد و مدت زمان ماندگاری ان در انبار چقدر است
-2 اطمینان از عرضه و تأمین مواد اولیه: درجه اطمینان از دسترسی به ماده اولیه در منطقه یا استمرار عرضه ماده اولیه در آینده است
-3 نیاز منطقه و کشور: میزان نیاز استان و کشور به این محصول در سال و امکان افزایش تولید برای رسیدن به این مقداراست
-4 تنوع و تعدد استفاده: تعداد موارد مصرف در صنایع دیگر که هرچه تنوع بیشتر باشد بهتر است.
-5 جایگاه در سبد مصرفی: خانوار تا چه میزان به این محصول نیاز دارد.
-6 هزینه مواد: مقدار هزینهای که برای تهیه هر واحد مواد اولیه میشود.
