بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
اين آيين‌نامه مشتمل بر7 بخش شامل9 ماده و 10 تبصره به استناد ماده 47 قانون كارتدوين و در سي و نهمين جلسه شورايعالي حفاظت فني مورخ 28/2/1365 به تصويب رسيد.
ماده 47 قانون كار سابق به استناد مصوبه جلسة مورخ 12/5/83 شوراي عالي حفاظت فني به ماده 85 قانون كار مصوب آبان ماه 1369 تغيير يافته است.
اسلاید 2 :
1- هدف، ايجاد محيط ايمن از نظر برق‌گرفتگي باتوجه به‌مقررات ودستورالعمل‌هاي اين آيين‌نامه مي‌باشد.
2- دامنه‌كاربرد، اين آيين‌نامه براي اجرا در كليه كارگاه‌ها مشمول قانون كار كه ولتاژ نامي مؤثر سيستم‌هاي برقي آنها حداكثر 1000ولت جريان متناوب مي‌باشد تدوين گرديدهاست.
3 - حداكثر مقاومت اتصال زمين مجاز براي هر سيستم حفاظتي (دو اهم) برمبناي ولتاژ فاز 380 ولت تعيين گرديده و همين مقدار براي مدارهاي با ولتاژ فاز حداكثر 1000 ولت نياز قابل قبول است چنانچه در موارد و تحت شرايط خاصي كه ايجاد اتصال زمين موثر با مقاومت كل سيستم (دو اهم) امكان پذير نباشد بايد مجوز لازم در اين مورد از وزارت كار اخذ گردد.
4 - رعايت كليه مقررات اين آيين‌نامه الزامي بوده و عدم اجراي موارد پيشبيني شده يا انجام نيمهكاره آنها سبب بياثر شدن بقيه و درنتيجه كلسيستم ايمني مربوطه خواهدگرديد.
اسلاید 3 :
واژه‌هاي به كار رفته در اين آيين‌نامه به شرح زير تعريف مي‌گردد:
1 - تجهيزات الكتريكي - مصالح و تجهيزاتي كه براي توليد، تبديل و يا مصرف انرژي الكتريكي به كار مي‌روند از قبيل مولدها، موتورهاي برق، ترانسفورماتورها، دستگاه‌هاي برقي، دستگاه‌هاي اندازه گيري، وسايل حفاظتي و مصالح الكتريكي.
2 - تأسيسات الكتريكي - هرنوع تركيبي از وسايل و مصالح به هم پيوسته الكتريكي در محل يا فضاي معين.
3 - مدار الكتريكي (مدار) - تركيبي از وسايل و واسطه‌ها كه جريان الكتريكي مي‌تواند از آنها عبور نمايد.
4 - قسمت برق دار - هر سيم يا هادي كه در شرايط عادي تحت ولتاژ الكتريكي باشد.
5 - بدنه هادي - قسمتي كه به سادگي در دسترس بوده و در حالت عادي برق‌دار نمي‌باشد ولي ممكن است در اثر بروز نقصي در دستگاه برق‌دار شود.
6 - قسمت‌هاي بيگانه - قسمت هادي كه جزيي از تأسيسات الكتريكي را تشكيل نداده باشد (نظير اسكلت فلزي ساختمان‌ها، لوله‌هاي فلزي، گاز، آب و حرارت مركزي و غيره).
7 - هادي حفاظتي - هادي‌هايي كه از آن در اقدامات حفاظتي در برابر برق گرفتگي هنگام بروز اتصالي استفاده شده و بدنه‌هاي هادي را به قسمت‌هاي زير وصل مي‌نمايد :
اسلاید 4 :
- بدنه‌هاي هادي ديگر
- قسمت‌هاي هادي بيگانه
- الكترود زمين
- هادي زمين شده يا قسمت برق‌دار زمين شده
8 - هادي خنثي - هادي‌اي كه به نقطه خنثي وصل بوده و به منظور انتقال انرژي الكتريكي از آن استفاده شود.
9 - الكترود زمين - يك يا چند قطعه هادي كه به منظور برقراري ارتباط الكتريكي سيستم يا جرم كلي زمين، در خاك مدفون شده باشد.
10 - الكترودهاي زمين مستقل از نظر الكتريكي - الكترودهايي هستند كه فواصل آنها از يكديگر به قدري است كه در صورت عبور حداكثر جريان ممكن از آنها ولتاژ الكترودهاي ديگر به مقدار قابل ملاحظه اي تحت تاثير قرار نگيرند.
11 - مقادير اسمي (جريان،توان، سطح مقطع....)
الف - در مورد ابعاد و ديگر مشخصات مكانيكي، مقدار اسمي مشخص كننده كميت معيني در حدود رواداريهاي تعيين شده مي‌باشد.
ب- درمورد كميت‌هايي نظير توان جريان ولتاژ و غيره‌كه مقدار واقعي آنها بستگي به عوامل ديگري مانند تغييرات در مصرف افت ولتاژ و غيره دارد، مقدار اسمي كميتي است كه در اثر آن دما و تنش‌هاي مكانيكي يا الكترو مغناطيسي در دستگاه مولد موتور يا وسايل مصرف كننده ديگر در شرايط متعارفي محيط كار از مقادير مجاز مربوطه تجاوز نخواهد نمود.
اسلاید 5 :
12 - جريان اتصال كوتاه - اضافه جرياني است كه در اثر متصل شدن دو نقطه با پتانسيل‌هاي مختلف در موقع كار عادي از طريق امپدانسي بسيار كوچك بوجود آمده باشد.
13 - جريان اتصالي - جرياني است كه در اثر خرابي عايق يا اتصالي بوجود آيد.
14 - جريان اتصالي به زمين - جريان اتصالي است كه به زمين جاري مي‌شود.
15 - جريان احتمالي اتصال كوتاه - جرياني است كه احتمال بروز آن در اثر اتصال كوتاه در يك نقطه يا روي ترمينال‌هاي سيستم يا تأسيسات مورد نظر وجود دارد.
16 - جريان برق گرفتگي (جرياني كه ازنظر پاتوفيزيولوژي خطرناك است).
جرياني است كه از بدن انسان و حيوانات عبور نموده و مقدار آن (با در نظر گرفتن هارمونيكها و زمان تاثير) به قدري باشد كه آسيب بوجود آورد.
17 - تجهيزات يا وسايل حفاظتي - تجهيزات و وسائلي است كه هدف اوليه آنها قطع جريان مدار در صورت بروز اضافه جريان يا اتصال كوتاه يا اختلال در سيستم ايمني آن مي‌باشد (مانند انواع فيوزها،كليدهاي خودكار، كليدهاي جريان تفاضلي و غيره).
18 - ولتاژ تماس - ولتاژي كه بين قطعاتي كه درآن دردسترس باشند بوجود آيد.
19 - قطعاتي كه در آن واحد در دسترس مي‌باشند - هادي‌ها با بدنه‌هاي هادي كه در آن واحد توسط يك شخص قابل لمس باشد، قسمت‌هاي برق دار، بدنه‌هاي هادي، بيگانه، هادي‌هاي حفاظتي و الكترودهاي زمين قطعاتي هستند كه در آن واحد ممكن است در دسترس باشد.
20 - دسترس - منطقه ايست كه حدود آن از محل فعاليت عادي افراد قابل لمس باشد.
21 - مقاومت سيستم اتصال زمين - مقاومت معادلي است از مقاومت الكترود زمين و مقاومت هادي‌هاي اتصال زمين نسبت به جرم كلي زمين.
اسلاید 6 :
به طور كلي سه نوع سيستم توزيع نيرو به شرح زير معمول است:
الف - سيستم توزيع فشار ضعيف سه فاز و نول و يا يك فاز و نول منشعب شده از آن كه مركز ستاره آن (طرف ثانويه ترانسفورماتور) مستقيماً به زمين وصل بوده و بدنه‌هاي هادي تاسيسات الكتريكي از طريق هادي‌هاي حفاظتي با آن نقطه متصل مي‌شوند.
(سيستم T.N ) اين سيستم خود داراي سه حالت گوناگون بشرح زير مي‌باشد:
الف - 1 - هادي‌هاي خنثي و حفاظتي در تمام سيستم مجزا از يكديگر مي‌باشند:
اسلاید 7 :
ب - سيستم توزيع فشار ضعيف سه فاز و خنثي و يا يك فاز و خنثي منشعب شده از آن كه مركز ستاره ترانسفورماتور مستقيماً به زمين وصل بوده و بدنه هادي لوازم و تاسيسات الكتريكي مستقل از اتصال زمين سيستم به زمين متصل مي‌شود. (سيستم T.T )
اسلاید 8 :
ج - سيستم توزيع فشار ضعيف سه فاز و خنثي و يا يك فاز و خنثي منشعب شده از آن كه مركز ستاره ترانسفورماتور توسط يك امپدانس با مقاومت به زمين وصل مي‌شود و يا اصلاً به زمين وصل نمي‌شود (نسبت به زمين عايق است) و بدنه‌هاي هادي تاسيسات الكتريكي جداگانه به‌زمين وصل مي‌شوند. (سيستمi.T.)
اسلاید 9 :
يادآوري - مفهوم حروف اختصاري به كار رفته درمورد سيستم‌هاي توزيع نيرو به ترتيب زير مي‌باشد:
حروف اول (سمت چپ) تعيين كننده نوع رابطه سيستم توزيع نيرو با زمين مي‌باشد:
T - يك نقطه از سيستم مستقيماً به زمين وصل شده است.
I - همه قسمت‌هاي برق دار نسبت به زمين عايق بوده و يا يك نقطه از سيستم از طريق امپدانسي به زمين وصل شده است.
حروف دوم (سمت راست) تعيين كننده نوع رابطه بدنه‌هاي هادي تاسيسات الكتريكي بازمين مي‌باشد.
t - بدنه‌هاي هادي ازنظر الكتريكي بطور مستقيم از اتصال زمين هر نقطه اي از سيستم نيرو به زمين وصل شده است.
n - بدنه‌هاي هادي از نظر الكتريكي بطور مستقيم به نقطه زمين شده سيستم نيرو وصل شده است (در سيستم‌هاي جريان متناوب و نقطه زمين شده معمولاً نقطه خنثي مي‌باشد).
ماده 1: از انواع سيستم‌هاي گفته شده در بالا استفاده از سيستم اتصال زمين رديف(الف) (سيستم نوعT.N ) در كارگاه‌ها الزامي مي‌باشد مگر آنكه نحوه كارگاه و استفاده از سيستم‌هاي رديف (ب) يا (ج) (سيستم نوعT.T ياIT) ضروري نمايد و يا در موارد مخصوصي كه ممكن است لازم باشد از روش‌هاي ايمني ديگر مانند هم پتانسيل كردن يا عايق نمودن يا روش‌هاي ديگري كه در اين آيين‌نامه ذكر نشده است استفاده گردد، دراين صورت استفاده از اين روش‌ها موكول به موافقت مرجع صلاحيت داري مي‌باشد كه توسط وزارت كار و امور اجتماعي تعيين مي‌گردد.
اسلاید 10 :
ماده2: جهت اجراي صحيح مقررات ايمني درمورد سيستمT.N شرايط زير بايد رعايت شوند:
الف - بدنه‌هاي هادي دستگاه‌ها نبايد به صورت انفرادي به زمين وصل شوند.
ب - هادي خنثي بايد در محل پست ترانسفورماتور يا در محل تحويل نيروي برق و در محل‌هاي مناسب ديگري در داخل محوطه كارگاه‌هاي بزرگ به طور مؤثر و مطمئن به زمين وصل شده باشد به نحوي كه ولتاژ هادي خنثي نسبت به زمين در صورت بروز اتصال به زمين به مدت طولاني از مقدار مجاز 50 ولت تجاوز ننمايد. بنابر اين لازم است كه مقدار كل مقاومت اتصال زمين از دو اهم تجاوز نكند.
ج - در شبكه‌هاي هوايي با سطح مقطع هادي فاز تا 50 ميلي متر مربع و در شبكه‌هاي كابل با سطح مقطع هادي فاز تا 16 ميلي متر مربع و سطح مقطع هادي خنثي بايد معادل سطح مقطع هادي فاز باشد و براي سطح مقطع هادي بالاتر مي‌توان سطح مقطع هادي خنثي را حدود نصف سطح مقطع هادي فاز انتخاب نمود (جدول شماره 2).
د - چنانچه سطح مقطع هادي‌هاي فاز ( L1 , L2 , L3 ) كمتر از 10 ميلي متر مربع باشد، هادي‌هاي خنثي (N) و حفاظتي (PE) بايداز همديگر مجزا بوده و فقط در يك نقطه (نقطهمبدأ) بهيكديگر وصل شده باشند. در مورد سطح مقطع هادي‌هاي فاز برابر 10 ميلي متر مربع و بيشتر مي‌توان از يك هادي مشترك به عنوان هادي خنثي و حفاظتي استفاده نمود. از محل جداشدن هادي‌هاي خنثي و حفاظتي نبايد آنها را در نقطه ديگر مجدداً به هم وصل نمود.
