بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
تعريف انفاق
يکي از وظايف مهم افراد در جامعه اسلامي، دستگيري از نيازمندان و تهيدستان است. هر کس به اندازه امکانات و توانمندي خويش وظيفه دارد که خلاء هاي موجود در زندگاني افراد را جبران و کمبودهاي آنان را پاسخگو باشد. همان‌گونه که خداوند نيازمند و فقير را با فقر و نداري امتحان مي‌کند، ثروتمندان را نيز اين گونه مي‌آزمايد.
کمک به افراد نيازمند اگر همراه با خلوص نيت و به خاطر رضاي پروردگار باشد داراي تأثيرات بي‌شماري است. برخي از آثار آن در همين جهان مشاهده مي‌شود و برخي از آثار آن در جهان ديگر، به عنوان پاداش هاي اخروي، ظاهر مي‌گردد.
در روايات فراواني به برخي از اين آثار اشاره شده است؛ از جمله پيشگيري از حوادث و مرگ‌هاي ناگهاني و دور شدن بلاها و گرفتاري‌ها
اسلاید 2 :
در قرآن کريم درباره انفاق سفارشات بسياري شده است و در راه اين انفاق نيز رعايت اخلاص بسيار سفارش شده است. در قرآن کريم آيه اي آمده است که هدف نهايي انفاق يعني عدم دلبستگي به علاقه مندي ها را بيان مي کند.
لن تنالو البر حتي تنفقوا مما تحبون
هرگز به مقام بر (نيکي) نمي رسيد مگر از آنچه دوست داريد انفاق کنيد
آيه انفاق: آيه 274 سوره بقره به ستايش کساني پرداخته که در شب و روز و نهان و آشکار انفاق مي کنند و برخي آن را «آيه انفاق» گفته اند «الذين ينفقون اموالهم باليل والنهار سرا وعلانيه فلهم اجرهم عند ربهم ولاخوف عليهم و لاهم يحزنون» کساني که دارايي هاي خود را در شب و روز، و نهان و آشکارا، انفاق مي کنند، پاداش آنان نزد پروردگارشان براي آنان خواهد بود، و نه بيمي بر آنان است و نه اندوهگين مي شوند.» اين آيه در شأن امام عليعليه‌السلام نازل شد، چرا که از چهار درهم دارايي اش، درهمي را در شب، درهمي در روز، درهمي به نهان و درهمي را آشکارا انفاق کرد.البته نزول آيه در مورد خاص، مفهوم آن را محدود و شمول حکم را درباره ديگران نفي نمي کند.
به گفته برخي از مفسران، انفاق کنندگان بايد در انفاق خود هنگام روز يا شب، پنهان يا آشکار، جهات اخلاقي و اجتماعي را درنظر بگيرند. از آن جا که دليلي براي اظهار انفاق به نيازمندان نيست، آن را پنهان سازند تا هم آبروي آنان حفظ شود و هم خلوص بيشتري در آن باشد و از آن جا که مصالح ديگري مانند تعظيم شعاير و تشويق ديگران در کار است و انفاق، جنبه شخصي ندارد تا هتک احترام کسي شود (مانند انفاق براي جهاد و بناهاي خير و امثال آن) و با اخلاص نيز منافات ندارد، آشکارا انفاق کند.
اسلاید 3 :
از آيات قرآن استفاده مي شود که اخلاص داراي درجات مختلفي است، و فضل و بخشش حق تعالي به هر شخصي به اندازه اخلاص اوست، سنگيني و سبکي ترازوي اعمال در آخرت به درجه اخلاص بستگي دارد. در سوره بقره وضعيت کساني که اموالشان را در راه رضاي خدا انفاق مي کنند، به باغي تشبيه نموده که در زمين نيکو باشد و باراني بسيار بر آن ببارد و ثمرش را دو برابر ثمر دهد و يا دست کم باراني اندک بر آن ببارد. بنابراين، همچنان که زمين نيکو هميشه ثمري نيکو مي دهد، عمل صالح خالص نيز پيوسته نتيجه اي نيکو دارد و عنايت الهي شامل آن مي شود؛ چراکه خداوند بر اعمال انسان بينا است و از ميزان اخلاص اعمال او آگاه است. «و الله بما تعملون بصير»
قَوْلٌ مَّعْرُوفٌ وَ مَغْفِرَةٌ خَيرٌ مِّن صدَقَةٍ يَتْبَعُهَا أَذًى وَ اللَّهُ غَنىُّ حَلِيمٌ (بقره 263)
ترجمه :
گفتار پسنديده (در برابر نيازمندان )، و عفو ، از بخششى که آزارى به دنبال آن باشد، بهتر است ، و خداوند، بى نياز و بردبار است
اين آيه در حقيقت تکميلى است نسبت به آيه قبل ، در زمينه ترک منت و آزار به هنگام انفاق ، مى فرمايد: گفتار پسنديده (در برابر ارباب حاجت ) و عفو و گذشت (از خشونتهاى آنان ) از بخششى که آزارى به دنبال آن باشد بهتر است
اين را نيز بدانيد که آنچه در راه خدا انفاق مى کنيد در واقع براى نجات خويشتن ذخيره مينماييد، و خداوند (از آن ) بى نياز و (در برابر خشونت و ناسپاسى شما) بردبار است.
اسلاید 4 :
علامه بزرگوار ابن فهد براي صدقه پنج قسم بيان کرده است:
صدقه در مال، در آبرو، در عقل، در زبان، در علم.
صدقه در مال، معلوم است
اما در آبرو: تصورش به اين است که براي ديگري در راه خدا شفاعت و يا ضمانت کند،
در عقل: در مشورت کمک نمايد، و در زبان:در ميان مردم به اصطلاح برخيزد،
در علم: روشنگر افکار مردم شود.
بايد متوجه بود که صدقه در مال، تنها پنج ريال يا يک تومان دادن به فقير و مسکین نیست، بلکه جامعه از این مال یا به نحو وجوب و یا بطور استحباب، حقی دارد؛ بنابراین از این اموال، شخص مسلمان باید جامعه را بهره مند سازد، کتابهای دینی چاپ کرده، در دسترس قرار دهد، کتابخانه، مدرسه، بیمارستان، زایشگاه، پل، جاده، و حمام بسازد و صدها امر دیگر که در خدمت بندگان خدا قرار می گیرد، انجام دهد.
امام صادق علیه‌السلام می فرماید: «در روز جمعه دو فرشته این گونه دعا می کنند: «خدایا به هر انفاق کننده ای عوضی عطا فرما و هر بخیلی را به تلف شدن مال دچار فرما».
اسلاید 5 :
زکات یکی از فروع دین و از ضروریات اسلام است و منکر آن کافر و نجس است و در اکثر آیات قرآن هر کجا نامی از نماز برده شده، از زکات هم نامی برده شده و فقهای اسلام، در کتب فقهیّه خود، یک فصل مخصوص زکات و بعضی یک جلد دربارة آن نوشته اند.
شخصی بنام ثعلبة انصاری خدمت پیامبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ شرفیاب شد، عرضه داشت: از خدا بخواه بمن ثروت زیادی مرحمت کند! حضرت فرمود: صلاح نیست، منحرف خواهی شد، سوگند به آنکه جانم در قبضة قدرت اوست، اگر اراده نمایم که تمام کوه های دنیا طلا و نقره شود، خواهد شد.
ثعلبه رفت و بار دیگر آمد، قسم خورد و گفت: اگر خدا روزیم کند، تمام حقوق الهی و حقوق همسایگان و مستمندان را می پردازم، حضرت دعا کرده و آنقدر گوسفندان او زیاد گردید که در شهر نتوانست نگهداری کند.
زمانی که تهیدست بود، پیوسته در جماعتها حاضر بود، ولی وقتی ثروت او رو به افزایش یافت، کم کم حضور او در جماعت ها کم شد، تا بجایی رسید که بطور کلی قطع کرد.
خدمت حضرت شرح حال او را گفتند، فرمود: وای بحال ثعلبه! طولی نکشید که آیة زکات آمد، سرور کائنات برای گرفتن مالیات اسلامی (زکات) به سوی او مأمور فرستاد، در پاسخ مأمور گفت:این یا جزیه است یا شبیه به آن، از دیگران بگیرید تا نوبت من شود.
اسلاید 6 :
نماز خودش یک عامل تربیت است. عامل دیگر چیست؟ والذین فی اموالهم حق معلوم للسائل والمحروم؛ «سوره المعارج آیات 24 و 25؛ کسانی که در اموال آنها حقی معین برای سائلان و غیر سائلان از محرومان وجود دارد». سراغ جنبه مالی آمد. انسانی که به حسب فطرت ابتدایی، کمالش در این است که اذا مسه الشر جزوعا و اذا مسه الخیر منوعا، «سوره المعارج آیات 20 و 21؛ چون آسیبی به او رسد بی تاب است، و چون خیری به او رسد بخل ورز است.» بعد باید به مرحله ای برسد که نسبت به مال و ثروت که برایش یک خیر است و انسان آن را خیرترین خیرها می شمارد نه تنها منوع نباشد بلکه برای نیازمندان حقی در مال خود قائل باشد و این حقی را که در مال خود هست و به دیگران بدهد. این چقدر کمال است برای انسان!
از ائمه سؤال شده است که مقصود از حق معلوم چیست؟ گویا در تفاسیر اهل تسنن گفته اند مقصود همین حق واجب مثلا زکات است؛ والذین فی اموالهم حق معلوم للسائل والمحروم یعنی کسانی که زکات مال خودشان یا حقوق واجبه مال خودشان را می دهند. ولی ائمه اطهار فرموده اند این بالاتر از زکات است. همین طور که در الا المصلین الذین هم علی صلاتهم دائمون «سوره المعارج آیات 22 و 23، غیر از نمازگزاران، همان کسانی که بر نمازشان پایدارند» گفتیم مقصود نوافل است، اینجا هم مقصود زکات نیست چون زکات فریضه است، مقصود بالاتر از زکات است؛ یعنی افرادی که با اینکه حقوق واجبه خودشان را ادا کرده اند یک حقوقی به صورت نافله و مستحب، خودشان در مال خود برای دیگران قرار داده اند، اضافه بر آنچه واجب است.
اسلاید 7 :
انفاق و بخشش در راه خدا و كمك مالى به افراد محروم و مخصوصا آبرومند توأم با خلوص نیت، از امورى است كه در آیات قرآن مجید مكرر بر مكرر روى آن تكیه شده و از نشانه هاى ایمان ذكر شده است. روایات اسلامى نیز مملو از تاكید در این باره است تا آنجا كه نشان مى دهد در فرهنگ اسلام انفاق مالى به شرط اینكه انگیزه اى جز رضاى پروردگار نداشته باشد و از هر گونه ریاكارى و منت و آزار خالى باشد از بهترین اعمال است. در روایتى از امام باقر علیه السلام نقل شده که می فرماید: «ان احب الاعمال الى الله ادخال السرور على المؤمن ، شبعة مسلم او قضاء دینه؛ محبوبترین اعمال نزد خدا این است كه قلب مؤمن نیازمندى را مسرور كند، به اینكه او را سیر كرده، یا بدهى او را ادا كند».
اسلاید 8 :
در حدیثى از رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم آمده است: «من الایمان حسن الخلق ، و اطعام الطعام ، و اراقة الدماء؛ از ایمان حسن خلق و اطعام طعام و ریختن خون ( قربانى كردن در راه خدا ) است». و در حدیث دیگرى از امام صادق علیه السلام آمده است كه فرمود: «ما ارى شیئا یعدل زیارة المؤمن الا اطعامه ، و حق على الله ان یطعم من اطعم مؤمنا من طعام الجنة؛ من چیزى را معادل دیدار مؤمن نمى بینم، جز اطعام كردن او، و هر كس مؤمنى را اطعام كند بر خدا است كه او را از طعام جنت اطعام نماید». در حدیث دیگرى از پیغمبر اكرم صلى الله علیه وآله وسلّم آمده است كه مردى مهار مركب حضرت را گرفت و عرض كرد اى رسول خدا! «اى الاعمال افضل؟؛ چه عملى از همه اعمال برتر است؟» فرمود: «اطعام الطعام ، و اطیاب الكلام؛ غذا دادن به مردم و خوش زبان بودن ». و در حدیثى از رسول خدا صلى الله علیه وآله وسلّم مى خوانیم: «من عال اهل بیت من المسلمین یومهم و لیلتهم غفر الله ذنوبه؛ كسى كه خانواده اى از مسلمین را یك شبانه روز پذیرائى كند خداوند گناهانش را مى بخشد».
اسلاید 9 :
را یکی از اسباب ورود به بهشت می خواند و می فرماید: آنان که از روزی حلال و رزقی که به آنان کرامت کردیم آشکارا و پنهان در راه او انفاق و هزینه می کنند: "وأنفقوا مما رزقناهم سرا وعلانیة" سوره ی فاطر، آیه ی 29 تتمه و ادامه ی زندگی شان را باغ های بهشت عدن تشکیل می دهد که فرزندان و جفت های شایسته آنان از این خوان نعمت بهره مند خواهند بود. همچنین می فرماید: "الذین ینفقون فی السراء والضرآء والکاظمین الغیظ والعافین عن الناس والله یحب المحسنین * ... أولئک جزاؤهم مغفرة من ربهم و جنات تجری من تحتها الأنهار خالدین فیها ونعم أجر العاملین"؛ سوره ی آل عمران، آیات 134 ـ 136 پرهیزکاران و نیکوکاران کسانی هستند که در حال وسعت و تنگدستی مال خود را به تهی دستان انفاق می کنند، خشم و غضب فرو می نشانند و از بدی مردم درمی گذرند. چنین مردم با تقوا و نیکوکاری را خداوند دوست می دارد؛ زیرا او دوست دار نیکوکاران است... پاداش کردار آنان آمرزش پروردگار و بهشتی است که از زیر درختان انبوه آن نهرها جاری است و ایشان در بهشت جاوید جاودانه خواهند بود، که چه نیکوست پاداش نیکوکاران.
امام صادق (علیه السلام) می فرماید: "ثلاث خصال من کن فیه استکمل خصال الإیمان: من صبر علی الظلم، وکظم غیظه واحتسب، وعفی وغفر کان ممن یدخله الله تعالی الجنة بغیر حساب..."؛ کسی که در برابر ستم پایمردی کند و خشم خویش فرو نشانده به حساب خدا گذارد و عفو و آمرزش داشته باشد از کسانی است که حق تعالی او را بدون حساب وارد بهشت گرداند. شایان ذکر است که، انفاق تنها به امور مادی و مالی تعلق نمی گیرد، بلکه بهترین انفاق در راه خدا، انفاق دانش های مورد نیاز جامعه، احکام، تفسیر و علوم آل محمد (صلی الله علیه و آله و سلم) است
اسلاید 10 :
آنها در همه حال انفاق مى کنند چه موقعى که در راحتى و وسعتند و چه زمانى که در پریشانى و محرومیتند (الذین ینفقون فی السراء و الضراء) آنها با این عمل ثابت مى کنند که روح کمک بدیگران و نیکوکارى در جان آنها نفوذ کرده است و بهمین دلیل تحت هر شرائطى اقدام به اینکار مى کنند، روشن است که انفاق در حال وسعت به تنهایى نشانه نفوذ کامل صفت عالى سخاوت در اعماق روح انسان نیست، اما آنها که در همه حال اقدام به کمک و بخشش مى کنند نشان میدهند که این صفت در آنها ریشه دار است. ممکن است گفته شود انسان در حال تنگدستى چگونه مى تواند انفاق کند؟
پاسخ این سؤال روشن است: زیرا اولا افراد تنگدست نیز به مقدار توانایى مى توانند در راه کمک بدیگران انفاق کنند، و ثانیا انفاق منحصر به مال و ثروت نیست بلکه هر گونه موهبت خدادادى را شامل مى شود خواه مال و ثروت باشد یا علم و دانش یا مواهب دیگر، و به این ترتیب خداوند مى خواهد روح گذشت و فداکارى و سخاوت را حتى در نفوس مستمندان جاى دهد تا از رذائل اخلاقى فراوانى که از" بخل" سرچشمه مى گیرد بر کنار بمانند.
