بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
باکتری
باکتريها گروهي از موجودات تک ياخته اي ذره بيني هستند که پوشش بيروني نسبتاً ضخيمي آنها را احاطه کرده است. اين موجودات ساختار ساده اي دارند و به گروه پروکاريوت ها تعلق دارند.
باکتريها گروهي از موجودات تک ياخته اي ذره بيني هستند که پوشش بيروني نسبتاً ضخيمي آنها را احاطه کرده است. اين موجودات ساختار ساده اي دارند و به گروه پروکاريوت ها تعلق دارند.
باکتري ها متنوع ترين و مهم ترين ميکروارگانيسمها هستند. تعداد کمي از آنها در انسان و حيوانات و گياهان بيماريزا است. بطور کلي بدون فعاليت آنها، حيات بر روي زمين مختل مي گردد. بطور يقين يوکاريوتها از موجودات زنده باکتري مانند بوجود آمده اند. نظر به اينکه باکتريها ساختمان ساده اي داشته و مي توان به آساني بسياري از آنها را در شرايط آزمايشگاه کشت داد و تحت کنترل درآورد، ميکروب شناسان مطالعه وسيعي درباره فرايندهاي حياتي آنها انجام داده اند.
اسلاید 2 :
تاريخچه
اينکه پروکاريوتها و يا يوکاريوتها کدام يک زودتر بر روي کره زمين ظاهر شده اند، کاملاً مشخص نيست. اما مطالعات تفاوتهاي ژنتيکي بین، باکتري ها و يوکاريوت ها نشان مي دهد که هر سه گروه از دنياي مشترکي مشتق شده اند. شکل باکتريها بر اساس شکل به گروه تقسيم مي شود. پنج گروه اول را باکتريهاي پست و گروه ششم را باکتريهاي عالي گويند.
باکتريها داراي هسته بدون غشا و هستک هستند و اجزاي آن در سيتوپلاسم پراکنده اند. کروموزمهاي غير مشابه و جداگانه در آنها وجود ندارد. در باکتريها، واکوئل ديده نمي شود. بيشتر آنها بدون کلروفيل هستند و دگرگشت (متابوليسم) خود را از راه شيميوسنتز انجام مي دهند. توليد مثل به دو صورت جنسي (آميختگي) و غير جسمي و جوانه زدن، قطعه قطعه شدن و تقسيم دوتايي صورت مي گيرد.
اسلاید 3 :
ساختار باکتريها
پوشينه در بعضي از باکتريها، غلاف ژلاتيني چسبناکي ديواره اسکلتي را احاطه کرده است که توسط باکتريها ساخته شده و به خارج ترشح مي گردد و جنس پوشينه بيشتر از پلي ساکاريدها همراه با مواد ديگر است.
تاژک از واحدهاي پروتئيني به نام فلاژين تشکيل شده و قابل ترميم بوده و وسيله حرکت باکتري هستند. معمولاً طول آن چند برابر طول باکتري است. آرايش تاژک در باکتريهاي تاژکدار بصورت تک تاژکي، دو تاژکي، چند تاژکي سطحي است.
تار به دو صورت جنسي و چسبنده وجود دارد و در عمل تحرک بي تأثير است.
ديواره در بيرون غشاي پلاسمايي بوده و سبب استحکام باکتري شده و به آن شکل مي دهد. وجود ديواره براي رشد و تقسيم باکتريها لازم است.
غشاي سيتوپلاسمي به صورت پرده نازکي در داخل ديواره باکتري قرار دارد و متشکل از مولکولهاي چربي و پروتئيني است.
مزوزوم از فرورفتگي غشاي سيتوپلاسمي به درون سيتوپلاسم حاصل مي شود و اغلب در محل تقسيم ديواره وجود دارند و در عمل تقسيم DNA، تقسيم ياخته اي و تبديل باکتري به هاگ دخالت مي کنند.
اجزاي سيتوپلاسم ريبوزمها مواد ذخيره اي ماده زمينه کروماتومور ماده ژنتيکي که DNA آنها غالبا به صورت يک کروموزوم تاخورده و بهم فشرده است
اسلاید 4 :
تفاوت يوکاريوتها با باکتريها
در کره خاکي تنها دو نوع سلول توسط کليه ارگانيسمهاي زنده توليد مي شود. سلولهاي پروکاريوت (يا هسته ابتدايي). در اين گروه هسته ، فاقد غشا است و شامل کليه باکتريهاست. پروکاريوتها شامل يو باکتريها (باکتريهاي حقيقي) و آرکئي باکترها (باکتريهاي قديمي) است. اما گروه ديگر يوکاريوتها هستند که داراي غشاي هسته و هسته حقيقي مي باشند. اينگونه هسته در تمام ارگانيسمهاي ديگر مانند Algae (جلبکها) Fungi (قارچها) ، پروتوزوئرها (protozoa) و گياهان (Plant) و جانوران (Animals) يافت مي شود. پاتوژنهاي انساني تنها در ميان يوباکتريها يافت مي شوند.
اسلاید 5 :
مشخصات سلول باکتري
اکثر باکتريها پوشش سلولي (cell envelope) توليد مي کنند که شامل غشاي پلاسمايي ، ديواره سلولي (cell wall) و پروتئينها و پلي ساکاريدهاي تشکيل دهنده آن مي باشد. بعضي از باکتريها کپسول يا لايه چسبنده توليد مي کنند. فيلامانهاي خارجي (فلاژل و پيلي) ممکن است در باکتريها بوجود آيد. ديواره سلولي ، ساختمان سخت و مقاومي است که پروتوپلاست را احاطه کرده و آن را از آسيب فيزيکي و شرايط کاهش فشار اسمزي محيط خارج حفاظت مي کند. معمولا به باکتري اجازه مي دهد تا در برابر سطح وسيعي از شرايط محيطي ايستادگي کند پروتوپلاست از غشاي سيتوپلاسمي و محتويات آن تشکيل شده است. از نظر محتويات سلولي ، باکتريها سلولهاي ساده اي هستند. ساختمان اصلي سيتوپلاسم آنها شامل شبکه فيبريلي کروماتين مرکزي يا نوکلئوتيد (Nucleoid) مي باشد که توسط سيتوپلاسم بي شکل حاوي ريبوزوم ها احاطه شده است. اجسام انکلوزيون سيتوپلاسمي يا گرانولهاي ذخيره انرژي ، بسته به گونه هاي باکتري ماهيت شيميايي متفاوتي دارند و مقدار آنها به مرحله رشد و محيط بستگي دارد. بعضي از ساختمانهاي سلولي از قبيل آندوسپورها فقط به تعداد کمي از باکتريها محدود مي شوند.
اسلاید 6 :
طبقه بندي باکتريها
باکتريهاي پست
اين باکتريها تک ياخته اي بوده و اگر ميله اي شکل يا دراز باشند، باسيل و اگر خميده باشند ويبريون و چنانچه مارپيچي شکل و غيرقابل انعطاف باشند، اسپريل و اگر فنري و قابل انعطاف باشند، اسپيروکت ناميده مي شوند.
باکتريهاي عالي يا رشته اي
اين باکتريها رشته مانند و اغلب غلاف دار هستند و اغلب اوقات شاخه هاي حقيقي ايجاد کرده ، ميسليوم تشکيل مي دهند و چون تشکيلات منشعب ايجاد مي کنند، لذا اکتينوميست ناميده مي شوند. بنابراين باکتريها از نظر شکل به گروه گرد ، دراز ، خميده ، مارپيچي ، فنري و منشعب تقسيم مي شوند.
اسلاید 7 :
اجزاي ساختماني باکتريها
فلاژلها (Flagella)
فلاژلها ، فيلامانهاي پروتئيني به طول و قطر يکنواخت مي باشند و موجب تحرک شبيه به شناي سريع و مستقل اغلب باکتريها پاتوژنيک مي گردند فلاژل در سه قسمت فيلامان ، قلاب و جسم پايه تشکيل شده است. پايه فلاژل در غشاي پلاسمايي قرار گرفته است. لنگرگاه و تعداد فلاژل در باکتريها فرق خواهد کرد.
فيمبرياها
فيمبرياها که پيلي هم ناميده مي شوند، فيبريلهاي شبيه مو هستند. اين ارگانل با ميکروسکوپ الکتروني در سطح باکتريهاي مختلف قابل رويت هستند. آنها مستقيم تر ، نازکتر و کوتاهتر از فلاژلها هستند. اين رشته ها در غشاي پلاسمايي سلول ميکروبي لنگر مي اندازد.
هسته باکتري
هسته سلول را ميتوان بعد از رنگ آميزي اختصاصي با ميکروسکوپ نوري مشاهده کرد. در مقايسه با سلولهاي عالي مواد ژنتيکي باکتريها و ساير سلولهاي پست پراکنده ، ساده و بدون پوشش و کروموزوم حلقوي است غشاي هسته وجود ندارد و کروموزوم به مزوزوم فرورفته در غشاي سيتوپلاسمي چسبيده است. در سالهاي اخير پروتئينهاي شبيه هيستون در باکتريها کشف شده است که احتمالا نقش مشابه هيستونها را در کروماتينهاي سلولهاي يوکاريوت ايفا مي کنند.
اسلاید 8 :
پروتئين سلول در سيتوپلاسم قرار دارد و آنزيمهاي متابوليسمي راههاي گليکوليز و بسياري از آنزيمهاي چرخه کربس ، انواع کاتالازها ، دهيدروژنازها ، و مواد حد واسط چرخه هاي متابوليکي در سيتوپلاسم وجود دارد. روابط اتمي ، يوني و الکتروني بين ترکيبهاي مختلف سيتوپلاسمي با نظم خاص فعاليتهاي حياتي را ظاهر مي سازد.
کپسول و لعاب (Capsoles)
قدرت بيماري زايي پاتوژنها اغلب با توليد کپسول همراه است. باکتريهاي کپسول دار در محيط جامد ، کلنيهاي مخاطي (Mucoid) يا صاف (Smooth) مي سازند. در مقابل باکتريهاي فاقد کپسول کلنيهاي خشن (Rough) دارند. اگر باکتري قدرت کپسول سازي خودش را از دست بدهد در مقابل قدرت ويرولانس (بيماريزايي) خود را از دست داده و در مقابل دستگاه ايمني بدن ميزبان تاب مقاومت نخواهد داشت.
اسلاید 9 :
ديواره سلولي
ديواره سلولي باکتريها بي نهايت پيچيده است و لايه سفت و سختي را در اطراف باکتريها ايجاد مي کند که سلول را از گسيختگي و متلاشي شدن در مقابل فشار اسمزي خارج سلول محافظت مي کند. همچنين ديواره محل تجمع عوامل آنتي ژن مي باشد که باکتريها را توسط اين آنتي ژنها از هم تميز مي دهند. باکتريها با روش رنگ آميزي گرم (Gram stain) به دو دسته تقسيم مي شوند.
گرچه هر دو گروه يعني باکتريهاي گرم مثبت و منفي داراي ديواره مي باشند ولي فرق بين اين دو گروه مربوط به خواصي است که در ساختمان ديواره سلولي آنها وجود دارد. اساس ساختمان در ديواره سلولي باکتريهاي گرم مثبت يک لايه ضخيمي است از پپتيدوگليکان (Poptidoglycan) ، ولي در باکتريهاي گرم منفي ضخامت آن به حداقل مي رسد.
اسلاید 10 :
غشاي سيتوپلاسمي
غشاي سيتوپلاسمي غشاي داخلي نيز ناميده مي شود. غشاي سيتوپلاسمي باکتريها مشخص بوده و از فسفو ليپيد و پروتئين ساخته شده است. اين غشا در پروکاريوتها از غشاي سيتوپلاسمي در يوکاريوتها به علت نداشتن استرول متمايز مي شود. چين خوردگيهاي غشاي سيتوپلاسمي به درون سلول ساختارهاي ويژه اي به نام مزوزوم ايجاد مي کند که کروموزومهاي باکتريها به مزوزومها متصل هستند. غشا همچنين به عنوان يک سد اسمزي براي سلول عمل مي کند و داراي سيتوپلاسم انتقال دهنده براي مواد محلول است و انتقال توليدات سلولي را در مقابل با محيط خارج سلولي تنظيم مي کنند.
