بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
مقدمه: اصطلاح متداول طبقه دامنه وسیعی از مفاهیم را در بر می گیرد. این واژه به هنگام توضیح فرایند های تاریخی گسترده مانند فهم اختلاف منافع طبقاتی که در توضیح علل وقوع جنگ ها، ظهور فاشیسم و پیروزی یا شکست انقلاب ها مورد استفاده قرار می گیرد، موثرترین کاربرد را داشته است
طبقه اجتماعی نشان دهنده موقعیت اقتصادی- اجتماعی افراد است که بر اساس تحقیقات انجام شده، رابطه مستقیمی بین آن و وقوع نابهنجاری های روانی و اجتماعی و به تعبیری کلی تر رفتار اجتماعی افراد وجود دارد. وجود شکاف های عمیق اجتماعی بین طبقات جامعه تاثیر فزاینده ای در ظهور اختلالات روانی، سرخوردگی، ناکامی و بی هویتی ، احساس محرومیت و انزوای اجتماعی دارد(رفیع پور،1376) که این پیامدها، عاملی اساسی در انحراف از موازین زندگی اجتماعی و در نهایت ناامنی برای همگان است.
هر طبقه‌ای از نظر قدرت اقتصادی،منزلت اجتماعی،سطح سواد و سبک زندگی،شرایط خاص خودش را دارد بر همین اساس است که افراد در طبقه پایین اجتماعی به علت پایین بودن سطح تحصیلات و آگاهی، بیشتر به سمت رفتار های خطرناک همچون اعتیاد روی می آورند و در طبقات فرادست یا میانه بواسطه بهره مندی از امکانات و آموزش مناسب از شرایط زیستی مطلوب تری برخوردار هستند. لذا ضرورت دارد که دانشجویان روانشناسی با مفهوم طبقه اجتماعی در کنار دیگر مفاهیم علم جامعه شناسی آشنا گردند تا بتوانند از این مجرا تحلیل و ارزیابی کامل تری از وضعیت جامعه و بیماران روانی خود داشته باشند.
اسلاید 2 :
مقدمه:
بابا طاهر عریان (قرن پنجم هجری)
اگر دستم رسد بر چرخ گردون از او پرسم که آن چون است و این چون
یکی را می دهی صد ناز و نعمت یکی را نان جو آغشته در خون
حکیم بزرگوار ابوالقاسم فردوسی در کتاب ماندگار شاهنامه
چنین است کردار چرخ بلند دل اندر سرای سپنجی مبند
یکی را همی تاج شاهی دهد یکی را به دریا به ماهی دهد
یکی را برهنه سر و پای سفت نه آرام و خورد و نه جای خفت
یکی را دهد نوشه و شهد و شیر بپوشد به دیبا و خز و حریر
اسلاید 3 :
تعریف طبقه اجتماعی
مفهوم طبقه در قرن 19 نخستين بار توسط “آدام اسميت” مطرح شد ولی از همان زمان تا اکنون ارائه تعریفی دقیق و خالی از اشکال برای طبقه اجتماعی به آسانی میسر نیست زیرا اختلاف نظر در این مورد زیاد است ولی اگر بخواهیم تعریف ساده‌ای از طبقه ارائه داده که خالی از بار ایدئولوژیکی نیز باشد . می‌توان :
طبقه اجتماعی را گروهی از افراد دانست که دارای پایگاه اجتماعی بالنسبه مشابهی هستند و از لحاظ عواملی مانند امتیازات خانوادگی و شرایط (آموزش، درآمد و حرفه ) با هم مساوی می باشند. (دکتر منوچهر محسنی) و یا
طبقه اجتماعي را بخشي از اعضاي جامعه كه از نظر ارزش هاي مشترك ، حيثيت اجتماعي ، نوع فعاليت ، ميزان ثروت و دارايي و نيز آداب معاشرت از سايرين متمايز باشند.(بورس کوئن)
برخی تعاریف دیگر:
1- "آرتور بوئر" (1902) معتقد بود: طبقه اجتماعي، مجموعه‌اي از گروههاي اجتماعي است كه از شرايط اقتصادي و روابط توليدي، منزلت اجتماعي و موضع سياسي مشابهي بر خوردارند؛
2- "مك آيور" و "پارسونز" معتقدند: طبقه اجتماعي، گروهي يا گروههايي از مردم هستند كه به مناسبت منزلت اجتماعي از طبقات ديگر متمايز مي‌شوند و سطح تعليم و تربيت و منشأ درآمد و مسكن و محل زندگي و... آنها متفاوت است؛
3- "سوروكين" نيز مجموعه‌اي از افراد را كه از حيث شغل، وضيعت اقتصادي و سياسي، شرايط مشابهي داشته باشند، طبقه اجتماعي مي‌داند؛
4- "اوربرگ" معتقد است كه طبقه اجتماعي گروه بزرگي از انسانهاست كه از نظر مقام و مرتبت در سيستم توليد اجتماعي معين بر مبناي شرايط تاريخي در روابط توليدي و مناسبات اجتماعي توليد و دسترسي به ابزار توليد و نحوه دستيابي به ثروت اجتماعي وضعيت مشابهي داشته باشند.
اسلاید 4 :
در ارزيابي و اندازه گيري طبقات اجتماعي دو رويكرد اساسي وجود دارد:
۱- استفاده از تركيبي از ابعاد مختلف يا شاخص هاي چندبعدي که جهت اندازه گيري درجه و مقام كلي يا موقعيت اجتماعي فرد در جامعه طراحي شده اند
۲- استفاده از شاخص تك بعدي يا تك بخشي که تنها از يك جنبه مقام، موقعيت فرد را مي سنجد و به كارگيري آن آسا ن تر از شاخص چندبعدي است.
از آنجا كه هيچ طيف طبقاتي منحصر به فردي وجود ندارد نمي توان اذعان كرد كه كدام شاخص بهتر است، بلكه انتخاب هر يك از روش ها بستگي به تناسب و ارتباط آن با مسئله مورد نظر دارد(دكتر منصور صمدي،1385)
اسلاید 5 :
شاخص هاي بنیادین طبقه اجتماعي (دکتر محسنی)
در جوامع صنعتي پيشرفته، شاخص های اصلي زیر براي تعيين طبقه اجتماعي به كار مي‌برند كه عبارتند از
1- ثروت و در آمد
2- سطح و کیفیت آموزش
3- شغل و موقعیت حرفه ای
4- خانواده و گروه خویشاوندی
5- قدرت و نفوذ سیاسی و اجتماعی
شاخص هاي بنیادین طبقه اجتماعي (پروفسور کوئن)
1- درآمد
2- شغل
3- سطح تحصيلات
علاوه بر اين شاخص هاي بنيادي متغيرهاي ديگري نظير مذهب ، محل سكونت ،زمينه خانوادگي و گاهي مليت و جنسيت هم مي توانند معرف پايگاه طبقاتي افراد باشند.
اسلاید 6 :
براي اينكه يك طبقه اجتماعي در جامعه وجود داشته باشد، بايد پنج ويژگي و معيار را دارا باشد:
۱- محدود باشد: بدين معني كه بين هر طبقه اجتماعي محدوده و مرزي وجود داشته باشد، كه هر طبقه را از ديگري مجزا سازد. به عبارت ديگر هر طبقه بايد قوانيني داشته باشد كه مشمول هر فرد در گروه باشد.
۲- نظم يافته باشد: بدين معني كه طبقات مي توانند در قالب معيارهايي همچون پرستيژ و مقام از بالاترين به پايين ترين نظم يابند.
۳- مانعه الجمع باشد: يعني هر فرد مي تواند به يك طبقه اجتماعي تعلق داشته باشد، اگرچه انتقال و حركت از يك طبقه به طبقه ديگر در طول زمان امكان پذير است.
۴- فراگير و جامع باشد: بدين معني كه هر فرد سيستم جامعه با يك طبقه اجتماعي خاص تطابق داشته باشد و هيچ فرد تعريف نشده اي وجود نداشته باشد.
۵- نهايتاً طبقات اجتماعي بايد تاثيرگذار باشند: اين بدين معني است كه بين طبقات مختلف تفاوت هاي رفتاري وجود داشته باشد(دکتر صمدی).
اسلاید 7 :
طبقات اجتماعي در جوامع صنعتي :
بالاي روبه بالا
1- طبقه بالا : بالاي روبه پائين
متوسط روبه بالا
2- طبقه متوسط : متوسط روبه پائين
- پائين روبه بالا
- 3- طبقه پائين پائين روبه پائين
درجه بندي هاي مختلفي جهت مشخص كردن طبقات اجتماعي در جامعه بسط داده شده اند: بسته به سيستم طبقه بندي، تعداد دسته ها و طبقات اجتماعي از دو تا ۹ طبقه در نوسان هستند. بدون در نظر گرفتن تعداد طبقات ارائه شده، آنها به گونه اي ترتيب داده شده كه از طبقات بالا شروع شده و به طبقات پايين تر ختم مي شوند(دکتر منصور صمدی،1385).
اسلاید 8 :
نکته مهم در بررسی پایگاه و طبقه اجتماعی افراد
هرچه پايگاه طبقاتي افراد بالاتر باشد ، اميد زندگي آن ها طولاني تر وسلامتي رواني آن ها بيش تر، تحصيلات شان بالاتر و شغل شان بهتر است و طبيعتا اين عوامل شرايط مطلوب تري را از لحاظ رفتار سياسي ، ثبات زناشويي ، مشاركت اجتماعي و نوع نگرش افراد به زندگي پديد مي آورد.
اسلاید 9 :
برخی از نمادهايپايگاه اجتماعي
1- طرز لباس پوشيدن 2- طرز صحبت كردن
3- نوع تفريحات 4- اثاث منزل ودارايي
اسلاید 10 :
نظريه هاي مهم مربوط به طبقات اجتماعي
1- کارل مارکس
2- ماکس وبر
