بخشی از مقاله
اجزای ساختمان
فهرست مطالب :
کف سازی
ديوار
نعل درگاه
تاق ضربي
در و پنجره
شيب بندي بام ها
سقف كاذب
قوس
فصل رامپ و پله
دودكش
دفع فاضلاب
بادبند در ساختمان هاي اسكلت فلزي
اجراي درز انبساط و درز انقباض
قرنيز و ازاره
6- کف سازي
6-1- مقدمه
هدف از کف سازي بوجود آوردن سطحي است که بتواند خواسته هاي استفاده کنندگان را از آن به نحو مطلوب برآورد. با توجه به کاربري کف، جنس و شکل آن متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال نحوه ساخت کف حمام در طبقات بالاي ساختمان با نحوه ساخت زيرزمين تفاوت دارد. کف ها را بايد از مصالحي ساخت تا قادر به تحمل وزن خود، وزن اشخاص، و وسايل وارده باشند. کف ها بايد در مقابل ساييدگي محکم و مقاوم بوده و زيبايي نيز داشته باشند، همچنين حرکت بر روي آن ها راحت و تا حد امکان بي صدا بوده و به راحتي بتوان آن ها را نظافت نمود.
6-2- کف سازي در زيرزمين ها
اگر زمين طبيعي کاملاً خشک باشد، براي کف سازي، يک لايه بتن با عيار 200 کيلوگرم سيمان در متر مکعب با ضخامت 10 سانتي متر بر روي زمين ريخته مي شود که پس از متراکم نمودن آن، با استفاده از تخته ماله آن را صاف مي کنند. پوشش نهايي مي تواند ملات ماسه و سيمان، سنگ فرش، موزاييک فرش و... باشد.
کف سازي در زمين هاي کاملاً خشک
در زمين هايي که رطوبت کمي دارند، براي جلوگيري از نفوذ رطوبت به کف زيرزمين بايد اعمال زير به ترتيب انجام داده شود:
- خاک زيرين کاملاً کوبيده شود و روي آن قلوه سنگ درشت به ضخامت حداقل 25 سانتي متر پخش گردد. براي بوجود آوردن سطحي تقريباً صاف و پر شدن فواصل خالي بين قلوه سنگها، شن ريز روي تمام سطح ريخته شود تا حدود يك سانتي متر بر روي قلوه سنگها پوشانده شود. پس از كوبيدن شن و مسطح كردن آن از بتن با عيار 200 كيلوگرم سيمان در متر مكعب به ضخامت 7 تا 10 سانتي متر استفاده گردد و بتن با تخته ماله صاف گردد.
كف سازي در زمين هاي نيمه خشك
- اگر زمين داراي رطوبت زياد باشد و قلوه سنگها نتوانند مانع از نفوذ رطوبت شوند، بايد از عايق رطوبتي مانند قيروگوني استفاده نمود.
براي اين منظور پس از چيدن قلوه سنگ، ريختن شن ريز و بتن ريزي بر روي بتن، يك لايه قيرگوني كشيده مي شود. براي جلوگيري از وارد شدن صدمه به عايق، روي آن را يك قشر ملات ماسه و سيمان مي كشند و بعد پوشش نهايي را انجام مي دهند.
6-3- كف سازي در طبقه همكف ساختمان (بدون زيرزمين)
براي جلوگيري از ورود آب باران به طبقه همكف ساختمان هاي بدون زيرزمين معمولاً ساختمان را بر روي كرسي چيني اجرا مي نمايند. اجراي كف بستگي به نوع زمين دارد.
اگر زمين از گياه پوشيده شده باشد، بايد آن قدر خاكبرداري نمود تا كليه ريشه هاي درون خاك جمع آوري گردد، سپس به ارتفاع مورد نياز خاكريزي انجام مي دهند و آن را مي كوبند تا تراكم آن به 85 تا 90 درصد برسد، سپس آن را تسطيح مي كنند. در صورت زياد بودن ارتفاع خاكريزي، بايد بصورت لايه لايه و در ضخامت هاي 30 سانتي متري كوبيده شود. اگر زمين طبيعي خشك باشد و امكان نفوذ رطوبت به سمت بالا وجود نداشته باشد مي توان يك قشر بتن با عيار 200 كيلوگرم سيمان در متر مكعب بر روي خاك كوبيده شده ريخت كه پس از آن براي فرش كف از پوشش مناسب استفاده مي شود. در صورتي كه امكان نفوذ رطوبت به مقدار زياد نباشد بر روي خاك كوبيده شده، به ضخامت حداقل 25 سانتي متر قلوه سنگ مي ريزند و بر روي آن شن و ماسه نرم پخش مي كنند. پس از اين كه حدود يك سانتي متر قلوه سنگها را پوشاند بتن با عيار 200 كيلوگرم سيمان در متر مكعب به قطر 7 تا 10 سانتي متر بر روي شن و ماسه نرم مي ريزند. پس از خشك شدن بتن، آن را با پوشش مورد نظر فرش مي كنند.
اگر مقدار آب و نفوذ آن به كف زياد باشد، يك لايه قيروگوني براي تمام سطح ساختمان استفاده مي شود. قيروگوني را بر روي بتن كف پهن مي كنند و بر روي آن، ماسه نرم پخش نموده و براي فرش كف از پوشش مناسب استفاده مي كنند.
6-4- كف سازي طبقات
پس از اجراي سقف يك لايه بتن سبك بر روي آن مي ريزند و آن را صاف مي كنند.
پس از خشك شدن بتن پوكه، پوشش نهايي كف را انجام مي دهند. بتن پوكه سبك وزن است، همچنين به دليل داشتن منافذ ريز، عايق حرارتي بسيار خوبي است از اين رو در كف سازي ها مورد استفاده قرار مي گيرد.
6-5- كفپوش ها در ساختمان
استفاده از كفپوش ها در ساختمان جهت زيباي و مسطح بودن زيرپا مي باشد كه در سه حالت مورد استفاده قرار مي گيرند:
1- كفپوش هايي كه فرش مي شوند. شامل انواع سنگ هاي پلاك و موزاييك هاي گوناگون مي باشد.
2- كفپوش هايي كه درجا ريخته مي شوند.
3- كفپوش هايي كه چسبانده مي شوند، مثل پاركت
7 ديوار
7-1 مقدمه
ديوار به عنوان يكي از مهمترين اجزاي ساختمان محسوب مي شود كه از مجموعة مصالح پركننده كه به وسيله ملات به هم متصل مي شوند، تشكيل شده است.
ديوار به عنوان يكي از مهمترين اعضاي هر ساختمان محسوب مي گردد كه اغلب براي تحمل فشار، تقسيم فضاهاي داخل ساختمان، جلوگيري از نفوذ عوامل جوّي و همچنين جلوگيري از انتقال سروصدا و نگهداري خاكريزها و خاكبرداري ها مورد استفاده قرار مي گيرند.
معمولاً ديوارها به دو صورت ناميده مي شوند:
1- از نظر نوع مواد و مصالح مصرف شده در آن
2- علت احداث آن ها چه بوده و يا در چه محلي قرار مي گيرند.
ديوار آجري مهمترين ديواري است كه در كشور ما به صورت چشم گير مورد استفاده قرار مي گيرد.
بر حسب ابعاد آجر (cm5 . 5/10 . 22) ديوارهاي آجري نسبت به ضخامت آن گروه بندي مي گرد ند مانند ديوارهاي تيغه (5 سانتي)- ديوارهاي نيم آجره (5/10 سانتي)- ديوارهاي يك آجره (22 سانتي)- ديوارهاي يك و نيم آجره (35 سانتي) – ديوارهاي دو آجره (45 سانتي)
7-8- انواع ديوارها
ديوارها را بر حسب وظيفه اي كه به عهده دارند مي توان به ديوارهاي باربر و غيرباربر تقسيم بندي نمود، همچنين مي توان از نظر مصالح مصرفي آن ها را به ديوارهاي آجري، بلوكي، سنگي، بتني، چوبي، فلزي و گلي تقسيم بندي نمود.
7-10- ملات مصرفي
ملات هاي مورد مصرف براي ساختن ديوارهاي آجري عبارتند از: گل آهك، ماسه آهك، باتارد و ملات ماسه سيمان.
7-10-1- ملات گل آهك
مخلوطي از خاك سرند شده و 150 تا 250 كيلوگرم پودر آهك و يا خمير آهك در متر مكعب خاك است كه آن را با آب مخلوط مي كنند و براي ديوارهاي با اهميت كم در ساختمان هاي كوچك مورد استفاده قرار مي گيرد.
7-10-2- ملات ماسه آهك
مخلوطي از ماسه شسته و پودر و يا خمير آهك است كه آن را با آب مخلوط مي كنند. اين نوع ملات سنبت به ملات گل آهك بهتر و مقاومتر مي باشد و در ساختمان هاي كوچك به كار مي رود.
7-10-3- ملات باتارد
مخلوطي است از ماسه و سيمان و آهك به نسبت 100 تا 150 كيلوگرم سيمان و 150 تا 200 كيلوگرم آهك شكفته در متر مكعب ماسه كه با مقدار مورد نياز آب تهيه مي شود. اين نوع ملات مناسب براي ديوارچيني مي باشد.
7-11- ضخامت ديوارهاي آجري
ديوارهاي آجري باربر 35 سانتي يا 5/1 آجره براي ساختمان هاي تا دو طبقه و ديوارهاي آجري باربر 45 سانتي متري يا 2 آجره براي ساختمان هاي 2 تا 4 طبقه مورد استفاده قرار مي گيرد. براي ساختمان هاي بيش از 4 طبقه از ديوار آجري استفاده نمي شود همچنين از نظر اقتصادي مقرون به صرفه هم نمي باشد. در برخي مواقع ديوارهاي باربر را با ضخامت 22 سانتي متر يعني يك آجره مي سازند كه اين نوع ديوارها فقط براي دهانه هاي كمتر از 3 متر با بار بسيار كم و ارتفاع حداكثر 3 متر مورد استفاده قرار مي گيرد. از ديوارهاي 55 سانتي متري براي كرسي چيني زير ديوارهاي باربر 5/1 تا 2 آجره و از ديوارهاي 3 آجره يا بيشتر براي ديوارهاي پي ساختمان استفاده مي شود.
7-12- ارتفاع ديوارهاي آجري
عبارت است از فاصله عمودي بين كف تا زير سقف هر طبقه كه به آن طول آزاد ديوار نيز مي گويند. ارتفاع ديوار با ضخامت آن رابطه مستقيم دارد يعني هرچه ديوار داراي ارتفاع كمتر باشد، ضخامت آن هم بايد كمتر باشد. در ساختمان هايي كه همه طبقات آن داراي ارتفاع يكسان مي باشد براي هر دو طبقه كه ساختمان مرتفع تر مي شود، مي توان به اندازه يك نيمه ضخامت آن را كاهش داد. به عنوان مثال در يك ساختمان آجري 4 طبقه، اگر ضخامت ديوارهاي طبقات اول و دوم 5/2 آجره باشد مي توان ضخامت طبقات سوم و چهارم را 2 آجره در نظر گرفت. لازم به ذكر است كه ارتفاع ديوار آجري حدود 18 تا 20 برابر ضخامت آن بايد باشد. يعني ارتفاع يك ديوار يك آجره حداكثر مي تواند برابر cm440=22. 20 باشد.
در موقع اجراي ديوارهاي آجري بايد به موارد زير دقت نمود:
1- حداقل مقاومت فشاري آجر مورد مصرف بايد برابر 40 كيلوگرم بر سانتي متر مربع باشد. سالم بوده و كناره هاي تيز و بدون آلودگي و مواد خارجي داشته باشد. از مصرف آجرهاي شكسته بايد خودداري نمود زيرا موجب مي شود كه ملات بيشتري استفاده گردد در نتيجه از مقاومت ديوار كاسته مي شود.
2- آجرها را بايد قبل از مصرف زنجاب نمود يعني از آب اشباع شوند، از اين رو يا آجرها را درون بشكه آب فرو مي برند و يا با شلنگ بر روي آن ها آب مي پاشند، سپس آن ها را مورد مصرف قرار مي دهند. در صورتي كه آجر به صورت خشك مورد استفاده قرار گيرد، به سرعت آب ملات را مي مكد كه در اين صورت از اتصال آجر با ملات جلوگيري مي شود. در هواي گرم پس از آجركاري بايد بر روي آن آب پاشي نمود، همچنين در هواي كمتر از 5 درجه سانتي گراد بايد از انجام عمليات آجرچيني خودداري نمود.
3- در هر رديف، سطح آجركاري بايد كاملاً بصورت افقي باشد و موجدار نباشد زيرا پخش بار در سطوح افقي بصورت يكنواخت صورت مي گيرد.
4- در موقع آجرچيني، حداكثر اختلاف ارتفاع آجركاري هر قسمت از ساختمان بايد نسبت به ساير قسمت ها برابر يك متر باشد.
5- در گوشه ها و محل هاي تقاطع، ديوارها بايد بصورت يك رج در ميان قفل و بست كامل باشند و گوشه هاي بيروني ديوارها نيز بايد در هر رج داراي قفل و بست كامل باشند، از اين رو نبايد ديوارچيني گوشه ها را در امتداد قائم متوقف نمود، همچنين درزهاي قائم ديوار نبايد بر روي هم قرار گيرند. به عبارت ديگر فاصله درزهاي قائم از يكديگر در دو رديف متوالي بايد به اندازه طول آجر تا حداقل باشد.
كاري مي گردد تا از نفوذ رطوبت جلوگيري شود. پس از انجام عمليات عايق كاري، ديوار محافظ عايق را مي سازند و پشت آن را شفته ريزي مي كنند.
ديوار محافظ عايق به دو روش انجام مي گيرد:
1- در ابتدا ديوار زيرزمين را با ملات ماسه و سيمان يا باتارد مي سازند، سپس پشت ديوار را با ملات ماسه و سيمان اندود و روي آن را صيقلي مي كنند. پس از انجام عمليات عايق كاري ديوار محافظ را كه ضخامت 11 يا 22 سانتي متري دارد با ملات ماسه و سيمان مي سازند به گونه اي كه تمام منافذ آن كاملاً پر شود و جاي خالي وجود نداشته باشد، زيرا در موقع شفته ريزي، آب آهك از سوراخ ها نفوذ كرده و به عايق كاري آسيب مي رساند. در صورتي كه اطراف زيرزمين به ساختمان هاي همسايگان محدود باشد، استفاده از اين روش امكان پذير نمي باشد زيرا ساخت ديوار محافظ بين ديوار اصلي عايق كاري شده و ديوار همسايه غيرممكن مي باشد.
2- در ابتدا ديوار محافظ را با هر نوع ملاتي كه از نظر اقتصادي مقرون به صرفه باشد، مي سازند و بر روي آن ملات ماسه و سيمان اندود صيقلي مي نمايند، سپس روي اندود ماسه سيمان را عايق كاري نموده و ديوار زير زمين را با ملات ماسه و سيمان مي سازند.
8 نعل درگاه
8-1- مقدمه
به تير افقي بالاي در و پنجره كه بار سقف را بر ستون ها منتقل مي نمايند، نعل درگاه گفته مي شود. دو انتهاي نعل درگاهي بايد در بالاي ستون يا ديوارها به گونه اي قرار داده شود كه وزن روي نعل درگاهي تماماً به ستون ها و يا ديوارها منتقل شود. به سطحي از ديوار يا ستون كه دو انتهاي نعل درگاهي روي آن قرار مي گيرد، تكيه گاه مي گويند. هرچه درگاهي عريض تر باشد، به همان نسبت نعل درگاهي نيز عريض تر خواهد بود و بار بيشتري را تحمل مي كند. حداقل ارتفاع نعل درگاهي ها برابر 15 سانتي متر است. نحوه پخش بار بر روي نعل درگاهي هاي آجري به شكل يك مثلث و با زاويه 60 درجه است.
5-2- عملكرد و هدف از نعل درگاهي
نعل درگاه معمولاً در قسمت بالاي درها و پنجره ها قرار دارد و وظيفه آن نگهداري مصالحي است كه روي آن چيده مي شود. پايه هاي نعل درگاه ممكن است از جنس آجر، بتن يا سنگ باشد.
8-3- انواع نعل درگاه ها و روش اجراي آن ها
8-3-1- نعل درگاه آجري (قوس آجري)
اين نوع پوشش از زمان هاي گذشته تا بحال در منازل مسكوني و بناهاي عمومي و سنتي معمول بوده است. براي نعل درگاهي مي توان از انواع قوس هاي تخت، هلالي، نيم دايره، نيم بيضي، مربع، شاخ بزي و هفت و پنج استفاده نمود. در ابتدا با توجه به فاصله دهانه درگاهي، شكل قوس مورد نظر را ترسيم كرده، سپس يك قالب از جنس گچ يا چوب ساخته و بر روي پايه هاي قوس قرار مي دهند، سپس قوس آجري را با استفاده از آجر مرغوب و ملات گچ يا گچ و خاك، بر روي قالب نصب مي كنند كه پس از خشك شدن، قالب برداشته مي شود. معمولاً براي حفظ زيبايي قوس، كتيبه بالاي در و پنجره را با همان قوس ساخته و نصب م كنند. گاهي اوقات براي زيبايي بيشتر، كتيبه آن را به شكل هاي هنري و تزييني ساخته مي شود كه به آن گره سازي مي گويند و داخل گره را با شيشه هاي رنگي پر مي كنند.
8-3-2- نعل درگاه چوبي
اين نعل درگاه را از تيرهاي مقاوم چوبي با مقطع گرد مي سازند. دو تير چوبي در طرفين و روي تكيه گاه طوري قرار داده مي شوند كه تيرها به اندازه 30 سانتي متر از طرفين بر روي تكيه گاه ها قرار گيرد، براي جلوگيري از غلتيدن تيرهاي گرد، قسمت وسط و دو سر تيرها را با قطعات چوبي و ميخ به يكديگر متصل مي كنند. تيرهاي چوبي را بايد قبل از مصرف به سموم ضد موريانه آغشته نود تا از نفوذ موريانه و حشرات موذي ديگر به داخل آن ها جلوگيري گردد.
