بخشی از مقاله
چکیده
ژئومورفولوژی علم بررسی وشناخت ناهمواریهای سطح زمین است. ژئومورفولوژی بهترین مبنارابرای طبقه بندی زمین می دهد .یکی از خروجی های کارتهیه نقشه ژئومورفولوژی است که حاصل تلاشهای تحقیقاتی درمدت زمان طولانی می باشد .تهیه این نقشه ها همواره ازاصول وروشهایی تبعیت می کند .بدیهی است درسالهای اخیربااستفاده ازشیوه های جدیدودست کاری رایانه ای همچون GISاقدام به تهیه نقشه های ژئومورفولوژی می کنند. با توجه به وسعت منطقه ی مورد مطالعه و متفاوت بودن ویژگی های بخش های مختلف آن و نظر به این که عوامل هیدرولوژیکی و ژئومورفولوژیکی نقش اساسی را درسایر مطالعات و نهایتا برنامه ریزی حوضه بر عهده دارند،مطالعه ی حاضر در قالب زیر حوضه های هیدرولوژیکی انجام گرفته است.در این پروژه ما ابتدا محدوده ی حوضه رودخانه کارون را از google earth
استخراج کرده و طول ، عرض و ارتفاع تمامی نقاط این حوضه را ذخیره کرده و بعد آن را با استفاده از نرم افزار globalmapper به پسوندی تبدیل کرده که نرم افزار GIS بتواند آن را بخواند و پس از ورود این اطلاعات به GIS انواع نقشه های کاربری اراضی ،اقلیمی،هیدرولوژیکی ،زمین شناسی و فرسایش و... را تولید شد .
واژگان کلیدی :محیطی-تفضیلی ، کارون ، google earth ، global mapper ،GIS
مقدمه
بررسی ویژگی های ژئومورفولوژی و زمین شناسی هر منطقه ای از جمله نیازهای اولیه و ضروری در مطالعات حوضه های رودخانه ای و انواع فرسایش آبی به شمار می رود . هر منطقه ای با توجه به شرایط خاص خوداز سازندهای متنوع زمین شناسی تشکیل شده است که بر میزان نفوذ پذیری آب ، فرسایش ،رسوب و ژئومورفولوژی حوضه های آبریز اثر می گذارد . عوامل و ساختارهای زمین شناسی و تکتونیک هر منطقه ای از عوامل اصلی کنترل رفتار رودخانه ها می باشد . جنس سنگ ها ، نحوه قرارگیری لایه ها ، جهت درزها و شکاف
ها ، نوع گسلها ، میزان بالا آمدگی ساختارهای بزرگ زمین شناسی یا پایین افتادگی آنها می تواند اثرات قابل ملاحظه ای روی مورفولوژی رودخانه ها و تغییرات مجرای آنها داشته باشند . ( درویش زاده ، ( 113 : 1370
موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه
رودخانه کارون با طول 950 کیلومتر پرآب ترین و پس از رودخانه کرخه طویل ترین رود ایران است. وسعت حوزه آبریز آن حدود 60000 کیلومترمربع است و از زردکوه بختیاری در رشتهکوههای زاگرس سرچشمه میگیرد. این رودخانه در مسیر طولانی خود با دریافت آب رودخانههای گوناگونی نظیر بهشت آباد، دوآب، بازفت و خرسان، پس از عبور از مناطقکوهستانی و پرپیچ و خم در منطقه گتوند وارد دشت خوزستان میشود و در منطقه بند قیر پس از اتصال به رودخانه دز به سمت اهواز حرکت میکند و در خرمشهر به اروند رود میپیوندد و به خلیج فارس میریزد. ( سازمان آب منطقه ای استان خوزستان ).
شکل-1 نقشه موقعیت جغرافیایی حوضه رودخانه کارون
مواد و روشها
در این تحقیق به منظور ارزیابی توانهای محیطی و مطالعه تفصیلی - جغرافیایی حوضه رودخانه کارون از نقشه های توپوگرافی و
تصاویر ماهواره ای استفاده شد . نقشه های توپوگرافی به عنوان پایه مطالعه و ساختار کلی جهت زمین مرجع کردن تصاویر ماهواره ای و سایر نقشه های اسکن شده استفاده شده است . در این پروژه ما ابتدا محدوده ی حوضه رودخانه کارون را از google earth استخراج کرده و طول ، عرض و ارتفاع تمامی نقاط این حوضه را ذخیره کرده و بعد آن را با استفاده از نرم افزار globalmapper به پسوندی
تبدیل کرده که نرم افزار GIS بتواند آن را بخواند و پس از ورود این اطلاعات به GIS انواع نقشه های کاربری اراضی ،اقلیمی،هیدرولوژیکی ،زمین شناسی و فرسایش و... را تولید شد .
