بخشی از مقاله
مقدمه
ملانومای چشــمی، بدخیمی نادری اســت که در رنگدانههای لایه میانی کره چشــم شــامل مشــیمیه ، جســم مژگانی و عنبیه ایجاد میشـــود و باعث ایجاد تومور در این ناحیه میگردد. این نوع تومورها از نادرترین و خطرناکترین تومورهای درونچشـمی و با احتمال رویداد یک نفر در صد هزار نفر در سال میباشد که می تواند منجر به فقدان بینایی و یا حتی مرگ بیمار نیز گردد.1]،[2 ملانومای چشـمی، از دسته تومورهایی است که رادیوتراپی به دلیل توانایی در نزدیک ساختن منبع تابشی به
اطراف تومور، قادر به درمان آن میباشد. استفاده از منابع تابشی بتازای مهروموم شده یک شیوه درمانی قابل اجرا در درمان این تومور به شــمار میآید. برد کوتاه تابشــی، به اندازه چند میلیمتر و یا کمتر به همراه پهن شــدگی کوچک تابشــی در بافتهای ســالم اطراف، به این نوع رادیوایزوتوپها ارجحیت بخشــیده اســت.
236
اپلیکاتورهای چشــمی 106Ru نزدیک به 40 ســال اســت که در درمان ملانومای چشــمی مورد اســتفاده قرار میگیرنـد. 16 نوع مـدل اســـتـانـدارد از این پلاکهـا هم اکنون توســـط BEBIG GmbH در آلمان تولید میشوند.پلاکهای بتازای روتنیوم برای ملانومای سایز کوچک مورد استفاده قرار میگیرد.6]،3،4،[5 از آنجا که چشـم از جمله بافتهای بسیار حساس به شمار میآید، دوز تابشی بالا به طور جدی میتواند به
آن صــدمات غیر قابل جبرانی وارد ســازد. بنابراین میزان دوز رســیده به بافتهای مختلف چشــم در حین درمان از اهمیت بالایی برخوردار اسـت. [3]در این راستااز فانتومهای مختلفی از جمله آب برای دوزیمتری این پلاکها اسـتفاده میشود. اما نتایج حاصل از آنها، به دلیل تفاوت در مواد و ویژگیهای تضعیف پرتوی آنها، با خطا همراه خواهد بود و در نتیجه دوز اعمالی با مقدار درست آن تفاوت خواهد داشت.
در این پژوهش توسـط کد MCNP-4C، با شـبیه سـازی پلاک، تومور و آناتومی چشـم، به بررسی اختلاف مواد آب و بافت برای دو پلاک CCA و CCBپرداخته شده است.
مواد و روشها
لایه رادیواکتیو پلاک بین دو پنجره از نقره به ضخامت 0,1 میلی متر(از سطح مقعر) و 0,7 میلی متر(از سطح پشــتی)، که از پرتوگیری غیرضــروری بافتهای پشــتی جلوگیری میکند، قرار گرفته اســت.(شــکل(1 این اپلیکاتورهای چشـمی از ایزوتوپ بتازای106Ru با نیمهعمر 373,59 روز و با ماکزیمم انرژی39 KeVساخته شـدهاند.3]،7،[8پرتوهای بتای کمانرژی روتنیوم به دلیل برد کوتاهشـان قادر به خارج شدن از پنجره نقرهای پلاک نیســتند؛بنابراین در محاســبات وارد نمیشــوند. معادله1، واپاشــی روتنیوم را نشــان میدهد. هســته دختر106Rh طیف پیوســـتـهای از بتا که عمده آنها، 1,5MeVبا احتمال %79،0/97MeV با احتمال %9/7 و 1,27 MeV بـا احتمـال %8/4 تولیـد میکنـد. این هســـته با نبمه عمر 30 ثانیه به پالادیوم-106 واپاشـــی میکند.[3]
44106 → 45106 ℎ + − + −
45106 ℎ → 46106 + − + − (1)×
237
×
شکل :1 اپلیکاتورهای چشمیRu-106
جدول(1 مشخصات دو پلاک مورد استفاده در پؤوهش
قطر شعاع اکتیویته
نوع پلاک (mm) انحنا (MBq)
(mm)
CCA 15/3 12 13/4
CCB 20/2 12 24/6
در این پژوهش، به منظور ارزیابی مواد مختلف بر روی دوز رسـیده به درون کره چشــم ، شبیه سازی کامل کره چشــم شــامل صــلبیه، مشــیمیه، شــبکیه، عدســی، قرنیه، اســتخوان جمجمه و بافت های اطراف توســط MCNP-4C انجام شــد(شــکل.(2 دو پلاک CCA و CCB با مشــخصــات دقیق آن بر روی قاعده تومور و صـــلبیه تعریف گردیدندو میزان و توزیع دوز بر روی محور مرکزی پلاک در دو فانتوم آب و بافت چشـــم محاسبه گردید.
جدول :1 ترکیبات و درصد مواد تشکیل دهنده بافت کره چشم که در شبیه سازی بکار برده شده است.[9]
O Mg P S Cl N C H چگالی
(گرم بر سانتی
متر مکعب)
0/1 0/3 0/1 2/2 0/9 0/3
0/4 0/1 -
- - -
0/1 64/6 5/7 19/5 9/6 1/07 عدسی
0/5 74/4 2/2 9/9 9/6 1/09 صلبیه
0/3 38/2 1/1 4/1 10/8 1/03 زجاجیه
- 84/3 1/2 3/8 10/7 1/04 بافت
238
برای بدسـت آوردن دوز رسـیده به درون کره چشـم، میکرو کره های به شعاع 0/2 میلی متر بر روی محور مرکزی پلاک در فواصـل 0/3 تا 8/3 میلیمتر از سـطح پلاک در نظر گرفته شده و با استفاده از تالی *F8:e میزان دوز رسیده به داخل میکروکرهها اندازهگیری شد.
