دانلود مقاله اشکال دارویی پیوسته رهش

بخشی از مقاله

اشكال دارويي پيوسته رهش

پيشگفتار
وجود غلظت خوني معين و ثابت دارو در طول دورة درمان در بسياري از بيماريها ضروي به نظر مي رسد. براي دستيابي به سطح خوني مؤثر يك دارو ،‌بيمار ناگزير به مصرف دوزهاي مكرر دارو مي باشد و اين مسأله در مورد بيماريهايي كه دورة درماني آنها طولاني و يا مادام العمر مي باشد باعث عدم پذيرش بيمار و سرپيچي وي از مصرف صحيح و به موقع دارو همچنين بروز عوارض جانبي مي شود.

استفاده از اشكال دارويي پيوسته رهش مي تواند كمك قابل توجهي به رفع اين مشكلات نمايد همچنين شكل دارويي پلت آهسته رهش خوراكي قابليت هاي ويژه اي مانند عدم وجود مشكلات پرس شدن ، بكارگيري چند نوع دارو و يا ماده جانبي ديگر در يك دوز دارويي بدون اثرات نامطلوب و فيزيكو شيميايي بر روي يكديگر و ايجاد تقويت اثر دارويي و يا كاهش عوارض جانبي را نيز دارا مي باشد

همچنانكه تركيباتي Multi – Ingredient Preparation همچون Dolo – Neurobin Merck كه شامل ديكلوفناك سديم ، ويتامين B و يا Ger Combaren Ciba Cancer, كه شامل ديكلوفناك سديم و كدئين فسفات هيدرات و يا B-Voltaren , Ger كه شامل ديكلوفناك سديم مشتقات ويتامين B و يا همراه نمودن ديكلوفناك سديم با ميزوپروستول COMBINATION WITH MISOPROSTOL در مورد بيماراني كه در خطر ابتلاي به اولسراي پپتيك ناشي از NSAIDs مي باشند را مي توان برشمرد.

همچنين كينتيك خروج دارو از معده نيز به دليل اندازه ذره اي قابل پيش بيني تر ، همچنين عوارض جانبي موضعي آن كمتر و نيز آزادسازي دارو كنترل شده تر و مناسبتر مي باشد و خطرات ناشي از آزاد سازي يكباره دارو از دوزدارويي به دليل مناسب نبودن فرمولاسيون و شكست پوشش پليمري نيز كمتر مي باشد (به دليل كوچك بودن واحدهاي تشكيل دهنده پلت در مقايسه با قرص و شكلهاي ديگر دارويي
پيوسته رهش. موضوع اين پايان نامه تهيه و فرمولاسيون پلت هاي آهسته رهش خوراكي ديكلوفناك سديم 100mg پوشش داده شده بوسيله اكريليك رزين ها بالاخص ادوراجيت RSPO و كربومر 934 و به دو روش ديگ سنتي و فلويد بد و بررسي آزادسازي و پايداري فرمولاسيون هاي تهيه شده مي باشد.
ديكلوفناك سديم ، يك داروي ضد درد غير استروئيدي مي باشد كه به نظر مي رسد با مهار سيكلو اكسيژنازها كه در بيوسنتز پروستاگلندين ها نقش دارند اثر خود را اعمال مي نمايد ( پروستاگلندين ها نقش مهمي در ايجاد درد، التهاب و تب دارند).
ديكلوفناك سديم مانند ساير براي گونه هاي مختلف ناراحتي هاي التهابي و دردناك بكار مي رود و مهمترين عارضه جاني آن صدمات گوارشي مي باشد كه شامل Diarrhoea , Vomiting , Nausea , Epigastric Pain مي باشند.

كينتيك اين دارو به اين صورت است كه ديكلوفناك سديم هنگام تجويز محلولهاي خوراكي ،‌شياف هاي مقعدي و يا آمپول هاي تزريقي عضلاني به سرعت جذب
مي گردد اما جذب آن هنگامي كه به صورت اشكال دارويي پيوسته رهش و يا همراه غذا داده مي شود آهسته تر مي گردد هر چند تقريباً كل دارو در نهايت از دستگاه گوارش جذب گرديده اما به دليل First-Pass Metabolism آن ، تقريباً 50% دارو به گردش سيستميك مي رسد. نيمه عمر پلاسمايي آن يك تا دو ساعت مي باشد. اين دارو در فرم آهسته رهش بيشتر براي كاهش دردهاي مزمن بكار مي رود و براي دردهاي حاد و آنجايي كه نياز به اثرات سريع ضد درد و ضد التهابي داريم مناسب نمي باشد.

با تجويز شكل آهسته رهش اين دارو ، ضمن كاهش عوارض جانبي ،‌غلظت خوني مناسبي از دارو نيز مي توان ايجاد نمود.
با توجه به مزاياي شكل دارويي پلت آهسته رهش خوراكي همچنين با توجه به امكانات موجود بر آن شديم تا اين شكل دارويي را با توجه به بررسيهاي انجام شده به روشهاي ديگ سنتي (Pan Coating) اسپري دراي و فلويد بد تهيه نماييم.

مراحل كار به طور خلاصه شامل :
1- تهيه هسته اي خنثي
2- آزمايشات ميكرومرتيكس روي هسته اي خنثي و محاسبهdg و 

رسم نمودار LOG-PROBABILITY
3-بارگيري داروي ديكلوفناك سديم روي هسته هاي خنثي و تهيه پلت هاي دارويي
4- آهسته رهش نمودن پلت ها با استفاده از اكريليك رزين ها
5- بررسي آزادسازي دارو از پلت تهيه شده و مقايسه با استانداردهاي بين المللي مطابق با فارماكوپه
6-بررسي پايداري فرمولاسيون تهيه شده و اصلاح فرمولاسيون ها
7- تهيه عكس هاي ميكروسكوپ الكتروني و تأييد يكنواختي پوشش ها و بارگيري دارو
شرح كارهاي عملي :
ابتدا كريسهالهاي شكراز نظر اندازه ذره اي همچنين پراكندگي اندازه ذره اي بررسي گرديد و نمودارهاي Log-Probability و همچنين مقادير dg و g  محاسبه گرديد سپس كريستالهاي با مش بندي مناسب و يكنواختي پراكندگي اندازه ذره اي مناسب ،‌جدا سازي شد سپس اين كريستالها به روش پن كوتينگ اسپري دراي بوسيله شوگركوتينگ به صورت هسته هاي خنثي تهيه گرديد آنگاه اين هسته هاي خنثي براي آزمايشات ميكرومرتيكس و بررسي هاي اندازه ذره اي و يـكنواختي مـورد سنجش قرار گرفتند . بعد از آزمايـشات ميـكرومرتيكس روي

هسته هاي تهيه شده ، آزمايشات كنترل فيزيكوشيميايي و ميكروبي مطابق با منوگراف (USP) Sugar Sphere انجام گرفت و فرمولاسيون اصلاح گرديد و مطابق استانداردها از نظر نوع مواد بكار رفته و مقادير مجاز آنها مورد تأييد قرار گرفت سپس بارگيري دارو به روش Dusting Powder روي هسته هاي تهيه شده صورت گرفت و مقدار داروي بارگيري شده مطابق با استانداردها محاسبه گرديد و پلت هاي حاوي دارو 100mg ديكلوفناك سديم تهيه شد در مرحله بعد پلت هاي حاوي ديكلوفناك سديم براي آزمايشات ميكرومرتيكس و كنترل فيزيكوشيميايي و ميكروبي مورد بررسي قرار گرفت و پلت هاي تهيه شده از نظر وزن ، سختي، ‌فرسايش ،‌ميزان ماده موثره و يكنواختي ماده موثره ، ميزان رطوبت و سرعت آزاد سازي و بررسي شدند. لازم به ذكر است بر روي نمونه هاي تجارتي خارجي نيز آزمايشات تعيين مقدار ماده موثره ، تعيين يكنواختي و آزادسازي ماده موثره انجام شد سپس پلت هاي حاوي دارو بوسيله پليمرهاي اكريليك پوشش داده شد .

لازم به ذكر است پليمر به دو صورت ماتريكسي (به همراه دارو)، همچنين بعد از بارگيري دارو بصورت مخزني روي پلت هاي بارگيري شده بوسيله ديكلوفناك سديم پوشش داده شد. به عبارت ديگر پلت هاي آهسته رهش ديكلوفناك سديم به دو شكل ماتريكسي و مخزني تهيه گرديد و براي آزمايشات آزادسازي دارو مورد بررسي قرار گرفت.

بعد از بررسي آزادسازي 22 و 24 ساعته ،‌بهترين درصد پليمر و دارو همچنين بهترين فرمولاسيون ها تعيين گرديده وفرمولاسيون ها اصلاح گرديد.سپس پلتهايي كه از نظر آزادسازي دارو مناسب و مطابق استانداردها بودند براي بررسي آزمايشات پايداري تسريع شدة سه ماهه مورد بررسي قرار گرفت به اين ترتيب كه هر ماه از نمونه ها آزمايشات آزادسازي 24 ساعته گرفته مي شد و نمودارهاي آزادسازي 24 بوسيله برنامه Microsoft Windows Spss 10 مورد تجزيه تحليل و آناليز قرار گرفت بدين ترتيب كه فرمولاسيون هاي مختلف بوسيله آناليز واريانس يك طرفه One Way Anowa مورد بررسي قرار گرفت همچنين تستهاي Descripive و Homogenicity of Variance براي داده ها مورد استفاده قرار گرفت آنگاه در مورد فرمولاسيون ها تست (Scheffe) POST HOC TEST نيز انجام گرفت و در پايان نتايج به صورت جدول تنظيم و تفسير گرديد.

در پايان فرمولاسيون هاي پوشش داده شده بوسيله اودراجيت آر.اس.پي.او. و كربومر 934 با پلاستي سايزرمناسب مورد تأييد قرار گرفته و مطابق بااستانداردها تشخيص داده شد. بدليل قدرت آهسته رهش نمودن مناسب پليمرادوراجيت آر.اس.پي.او. (در غلظت هاي مناسب و پلاستي سايزر مناسب) همچنين آزادسازي مناسب دارو از اين پليمر به دو صورت مخزني وماتريكسي،‌اين پليمربه هردو صورت براي تهيه شكل آهسته رهش ديكلوفناك سديم پيشنهاد مي گردد. همچنين پليمرهاي كربومر 934 به صورت ماتريكسي آزادسازي قابل قبول از خود نشان مي دهد اما پايدار نمودن فرمولاسيون از نظر آزادسازي مشكل به نظر ميرسد.

در پايان پيشنهاد مي گردد (به دليل مناسب بودن نمودارهاي آزادسازي پس از آزمايشات تسريع شده پايداري ) به بكارگيري دو پليمر ادوراجيت آر.اس.پي.او. و. و كربومر 934 به همراه هم براي افزايش طول اثر همچنين مناسب نمودن آزادسازي مناسب مي باشد. و عكس هاي (Scanning Electron Micrograph) يكنواختي و مناسب بودن پوششهاي تهيه شده با اين دو پليمر را مورد تأييد قرار ميدهد.

فصل اول

1-1 ديكلوفناك سديم به عنوان ماده مؤثره
ديكلوفناك سديم از دسته داروهاي ضد التهاب غير استروييدي مي باشد . اين دسته دارويي از گروه داروهاي در حال تكامل هستند كه به دليل اثرات ضد درد و ضد التهاب به طور گسترده مورد استفاده قرار مي گيرند. داروهاي ضد التهاب غير استروييدي داراي ساختمان هاي مختلفي بوده كه مهمترين آنها شامل پروپيونيك اسيدها ،‌ايندول ها ، فتالات ها ،‌اوكسيك ها و فنيل استيك اسيدها مي باشد.

2-1 خصوصيات كلي ديكلوفناك سديم (22921)
1-2-1 مشخصات ظاهري
ديكلوفناك سديم از نظر شكل ظاهري داراي كريستالهاي تقريباً سفيد وبي بو ميباشد . پودرآن به ميزان كمي جاذب رطوبت است وزن مولكول آن 318/13 گرم است نقطه ذوب آن 283 تا 285 درجه سلسيوس است حلال كريستاليزاسيون ديكلوفناك سديم آب و ديكلوفناك مخلوطي از اتردوپترول و اتر مي باشد.

2-2-1 ساختمان شيميايي و نام آن
ديكلوفناك سديم داراي ساختمان صفحه بعد مي باشد.
ديكلوفناك سديم يك داروي خنثي (نوترال) و تا حدي قليايي (آلكالين) مي باشد كه در اسيد داراي حلاليت كمي مي باشد ديكلوفناك سديم دارويي با نيمه عمر كوتاه ميباشد. همچنين تحريك دستگاه گوارش با اين دارو گزارش شده است. بنابراين اشكال روده اي و آهسته رهش اين دارو براي جلوگيري از افزايش غلظت اين دارو در معده ضروري به نظر مي رسد.(7)
ديكلوفناك در متانل در محيط قليايي به خوبي حل شده در اتانول محلول است. در اسيدو كلروفرم عملاً حل نمي شود اما در آب محلول مي باشد.
فرمول بسته آن C14H10CL2NO2Na بوده و جرم مولكولي اين تركيب 13/318 مي باشد اين تركيب با نامهاي شيميايي زير شناخته مي شود.

1) 2- [(2,6)- Dichlorophenyl) Amino] benzene acetic Acid
2) [ O-(2,6- Dichloroanilino ) phenyl] acetic acid sodium salt.
3) Sodium [o-[2,6-dichlorophenyl) amino ] phenyl ] acetate

نمودار جذب U.V
در متانول
باز فسفات با پ هاش 2/7 ميزان حلاليت ديكلوفناك سديم و ضريب

3-2-1 حلاليت دارو در روغن (P.C)
ميزان حلاليت دارو در حلالهاي متفاوت در جدول زير نشان داده شده است.
نوع حلال
آب ديونيزه (2/5 (pH =
متانول
استن
استونيتريل
سيكلوهگزان
اسيد كلريدريك (pH= 1/1)
با فر فسفات (pH= 7/2) ميزان حلاليت mg/ml
>9
> 24
6
<1
<1
<1
جدول(1): ميزان حلاليت ديكلوفناك‌سديم درحلال‌هاي مختلف
Pka ديكلوفناك‌سديم در آب 4 مي‌باشد وضريب حلاليت دارو در (8- اكتانول وآب) حدود 4/13 گزارش شده است.

3-1 فارماكوكينتيك
1-3-1 مكانيسم عمل (13)
اثرضد دردوضد التهاب اين دارو ناشي ازمهار ساخت وآزادسازي پروستاگلندين ها
مي باشد به نظر مي رسد كه پروستاگلندين ها گيرنده هاي درد را نسبت به تحريك هاي مكانيكي يا واسطه هاي شيميايي ديگر حساس مي سازند. اين داروها ساخت پروستاگلندين ها را از طريق محيطي و احتمالاً مركزي مهار مي كنند.

4-1 موارد مصرف (13)
اين دارو در بيماريهاي زير به كار مي رود:
استئوآرتريت : از راه خوراكي مقدار 150-100 ميلي گرم در دوز در مقادير منقسم مصرف ميشود.
اسپونديليت آنكيلوزان: با مقدار 25 ميلي گرم چهار بار در دوز مصرف مي شود به هنگام خواب نيز ممكن است مقدار 25 ميلي گرم ديگر ضروري باشد.

آرتريت روماتوئيد: از راه خوراكي مقدار 200-150 ميليگرم در مقادير منقسم مصرف مي شود.
*بيمارهاي چشمي : قبل جراحي چشم ، در ميوزهاي مقاوم بر ميدرياتيك هاي روتين. در طي آزادسازي پروستاگلندين ها در اثر تروما و ضربه به چشم. همچنين در التهاب هاي چشمي به عنوان جايگزين كورتيكواستروئيدهاي چشمي در التهاب هاي بعد جراحي بكار مي رود. همچنين درادم ماكولار سيستوئيد بكار ميرود.

* تب : به مقدار 5/0 تا 25/0 ميلي گرم به ازاي هر كيلوگرم وزن بدن در كودكان و 50 تا 150 ميلي گرم در بزرگسالان.
* نقرس:
استئوپدوز:
درد: دردهاي دنداني ، دردهاي بعد جراحي كوچك ، دردهاي بعد زايمان و سردردها بسيار مؤثر است.

5-1 * موارد منع مصرف (3و2)
وجود زخم يا خونريزي گوارشي فعال يا مشكوك
بيماران آسمي كه به دنبال مصرف ضد التهابهاي غير استروئيدي دچار علامت آسم ، كهير و يا آبريزش بيني حاد مي شوند.

6-1 عوارض جانبي :‌(18)
مهمترين عوارض جانبي اين دسته دارويي عوارض گوارشي مي باشد. در جدول (2) عوارض جانبي كليه داروهاي اين گروه آورده شده است.
همچنين روي خون ،‌الكتروليتها ،‌چشمها، كليه ها ،‌كبد و پوست داراي اثرات سوء ميباشد.
مانند ساير داروها ممكن است حساسيت به اين دارو مشاهده شود. در بيماران پورفيري داروي بي خطري نمي باشد.
عوارض جانبي ديكلوفناك عموماً در 6 ماهه اول دورة درماني رخ مي دهد. از جمله عوارض گوارشي آن مي توان به خونريزي ، زخمهاي گوارشي ، پرفوره شدن ديوارة روده اشاره نمود. در 15 درصد بيماران افزايش ترانس آميناز كبدي در پلاسما مشاهده شده است كه البته قابل برگشت مي باشد. در صورت بروز عوارض ناخواسته بايد مصرف دارو متوقف گردد مصرف اين دارو براي كودكان و زنان باردار توصيه نميشود

COMMON NSAID GI ADVERSE REACTIONS(%)
‏Tolmetin Piroxicam Naproxen Mefenmic Acid Indomethacin Ibuprofen Diclofenac GI
11 3-9 3-9  3-9 3-9 3-9 Nausea With or
Witout Vominting
3-9 <1 <1 <1 Vomiting
3-9 1-3 <3 5 <3 <3 3-9 Diarrhea
<3 1-3 3-9  <3 <3 3-9 Constipation

3-9 1-3 3-9  <3 <3 3-9 Abdominal Distress Cramp /pain
3-9 3-9 3-9  3-9 3-9 3-9 Dyspepsia
3-9 1-3  <1 <3 1-3 Flatuation
1-3  <1 <1 Anorexia
<1 1-3 <3 <1 Stomatitis

 occur , No incedence reported
جدول(2): عوارض جانبي دسته دارويي ضدالتهاب هاي غير استروئيدي

7-1 تداخلات دارويي مهم (12)
تجويز همزمان تك دوز آسپرين به ميزان و در ديكلوفناك سديم (50mg) باعث كاهش در سطح زير منحني ديكلوفناك در پلاسما خواهد شد.
مطالعات بيشتر در موش نشان داده شده است كه غلظت دارويي آزاد در مصرف همزمان با ساليسيلات ها افزايش مي يابد. همچنين گزارش گرديده است كه ميزان قند خون و سطح پلاسمايي تولبوتاميد با مصرف ديكلوفناك تغيير نموده يا بدون ديكلوفناك سديم به موارد تداخل با داروهاي خوراكي ضد انعقاد مانند استوكومارول نشان نداده است.

8-1 فارماكوكنيتيك و متابوليسم (15 و 16 و 17 و 18 و 19)
اين دارو بعد از تجويز خوراكي به طور كامل از مجراي گوارش جذب مي شود . نيمه عمر آن حدود 2 ساعت مي باشد. متوسط سطح پلاسمايي دارو 3-2 ساعت بعد از تجويز خوراكي قرص ( mg 25 و mg 50 آن حدود 5/0 و 1 مي باشد بعد از تجويز خوراكي اين دارو به طور وسيعي در ارگان هاي دفعي (كليه وكبد) و خون پخش مي شود . همچنين ديكلوفناك سديم از داخل غشاهاي سينويال عبور كرده و 24 ساعت بعد از تجويز خوراكي غلظت دارو در مايعات سينويال بالاتر از غلظت معادل آن در خون است . از نظر متابوليسم و فعاليت متابوليسم دارو در بدن مي توان گفت كه تغيير عمده در انسان و ميمون بر روي اين دارو هيدروكسيله شدن مي باشد در حالي كه در سگ و موش تغيير عمده كونژوگه شدن به صورت مستقيم است. در شكل (3-2) متابوليتهاي موجود در بدن انسان نشان داده شده است.

متابوليت
H H OH 1
OH H H 2
OH H OH 3
H OH H 4
جدول (3) :‌متابوليت هاي ديكلوفناك در بدن انسان
متابوليت (1) ، متابوليت اصلي در بدن انسان مي باشد. همه اين تركيبات داراي فعاليت ضد دردي ميباشند ولي فقط متابوليت (1) داراي اثر ضد تب نيز هست . از نظر كميت متابوليت (1) داراي LD50 برابر ديكلوفناك مي باشد ولي سه متابوليت ديگر داراي سطح سمي بالاتري هستند.
البته جذب شكل آهسته رهش ( با روكش روده اي) آن آهسته تر صورت مي گيرد خصوصاً هنگامي كه با غذا خورد شود هر چند كه شكل خوراكي ديكلوفناك سديم تقريباً كامل جذب مي شود اما در اثر عبور اول كبدي 50% دارو متابوليزه مي شود و 50% دارو به طور دست نخورده به گردش عمومي خون مي رسد.

ديكلوفناك سديم همچنين از طريق پوستها جذب مي شود. در غلظت هاي درماني ديكلوفناك سديم بيش از 99% به پروتئين هاي خون پيوند مي شود. ديكلوفناك سديم در شير ترشح مي شود. دفع آن به صورت گلوكورونيده و سولفات كونژوگه به طور عمده در ادرار (65 درصد ) و همچنين در صفرا (حدود 35درصد ) مي باشد.(13)

9-1 پايداري ديكلوفناك سديم
قرص ديكلوفناك سديم كه توسط پلي مرهايي مانند هيدروكسي پروپيل سلولز پوشيده شده است براي يك هفته در رطوبت 80% و دماي 30 درجه سلسيوس پايدار ميباشد. (14)
همچنين فرمولاسيون شياف آن براي 24 ماه در دماي اتاق پايدار مي باشد.(14)

پايداري ديكلوفناك سديم در مايعات بيولوژيك (سرم) نيز اندازه گيري شده است و نتيجه آن نشان مي دهد كه اين دارو دو هفته به صورت منجمد بدون كوچكترين تخريب پايدار مي باشد.. (14)
براي اولين بار توسط كوبالا و همكاران (15) گزارش شده است كه تركيب زير
1- (2,6 – dichlorophenyl ) – L – indolin-2-one
به عنوان محصول تخريب دارو مي باشد اين تركيب در اثر رطوبت و گرما ايجاد خواهد شد.

10-1 رابطه ساختمان و اثر (16)
لطفاً به رفرانس 16 مراجعه شود.

11-1 اشكال دارويي
تزريقي :‌75 ميلي گرم در 3 ميلي ليتر
شياف: 100 ميلي گرمي
قرص پوشش دار: 25 ميلي گرمي
قرص آهسته رهش : 75 ميلي گرمي و 100 ميلي گرمي

ژل موضعي ديكلوفناك (1%) و قطره چشمي (ديكلوفناك 1/0%) همچنين ديكلوفناك سديم در تركيب با داروهاي ديگر مانند ميزوپروستول و سوكرالفيت به صورت تجارتي در دسترس مي باشد.
ديكلوفناك سديم به نسبت وزن آن از آسپرين ،‌ايبوپروفين ، ناپروكسن و فنيل بوتازون داراي پتانسي بيشتري مي باشد و نسبت به پيروكسيكام از پتانسي كمتر و به نسبت ايندومتاسين پتانسي مشابه دارد. ديكلوفناك در دوز درماني معمولاً تأثير ضعيفي روي زمان خونريزي در انسان دارد.
ديكلوفناك يك مهار كنندة قوي سيكلواكسيژناژ در مطالعات درون و برون تني ميباشد همچنين باعث كاهش سنتز پروستاگلندين ها ، پروستاسايكلين ها (ترومباكسان ميشود)
بعلاوه به نظر مي رسد كه اين دارو غلظت درون سلولي آراشيدونات آزاد در لكوسيتها را كاهش مي دهد.(17 و 16) .
بعد از يك دوز تكي 50 ميلي گرمي ، پيك غلظت پلاسمايي ديكلوفناك 7/0 تا 5/1 ميلي گرم در ليتر مي باشد بعد از اينكه دوز تك واحدي 100 ميلي گرم (ديكلوفناك آهسته رهش غلظت حدود 1/0 ميلي گرم در ليتر مي باشد اين دارو و متابوليت هاي آن كاملاً از جفت عبور مي نمايند و ممكن است كمي در شير ترشح شوند. متابوليت اصلي آن در انسان 4- هيدروكسي ديكلوفناك مي باشد كه داراي فعاليت ضد التهابي است.

نيمه عمر دفع آن پس از مصرف يك دوز ماركه شده در حدود 30 ساعت است.
عواملي چون سن ،‌نقص كار كليه و كبد تأثير مهمي بر روي غلظت پلاسماي ديكلوفناك نداشته اگر چه غلظت متابوليت هاي آن ممكن است كه بوسيلة نارسايي شديد كليه افزايش يابد.
دوز مصرفي دوزانه ديكلوفناك دوزانه 75 تا 150 ميلي گرم در مصرف خوراكي يا ركتال مي باشد.

12-1 روشهاي شناسايي ديكلوفناك (19 و 20)
1- تست هاي رنگي
2- اچ.پي ال.سي (H.P.L.C)
3- آي.آر (I.R)
4- يو.وي (U.V)

طيف استاندارد دارو در منابع موجود است. ماكزيمم جذب آن در يو.وي 275 نانومتر مي باشد. با توجه به اينكه رديابي دستگاه يو.وي جهت بررسي چگونگي آزاد سازي دارو از پلتهاي تهيه شده در محدودة قابل قبول قرار داشت ، از اين دستگاه جهت اندازه گيري ميزان داروي آزاد شده از نمونه اي ساخته شده استفاده شد.

13-1 منحني جذب ديكلوفناك سديم
اندازه گيري ميزان جذب غلظت هاي مشخص شده داروي ديكلوفناك سديم كه توسط دستگاه يو.وي 160 شيماتزو در طول موج 275 نانومتر به عمل آمده است.