بخشی از مقاله
چکیده
از آنجا که امروزه در کشور ما تاسیس کارخانههاي سیمان که با بهرهگیري از سرمایهگذاريهـاي کـلان انجام میگیرد معمولا با اشتغالزایی و جوانب اقتصادي دیگر همراه است، توسعه صنعت سیمان رونـدي رو به رشد را طی میکند. اما در راستاي ایـن منـافع اقتصـادي آسـیبهـاي زیسـتمحیطـی ناشـی از کارخانههاي سیمان اجتنابناپذیر است. در واقع این صنعت مسئول 5 درصـد از کـل آلـودگی زیسـت-
محیطی در جهان میباشد، به طوريکه نادیده گرفتن اثرات زیستمحیطی آن در دهههاي اخیر و توجه صرف به درآمدهاي ناشی از این صنعت، خسارات جبران ناپذیر اقتصادي و اجتماعی را متوجه انسـان و محیط زیست کرده است. شرکت سیمان صوفیان در نوع خود از بزرگترین کارخانههاي تولیـد سـیمان در کشور محسوب میگردد. در حال حاضر با توجه به برنامههـاي توسـعه کارخانـه سـیمان صـوفیان و ماهیت آلایندگی این صنعت، ضرورت پایش مستمر آلایندهها و سیستم مدیریت محیط زیست بـیش از پیش مشخص گردیده و به امري اجتناب ناپذیر بدل گشته است.
از این رو در این تحقیق به بررسی و شناسایی راهکارهاي اثرگذار بر کاهش اثرات منفی زیست محیطی کارخانجات سیمان صوفیان پرداخته شده تا با بکارگیري آنها، نه تنها اثـرات مخـرب زیسـتمحیطـی، اجتماعی و اقتصادي این صنعت کاسته شود بلکه این اثرات منفی کنترل شوند. در این مقالـه ابتـدا بـه شرح مختصري از فرایند تولید سیمان و نیز مشکلات عمدهاي که متوجه شرکت میباشد پرداخته شده است. در ادامه راهکارهایی در خصوص کاهش میزان آلودگیها و مدیریت منابع انرژي و سرمایه عنـوان گردیده و همچنین نتیجهگیري و چند پیشنهاد در بخش پایانی مقاله ارایه میگردد.یل
کلمات کلیدي :
فرایند تولید سیمان- محیط زیست-آلودگی هوا- سیمان صوفیان- پایش- مدیریت زیستمحیطی
1
مقدمه
امروزه همراه با رشد سریع صنعت در جهان، مسئله محیطزیست و اثرات اکولوژیکی محصولات به یک موضوع بسیار مهم تبدیل شده است. توجه صرف به اثرات اقتصادي در تصمیمگیريهاي صنعتی و نادیده گرفتن اثرات زیست-
محیطی آن انسان و حیوانات را خطرپذیر کرده است. عواملی مانند گرم شدن کره زمین، نازك شدن لایه اوزون و کاهش منابع طبیعی ناشی از همین مسئله میباشد. بنابراین توجه به مسائل زیستمحیطی در تصمیمگیريهاي صنعتی نقش بسیار مهمی را در حفظ و نگهداري محیطزیست ایفا میکند.
صنعت سیمان از زمانهاي خیلی دور با مشکلات حفاظت از محیطزیست مواجه گردیده است. این مشکلات براي یک دوره طولانی فقط به انتشار غبار و اثرات آن محدود بود، ولی از حدود چهار دهه قبل، اثرات سر و صدا، ارتعاشات و انتشار گازهاي خاص مانند دي اکسید گوگرد، اکسیدهاي ازت و دي اکسید کربن نیز مورد توجه قرار گرفته است.
همچنین از حدود بیست سال گذشته فهمیدند که ممکن است در گازهاي خروجی از کورههاي سیمان، فلزات سنگین سمی در غلظتهاي موثر بر محیط زیست نیز وجود داشته باشد.
با توجه به اینکه ایران یک کشور در حال توسعه بوده و براي پیشرفت خود ناچار به توسعه این صنعت است، بنابراین براي توسعه پایدار صنعت سیمان کشور لازم است تا جنبههاي زیستمحیطی آن مورد شناسایی قرار گیرد.
دنیایی که ما در آن زندگی میکنیم تنها به امروز ما تعلق ندارد و ما در برابر نسل آینده خود مسئول هستیم. از یک سو موظفیم با مصرف کمتر انرژي، این میراث عظیم را براي آنها نیز باقی بگذاریم و از سوي دیگر کمتر فضاي پیرامون خود را آلوده کنیم.
با توجه به آمار و ارقام منتشر شده کشور ما با تولید بیش از 70 میلیون تن سیمان در بین 20 کشور برتر تولیدکننده سیمان در جهان در رده چهارم بعد از چین ،هند و آمریکا قرار دارد و در واقع یکی از تولیدکنندگان عمده در این صنعت محسوب میشود. بنابراین با توجه به اثرات اکولوژیکی زیانآور تولید سیمان، می بایستی اثرات زیست-
محیطی فرایندها از مرحله تولید تا مصرف، مورد شناسایی، بازبینی و پایش قرار گیرد تا این صنعت نیز نقش خود را در حفظ و نگهداري محیطزیست بنحو احسن ایفا نماید. در غیر اینصورت نه تنها از سیمان بهره لازم بدست نمیآید چه بسا خسارات جبرانناپذیري نیز به اقتصاد و محیطزیست کشور وارد میشود. لذا در این مقاله به دنبال شناسایی و یافتن فاکتورهاي تاثیرگذار بر بهبود عملکرد صنعت سیمان علیالخصوص سیمان صوفیان میباشیم تا با اعمال آنها بتوانیم در راستاي دستیابی به صنعتی سبز کاهش هرچه بیشتر اثرات مخرب فرایند تولید سیمان گام برداریم. در بخش دوم و سوم مقاله، به شرح مختصري از فرایند تولید سیمان و مشکلات عمدهاي که متوجه این صنعت میباشد پرداخته شده است و در ادامه راهکارهایی به منظور بهبود عملکرد صنعت سیمان معرفی شده است. همچنین نتیجه-
گیري به همراه چند پیشنهاد براي تحقیقات آتی در بخش پایانی آورده شده است.
2
صنعت سیمان در ایران و جهان
سمنت (cement) واژهاي است که از لغت سمنتوم رومی گرفته شده، قدمت آن به پیش از میلاد میرسد و مصرف آن در ساختمان پانتئون شهر رم در ایتالیا که مربوط به 27 سال قبل از میلاد است دیده شده است اگر چه از زمانهاي بسیار گذشته اقوام و ملل بنحوي با استفاده از سیمان در ساخت بنا سود میجستند، اما کشف سیمان به شکل امروزي مربوط است به یک نفر بناي انگلیسی بنام ژوزف اسپدین که از پختن آهک و خاك رس در حرارت بالا و آسیاب کردن آن موفق شد ابتدائیترین نوع سیمان را کشف کرده و در 21 اکتبر 1824 بنام خود در انگلستان به ثبت رساند و نام محصول بدست آمده را سیمان پرتلند گذاشت.
