بخشی از مقاله
چکیده
استان خوزستان به عنوان یکی از استانهای با اهمیت کشور از ابعاد مختلف اقتصادی، ژئوپولتیک و ... میباشد. با توجه به این که سیستمهای حمل و نقلی یکی از زیرساختهای اصلی هر کشور میباشد به منظور ایفای نقش اصلی خود میبایستی دارای کیفیت مناسب باشد. یکی از مدهای اصلی حمل و نقلی در استان خوزستان مسیرهای جادهای میباشند که عمدهای این مسیرها دارای روسازی آسفالتی میباشند. اما یکی از مسائل و مشکلات اصلی در این راستا عمر کوتاه و بروز خرابیهای زودرس در این مسیرها میباشد. به منظور بررسی دلایل احتمالی بروز این خرابیها در این تحقیق پس از تعیین خرابیهای عمده در روسازیهای آسفالتی در استان خوزستان، به ارزیابی بخشهای مختلف تولید و اجرای روسازیهای آسفالتی پرداخته شده است و مسائلی همچون دانهبندی مصالح، فیلر مصرفی و خصوصیات آسفالتهای اجرا شده به منظور ارزیابی دلایل احتمالی بروز خرابیهای عمده در این استان مورد ارزیابی قرار گرفتهاند. در نهایت دلایل عمدهی بروز خرابیهای زودرس در روسازیهای آسفالتی استان خوزستان، مواردی همچون دانهبندی نامناسب مصالح سنگی، استفاده از فیلر نامناسب، استفاده قیر نامناسب و ... تعیین گردیدهاند.
واژههای کلیدی: خرابیهای زودرس، روسازی آسفالتی، استان خوزستان، دانهبندی مصالح سنگی، فیلر
-1 مقدمه
با توجه به اهمیت خرابیهای روسازیهای آسفالتی ،که میتوان گفت عمده روسازیهای کشور را نیز در بر میگیرد، در هزینههای دوران نگهداری و کیفیت آنها میبایستی بررسیهای دقیقتری در خصوص علل بروز این خرابیها صورت گیرد. با وجود این که این خرابیها میتواند دارای علل مختلفی باشد اما در هر منطقه با توجه به شرایط منطقهای و روشهای اجرایی روسازیها میتوان عوامل اصلی موثر بر وقوع این خرابیها را محدود به موارد مشخصی ساخت. این مسئله امکان ایجاد تصحیحات لازم در زمان اجرای پروژهها و مدیریت دقیقتری بر اجرای پروژهها را به منظور کاهش هزینههای دوران عمر روسازیها فراهم خواهد ساخت.
در خصوص دلایل بروز خرابیها در روسازیهای آسفالتی تا کنون تحقیقات مختلفی صورت گرفته است که شامل تحقیقات بنیادین و تحقیقات میدانی و مطالعات موردی می گردد. از جمله تحقیقات پیشین میتوان به موارد ذیل اشاره نمود.
طباطبایی و همکاران (1331) در خصوص بررسی عوامل موثر بر کاهش عمر روکشهای آسفالتی در استان خوزستان تحقیقی را انجام دادهاند. در این تحقیق پس از بررسی خرابیهای مربوط به روکش های آسفالتی اجرا شده در برخی محورهای استان خوزستان عوامل موثر بر آنها تعیین شده و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی AHP این عوامل رتبهبندی
1
International Conference on Civil Engineering Architecture & Urban Sustainable Development 18 &19 December 2013, Tabriz , Iran
شدهاند. در این تحقیق بر اساس برداشتهای انجام شده و تعیین شاخص وضعیت روسازی PCI برای محورهای روکش شده، قیرزدگی، ترک موزاییکی و شیارشدگی با عمق کم شایعترین خرابیهای موجود در استان خوزستان تعیین شده اند که این خرابیها نقش قابل توجهی در شاخص خدمتدهی و ایمنی راهها دارند. مطابق مطالعات انجام شده در بخش تولید آسفالت در کارخانههای آسفالت، ذخیره و گرمایش نامناسب قیر، عدم توزیع صحیح مصالح سنگی و قیر و ناهمگنی آسفالت تولیدی از جمله موارد مهم موثر بر این خرابیها بیان شدهاند . با انجام تحلیل سلسله مراتبی عوامل کلی و جزئی ایجاد خرابی رتبهبندی شده و از میان عامل های اصلی، مسائل اجرایی و کارخانه ی آسفالت بالاتر از سایر عوامل قرار گرفتند. در میان اجزای تشکیل دهنده کارخانه های آسفالت، حمل و نقل و بارگیری و گرمایش قیر بالاتری رتبه را به خود اختصاص دادهاند. همچنین مسائل اجرایی نظارت بر اجرا و آمادهسازی سطح نیز بالاتری رتبهها را از نظر دخیل بودن در ایجاد خرابی روسازی به خود اختصاص دادهاند .[1] ناصری یالقوزآغاج (1331) نیز تحقیقی در خصوص عوامل خراب شدن سطح آسفالت در مناطقی که دارای آب و هوای خشک هستند انجام داده است. در این تحقیق ضمن بررسی تأثیر اقلیم و آب و هوا در خرابی لایههای آسفالتی و خرابی هایی که در مناطق گرمسیری متوجه آسفالت خیابانها و جاده ها است؛ مورد ریشهیابی قرار گرفته است. نگارنده نخست به بحث درباره ویژگیهای اقلیم گرم و خشک پرداخته است و سپس بررسی رفتار قیر در این نوع اقلیم را پیش میگیرد و نقش اقلیم و قیر را در وقوع خرابی آسفالت بیان میدارد. آنگاه به تفکیک، انواع خرابی رویههای آسفالت به روش انتخاب قیر مناسب برای اقلیمهای سرد و گرم و معتدل اشاره میکند و روش طراحی روسازی ویژه مناطق گرمسیری را به بررسی میگذارد . [2] در تحقیق دیگری که توسط عامری و طباطبایی (1332) انجام گرفته است به بررسی دلایل بروز شیارشدگی و روشهای کنترل آن در مناطق گرمسیر ایران پرداخته شده است. گود افتادگی در مسیر عبور چرخهای وسایل نقلیه سنگین یکی از رایج ترین خرابیهای روسازیهای انعطاف پذیر در مناطق گرمسیر ایران است. این نوع خرابی ممکن است به علت عدم تراکم کافی و یا عدم مقاومت باربری کافی خاک بستر و یا هر یک از لایه های روسازی اتفاق بیافتد بسیاری از محققین در تکنولوژی آسفالت معتقدند در صورتیکه مقاومت و تراکم لایه های روسازی و خاک بستر آن کافی باشد این پدیده به علت تغییر شکل دائم لایه رویه آسفالتی روسازی اتفاق می افتد و بنابراین بدلیل ضعف در روش طرح مخلوط بتن آسفالتی است .[3] در تحقیقی دیگر که توسط طباطبایی و همکاران در خصوص عوامل موثر بر قیرزدگی رویههای آسفالتی انجام گرفته است به بررسی دلایل عمدهی موثر بر این خرابی در مناطق گرمسیری پرداخته شده است. در این تحقیق با بررسی نمونههای قیر زده در برخی محورها به ارزیابی این خرابیها پرداخته شده است .[4] همچنین در تحقیقی دیگر که توسط طباطبایی و سروری (1333) در استان خوزستان انجام گرفته است نیز به بررسی و نمونهگیری از برخی محورهای قیرزده در استان خوزستان پرداخته شده است که در نهایت به بررسی خرابیهای حاصله و دلایل آنها پرداخته شده است .[5] در تحقیق دیگری که توسط چو و همکاران (2112) انجام گرفته است به بررسی خرابیهای به وجود آمده در اثر حرارت در روسازیهای آسفالتی پرداخته شده است . [6] ابولحسنپور و نجفیان (1332) به بررسی انواع خرابی های موجود در راه های آسفالتی و همچنین روشهای مرمت این خرابیها پرداختهاند .[1] عموزاد عمرانی و همکاران (1331) به بررسی پدیدهی عریانشدگی در روسازیهای آسفالتی پرداختهاند. همچنین در این تحقیق به بیان راهکارهای بهبود این مسئله نیز پرداخته شده است .[3] عبدی و کاووسی (1333) نیز در تحقیقی به بررسی پدیده عریان شدگی مصالح سنگی در مخلوطهای آسفالتی و بیان دلایل و علل آن پردختهاند .[3] طباطبایی و همکاران (1331) به بررسی پدیدهی قیرزدگی در مسیر اهواز مسجد سلیمان پرداختهاند. در این تحقیق با نمونهگیری از برخی نقاط این مسیر ارزیابی میان نمونههای قیر زده و قیر نزده انجام گرفته است .[11] همچنین احمدنیا و همکاران (1335) نیز به ارزیابی علل بروز قیرزدگی در برخی مسیرهای منتخب در ایران پرداختهاند .[11] در تحقیق دیگری که توسط طباطبایی و همکاران (1331) انجام گرفته است به بررسی علل کاهش عمر روکشهای آسفالتی در مناطق گرمسیری پرداخته شده است .[12]
