بخشی از مقاله
چکیده
لجن ناشی از تصـفیه فاضـلاب، قبـل از دفـع نیـاز بـه تصـفیه دارد. فراینـدهای مـورد اسـتفاده بـرای تصـفیه لجن،خصوصیات آنرا تغییر داده و برای دفع قابل قبول میسازند. صنعتی شدن شهرها و وجود آلاینـدهای میکروبی، شیمیایی، تخم انگلها و....در لجن و نیز استفاده بیرویه از آن موجبـات آلـودگی فزاینـده آبهـای سطحی و زیرزمینی و خاک را فراهم ساخته و در زنجیره غذایی انسان قرار میگیرد. با توجه به خواص کودی لجن و استفاده از آن در کشاورزی، جنگلکاری، چمن زمینهای بازی و اماکن تقریحی، احیای اراضی و غیره و اطمینان از حذف آلایندهای مذکور، نیاز به تعیین خصوصیات لجن قبل از مصرف می باشد. در این مطالعه، خصوصیات فیزیکی، ارزش کودی، میکربیولوژیکی، لجن تصفیهخانه شهر نایین بمدت 9 مـاه انـدازهگیـری و مقادیر آن با استانداردهای زیست محیطی مقایسه گردید. نتایج حاصـل از آزمایشـات نشـان داد کـه میـانگین مقادیر فیزیکی ومقادیر ارزش کودی در حد معمول واقع شدهانـد.اما میـانگین مقـادیر مـواد معـدنی، کلیفـرم مدفوعی وکلیفرم کل و تخم انگل از حداکثر مجاز فراتر رفته و لذا کاربرد آنها برای مصارف مختلف مناسب نمیباشد. و نیاز به تجدیدنظر در فرایندهای تصفیه لجن و سیستم بهرهبرداری از این تصفیهخانه دارد. و چون میانگین مقادیر کلیفرم مدفوعی و کلیفرم کل و تخم انگل در لجن تصفیهخانه با توجه به مقررات قسمت 503 آییننامه وضع شده توسط EPA در کلاس B مقرارت پاتوژن واقع می شوند، بنابراین رعایت محدودیتهـای مصرف آنها در کشاورزی از نظر نوع محصول و زمان برداشت ضروری است.
واژه های کلیدی: لجن تصفیهخانه، تصفیهخانه شهر نایین، دفع و استفاده مجدد لجن
- 1 استادیار گروه محیط زیست دانشکده علوم پایه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان - 2 دانش آموخته کارشناسی ارشد محیط زیست دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان
مقدمه
کشور ایران از جمله کشورهایی است که در سالهای اخیر تلاشهای فراوانی در راستای سیستم دفع فاضلاب شهری و تبدیل روشهای سنتی به روشهای مهندسی دفع، انجام داده است. این برنامهریزیها باعث شده است که در حال حاضر تقریباً کلیه مراکز شهری کشور یا دارای سیستم تصفیه و یا در حال ساخت میباشند. بنابراین حجم زیادی از لجن بیولوژیکی روزانه در این تصفیهخانهها تولید میشود .(1) لجن عبارت است از مواد جامدی که در روشهای مختلف تصفیه به منظور حذف آلایندههای معلق و محلول از فاضلاب از طریق جداسازی مواد جامد از مایع و یا شیمیایی و یا فعالیتهای بیولوژیکی در تصفیهخانه فاضلاب بدست می آید. و در حقیقت نوعی محصولی فرعی است که در پروسه تصفیه بدست میآید البته برای دفع لجن روشهای
مختلفی وجود دارد که یکی از آنها استفاده مجدد از آنها است. منطور از استفاده لجن، استفاده اقتصادی از آنها است .( 3) در کشور ما بطور متوسط سالیانه حدود 30 میلیون تن لجن فاضلاب تولید میشود که میتواند گام موثری در جهت ارتقای کیفیت فیزیکی و شیمیایی و بیولوژیکی و حاصلخیزی خاک داشته باشد .مصرف لجن فاضلاب موجب تامین مواد مغذی گیاه و بهبود بافت خاک میشود. از جمله مزایای لجن بعنوان کود وجود مواد مغذی برای گیاهان، داشتن نقش اصلاحکننده با ارزش برای خاک، داشتن هزینه پایین، میباشد ولی وجود فلزات سنگین، باکتریها، و سایر میکرو ارگانیسمها بیشتر از حد استاندارد و مصرف بیش از حد آن، موجب تجمع این مواد در خاک، گیاه و آبهای زیرزمینی شده، و خسارات زیستمحیطی را ایجاد می-کند .(6)در مجموع ارزش عناصر غذایی لجن از نظر غلظت کل و قابل جذب عناصری نظیر مس، روی، منگنز، و آهن نسبتاْ بالا بوده و حاوی مقادیر قابل توجهی مواد مغذی ضروری برای رشد گیاه است. بنابراین کاربرد آن بعنوان کود کشاورزی دارای ارزش بالایی میباشد .(7)
