بخشی از مقاله
چكيده
بسته بندي نمادي واقعي از ويژگيهاي كالاست و بايد بهره وري اساسي كالاي مورد نظر را به بيننده و يا خريدار القاء نمايد در نماي ظاهر يك بسته بايد طرح ، نام و ويژگيهاي اصلي كالا ارائه شود و فراموش نكنيدكه ارائه يك بسته با طراحي مناسب و يا غير از آن در ذهن مخاطبان همواره باقي خواهد ماند .
تصويرگري و بسته بندي در توليد و چرخه تجارت يك امر ضروري است يك بسته بندي خوب درصد فروش توليدات را ارتقائ بخشيده و بسته بندي به عنوان يك ويژگي مهم براي توزيع كالاهاي گوناگون تجاري نقش بسزايي را ايفاء مي كند . خريداران يك بسته را با تركيبي از رنگها مي بينند و يا يك سبك و شيوه خاص را براي خود مبنا قرار مي دهند يافتن يك محصول با يك بسته بندي آشنا مي تواند مشابه تجربه ديدار يك دوست قديمي باشد .
علاوه بر پذيرش نياز به بسته بندي نقش اصلي حفات نگهداري گوناگون توليدات از فوايد ديگر بسته بندي مي باشد .
مقدمه
در دنیای امروز، گرافیک، مفهومی عام و همه گیر را دارا است . امروز دنیا برای رسیدن به مفاهیم جدید، از ابزار جدید سود می جوید. این ابزار جدید در جهت ارتقاء تولیدات و صنایع ، مرتفع ساختن سطح آرا مردم، کمک به حفظ قانون و مسائل فرهنگی، پیشگام حرکتی نو هستند . ما در قرن ارتباطات ، نیازمند شناخت و استفاده از ابزار و وسایلی هستیم که در رسیدن به دنیای بهتر ، ما را راهنمای کرده اند .
همه روزه انسانهای آگاه برای دست یافتن به دیدگاههای نو و بالا بردن اطلاعات و معلومات، از این ابزارها سود می جویند که در تمامی موارد ، هنر گرافیک در راه یابی هر چه بهتر به این اطلاعات ، نقش فعال خود را به اثبات می رساند . در این وادی، هنرمندان گرافیست، مبلغین واقعی در جهت توسعه و رشد زندگی انسانها برای دستیابی به آینده ای روشن تر هستند. امروز ما براینم که چگونگی خلق آثار نو، بدیع و بی مانند را آغاز کنیم که این حرکات ، را به سوی بیانی بهتر رهنمون می سازد پس بهتر است که با این هنر بیشتر آشنا شد و لذا می بایست به تعریف تاریخی و تکنیکی گرافیک پرداخت.
واژه گرافیک ، از مصدری یونانی به معنای « نوشتن» می آید . ریشه آن در اصل به معنای خراشیدن (حک کردن) است . البته گرافیک در زبان فرانسه، به معنای « منحنی و نمودار خطی ریاضی» به کار می رود .
لغت انگلیسی و آلمانی آن (graphic formula) است . از لحاظ رده بندی هنرها، هنر گرافیک را شاخه ای از هنرهای تجسمی پلاستیک (هنر قابل تغییر و تحول) می دانند.
در قدیم، نقاشی کردن و ترسیم نمودن را نیز گرافیک به حساب می آوردند. اما با ارائه تکنیکهای چاپ و امکانات تکثیر و پدیده عکاسی، گرافیک خود به صورت هنری جدا از تمامی
هنرهای چاپ ، نقاشی، صنایع دستی، عکاسی و یا مجسمه سازی و سینما درآمد و البته مانند کمربندی، به دور همه هنرها و علوم بسته شد که امروز تاثیر مستقیمش را در زندگی انسان شاهدیم به راحتی می توان گفت که حتی در دورترین نقاط، حتی انسانهایی که به صورت بدوی زندگی می کنند، با گرافیک سرو کار دارند.به عبارتی گرافیک یک زبان تصویری است که برای ایجاد ارتباطی دیداری، جهت انتقال پیامی خاص، از نشانه های بصری بهره می برد.خلاقیت گرافیست و نقاش یکی است . ولی یک طراح گرافیک، باید پیامی را منتقل کند که یک نقاش چنین عملکردی ندارد. البته می تواند انتقال دهد، اما چنین رسالتی را بر دوش نمی کشد .
نکته مهم در گرافیک، خط است . امروزه هنر گرافیک و سیله ای برای آگاه کردن مصرف کننده از کیفیت موضوع مصرف است . درصد کمی از موضوعات مصرفی ، شامل کالاهای تجاری می شوند و قسمتی از آن کیفیت فرهنگی و آموزشی دارند، مانند شناساندن انواع فعالیت های فکری انسان به وسیله تصویر، هنر گرافیک هنری است گسترده که برای آن نمی توان محدوده ای را مشخص نمود. این هنر به آسانی ، هنرهای دیگر را به کمک می گیرد و علاوه بر کتاب آرایی و کارکردهای قدیمی، بر عرصه تبلیغات تجارتی، اعلانات دیواری و مطبوعات و غیره راه یافته است. حتی از این حد هم تجاوز کرده و با ورود به عالم سینما و تلویزیون، در عنوان بندی فیلمها، برنامه های تلویزیونی و نقاشی متحرک جایگاه خویش را یافته است .
دامنه وسیع کاربردهای هنر گرافیک، آن را به حیطه عکاسی، رایانه، تئاتر، معماری، مجسمه سازی، نقاشی، خیاطی، طراحی صنعتی و هنرها و فنون دیگر کشانده است . از این رو، گرافیک رفته رفته آنچنان تحول و تنوع پیدا کرده و می کند که هر لحظه نیازمند تعریف جدید و جدیدتری است . چرا که ابعاد و جنبه های تازه ، جامعیت تعارف قبلی را از بین می برد . اما با این همه ، ارکان اساسی هنر گرافیک یعنی نقش، خط و تکثیر، همچنان پا برجا هستند و با تکیه بر همین ارکان اساسی که از سایر هنرها جدا می گردد. طراح و هنرمند گرافیست ، هنرمندی است جامع که با نبض زندگی، زندگی می کند و با ریتم نبض زندگی کار می کند .
یکی دیگر از مباحث مطرح در گرافیک تبلیغات است که در بحث ارتباطات از اهمیت ویژه ای برخوردار است . برخی گرافیک و تاریخ آن را از زمانی می دانند که بشر به دنبال مساله تبلیغات رفت . تلاش پادشاهان در جهت ساخت آرامگاهها و یا بناهای یادبود، به دلیل ثبت خاطره و یاد در ذهن آیندگان خود نمونه ای از تبلیغات است . در راستای این سخن حاکمان یا پادشاهان تبلیغ کنندگان بودند و در درجه پایین تر فروشندگان دوره گردی که با فریاد زدن اجناس خود را می فروختند.
فروشندگان ماهی از تصویر یک ماهی در پیاده روی خیابانهای شهر «پومپی» و «اوستیا» که در ایتالیا می باشد به جای فریاد زدن استفاده کردند ولی آگهی های مربوط به تئاتر همراه با توضیح و تبلیغات پر سر و صدا بود .تاجران و صنعتگران با علاقه گرد هم جمع می شوند و به این ترتیب ابعاد اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی و فرهنگی زندگی آن زمان دستخوش تحولات زیادی شد.
سیاست توسعه طلبی و لشکر کشی های رومیان و در عین حال انتشار تبلیغات از طریق کانال های بزرگ انجام می شد و قدرت جهانگیر بودن رومیها را معرفی می کرد .
معابدی که ساخته می شد، میدانهای مسابقه و آمفی تئاترها امکان دیدن نمایش و مسابقات را برای مردم مهیا می کرد لذا در جهت جذب مردم از آگهی های همواره با تصویر و نوشته بهره می برد.و در این سالها کلیسا به عنوان نقطه مقابل امپراطور مطرح شد لذا با قدرتی که کلیسا داشت تبلیغات خود را با نوشتار و تصاویر و به کار گماردن عده ای در جهت این کار ادامه داد.در آمریکا صنایع نوپای کارخانجات موجب گسترش شیوه های تبلیغاتی گردید که توسعه شرکتهای تبلیغاتی در نیویورک را در بر داشت و این شرکتها به طور پیوسته در بازاریابی و پیشرفت تکنیکهای مخصوص گرافیک همواره رو به ترقی بودند.نظریه های جدید برای به دست آوردن ایده های ابداعی در تبلیغات و گرافیک در آن کشور موجب گشت تا نیویورک به صورت یک مرکز اصلی در زمینه های هنر نو بر جهان حکم فرما شود.هنر گرافیک آسیا در ژاپن پیشرفت چشمگیری داشت به طوری که انجمن طراحان گرافیک در این کشور در سال 1978.م تاسیس شد.
امروزه طراحی گرافیک در این کشور به اوج خود رسیده و دانشجویان مختلفی در این رشته در حال تحصیل می باشند.از جمله این طراحان می توان به « کاتایاما» اشاره کرد از ویژگی های کارهای او بهره گیری از جنبه های باستانی گرافیک با امکانات جدید می باشد. بی شک می توان گفت پیشرفت گرافیک جهان که برای اعتلای آن تلاشهای بسیار شد در کنار توانایی های بالای این افراد پیشرفت تکنولوژی و صنعت چاپ در جهان نیز باعث موفقیت روز افزون این هنر شده است.
تاریخچه بسته بندی
اساسا بسته بندی به عنوان یک پدیده و به شکل امروزی آن ، نزدیک به دو قرن است که در پاسخ به تقاضای تجاری پدید آمده است . اگر چه همیشه بسته بندی برای در برگرفتن و محافظت از کالاها مورد استفاده قرار می گرفته اما امروزه این مفهوم فرهیخته تر و توسعه یافته تر از هر زمانی از تاریخ شده است. در دنیای امروز حمل و نقل توسعه یافته و شبکه های توزیع همراه با فروشندگی مدرن و فرهیخته کاملا وابسته به بسته بندی و آوردن اجناس سالم و مطمئن از نقطه تولید به هر مکانی که نیاز برای استفاده است می شود .
اساسا هدف از بسته بندی نگهداری و حفاظت از یک محصول در طی توزیع و فروش کالا است و اگر چه امروزه به طور گسترده شامل سلسله وسیعی از کاربردها می شود. این کار می تواند به فوریتهایی در سیستم فروشندگی مدرن و موقعیت هایی که می تواند در نتیجه روش انتخاب ما در کالاهای مصرفی تاثیر گذار باشد نسبت داده شود.
اصول بسته بندی که ما امروزه می شناسید می تواند به اواخر قرن هیجدهم بر گرد وقتی انقلاب صنعتی تغییری کلی در صنعت تولیدات کارخانجات بوجود آورد در حالی که قبلا اکثر مراحل روی کاردستی و تولید بسته های کوچک متمرکز می شد، شروع مکانیزم مقیاسهای بزرگ اجازه تولید کمیتهای بزرگتر را در خط تولید داد. این افزایش تولید نه تنها نیاز به اجناس بیشتر را داشت بلکه نیاز به بسته بندی را نیز ایجاب می کرد . برای اولین بار، مواد غذایی در ظروف فلزی بهداشتی و قوطیهای کنسرو بسته بندی می شود و به نقاط مختلف حمل می شدند و بعدها کارتن های مقوایی مورد استفاده قرار گرفت زیرا آنها وزن کمی داشتند و براحتی بسته ها را در فضای، کافی جای می دادند و پس از بسته های فلزی به طور قابل توجهی توسعه پیدا کردند و یک انتخاب مفید نسبت به کارتن های مقوای نازک بودند بخصوص برای فروش مواد غذایی فاسد شدنی مثل بیسکویت و شیرینی ها مورد استفاده قرار گرفت و در واقع هر کجا که حجم بیشتری از حفاظت مواد غذایی مورد نیاز بود این نوع بسته بندی مورد استفاده قرار می گرفت . با شروع قرن بیستم تکنیکهای ساخت به حدی توسعه پیدا کرد که اجازه داد بسته ها تقریبا به هر شکل و فرمی ارائه داده شود. در اینجا بود كه نمونه هایی از بسته بندیهای نو ظهور با کمک تکنیکهای رایانه ای توسعه پیدا کرد و در کنار آن توسعه و رواج بسته هایی پلاستیکی مورد توجه قرار گرفت .
تکنیکهای چاپ تقریبا در اوایل قرن نوزدهم شکوفا شد، این تکنولوژی نیاز به تنوع داشت تا فضا را برای پیشرفت تکنولوژی بسته بندی باز کند . تصویر، نوع جنس باید روی ظرف نشان داده می شد بدون توجه به مواد استفاده شده شیشه، بطری، ظروف سفالی، جعبه های فلزی و قوطی ها، کارتن های مقوایی یا روکش کاغذی ساده همه نیاز به برچسب یا مشخصه ای از فرم داشتند . این مشخصات اعتباراتی هستند که به ارزش یا علاقه خاص نسبت به شاخه ای از کالا می افزاید طرحهای گرافیکی آشکار روی یک جعبه پورد لباسشویی برای مثال بیشتر مثل جلب توجه است تا خود تولید توانایی استفاده از چاپ روی بسته بندی به مفهوم آن است که بسته بندی می تواند یک مشخصه قابل تطبیق داشته باشد و نمایش اطلاعات تقریبا بالایی درباره کالای مورد نظر است . و در واقع این کار سطح بالاتری از سرویس دهی را فراهم می سازد و نیاز به دادن اطلاعات برای تحمیل کالا را کاهش می دهد . با سودی که از این چشمان پنهان حاصل می شود می توانید عظمت ای پدیده را تقدیر کنید .
توسعه چاپ رنگی این زمینه را برای هنرمندان فراهم می سازد که یک تصویر برای کالا فراهم کنند که اغلب این تصویر به صورت یک هویت برای کالا ثبت می شود. امروزه نشان هویت اهمیتی معادل خود کالا دارد و یک نقش حیاتی در تصمیم گیری خریدار دارد . بسیاری از تصاویر موفق طراحی شده در آن روزهای اول هنوز با همان قدرت هستند و در بسیاری از موارد اساس هویتهای شرکتهای تاسیس شده ای را که امروزه می بینید شکل داده است . این بخش جدی در هنر و طراحی در پایه و اساس آنچه را که به عنوان صنعت پیچیده و گسترده تبلیغات می شناسید را شکل می دهد
رقابت برای فضا و توجه در نقطه فروش هرگز به این اندازه پیشرفته نبوده و این بسته بندی است که نقش حیاتی در ارتباط پیام درست به مشتری را ایفا می کند .
اصول بسته بندی
بر اساس نیازمندی ایی که در هر بسته بندی موجود می باشد، تاکید روی هدف بسته بندی بسیار قابل ملاحظه می باشد . این مسئله بسیار موثر و قابل تشخیص می باشد وقتی برای مثال اختلاف بین یک جعبه شکلات با پوشش بسیار زیبا و استادانه را با یک جعبه نان صبحانه که در کیسه ای قرار داده شده است مقایسه شود هر دو بسته بندی هدف اولیه در برگیری و حفاظت را تامین می کنند اما اختلاف زیادی در ظاهر، ترکیب ، گرافیک، شکل و قیمت و ساختار وجود دارد . این اصل را باید به خاطر سپرد در هنگام طراحی یک بسته هیچ بسته ای به تنهایی درست یا غلط نیست اما یک بسته ممکن است به طور قابل توجهی خیلی خاص تر از بسته دیگری باشد .
تنوع و حق انتخاب برای طراح بسته بندی بسیار زیاد است یک تولید ممکن است بسیار با ارزش باشد و بنابراین نیاز دارد روی بسته بندی بیشتر جلوه کند . یا این که درون آن قابل مشاهده باشد و در عین حال ممکن است کالایی دیگر بهتر است که پنهان باشد . اغلب برای بسته بندی قیمت و مشخصه کالا به همان اندازه اهمیت دارد که حفاظت از آن اهمیت دارد البته همه بسته بندی های طراحی شده در نقطه فروش دیده نمی شود اغلب نیاز مضاعف برای حفاظت از کالا و بسته بندی در حمل و نقل و توزیع کالا مطرح می باشد و به این ترتیب نیاز به لایه های متنوع بسته بندی وابسته به مراحل چرخه توزیع فراهم می گرد اما باز هدف اصلی حفاظت در جای خود باقی می ماند. اساسا دو نوع بسته بندی وجود دارد ،
بسته بندی اولیه و بسته بندی ثانویه بسته بندی اولیه به بسته بندی گفته می شود که به فوریت کالا را می پوشاند، بسته بندی ثانویه شامل بسته بندی تعداد زیادی از واحدهای اولیه خاص می شود که به ویژه برای اهداف حمل ونقل ارزشمند است . بر اساس نیازمندیهای تولید و توزیع خاص، نیاز به سطوح بیشتر بسته بندی علاوه بر این وجود دارد نیاز به لایه های سوم و چهارم هم خواهید داشت . اگر چه شخص معمولا می تواند بپذیرد که بسته بندی اولیه آن چیزی است که در فروشگاه دیده می شود و بسته بندی ثانویه آن چیزی است که در حمل و نقل و توزیع کالا مورد استفاده قرار می گیرد .
انواع بسته بندی
طراحان صنعتی بسته بندی قدیمی را که یک وسیله ی حفاظت کننده بوده است ، تغییر داده و به بسته بندی با عمل کردهای جدیدی رسیده اند . پوشش فرآورده ها را به یکی از عوامل اصلی تبلیغ و فروش تبدیل کرده اند . در این طراحی اقتصادی ، بیش تر به تجزیه و تحلیل مسایل فنی می پردازند و سعی می کنند فرآورده ها را با چهره ی حقیقی و آنچنان که هست به مصرف کننده گان معرفی نمایند و نیز از کارهای تزیینی و اضافی بسته بندی پرهیز کنند . بسته بندی مقوایی (قوطی های تا شده) مرتب رو به افزایش است .
برای این که این بسته ها سطح های قابل تا خوردن دارند و سبک و ارزان قیمت هم به دست می آیند . با این وصف پوشش های پلاستیکی هم طرف دار دارد . شکل دادن به پلاستیک و چاپ
نقش و نوشته ی آن محدودیتی ندارد و ارزان نیز هستند . انتخاب مصالح مختلف پوشش ها باید شامل منظورهایی از قبیل : تبلیغ ، حفاظت کالا ، انبارکردن مطمئن ، حمل و نقل و رنگ آمیزی باشد . ممکن است بعضی از پوشش ها ، ترکیبی از چند نوع مصالح مختلف باشد ، ولی پیوسته باید نوع فراورده ، دقت ، قیمت ، طرز حمل و نقل و ذخیره کردن مصالح را موردنظر قرار بدهند . به طور کلی جنس و مقاومت پوشش فراورده ها باید متناسب مدت زمان مصرف آن ها باشد . بعضی فراوده ها را مدت ها مورد مصرف قرار می دهند ، مثل فراورده های زیبایی و آرایشی . در صورتی که مواد غذایی را در مدت خیلی کوتاه و حتی یک بار مصرف می سازند . بسته های دارویی تابع مقررات مخصوص و مختلفی است که متضمن اطلاعات
دقیق و کافی و نوع مصرف آن ها است . این بسته بندی ها از لحاظ روانی هم باید طوری باشد که اطمینان بیماران را تامین کند . بسته بندی در اقتصاد و تمامی اعمال انسان این قرن موثر است لذا بیش تر مدارس هنری طراحی بسته بندی را جزو مواد درسی قرار داده اند و حجم سازی سه بعدی ، با کاغذ و مقوا را به عنوان تمرین حجم شناسی مخصوص بسته بندی در برنامه های خود منظور کرده اند تا هنرآموزان بتوانند پوشش ها را به صورت حجم های مختلف بسازند .
خصوصیات مواد اولیه بسته بندی
1- جنس بسته نباید از نظر فیزیکی و شیمیایی در تضاد با محصول مورد نظر باشد .
2- ماده اولیه باید قابلیت خوبی برای پذیرش شکل متناسب با محصول را داشته و از نظر شکل ظاهری قابل توجه و پذیرش مصرف کننده باشد .
3- باید در مقابل نور – رطوبت – ضربه – گاز و چربی مقاوم باشد (عوامل فیزیکی و شیمیایی) .
4- باید از نظر اقتصادی مقرون به صرفه باشد .
5- بسته با سهولت باز شود و دوخت و چاپ آن به راحتی انجام شود .
6- بازیافت آن آسان باشد و کمترین خسارت را به محیط زیست وارد نماید .
مهمترین مواد اولیه بسته بندی
1- شیشه وظروف شیشه ای : خنثی بودن از نظر شیمیایی – غیر قابل نفوذ – رویت محصول در آن و بهداشتی بودن از مزایای شیشه بوده و عدم مقاومت در برابر شوکهای حرارتی و ضربه – وزن زیاد و خرد شدن هنگام پر نمودن محصول از معایب آن است .
2- ظروف فلزی یا حلبی : قوطی های فلزی از حدود قرون 16 و 17 میلادی در اروپا رایج گردید . برای درج طرح و نوشته یا به صورت برجسته آن را روی قوطی اجرا نموده و یا ازچسب های کاغذی استفاده می شد . ازسال 1815 م . چاپ مستقیم روی قوطی با روش لیتوگرافی نیز رایج گردید . مزایای استفاده از فلز در بسته بندی عبارتند از : مقاومت در مقابل ضربه – مقاومت دربرابر درجه حرارت بالا – مقاومت در برابر رطوبت نور و اکسیژن – عدم خاصیت مسموم کنندگی و معایب آن عبارتند از : ایجاد پدیده خوردگی درفلز نسبت به سایر مواد در اثرخوردگی تغییراتی در سطح وداخل قوطی منجر به بارکردگی قوطی فلزی می گردد ، خوردگی باعث تغییر رنگ و کاهش ویتامین های مواد غذایی نیز می شود .
3- آلومینیوم : فراوانی فلز آلومینیوم و خواص ذاتی آن باعث شده است که بیش از چهل سال این فلزی در صنایع بسته بندی مورد استفاده قرار گیرد . مزایای استفاده از فلز آلومینیوم عبارتند از :حساسیت کمتر این فلز درمقابل خوردگی و فشار شیمیایی – عدم نفوذ نور ، میکرو ارگانیزمها و مواد معطر و خنثی بودن آن درمقابل مزه و بو یک فویل با ضخامت 20 میکرومتر مطلقاً غیر قابل نفوذ به روغن و مواد معطر است . شکل گیری و انعطاف پذیری آسان آلومینیوم – سهولت در بازیافت و عمر طولانی .
معایب استفاده از آلومینیوم عبارتند از : برای موادی که حساسیت بالا به اکسیژن و رطوبت دارد مناسب نیست – برای مواد غذایی قلیایی یا گوگرد دار به جهت خوردگی آن مناسب نیست – عدم دوخت آن توسط المنتهای حرارتی ، در نهایت آلومینیوم باید با لاک یا مواد پلاستیکی محافظ مورد استفاده قرارگیرد و بدون لاک و مواد پلاستیکی مقاومت آن کم می گردد .
4- کاغذ و مقوا
5- چوب
قدرت کشش بصری
منظور این ست که برخی عوامل از جمله رنگ نگاه آدمی را به خود جلب می کنند و ممکن است این نگاه ارادی باشد یا غیر ارادی . موقعی که خریدار به دنبال محصول یا نشانه ای دریک فروشگاه باشد به طور ارادی آن رنگ جذب می شود و اگرغیر ارادی باشد که آن موقع رنگ بسته نگاه را به خود جلب می کند .
رنگ های نارنجی و قرمز = از رنگ های گرم بوده که درخشش بسیار دارد و بیشتر از رنگ های دیگر جلب توجه می کند .
رنگ زرد = با این که خیره کننده ولی کمتر جلب توجه می کند.
تضاد رنگ ها
دیدن رنگ های متضاد به وسیله اعمال زیر امکان پذیر است – اختلاط رنگها – تقارن رنگها
بسته بندی قسم اعظم آن عبارتند از :
1- وجود ارتباط تجاری
2- توانایی ساختن ظروف
3- قابلیت شاخص کردن آنها به وسیله نامهای تجاری
4- قابلیت تشخیص نامها توسط خریداران .
اولین کسانی که ماشین های ساده بسته بندی را اختراع نمودند عبارتند از : هورنی من در سال 1826 م . ، کادبری براس درسال 1880 م . در انگلستان .
با گسترش تولیدات مختلف ، نیاز به ماشین آلات جدید که نه تنها بسته را بسازند ، بلکه ماشین های که محتوای آن را وزن کرده ،بسته را پر کنند و آن را ببندند نیز احساس گردید .
در قرن 19 استفاده از بسته بندی رایج شده و بسته های زیبا به بازار عرضه گردید. درپایان قرن 19 عامل مهم دیگری نیز باعث رشد و گستر بسته بندی شد این که تولید کنندگان بجای خرید مقوا خود اقدام به تولید آن کردند .
بین سال( 1914-1900 ) مواد پلاستیکی نیز برای اولین بار به مواد بسته بندی اضافه گردید . که نخستین نمونه آنها سلوفان بود که توسط دکتر ژاک ادوین براند برگر شیمیدان سوئیسی اختراع شد . علاوه بر سلوفان ، فویلهای آلومینیوم نیز به عنوان نوع دیگری از کاغذ بسته بندی بود که در آمریکا و توسط شرکت اسپایرتولید گردید و در نهایت جدای از ساخت قالبهای اصلی بسته با طرح ها و فرم های مختلف و مواد متنوع عامل مهم و اساسی در بسته بندی که آن را در وادی گرافیک مطرح می نماید طراحی و چاپ روی بسته است . طرح روی بسته هویت اصلی آن محصول را بیان می کند و علاوه برآن اطلاعات زیادی را درباره محصول داخل آن ارائه می دهد . این مسئله ایجاد نوعی سلف سرویس به خریداران و عدم نیاز به فروشندگان مطلع و متخصص را افزایش می دهد .
برای آن که کسی خبری را دریافت کند . باید ابتدا پیامی را دریافت کند و مهم تر از آن باید آن پیام را بفهمد . فهمیدن خبر دو مرحله ی متوالی و پی در پی دارد . نخست آنکه خبر هر صورتی که دارد باید دریافت شود و سپس محتوای آن درک گردد . برای درک خبر شکل خبری که دریافت شده است با الگوهای موجود در مغز مقایسه می شود و هنگامی مفهوم و محتوای خبر روشن خواهد شد که بعضی از الگوهای موجود در مغز همخوانی پیدا کرده و انطباق بیابد و دریافت خبر به معنی آن نیست که خبر فهمیده شده است . مثلاً یک نوشته ی رمز را که به ظاهر هیچ معنایی ندارد در نظر بگیرید . باید کلید رمز را در دست داشت و آن را گشود تا معنی حقیقی خبر که در پس ظاهر بی معنی آن نهفته است دانسته شود . زبان رمز یا کد قراردادی را گویند که بین دو طرف فرستنده و گیرنده پذیرفته شده و در آن یک حرف به جای دیگری می نشیند . کشف پیام و فهمیدن آن شامل :
الف)دریافت کلماتی که از حروف رمز تشکیل شده اند.
ب ) مقایسه ی آنها با الگوهای قراردادی
ج ) تبدیل دوباره ی آنها به زبان عادی
در دنیای امروز یکی از جالبترین و جذاب ترین بخش های اطلاعاتی را طراحی بسته بندی تشکیل می دهد که دارای دو بخش و دو ویژگی است که هر کدام از آنها دارای کدها و رمز هایی مخصوص به خود هستند .
الف) ویژگی های بصری
ب ) ویژگی های صنعتی
در بخش الف انرژی و اطلاعات لازم و پیام ها و خبرها از طریق شکل و فرم و زبان نوشتاری و عوامل آن ها به طرف خریدار ارسال می شود و با مقایسه ی الگوهای موجود در مغز در صورت انطباق با سلیقه ی گیرنده درک می گردد و موجب جذب او برای دریافت پیام و یا انطباق آن می گردد .
در بخش ب مواردی مثل روش های نگهداری محصول ، عمر مفید محصول و شیوه های افزایش آن ، شناخت مواد و ترکیب های نوین آن و نیز فن آوری های جدید مورد توجه است . آشنایی با تکنیک های صنعتی و انطباق آن با ماشین آلات بسته بندی ، فرصت جدیدی در طراحی بسته بندی محسوب می شود . باید بدانید که معمولاً دریافت خبر و پیام ابتدا به وسیله ی چشم صورت می گیرد زیرا نود وشش درصد از حواس و درک ما از دنیای پیرامون به وسیله ی قوه ی بینایی است . همچنین این توانمندی عامل درک ویژگی بصری نیز می باشد که ابتدا بخش الف بر مشتری و بیننده اثر می گذارد
چه عواملی در خرید یک محصول موثر است ؟
علت خرید و انتخاب محصول تبلیغ و بسته بندین است یا مرغوبیت کالا ؟ باید توجه داشت که تبلیغات می تواند تنها یک بار شما را برای خرید یک محصول ترغیب کند و پس از آن کیفیت به زبان خاص خود سخن خواهد بايد گفت بخش ب تاثیر بیشتری نسبت به بخش الف در این حوزه داشته است . اما هر سه مورد یاد شده یعنی تبلیغ ، بسته بندی و کیفیت هر یک به تنهایی می توانند در انتخاب یک محصول موثر باشند .
ظهور و تولید پدیده ای به نام بسته بندی از دو قرن پیش و به خاطر پاسخ به نیاز تجارت به وجود آمد . اگر چه پیش از آن نیز بسته بندی برای حفاظت از تولیدات و محصولات مورد توجه بوده و بیش از دویست سال پیش ایده ی ذخیره و نگهداری مواد قابل مصرف در یک قوطی فلزی شکل گرفت . در حال حاضر موضوع بسته بندی دارای پیچیدگی و توسعه ی زیادی شده است . پیچیدگی شیوه های جدید فروش و شبکه ی حمل و نقل و توزیع در دنیای امروز ما را کاملاً به بسته بندی وابسته کرده است .
گرافیک بسته بندی
در ارایه کالا، اگر تصمیم به بسته بندی شدن بـه هر شکل گرفته شده باشد در درجه اول طراحی یا مهندسی بسته بندی مطرح می شود. مانند بحث سلامت کالا در سفری که از محل تولید تا رسیدن به دست مصرف کننده (شامل دوام، سبکی، و چیدمان مناسب در کنار هم برای اشـغــال جــای کمتـر و مخصـوصـاً در بستـه کم حجم تر و ...) دارد.بحث دیگر که مهم تر هم به نظر می رسد، گرافیک بسته بندی است؛ به طور کلی و همه جانبه برای تحویل به خریدار.”خریدار“ نه مصرفکننده. زیرا گفتن ندارد که وقتی از خریدار صحبت میکنید در
تئوری جنبه های متعددی را در نظر می گیرید تا مشتری را به نحوی وادار کنید که کالای مورد نظر را انتخاب کند. پس گرافیک است که سهم کلی و نسبتاً همه جانبه دارد. این تنها زیبایی اولیه یا چاپ تمیز یا جعبه زیبا نیست بلکه کلیتی است شامل طراحی روی بسته بندی در جهت معرفی هر چه جذاب تر. این جذابیت ظاهری از نکات بسیار مهمی است که سرنوشت فروش کالایی را که در سوپر مارکت قرار دارد و تعداد و نـمونههای رقبای آن زیاد است، رقم میزند.فرض کنید در ردیف خمیر دندانها، مسواکها، شـکـلات و نظایر این ها یا در دپوهای وسایل ساختمانی و منزل، بین انواع قوطی های رنگ، در فـروشـگاه های ابزار و یراق و یا فروشگاه های وسایل آرایشی چنین است که گر چه در جریان حمل بحث بر سر بسته بندی است لیکن در واقع چنان که ملاحظه می کنید بحث مهم تر هنر ”ارایه“ کالا است. به این مثال کوچک توجه کنید:
تصور کنید در بخش میوه فروشی یک سوپرمارکت کنار دو سه نوع گوجه فرنگی در کناری یک نوع گوجه فرنگی ببینید که همه به شکل مکعب اما به قیمت سایر گوجه فرنگی ها باشد. تردید نکنید که نوبت فروش گوجه فرنگی های دیگر پس از فروش آخرین دانه از این نوع خواهد بود. چرا؟ زیرا غیر عادی و متفاوت با دیگر نمونه های مشابه است و دیگر این که در یک تضاد بصری با آنها است. مصرف کننده پس از خیره شدن به شکل آن فوری به تکه تکه کردن و خرد کردن آنها در آشپزخانه فکر می کند که میتواند جالب و لذت بخش باشد! اگر این ها را در توری هایی به رنگ بنفش مثلا در ردیف های سه تایی ارایه کرده باشید هم رنگ مورد پسند خانم ها را مخصوصاً هماهنگ با رنگ گوجه فرنگی ها برگزیدهاید و هم تعداد متعارف مورد مصرف چند وعده در کوتاه مدت را. این کار یعنی روانشناسی در محاسبات کاربردی کالا دیگر حتماً هنر ارایه است نه هنر بسته بندی. اگر این نوع دید و طراحی بدیع در مورد دیگر کالاها با برچسب های (لیبل) جذاب و کاربردی همراه باشد، پس بحث ما به گرافیک بستهبندی کشیده شده است.
هنگامی که ردیف خمیر دندان ها، بستهبندی شکلات و ... را مثال می زدنید، دقیقاً کانون توجه، گرافیک بسته بندی بود. بنابر این توصیه ای به صاحبان کالا که قصد فروش دارند بکنید.
در درجه اول متوجه مرتبه و جایگاه و ارزش کالای خود باشند. در درجه بعد با آگاهی و گشاده دستی در خصوص طراحی گرافیک کالای خود برخورد کنند. اگر تولیدکننده هنگام برخورد با موضوع طراحی گرافیک از خود خست نشان دهد یا بی میلی نماید به طور قطع فروش کالایش در بازار با مشکلی مواجه خواهد شد. پس لازم است صاحبان کالا برای ارایه کالای خود در جستجوی هنرمندترین و آگاه ترین گرافیست های تجاری باشند.کسی که بر جوانب گوناگون کارهای گرافیکی و روانشناسی کارش مسلط باشد تا بتواند حداکثر هماهنگی های عناصر مناسب معرفی کننده و جذاب ساختن کالا را در منظر خریدار فراهم سازد.
در تلف کردن سرمایه؛ متاسفانه دیده میشود بعضی صاحبان و تولیدکنندگان کالا که هم بعضاً ارزش کالایشان بالاست و هم دوام و طول و لزوم استفاده شان، در میان میلیاردها تومان سرمایه گذاری برای مراحل گوناگون تولید و عرضه، هنگام برخورد با جنبه های گرافیکی پروژه کمترین توجه را بدان کرده و گاهی اصلاً آن را نمیبینند!
از باب تجربه , یکی از کارهای مرسوم و موثر و اطمینان بخش در رسیدن به گرافیک قوی و موثر و قابل رقابت در بازار، سفارش یک پروژه به چند نفر گرافیست است. (همراه با پرداخت حقالزحمه پیش طرحها) و در نهایت پروژه گرافیک کالا را به دست خبره سپردن تا همین روند را به شکل صحیح تری طی کرده و کار را برایشان به انجام رساند. خود این نوع رفتار نشان از سطح آگاهی و سلیقه بالاست. گذشته از این ها تولیدکننده با اتخاذ چنین روشی خود در معرض آموزش و کسب آگاهی قرار می گیرد و بر معیارهای این کار بیشتر آگاه میشود و قطعاً روی موارد دیگر تصمیمات و رفتارش در تولید نیز تاثیر می گذارد.
هنگامی که صاحب کالا می خواهد گرافیک کالای خود را (که در این جا مراد بیشتر از همه نوع ارایه آن و به طور اخص نوشتار مورد بحث است) به گرافیست بسپارد، باید به چند نکته اهمیت دهد:
مهمترین، این است که به ذهنیت گرافیست بها داده و در غنای اطلاعات مربوط به کالا کوتاهی نکند و حداکثر اطلاعات همه جانبه راجع به آن کالا را در اختیار او قرار دهد.جالب است بدانید حتی کالاهای باد کرده در انبار با ارائه هنرمندانه گرافیکی با سود بیشتر به فروش می رسد. با مثالی بر اهمیت هنر گرافیک به ویژه خطنوشتهها (تایپوگرافی اثر) تاکید می گردد. بارها پیش آمده که ناشران کتب مانده در انبار را با عوض کردن جلد و تهیه روکش نو به فروش مـی رسانند. ایشان همان محتوای پیشین را با گـرافـیـک که تنها در مورد جلد کتاب اعمال
میشود به بازار عرضه کرده و غالباً موفق نیز میشوند. اگر بخواهید به طور ملموس و واقعی ارزش خط نوشته و هنر گرافیک را در جاذبه های بصری کالا درک کرده یا محک بزنید، کافی است به ویترین کتاب فروشی نظری بیفکنید. آن جاست که ارزش های موجود در نوشته ها و تایپوگرافی نمود بیشتری پیدا میکند.همین طور است روزنامه هایی که در کنار یا روی همدیگر در دکه و بساط روزنامه فروشی ها با یـکــدیگـر در رقـابـت هستنـد. احسـاسـات و انرژی های متفاوتی که از هر کدام از این ترکیبات خـط نـوشته تراوش می کند بستگی به قدرت بصری گرافیکی آنهاست. ما بدون این که متوجه شویم تحت تاثیر هنر گرافیک کالا قرار میگیریم.
گفتم که گرافیست میتواند دست در جیب هـمـکارش بکند و چیزی را که اصلاً به درد همکارش نمیخورد به او بفروشد!
اکـنـون بـی فایده نیست در مورد <خط نوشته> چند کلمه ای صحبت کرد. ما مردمی هستیم که به کلام اهمیت زیادی می دهیم به شکل کلمه، معنی آن و فعل خواندن برای ما اهمیت دارد. از این روست که می بینید در جامعه ما <خطاطی> از جایگاه ویژه ای برخوردار است زیرا مردم خوشنویسی و خطاطی را نه تنها می بینند بلکه آن را می خوانند. دو فعل خواندن و نوشتن همواره در کنار هم و امری مهم تلقی شده است. یکی از علل این گرایش خاص وجود شعرای ما بوده است. تعداد، اهمیت و بزرگی شعرای ایران نسبت به کشورهای دیگر بالاتر و برتر است. زیرا از اساس ما مردمی کلامی هستیم. اگر در گرافیک خود به این نکته توجه کافی داشته باشیدآن وقت اهمیت نوشته نسبت به تصویر نقشی تعیین کننده خواهد داشت. یعنی به این نتیجه مـی رسـیم کـه آیا موفق تر نخواهیم بود اگر به نوشته ها اهمیت بیشتری دهید؟
در مقام مقایسه بین طرح های گـونـاگـون گرافیکی روی بسته بندی یک قلم کالای خاص اگر طرحی ساخته شده از نوشته وجـود داشته باشد که البته پرداخت گرافیکی خوبی روی آن شده باشد به میزان زیادی نسبت به بسته های اطراف خود جلب توجه بیشتری خواهد کرد. یک دلیل آن این است که وقتی روی یک نوشته کار گرافیکی انجام می دهید تنها آن را تزئین نمی کنید. اگر بتوانید در ترکیب بندی آن شکلی بدیع به وجود آورید این ترکیب بندی پدیده بصری خیال انگیزی است از تلفیق تصویر و نوشته با هم. در این جا در واقع دو عنصر بصری مستقل را در هم آمیخته و به یک عنصر بصری تبدیل میکنید. به این معنی که بار گرافیک و تصویر را در نوشته میریزید.
واضح است در چنین حالتی قدرت القایی اثـر جـدیـد بیشتر شده است. همین جا باید یادآوری کرد وقتی از خطاطی صحبت میگردد منـظـور خـوشنـویسی نیست. خط کاربردهای زیـادی دارد. گاهی به دلیل کثرت استفاده از خـوشنـویسـی در صورت به کارگیری آن نتیجه مـعکـوس حـاصـل مـی شـود. یعنـی اثـر دیـده نمی شود. در واقع هنگام کاربرد خط در گرافیک هـمواره باید دقت کرد کلمات و نوشته ها به گونهای تنظیم و ترکیب شود که به عنوان یک تصویر بدیع نظر بیننده را جلب کند. یقین داشته باشید این کار موفق تر خواهد بود. کلمه ای را اندکی ناخواناتر، با شکلی غیر معمول تر و با ارائه ای زیباتر و بدیع تر در معرض دید قرار دهید این تصویر اثری خیال انگیز در ذهن می گذارد. ای بسا از این طریق بتوان رهگذری را که قصد خرید ندارد جلب کرده و او را نسبت به کالا کنجکاو و علاقه مند نمود. از آن جا که در این حرکت یک ساختار آشنا به شکل بدیع تبدیل شده طبیعی است که به عنوان یک نقش غیر متعارف توجه را جلب کرده و بیننده را در مقابل خود متوقف می کند. مانند همان کاری که آن لیف ژاپنی کرد.
البته در این راه حداکثر استفاده ای را که از خط می توان کرد مورد نظر قرار دهید. یعنی کاربرد نوشته و خط بدون این که بخواهید پیام نوشتاری خاصی را به بیننده برسانید. میتوان این را یک بلندپروازی در عالم خط دانست. اما از این بلندپروازی یعنی گرافیکی منحصر به خط و خطاطی تا ساده ترین شکل آن که هماهنگ کردن یک نوشته با تصویر و موضوع باشد طیفی وسیع وجود دارد که این طیف مورد نظر است.این ها همه در گرافیک و به دست طراح گرافیک تجلی پیدا میکند. طراح گرافیک است که می تواند نوشته یا قطعه خطی را که خوشنویسی شده و به چشم بسیاری از بینندگان عادی و معمولی میآید چنان پرداخت کرده و با عناصر و ترکیبات گرافیکی و تصویری درآمیزد که توجه هر رهگذری را جلب کرده و او را وادار به توقف کند. این کار طراح گرافیک است. خوشنویس خوش می نویسد اما طراح گرافیک است که می تواند یک قطعه خوشنویسی شده را با هنر خود به زندگی مردم وارد کند. پس بهتر است در این جا تولیدکنندگان و صاحبان نام های تجاری را متوجه اهمیت هنر گرافیک کرد.
مخاطبان دیگر می دانند که وقتی درباره گرافیک صحبت می گردد طیف گسترده ای از دانش های مختلف را در بر دارد که گرافیست به کار می گیرد تا اثری جذاب، بدیع و قابل قبول ارائه دهد. از این جهت می توان گرافیک را یک علم دانست که بخش مهمی از آن نیز به هنر یا Art تعلق دارد. آن دانش ها نقش بیشتری در تعریف یک گرافیست دارند.به عنوان مثال وقتی گرافیست در جریان طراحی یک بسته عطر به عنصر نوشته فکر میکند این کاملا متفاوت است با زمانی که همین گرافیست مشغول طراحی بسته بندی یک قطعه صنعتی است و به نوشته آن فکر میکند. گرافیست به همه جوانب کار فکر میکند. ابعاد کالا، محل عرضه آن در فروشگاه، کاربرد آن و مصرف کنندگان آن. تمامی این موارد در خصوص بسته بندی عطر و
قطعه صنعتی با یکدیگر تفاوت دارند. اما همه در انتخاب مصرف کننده موثر هستند. نوشته روی یک کرم نرم کننده دست نمی تواند شبیه نوشته روی بسته یک قطعه صنعتی و یا نام یک فیلم ترسناک که بر سر در سینما نوشته باشد.پس زبان بصری برای خط وجود دارد. یعنی همان اصول و قراردادهای حروف که نزد همه ما شناخته شده است و همه از طریق آن اصول می توانید حروف و نوشته ها را بخوانیداگر با عناصر و نیروهای بصری درآمیزند می توانند به بار معنایی خاصی برسند.همه عناصر درونی و بیرونی یک کالا باید با هم هماهنگ باشند. بسته بندی و آن چه از نوشته و تصاویر بر روی آن است نیز شامل همین اصل می باشند. شکل و حالت نوشته باید با ماهیت کالا تطابق داشته باشد. ذهنی که به دنبال یک کالای
لطیف میگردد به سرعت با تصویر و نوشته ای که لطافت را به او می رساند منطبق شده و اول آن را می بیند. چون ذهن او با سمبل هایی از لطافت مشغول شده و به سرعت آن را تشخیص می دهد. کالایی مانند عطر که با هدف ایجاد جاذبه و حس خوشایند و در نهایت ارتقاء شخصیت مصرف می شود هیچ گاه در بسته بندی که به قدر کافی مرغوب و شکیل نباشد موفق نخواهد بود. چون کسی را که به دنبال شخصیت و سمبل های آن است جذب نمی کند. چنین تضادی هیچ گاه برای کالاهای معروف پیش نمی آید. یکی از راه های تشخیص کالای قابل اعتماد و کالایی که به گذشته و آینده آن می توان اعتماد کرد همین هماهنگی در عناصر تشکیل دهنده آن است. نوشته یا لوگوتایپ روی بسته نقش موثری در این جا بازی می کند. هنگامی که می بینید عناصر نوشتاری روی بسته از اصالت و هماهنگی کامل با مجموعه کالا برخوردار نیستند به همه چیز کالا شک میکنید یا حداقل به سوی کالای هماهنگ تر جذب می شوید.
ايده هاي گرافيک بسته بندي
بسته بندي امروزه علاوه بر حمل و نقل و نگهداري از کالا، وظايف متعدد ديگري از جمله معرفي، آموزش و فروش محتواي محصول را بر عهده دارد که اين امر با به کارگيري هوشمندانه از هنر گرافيک ميسر مي گردد. اطلاع رساني مناسب و ايجاد جذابيت بصري به گونه اي که هماهنگ با محصول باشد، با استفاده از طرح، رنگ و فونت و البته با چاپ خوب مي تواند تضميني براي موفقيت و فروش بيشتر کالاهاي تجاري گردند.براي رسيدن به چنين نتيجه اي لازم است طراح گرافيست اهداف و شرايطي را رعايت نمايد تا بسته بندي از نظر ليبلينگ کامل و موثر گردد، اين شرايط شامل:
1- جلب توجه کاربر و مصرف کننده
2- در ياد و حافظه ماندن بسته بندي
3- ارتباط برقرار کردن با محتوي درون بسته
4- توجه به سليقه و فرهنگ مصرف کننده
اهداف لازم و ضروري گرافيک در بسته بندي شامل چند بخش مي باشد که به ترتيب اولويت عبارتند از:
1- نام تجاري (برند): نام تجاري محصول اولين عنصر ليبل مي باشد که بايد در بسته بندي ديده و خوانده شود به همين منظور معمولا در قسمت بالا و وسط ليبل قرار مي گيرد.
2- معرفي محصول: دومين عنصر اصلي ليبل معرفي محصول محتوي بسته است که اين امر در اغلب موارد غير از ذکر نام محصول با استفاده از عکس يا المان هاي گرافيکي و يا شفاف سازي موضعي يا کلي بسته صورت مي پذيرد.
3- صفت محصول به سومين المان مهم ليبل شامل توضيح و توزيع صحيح مطالب و طرح بر روي بسته بندي مي باشد و معمولا در ارتباط با خواص و ويژگي هاي محصول است مانند: جدول ارزش هاي غذايي بر روي بسته هاي مواد غذايي که معمولا در پشت بسته ها قرار دارند.
4- ارايه اطلاعات در مورد چگونگي استفاده از محصول توسط استفاده کننده شامل نحوه استفاده از محصول، تاريخ مصرف، و نحوه باز و بسته شدن درب بسته به صورت گرافيکي
5- اطلاعات مربوط به حمل و نقل و نگهداري از محصول و بسته: هرچند وجود اين دو بخش آخر در طراحي غير ضروري است ولي وجودشان در بسته بندي ضروري مي باشند، مانند علايم هشداردهنده، استانداردها، مجوزهاي قانوني، مسايل مربوط به توليد و توزيع، قابليت بازيافت و نوع جنس بسته بندي.
تصاوير زير نمونه هايي از آثار دانشجويان رشته گرافيک دانشگاه فني شريعتي مي باشد که تقديم مي گردند:
طراح و صاحب ايده: دامينه بابايي
نام طرح: بسته بندي کادويي ادکلن BOSS
ويژگي هاي طرح: از آنجا که ادکلن BOSS کروي شکل و جنس آن فلزي و
مخاطبان آن پسران جوان مي باشند در زير اين بسته شفاف، جهت ايجاد هيجان و انگيزه خريد، يک بازي با استفاده ساچمه فلزي طراحي شده که ساچمه مي تواند در مسيرهاي مارپيچ حرکت نمايد تا به مقصد برسد.
طراح و صاحب ايده: دامينه بابايي
نام طرح: خميردندان خانوادگي تاژ
ويژگي هاي طرح: اين طرح با استفاده از دو رنگ سرد و گرم طراحي شده و علاوه بر ايجاد احساس خنکي و بهداشتي بودن خمير دندان، به واسطه دو رنگ بودن اقتصادي نيز مي باشد و بر روي لبه هاي داخلي زير درب جعبه المان هاي گرافيکي ادامه يافته اند.
طراح و صاحب ايده: دامينه بابايي
نام طرح: بسته نان بروتچن توت فرنگي
ويژگي هاي طرح: هدايت ديد به مرکز تصوير و قرارگيري تصوير نان بروتچن در مرکز ديد. اين طرح جهت چاپ فلکسو بر روي فيلم با لايه صدفي طراحي شده است.
طراح و صاحب ايده: دامينه بابايي
نام طرح: ليبل ضديخ گازوييل شرکت نفت بهران
ويژگي هاي طرح: استفاده از المان هاي برف و رنگ هاي سرد در زمينه و رنگ گرم در مرکز که توجه را جلب و احساس گرمي و خاصيت ضديخ بودن را القا مي نمايد.
طراح و صاحب ايده: سمانه ديلمي موعزي
نام طرح: ليبل کمپوت آناناس اروم آدا
ويژگي هاي طرح: استفاده از فرم برش خرده آناناس به صورت عمودي و ايجاد احساس ميوه آناناس به صورت گرافيکي
طراح و صاحب ايده: سمانه ديلمي موعزي
نام طرح: بسته بندي پنير
ويژگي هاي طرح: به واسطه فرم سه گوش و بافت دايره اي، يک فرم گرافيکي از پنير به وجود آمده که مي تواند براي بسته بندي برخي از پنيرها مورد استفاده قرار گيرد.
طراح و صاحب ايده: سمانه ديلمي موعزي
نام طرح: بسته کرم MY
ويژگي هاي طرح: استفاده از فرم منحني و رنگ صورتي، بهداشتي بودن و نرمي را القا مي نمايد و با قرار دادن بسته ها کنار هم در جهات گوناکون نيز يک شکل گرافيکي کامل تر خواهيم داشت.
طراح و صاحب ايده: سمانه ديلمي موعزي
نام طرح: بسته مقوايي تک ماکارون
ويژگي هاي طرح: ايده استفاده از مقوا براي بسته بندي ماکاروني و استفاده از خطوط بلند و مارپيچ تداعي ماکاروني را مي نمايد. به علاوه با وجود عدم استفاده از بافت شطرنجي مورد استفاده بر روي بسته هاي تک ماکارون، همچنان طرح داراي اصالت بوده و به خوبي يادآور محصولات اين شرکت است.
. اهداف اصلی بسته بندی
1- بسته بندی ،چهره کالا را مشخص می کند ، زیرا خریدار از طریق بسته بندی محصول را شناسایی می کند .
2- بسته بندی پیام تولید کننده به خریدار است . زیرا بین آنها ارتباط برقرار کرده و اطلاع رسانی می کند .
3- بسته بندی شخصیت محصول را مشخص می کند . نام جنس وعلامت مخصوص تولید کننده اعم از آرم یا شعار ...
4- بسته بندی محافظ و نگهدارنده محصول (کالا) در برابر عوامل مختلف زیر است :
الف ) ضربه
ب ) شرایط اقلیمی (رطوبت و دما و...)
ج ) بو و گاز
د) میکرو ارگانیزمها
ه)حشرات و جوندگان
و) آلودگی های محیطی
5- بسته بندی می تواند توجه خریداران را به خود جلب کند و مانند چراغ قرمز برای توقف عابران در برابر ویترین فروشگاهها عمل نماید .
6-بسته بندی مواد غذایی با استفاده از پوشش دهنده های طبیعی از آلودگی محیط زیست جلوگیری می کند .
وظایف کلی بسته بندی
1- وظیفه کلی بسته بندی این است که از محصول داخل خود محافظت نماید .
2- بسته باید استاندارد باشد تا حمل و نقل و یا نگهداری آن در کانتینرها و قفسه فروشگاهها را راحت نماید .
3- بسته باید طوری طراحی شود تا راحت برداشته شده ، راحت گشوده شود و برای مراتب بعدی استفاده راحت بسته شود .
4- بسته باید دارای اسم تجاری مخصوص و علامت تجاری مربوط به خود و جملات وشعارهای تبلیغاتی برای معرفی کالا با رنگ و طرح مناسب خود باشد .
5- بسته باید اطلاعات اولیه ای از کالا و نحوه استفاده از آن را دراختیار مصرف کننده قرار دهد .
ویژگی های یک بسته بندی موفق
1-جلب توجه : بسته بندی چهره یک محصول است .مهمترین مورد در بسته بندی این است که باید سریعاً درمیان انبوه محصولات مشابه جلب نظر کند . قدرت بصری که بسته بندی به خریدار اعمال می کند بر تصمیم خریدارتاثیر فراوانی می گذارد.
رنگهای که بیش از همه نگاه را به خود جلب می کند :
نارنجی = 4/21 ، قرمز= 6/18 ، آبی =17 ، سیاه = 4/13 ، سبز =6/12 ، زرد = 12 ، بنفش = 5/5 ، خاکستری =7 .
2- چشمگیر بودن بسته بندی در محل فروش
3- به یاد ماندن بسته بندی : فرمهایی که به خاطر سپردن آنها آسان است .
الف ) دایره
ب ) بیضی
ج ) مثلث
د) مثلث با زوایای خیره
ه ) مستطیلی که یکی از اضلاع بزرگ آن کمی محدب است .
و) مستطیلی که دو ضلع بزرگ آن کمی محدب است .
4- ارتباط برقرار نمودن با کالاهای درون بسته بندی
5-انطباق با مورد مصرف
6-کالا در چه بازاری فروخته می شود ؟ هنگامی از موفقیت یک بسته بندی در فروش کالا می توان مطمئن شد که بازار عرضه آن را به خوبی شناخت ، بیش از هرچیزی باید مخاطبین و خریداران یک کالا شناخته شوند .
نقش لوگوتایپ یا نشانه نوشتاری در بسته بندی
1-درشخصیت و هویت بخشیدن به یک دسته اهمیت به سزایی دارد .
2-نوشته باید در جایی قرار گیرد که عناصر و نقش های شلوغ قرار ندارند .
3-نوشته جایی که محل جدا شدن و دور انداختن است نباشد .
4-خوانایی نوشته ها و دستور العمل ها و بزرگی و کوچکی اندازه آنها مهم است .
5-باید براحتی و آسانی اطلاعات را به بیننده منتقل کند .
6-عدم تضاد و تعارض بین نقشه و نوشته
نقش نشانه (آرم) دربسته بندی : نشانه می تواند عامل شناخت و بعد از آن اعتماد به یک موسسه باشد .
تاثیر رنگ در بسته بندی
رنگ ها نه تنها در روحیه ی انسان تاثیر قابل ملاحظه یی دارند بلکه تحقیقات جدید ثابت کرده است که رنگ ها روی اعصاب و بدن آدمی نیز موثر هستند . علاقه و توجه انسان ها به رنگ قبل از حال وجود داشته شاید رنگ میوه ها و گل ها از عواملی بوده اند که بشر را به این دو عامل مفید زندگی جلب کرده باشند . در انتخاب رنگ بین افراد تفاوت قابل ملاحظه ای وجود دارد . یکی رنگ آبی را به رنگ های دیگر ترجیح می دهد و دیگری رنگ سبز را ، رنگ دوست داشتنی می داند . به درستی نمی توان گفت چرا افراد رنگ های مطلوب ومحبوب
مخصوص به خود دارند . شاید زمینه های ذهنی ، تجربه ها ،تداعی ها و حوادث دیگری که در زندگی بزرگسالان به وجود آمده است افرادی را به رنگ مشخصی علاقه مند ساخته باشد و شاید نیازهای بدنی باعث جلب توجه باشد . بعضی از رنگ ها مورد پذیرش معدودی قرار نمی گیرد و حتی ابزار نفرت می کنند . هنوز هیچ مجموعه ای درباره ی رنگ های مورد پسند مردم تمامی کشورها به دست نیامده است و نیز از واکنش افراد جامعه های گوناگون در برابر رنگ اطلاع کافی موجود نيست .
عوامل موثر در انتخاب رنگ
سن اشخاص در انتخاب رنگ تاثیر قابل ملاحظه ای دارد. به طور مثال رنگ های انتخابی خردسالان با بزرگسالان تفاوت دارد . رنگ های زنده و خالص مورد توجه کودکان قرار می گیرد . در صورتی که بزرگسالان رنگ های پخته و ترکیب شده را ترجیح می دهند . محل زندگی نیز در انتخاب رنگ موثر است در مناطقی که هوا آفتابی است نوع انتخاب رنگ اشخاص با مناطق ابری تفاوت دارد و نیز فصل های سالانه عاملی است که اشخاص را در برابر سوال محقق وادار به جواب هایی متناسب با فصل می سازد . فرهنگ جامعه در عقیده ی انتخاب رنگ نیز اثر دارد .
سلامت بدن و سلامت روح و نیز خصایص اخلاقی دیگر که به طور کلی می توان گفت شخصیت آدمی را شکل می دهند و حتی حالت روانی زمان تحقیق در انتخاب رنگی که توسط افراد صورت می گیرد ، موثر است . به هر صورت انتخاب رنگی که توسط فردی ابراز می شود نوعی انتخاب شخصی است ولی درتعیین رنگ بسته بندی باید به انتخاب گروه یا جامعه های مختلف هم تاثیر متفاوت بگذارند . تحلیل تاثیر رنگ ها بدون توجه به اندازه ی صفحه و ویژگی های روی بسته بندی ممکن نیست ، زیرا شکل و اندازه و وسعت روی بسته بندی تاثیری در
رنگ آن دارد . رنگ هر بسته باید در یادها بماند و نیز بسته ی مورد علاقه را با رنگی بسازند که در بین بسته های دیگر مشخص و نمایان باشد ، زیرا اکثر خریداران رنگ بسته بندی را بیش از نشانه ها و مشخصات دیگر به خاطر می سپارند . رنگ ها بیش تر از نشانه ها در خاطر اشخاص پایدار می ماند به طوری که فقط رنگ بسته در ذهن جایگزین می گردد . بعضی اوقات رنگ ها معرف محتوی داخل بسته می شوند .