بخشی از مقاله
مقاله:
مقدّمه :
مسئله ی تربیت ازضروری ترین مسا ئل حیاتی وازاساسی ترین برنامه های زندگی است .
تربیت واهمیّت وارزش آن برکسی پوشیده نیست وکسی نیست که ازارزش والای ادب وتربیت بی خبرباشد .
تربیت عالی ترین فصل ممیّزانسان ازحیوان ، علّت پیروزی ، دلیل بهروزی ، شعارآزادگی ، عزّت جامعه وبهترین راه انسان برای رسیدن به قرب خدای منّان است .
مادرمهمترین نقش را درتربیت نوجوان برعهده دارد . مادر مربّی فرزند ومظهرعاطفه ومحبّت و دل سوزی است ، بودن او وانجام درست مسئولیّت های مادری اهمیّت بسزایی درتربیت صحیح واسلامی نوجوان دارد.
بخش اوّل : تربیت ونقش مادر درتربیت نوجوان
فصل اوّل : تربیت
برای تربیت تعاریف متفاوتی ارائه شده واین تفا وت ها ناشی ازاختلاف درمورد ریشه ی این کلمه است ، برخی تربیت را مشتق از« ربّ » می دانند وبه معنای فراهم نمودن بستری برای برانگیختن ورشد هرگونه استعداد بالقوّه دریک موجود ، وبرخی تربیت را ازمادّه ی « رَبَوَ » به معنای افزودن ورشدونمو کردن می دانند . درکتب روایی روایات زیادی درمورد تربیت آورده شده است .1
پسربچّه بوسیله ی رفتارپدرش درس زندگی ، زن داری وبچّه داری می آموزد وبا رفتارمادرش زن ها را می شناسد وبرای آینده ی خویش تصمیم می گیرد .2
اگرنوجوان نتواند به والدین خود اعتماد کند به طورطبیعی ازحوزه ی اثرپذیری وتربیت آنها خارج می شود .3
قاطعیّت ازشرایط لازم درتربیت است ، منظورازقاطعیّت ، محکم ، جدّی واستواربودن شخص دررأی وتصمیم خویش است . لازم به یادآوری است که قاطعیّت غیرازخشونت است وآن دورا نباید باهم اشتباه کرد .4
تنبیه بدنی آثارسوئی دارد ، چه ازجانب اولیاء خانواده یا مدرسه صورت گیرد.5
فصل دوّم : مادرونقش اودرتربیت
آیات 27تا29 و33 سوره ی مریم ، مقام مادررا به زیبایی بیان می کند.
مادربارزترین منشأآسایش ومهروعالی ترین منبع سعادت خانوادگی است . مادرمظهرعاطفه ومهر وچهره ی دوست داشتنی خانه است ، اوست که درچهاردیواری خانه ، مدینه ی فاضله می سازد وبه پرورش وسازندگی شخصیّت ها می پردازد .
اهمیّت مقام مادرآن گاه معلوم می شود که سری به پرورش گاه ها وزندان کودکان ونوجوانان بزنیم وچهره های بزهکاررا که اغلب معرّف وجود مادران تبهکارونالایق و... هستند ، ببینیم . درآن صورت برخود فرض خواهیم دید که به مادران واقعی تعظیم واززحماتشان تشکّرکنیم ، زیرا آنان منشأ کرامت ها وپدید آورنده ی هرگونه خیروسعادتی هستند .1
بسیاری ازدانشمندان معتقدند که غریزه ی مادری طبیعی ترین غرایزاست وهرزنی به طورغریزی می خواهد مادرشود . داشتن فرزند عالی ترین هدف ممکن درزندگی هرزنی است. زن بودن ، تکامل زن وسعادت اوبا مادرشدن امکان پذیراست .2
کلمه ی «اُم » درقرآن وروایات به طورفراوان ذکرشده است . درحقیقت مادر اصل ، ریشه وسرچشمه ی وجود کودک است وکودک انعکاسی ازواقعیّات جسمی وروحی مادراست .
دخترقبل ازاینکه ازدواج کند باید توجّه داشته باشد ، یا به اوتوجّه دهند که مادرفرداست وباید بیشتردرغذا ، رفت وآمد و...دقّت کند تا موجود ومولود نسلی پاک باشد .3 درقرآن آیات 86-84 انعام وآیات 15و16 سوره ی احقاف به این مسئله می پردازد .
مادری چیست ؟ مادری فنّی است عمیق همراه با مبانی که زن در درون خانه دارد ، روزبه روزبه سوی کمال وترقّی می رود واعمال این تخصّص بدون هیچ گونه چشم داشت است . فنّی است که غفلت واشتباه درآن موجب تباهی نسل وفساد جامعه می گردد ومراقبت ازآن جامعه ای
خیرخواه ومتکامل پدید می آورد .1 مادرسالم فردی است که درابعاد جسمانی ، ذهنی ، روانی ،
اجتماعی وشغلی ، شخصیبت رشد یا فته ای داشته باشد .2
ویژه گی های مادرحقیقی :
1- باید مادرپیش ازهرچیزسطح فرهنگی خود را بالاببرد وبا آموزش های دینی آشنا باشد .
2- همراه بردن فرزندان درمجالس دینی وعلمی اثربزرگی درساخت شخصیّت فرزند
ونفوذسخن خیردرذهن اودارد .
3- پاک کردن فضای منزل ودمیدن روح تقدّس درآن ودورکردن هرچیزی که روان وعاطفه ی شفّاف فرزندان راآلوده می کند ازآن است .
4- پرورش فرزندان به گونه ای که دیگران رادوست داشته باشند وبه کارخیربرای دیگران تمایل نشان دهند .3
مادرالگوی فرزندان: برای پسرپدربه عنوان الگو می باشد وبرای دخترالگویش مادراست . اگرمادربا دخترخود انس وصمیمیّت کافی نداشته باشد ، زمینه برای پرورش ویژگی های زنانه دروی فراهم نمی شود .باید ازکودکی به طورخاصّ وجداگانه ای با هریک ازدختران وپسران برخوردشود تا ازهمان ابتدا متوجّه جنسیّت خود شوند ودرمسیری که آفرینش با تدبیری حکیمانه پیش پای آنها نهاده است ، سوق داده شوند .4
ضرورت تقوا وهدفداری برای مادر: دامان مادر نخستین آموزشگاه فرزند است ، براین اساس مادرباید ساخته ترازپدر، هدف دارتروبا تقواترباشد . اونیازمند است درهمه حال خدا را درنظر داشته باشد تا امکان کاستن مصائب ازجامعه بیشترباشد . مادربزرگ ترین منبع تربیت درخانواده است ، مادرخودشناسی ، لازم دارد ، تقوا وهدف می خواهد وچنین کسی است که می تواند شاهکارخلقت باشد.1
درگذشته مادران ارزش زیادی داشتند ، ازسربازگرفته تا یک پادشاه ، همه به مادرانشان احترام می گذاشتند ولی حالا گاهی پسران ودختران جوان دورهم جمع می شوند ، خیلی راحت وبدون فکر، اندیشه ی مادران خود را عامل عدم موفّقیّت خود می دانند وهرگزسخنی ازپدربه میان نمی آید . باید به جوانان آموخت که یک زن درمنصب مادر، هرگزنمی تواند بدون اندیشه به فرزندش زندگی کند .2
چگونه مادرموفّقی باشیم :
1- هرگزبه حرف هایی که موجب بروزاحساس ندامت درشما می شود گوش ندهید .
2- به شعورخودتان اطمینان کنید .
3- درابتدا هرچیزرا همان طورکه هست بپذیرید .
4- سعی نکنید خود یا فرزندتان را ازشرایط کلّی مستثنی کنید.
5- وقتی شما نگران رفتارهای فرزند خود درشرایط سنّی خاص می شوید، سعی کنیدبا مادران عاقل وبا صداقت صحبت کنید .
فصل سوّم : تربیت دینی ، عاطفی، اجتماعی نوجوان
تربیت دینی : منظورازتربیت دینی ، پرورش شوروشوق فطری نوجوان نسبت به جمال وجلال الهی است نه ارائه ی مستقیم معارف الهی .هدف ازتربیت دینی عشق به دین است نه انتقال دین .3 باید به نوجوان گفته شود که دین تنها دراعمال عبادی ازقبیل نمازوروزه
و...خلاصه نمی شود ودین سراسر زندگی انسان را دربرمی گیرد مانند کسب علم ،
راست گویی ، امانت داری و... را باید ازوظایف دینی خود بشمارند .1
ضرورت درک نوجوان :
قاعده وروش این است که بزرگترها خود را درحدّ نوجوان قراردهند تا بتوانند نیازهای آنان را درک کنند ، زیرا انسان هرگز نمی تواند فرد دیگری را درک کند ، مگرآنگاه که خودرا درقالب اوقراردهد.2
مسئولیّت پدران ومادران درتربیت دینی نوجوانان :
حقوق والدین قبل ازازدواج پدران آغازمی گردد ، زیرا پدرموظّف است همسری برای خود انتخاب کند که پارسا ومتدیّن واصیل ونجیب باشد وازازدواج با زنان آلوده وپست واحمق ونادان جدّاً خودداری نماید ، زیرا مادرپلید وآلوده و... نمی تواند وظایف اصیل مادری را درباره ی
تربیت فرزند نوجوان خود ایفا نماید وپدرباید با کوشش خود لقمه ی حلال برای خانواده فراهم کند تا مادرهم شیره ی جانش را ازطریق لقمه ی حلال به فرزند منتقل کند.
پدرباید فرزندش را به مدارس بیگانه نفرستد تا ازلحاظ دینی متنفّرازاسلام بارنیاید . مواظب دوستان فرزند ، مطالعات او و...باشد تا به عقاید گمراه سوق پیدا نکند ، همچنین این وظایف را انجام دهد :
1- راهنمایی فرزند به جانب ایمان به خدای یکتا .
2- ایجاد خصلت خشوع وتقوا وعبودیّت دراعماق وجود فرزند .
3- پرورش حسّ حضورونظارت الهی .3
راههای تقویت رفتارمذهبی :
برای تقویت رفتارمذهبی خصوصاً نماز ، خانواده ومدرسه نقش مهمّی را ایفا می کنند . برخوردهای فرد با مسائل دینی ازروزتولّد ودوران کودکی تا نوجوانی اوشکل می گیرد . اوّل اینکه فرزند همیشه با ید روش های تداعی مطلوب ازنمازپیدا کند ودیگراینکه بروزپاسخی به نام اقامه ی نمازرا با محرّک های خوشایند توسّط فرزند افزایش دهیم .
چنان چه والدین رفتارهای منطقی ، صحیح، سنجیده وعلمی براساس عاطفه ومحبّت با یکدیگرداشته باشند ، سرمشق خوبی برای فرزندان هستند . پدرومادری که فرزندان خود را به کارهای نادرست وامی دارند ، اوّلین تیغ مشکلات این فرزندان به چشم خودشان می رود .
آن چه بیش ازهمه فکرنوجوان را به خود مشغول می سازد زندگی پس ازمرگ است . وارد
کردن فشارهای جسمی برای نوجوانانی که ضعف دینی دارند یاآنهایی که دراین مورد افراط
می کنند ،جایزنیست . 1
تربیت عاطفی نوجوان :
اگرما می خواهیم که بزرگسالان جامعه ی ما نسبت به یکدیگربا احترام رفتارکنند ، پس باید
فرزندانمان را آن گونه بپرورانیم که اصیل باشند وحرمت نفس داشته باشند ، تنها به این طریق است که دوجنس می توانند به درستی یکدیگررا محترم شمارند وباید فرزندانمان را آن گونه بپرورا نیم که خودشان را دوست داشته باشند.2
مادروپرورش عاطفی فرزندان :
تردیدی نیست که سهم عمده درپرورش فرزندان ، ازآن مادراست واوست که باید درپرتو عواطف ملکوتی خود بذرعاطفه رادردرون فرزندان خود بپرورانند . فرزندانی که به هرعلّت ازاین مهروعاطفه محروم می شوند ، انسان های خودخواه ، بی عاطفه وخشن بارمی آیند که فرسنگ ها ازانسانیّت حقیقی فاصله دارند.3
